İçeriğe atla

Muhammed Bakır el-Hekim

Mohammed Bakr Al-Hakim bir seminerde konuşma yaparken
Muhammed Bakır El-Hekim
محمد باقر الحكيم
Dini Makamı: Ayetullah el-Uzma
Mezhebi: İmamiye Şiası
Doğum Tarihi: 1939
Doğum Yeri: Necef/Irak
Dini: Müslüman
Mezheb: Şii
Ağ sayfası:

Büyük Ayetullah Muhammed Bakır El-Hekim (Arapça:سيد محمد باقر الحكيم‎ Farsça:سيد محمد باقر حكيم‎ی, Doğum: 1939) Iraklı Taklit Mercii'dir. 1939'de Irak'ın Necef şehrinde dünyaya geldi. Irak İslam Devrimi Yüksek Konseyi'nin başkanıydı.

Doğumu ve Ailesi

Muhammed Bakır El-Hekim 1939 yılında İslam halifesi Ali'nin kutsal kabrinin bulunduğu ve Şii ilim merkezlerinden olan Necef'te dünyaya geldi. Ailesi Irak'ta Tabatabai ailesi veya büyük seyyidler olarak tanınmaktadır. Ailesi Irak'ta gerek siyasi gerek ilmi anlamda tanınmaktadır. Ailesi Irak'a hicri ikinci yüzyıldan sonra yerleşmiştir, daha sonra Irak'ta medyana gelen siyasi olaylardan ötürü diğer İslam ülkelerine yayılmışlardır. Aile, tıp, ahlak, fıkıh ve fıkıh usulü alanlarında tanınmış alimler yetiştirmiştir. Bu ailenin birçok üyesi Saddam döneminde tutuklanarak işkencelere uğrayıp, öldürülmüşlerdir. Saddam rejimi, El-Hekim ailesinden altmışı aşkın kişiyi öldürmüş ve birçoğunu tutuklayarak sorgulamıştır. Ammar El-Hekim'de bu aileye mensuptur.[1]

Gençliği

1960 yılında Muhammed Bakır Sadr ile birlikte Irak'ta modern İslamcı siyasi hareketin kurucuları arasında yer aldı. El-Hekim'in bu yöndeki çalışmaları Baas rejimi tarafından tehlikeli görüldü ve 1972 yılında tutuklanmasına yol açtı, ama kısa bir süre sonra serbest bırakıldı. Şubat 1977'de Necef'te olan ayaklanmanın sorumlusu olarak görüldü ve bu nedenle tekrar tutuklandı, bu kez ömür boyu hapse mahkûm edildi. 1979 yılında yine serbest bırakıldı. Irak ve İran arasındaki savaştan sonra şii nüfusunda olan patlama iktidar olan Baas partisi tarafından tehlike olarak görüldü ve şii olan El-Hekim ailesinden birçok kişi tutuklandı Muhammed Bakır ise İran'a sürüldü. Irak İslam Devrimi Yüksek Konseyi[Supreme Council for the Islamic Revolution in Iraq(SCIRI)]'ni kurdu. Saddam Hüseyin rejiminin devrilmesini amaçlayan bu grup, Baasçılar için açık bir düşmanı oldu. 1983 yılında, Saddam Hüseyin Irak'ta El-Hekim ailesinden 125 kişiye tutuklama ve bunların 18'ine sürgün cezası verdi. İran yardımı ile SCIRI periyodik olarak, Irak tesislerine sınır ötesi saldırılar yapmak, ülke içinde direnç elemanları ile gizli bağlantıları sürdürmek ve genellikle Saddam Hüseyin'e karşı silahlı bir direniş grubu oldu. Badir Tugayı'nı kurdu ve İranlılardan yana politika izledi.

Irak'a Dönüş

Muhammed Bakır El-Hekim Saddam Hüseyin rejiminin devrilmesinden sonra 12 Mayıs 2003 tarihinde Irak'a döndü. Başlangıçta Amerika aleyhinde birçok çalışmada bulunda, "Biz Amerikalılara güvenmiyoruz, onlar her zaman Irak halkının çıkarlarına karşı hareket etmiştir." demiştir. Irak milletini Amerikan rejimine karşı ayaklandırmaya yönelik hareketlerde bulundu. Bakır El Hekim, Saddam rejimiyle yıllarca mücadelesi nedeniyle “Irak’ın Humeynisi” olarak görüldü. El Hekim, Humeyni'ye benzetilmekten hoşlanmadığı için kendisini “ İslam devriminin sıradan bir neferi” olarak tanımladı.

