Muhammed Ebu el-Kasım ez-Zuai (d. 14 Mayıs 1952), 2010'dan 2011'e kadar Libya devleti De jure başkanı, Genel Halk Kongresi Genel Sekreteri. Ayrıca Genel Halk Kongresi Libya hükûmeti yasama ve yürütme organı Genel Halk Komitesi delegesidir. Embarek Şamih'in yerini almıştır.
| Siyasi görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen Embarek Şamih | Libya Genel Halk Kongresi Genel Sekreteri 2010–2011 | Sonra gelen Mustafa Abdül Celil Ulusal Geçiş Konseyi Başkanı olarak |
| Libya Krallığı (1951-1969) |  |
|---|---|
| Libya Arap Cumhuriyeti (1969-1977) |  |
| Libya Büyük Sosyalist Arap Halk Cemahiriyesi (1977-2011) |  |
| Geçiş süreci (2011-günümüz) | |
Libya, resmi adıyla Libya Devleti, Akdeniz kıyısında, doğuda Mısır, batıda Cezayir ve Tunus, güneyde Nijer ve Çad, güneydoğuda Sudan ile komşu olan bir Mağrip ve Kuzey Afrika ülkesidir. Ülke Trablusgarp Bölgesi, Fizan ve Sirenayka olmak üzere üç tarihi bölgeden oluşur. Yaklaşık 1,8 milyon kilometrekarelik yüz ölçümüyle Afrika'nın dördüncü, dünyanın 16. büyük ülkesidir. En fazla kanıtlanmış petrol rezervine sahip 10. ülkedir. Başkenti ve en büyük şehri Trablus ülkenin batısında yer alır ve yedi milyon Libyalının üç milyondan fazlası bu şehirde yaşar.
Muammer Muhammed Ebu Minyar el-Kaddafi, devrik Libya lideri. 1969 yılında yapmış olduğu darbe sonucu iktidara gelip, 1970'ten 1972'ye kadar Libya başbakanlığı, 1972'den 1979'a kadar ise Libya devlet başkanlığı görevini yürüttü. 1977-2011 yılları arasında "Libya Sosyalist Halk Cemahiriyesi'nin Kardeşçe Lideri ve Bir Eylül Büyük Devriminin Rehberi" unvanını kullanarak, resmî bir görevi olmadan toplam 42 yıl boyunca Libya'yı yönetti. Dünya kamuoyu tarafından bir diktatör veya otoriteryen olarak görülmüş olsa da Kaddafi bunu reddetmiş ve kendisinin Libya halkı için sadece bir rehber ve yol gösterici olduğunu söylemişti. Başlangıçta kendisini ideolojik olarak Arap milliyetçiliği ve Arap sosyalizminin bir karışımı olan Baasçılık'a adamıştı, ancak daha sonra kendisi tarafından önerilen bir hükûmet tarzı olan Üçüncü Uluslararası Teorisine göre hüküm sürdü.
Tek meclislilik, tek bir yasama organı ya da parlamento'nun bulunduğu yönetim şeklidir. Tek meclisli ülkelerin çoğu küçük ve homojen üniter devletlerdir. Türkiye de tek meclisli ülkelere örnektir.
Vatan Partisi veya Libya Ulusal Partisi, Libya İç Savaşı'ndan ve Libya Sosyalist Halk Cemahiriyesi'nin yıkılmasından sonra Kasım 2011'de Libya'da kurulan muhafazakâr İslamcı bir siyasi partidir. Etkili bir selefi din adamı olan Ali es-Sallabi tarafından onaylanmış ve desteklenmiştir. Üyeler arasında Abdülhakim Belhac, Mahmud Hamza, Ali Zeydan ve Mansur Seyf el-Nasar da bulunmaktadır. Kurulduğu tarihte, geçici olarak Özgürlük, Adalet ve Kalkınma için Ulusal Buluşma adını aldı.
Genel Ulusal Kongre,, Libya'nın yasama organı olan çok partili meclistir. Libya tarihinin ilk çoğulcu, demokratik meclisidir. 200 üyeye sahiptir.