Suikast

Necef'te İmam Ali Camii'nin sol tarafında bir patlama sonucu onunla beraber en az 80 kişi öldü. Onun öldüğü saldırının arkasında kim olduğu henüz belli olmuş değildir. Londra'da SCIRI'nin bir sözcüsü saldırının arkasında Saddam Hüseyin taraftarlarının olabileceğini belirtti ancak bu kanıtlanmadı. Suikastın gerçekleştiği hafta, el-Hekim gibi 4 din adamına da suikast düzenlendi. Bu suikastlar ile Irak'ta Şii karşıtı bir harekâtın başlamış olduğu düşünceleri halk arasında iyice yayıldı.

Selefi mezhep mensubu Iraklı olmayan iki Arap 30 Ağustos 2003 günü tutuklandı. ABD ve Iraklı yetkililere göre saldırıdan Ebu Musab ez-Zerkavi sorumluydu. Ebu Ömer el-Kurdi, Ocak 2005'te yakalandı ve ez-Zerkavi için bomba yaptığını itiraf etti. Muhammed Yasin Cerrad ve Ebu Musab ez-Zerkavi'nin kardeşinin saldırıda intihar bombacısı olduğunu iddia etti. El-Hekim'e yapılan suikastta rol oynadığı gerekçesiyle bir kişi Ekim 2006'da idama mahkûm edildi ve Temmuz 2007'de Bağdat'ta idam edildi.

Cenaze

Irak İslam Devrimi Yüksek Konseyi lideri Ayetullah Muhammed Bâkır El-Hakim'in cenazesi, Necef'e getirilerek, Hazreti Ali türbesine götürüldü. Cenazesine yüz binlerce kişi katıldı, törende, sık sık Bush'a lanet olsun gibi ABD karşıtı sloganlar ile Yeni liderimiz Abdülaziz, Tuz'dan Kufe'ye kadar öcünü alacağız, İzin verin intikamını alalım sloganları atılıyor.

Eserleri

Ayetullah Muhammed Bakır El-Hekim, ömründe değişik konularda yaklaşık 43 kitap ve yüzlerce makale kaleme aldı. Eserlerinden bazıları şöyledir:

  • Hamd suresi'nin tefsiri
  • Kuran ilimleri
  • Kuran öyküleri
  • Kuran'ın iniş nedeni
  • Merceiyyet
  • Kuran'da insan toplumu
  • Sakaleyn hadisinin İslami vahdetteki rolü
  • Salih toplumun oluşumunda Ehl-i beyt'in rolü
  • Oryantalistler ve Kur'an hakkındaki şüpheleri
  • Tartışmalar 1–2
  • İmam Hüseyin'in (a.s) kıyamı
  • İslam'da imamet
  • Teori ve pratikte İslami yönetim
  • İslâm göre insan hakları
  • Şehid Sadr'ın siyasal düşüncesi
  • Medeniyetler çatışması ve Filistin meselesi

Ayrıca bakınız

  • Şii mezhebi
  • Büyük Ayetullah listesi

Kaynakça

  1. ^ Uçar, Kerim (2012). Şia Alimleri. İstanbul: Alulbeyt. ISBN 978-3-98-14846-0-1. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ruhullah Humeyni</span> İran İslam Cumhuriyetinin ilk dinî lideri

Ruhullah Humeyni, İranlı siyasetçi ve Şii din adamı. Ayetullah Humeyni olarak da anılır. İran İslam Devrimi'nin siyasi ve ruhani lideriydi. Muhammed Rıza Pehlevi rejimine son verip İslam Cumhuriyeti'ni kurdu ve devrimden sonraki tüm dinî ve siyasi yetkileri elinde tuttu.

<span class="mw-page-title-main">Saddam Hüseyin</span> 5. Irak cumhurbaşkanı

Saddam Hüseyin Abdülmecid et-Tikriti, Iraklı siyasetçi. Irak'ın beşinci cumhurbaşkanıdır.

<span class="mw-page-title-main">İslami Davet Partisi</span> Irakta bir siyasi parti

İslami Davet Partisi veya İslami Çağrı Partisi, Irak'taki siyasi partilerden biridir. Irak Yüksek İslam Konseyi ile birlikte Şii Birleşik Irak İttifakı'nın iki ana partisidir. Ocak 2005 Irak seçimlerinde ve daha uzun vadeli Aralık 2005 seçimlerinde mecliste çok sayıda sandalye kazandı. Parti, İran-Irak Savaşı sırasında ve İran Devrimi'nde Ayetullah Ruhullah Humeyni'yi destekledi. Hala İran ile olan ideolojik farklılıklara rağmen Tahran'dan mali destek almaktadır.

Irak İslam Yüksek Konseyi veya eski adıyla Irak İslam Devrim Yüksek Konseyi Irak'ta faaliyet gösteren siyasi bir parti. Geleneksek destekçileri Şii görüşüne sahip çıkanlardır. Konseyin lideri 2003 yılı Ağustos ayında suikast sonucu öldürülene dek Ayetullah Muhammed Bekir el-Hakim'di. Ondan sonra kardeşi Abdül Aziz el-Hakim, onun ölümünden sonra ise Abdül Aziz el-Hakim'in oğlu Ammar el-Hakim konsey liderliğinde geçmiştir. Parti 2010 Irak parlamento seçimlerine dek Irak'taki en büyük ve etkili siyasi parti olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Mukteda es-Sadr</span> Iraklı siyasetçi

Mukteda es-Sadr, Iraklı dini lider ve siyasetçidir. Irak'ta politik ve toplumsal gelişmelere yön vermiş, Şii mezhebine mensup Sadr ailesinin mevcut lideridir.

<span class="mw-page-title-main">Ebu Musab ez-Zerkavi</span> Irak ve Şam İslam Devletinin (IŞİD) kurucusu Ürdünlü cihatçı terörist

Ebu Musab ez-Zerkavi ya da gerçek adıyla Ahmed Fadıl en-Nazal el-Haleyle, çeşitli İslamcı ve cihatçı silahlı örgütlerin üyeliğini, kuruculuğunu ve liderliğini yapmış Ürdünlüdür. Çeşitli devletler ve uluslararası kuruluşlar tarafından terör örgütü olarak tanımlanan, Tevhit ve Cihat Cemaati ile el-Kaide'ye bağlı ardıl örgütleri Irak el-Kaidesi ve Mücahit Şura Meclisinin kurucu lideri olarak Irak Savaşı'ndaki direnişçi unsurlardan biri olarak faaliyetlerde bulunmuştur.

<i>Velâyet-i Fakih yâ Hükûmet-i İslamî</i>

Velâyet-i Fakih veya Hükûmet-i İslamî, İranlı şii dini lider Ruhullah Humeyni tarafından teokratik islam devleti fikri üzerine yazılan ve 1970 yılında ilk baskısı yapılan bir kitaptır. Kitap Türkçeye "İslam Fıkhında Devlet" olarak çevrilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Ali Sistani</span>

Ali Sistani ya da dinî adıyla Büyük Ayetullah Seyyid Ali el-Hüseyni el-Sistani (Arapça: السيد علي الحسيني السيستاني, Farsça:سید علی حسینی سیستانی), Irak'ta yaşayan en önemli Şii dini liderdir.

<span class="mw-page-title-main">İmam Ali Türbesi</span>

Irak'ın Necef kentinde bulunan İmam Ali Türbesi (Arapça:حرم الإمام علي ya da kısa adıyla İmam Ali Mescidi veya İmam Ali Camii, İslam'ın Şii itikadına bağlı yaklaşık 200 milyon Müslüman için Suudi Arabistan'da bulunan Kabe ve Medine'de Mescid-i Nebevî' ve Kudüs taki ilk islam kıblesi Mescid-i Aksa dan sonra dördüncü kutsal yerdir. Burası İslam peygamberi Muhammed'in amcasının oğlu ve damadı ve dördüncü İslam halifesi ve ilk şii imamı olan Ali ibn Ebu Talib'in defnedildği yerdir. Ayrıca Şii inancına göre bu camide İmam Ali'nin yanında Adem ile Havva ve Nuh peygamberin de bedenleri defnedilmiş bulunmaktadır.