2 Mart 1977'de Genel Halk Kongresi (GHK), Kaddafi'nin emriyle "Halk Otoritesinin Kuruluş Bildirgesi"ni kabul etti ve Libya Arap Sosyalist Halk Cemahiriyesi ilan etti. Kaddafi devletinin resmi siyaset felsefesinde "cemahiriye" sistemi ülkeye özgüydü, ancak Kaddafi'nin tüm Üçüncü Dünya'ya uygulanması için önerdiği Üçüncü Uluslararası Teorinin gerçekleşmiş hali olarak sunuldu. GHK ayrıca feshedilmiş Devrimci Komuta Konseyinin geri kalan üyelerinden oluşan ve Kaddafi'nin genel sekreter olduğu GHK Genel Sekreterliğini oluşturdu ve Bakanlar Kurulunun yerini alan Genel Halk Komitesini atadı. Komite üyeleri artık bakan değil, sekreter olarak adlandırıldılar.
Muhabarat el-Cemahiriye Muammer Kaddafi'nin emri altında Libya'nın ulusal istihbarat servisi olmuştur. Libya İç Savaşı sırasında, teşkilat direktörü Abuzed Ömer Dorda, Kaddafi karşıtı güçler tarafından ele geçirilmiş ve Cemahiriye teşkilatı Ağustos 2011'de Kaddafi devrildiği zaman ortadan kaldırılmıştır.
Çin Ulusal Halk Kongresi Prezidyumu, Ulusal Halk Kongresi’nin 178 üyeli bir organıdır.
Ulusal Halk Kongresi Daimi Komitesi, Ulusal Halk Kongresi'nin 175 üyelik bir komitesidir. Anayasal olarak yasaların Ulusal Halk Kongresi tarafından belirlenen sınırlar dahilinde değiştirme yetkisine sahiptir ve bu nedenle de fiili bir yasama organı görevi görmektedir. Komitenin başkanı, Çin Komünist Partisi Genel Sekreteri ve Çin Halk Cumhuriyeti Başbakanı'nın ardından siyasi sıralamada geleneksel olarak üçüncü sırada yer almaktadır. Günümüzdeki başkanı ise Li Çanşu'dur.
Genel Halk Kongresi (Arapça: مؤتمر الشعب العام الليبي, Mu'tammar el-sha'ab al 'AMM) Muammer Kaddafi'nin Büyük Libya Arap Halk Sosyalist Cemahiriyesi yönetim yapısının ulusal yasama organıydı. Temel Halk Kongrelerinin 2700 temsilcisinden oluşuyordu. GHK, üyeleri Libya bakanlıklarının sekreterleri olan Genel Halk Komitesi ile etkileşime giren yasama forumuydu. Kavramsal olarak kitleler ve liderlik arasında aracı görevi gördü ve yaklaşık 600 yerel “temel halk kongresi” nin sekreterliklerinden oluşuyordu.
Halk Salonu, 1970'lerde/80'lerde inşa edilen Trablus, Libya'da büyük bir hükûmet binasıydı. Genel Halk Kongresi'nin buluşma yeriydi. Normalde halka kapalıydı.
Temel Halk Kongresi ya da Temel Halk Konseyi, Libya'da Muammer Kaddafi'nin Büyük Sosyalist Libya Halk Cemahiriyesi hükûmetinin en küçük birimidir. Genellikle diğer ülkelerdeki belediye sisteminin karşılığıydı ve bu coğrafi alt bölüm aynı zamanda Temel Halklar Kongresi olarak da adlandırılıyordu.
Temel Halk Kongresi, Libya'daki Büyük Libya Arap Halk Sosyalist Cemahiriyesi yönetimindeki en küçük idari alt birimdi. Coğrafi olarak yaklaşık olarak bir ilçe düzeyine karşılık geliyordu.
Büyük Sosyalist Libya Arap Halk Cemahiriyesi'nin Kardeşçe Lideri ve Devrimin Rehberi, ülkenin resmi yönetim yapısının yalnızca sembolik bir figürü olduğunu iddia eden Libya eski lideri Muammer Kaddafi'nin sahip olduğu bir unvandı. Ancak eleştirmenler, Libya devletinin Kaddafi'nin herhangi bir gücü elinde bulundurduğunu inkâr etmesine rağmen, Kaddafi'yi fiilen eski siyasi görevli olarak konumlandırarak uzun zaman boyunca onu bir demagog olarak tanımladılar.
Halkın Otoritesinin Kurulmasına İlişkin Bildiri, Libya Arap Cemahiriyesi'nin Arap halkı adına Genel Halk Kongresi tarafından 2 Mart 1977 tarihinde yürürlüğe girdi. 1969 anayasasında yapılan bu değişiklik, 3 Ağustos 2011 tarihinde geçici anayasanın kabul edilmesine kadar yürürlükte kaldı.
Muammer Kaddafi, bir grup genç Libya Ordusu subayına kansız bir darbeyle Kral I. İdris'e karşı liderlik ettikten sonra 1 Eylül 1969'da Libya'nın fiili lideri oldu. Kralın ülkeden kaçmasının ardından Kaddafi başkanlığındaki Devrimci Komuta Konseyi (DKK), monarşiyi ve eski anayasayı kaldırarak "hürriyet, sosyalizm ve birlik" mottosuyla Libya Arap Cumhuriyeti'ni kurdu. İktidara geldikten sonra DKK hükûmeti; herkes için eğitim, sağlık ve barınma sağlama sürecini başlattı. Ülkede halk eğitimi her iki cinsiyet için de parasız ve ilköğretim zorunlu hale geldi. Tıbbi bakım, halka ücretsiz olarak sunuldu; ancak herkese barınma sağlamak, DKK hükûmetinin tamamlayamadığı bir görevdi. Kaddafi döneminde, ülkede kişi başına düşen gelir 11.000 ABD dolarını aşarak Afrika'daki en yüksek beşinci ülke oldu. Refah artışına tartışmalı bir dış politika eşlik etti ve iç siyasi baskı arttı.
Genel Halk Komitesi, genellikle GHKO olarak kısaltılır, Muammer Kaddafi'nin Libya Arap Cemahiriyesi'nin varlığı sırasında Libya hükûmetinin yürütme organıydı. Kitleler ve hükûmet liderliği arasında aracı olarak hizmet etti ve Genel Sekreter ve yaklaşık 600 yerel Temel Halk Kongresi'nin (THK) yirmi sekreterinden oluşuyordu, GHKO üyeleri ülke parlamentosu, Genel Halk Kongresi (GHK) tarafından seçildi ve sabit dönemleri yoktu.
7 Temmuz 2012'de, Libya İç Savaşı'ndan bu yana iktidarda olan Geçici Ulusal Konsey, Konsey'in yerini alacak 200 üyeli bir Genel Ulusal Kongre için demokratik seçimleri denetledi. Meclis, bir başbakan seçecek ve 2013'te parlamento seçimleri yapacaktı. Anayasa yazma süreci de belirlenecekti. Silahlı milisler, etnik azınlıklar ve radikal grupların neden olduğu huzursuzluk, Muammer Kaddafi'nin devrilmesini takip eden yıllar boyunca süreci ve hükûmeti baltaladı. Demokratik reformlara yönelik iç ilgisizlik süreci yavaşlatırken Avrupa Birliği gibi dış organlar, 2014 sonundan önce gerçekleşecek yeni bir anayasa taslağının hazırlanması için konsensüs oluşturmak için ulusal bir diyalog kurulması için hâlâ baskı yapıyorlardı. Ülkede istikrarı sağlamak ve huzursuzluğu bastırmak amacıyla parlamento seçimlerinin 25 Haziran 2014'te yapılması planlanıyordu.
Bu madde, Libya'daki siyasi partileri listeler.
Muhammed ez-Zanati Genel Halk Kongresi Genel Sekreteri ve 18 Ocak 1992'den 3 Mart 2008'e kadar Libya devlet başkanı olan Libyalı bir politikacıdır. 1 Mart 2000'de göreve yeniden atandı. Zanati, Huara kabilesinin Kadhadfa kolundandır.