Bedir Tugayı veya Bedir Örgütü başkanlığını Hadi el-Emiri'nin yaptığı Iraklı siyasi partidir. Önceden Irak İslam Devrim Konseyi'nin silahlı kolu konumundayken 2003 yılındaki Irak’ın işgalinden sonra ayrı bir siyasi parti olarak örgütlenmiş ve üyeleri yeni Irak ordusuyla polis örgütüne girmiştir.

Büyük Ayetullah Seyyid Sadık Hüseyni Şirazi, Iraklı-İranlı taklit merciidir. 1942'de Irak'ın Kerbela şehrinde dünyaya geldi. Kum ve Necef'te dini eğitim aldı. Günümüzde Kum şehrinde dini eğitim vermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Ebu'l-Kasım Hoyî</span>

Büyük Ayetullah Seyyid Ebu'l-Kasım Hoyî el-Musevi 19 Kasım 1899 - 8 Ağustos 1992) İranlı-Iraklı Şii bir merciydi. Hoyî, en etkili Şii alimlerden biri olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Abdülhüseyin Emini</span>

Ayetullah el-Uzma Abdülhüseyin Emini, İranlı fıkıh, Müçtehit, taklit mercii, büyük hadis ve tefsir bilgini. 1902-1970 yılları arasında yaşamış ünlü bir İmamiye Şiası Müctehid dir. İslam dünyasında her zaman farklı bir bakış açısına sahip olmuş Şii mezhebinde önemli bir yeri olan alim, "El-Gadir" adlı 20 ciltlik eseri yazmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Tevhit ve Cihat Cemaati</span> feshedilen militan cihatçı grup

Tevhit ve Cihat Cemaati, Irak ve Ürdün'de faaliyet gösteren silahlı cihatçı Selefi örgüttür. 1999'da, Ürdün'den Afganistan'a hareket eden Ebu Musab ez-Zerkavi'nin, el-Kaide'ye bağlı olarak burada askerî eğitim vermeye başlamasıyla kuruldu. 28 Ekim 2002'de, oluşuma bağlı kişiler tarafından gerçekleştirilen silahlı saldırı sonucu Laurence Foley'in öldürülmesi, örgütün ilk silahlı faaliyetiydi. Mart 2003'te Irak'ın İşgali ile başlayan Irak Savaşı'yla birlikte çeşitli bombalı saldırılar düzenlemeye başladı. 17 Ekim 2004'te İnternet ortamında yayınladığı bildiriyle el-Kaide'ye bağlılık yemini eden örgüt, Irak el-Kaidesi adını aldı.

Seyyide Amine Bint'ül-Hüda es-Sadr ya da bilinen adıyla Amine Sadr, Iraklı yazar, şair, alim ve fıkıh ve ahlak öğretmenidir.

<span class="mw-page-title-main">Seyyid Şehabeddin Maraşi</span>

Seyyid Şehabeddin Maraşi ,, , İranlı taklit mercii, din adamı, şiî fıkıh, hadis ve biyografi âlimi.

<span class="mw-page-title-main">Muhammed Bâkır es-Sadr</span>

Muhammed Bakır es-Sadr din adamı, şii taklit mercii ve Iraklı siyasetçi. Lakabı ise beşinci şehiddir. Irak'ın en etkili dini ve politik figürlerinden birisidir. Mukteda es-Sadr onun damadıdır.

Ebu Muhammed el-Makdisi, Filistin asıllı Ürdünlü İslamcı yazar. Aynı zamanda cihat teorisyeni ve Selefi ideolog.

Bey'at el-İmam, Zerka, Ürdün'de kurulmuş Selefi bir örgüttü. 1993 yılında Ebu Musab ez-Zerkavi ile Ebu Muhammed el-Makdisi tarafından kurulmuş olan grup, mensuplarının Mart 1994'te tutuklanıp cezaevine gönderilmesiyle dağılmıştı.

<span class="mw-page-title-main">2003 İmam Ali Türbesi saldırısı</span>

2003 İmam Ali Türbesi saldırısı, Irak'ın Necef şehrinde yer alan ve hem Ali'nin defnedildiği yer hem de bir Şii camisi olan İmam Ali Türbesi'ne, iki bombalı araçla gerçekleştirilen intihar saldırısıdır. Saldırıda, aralarında Irak İslam Devrim Konseyi lideri Muhammed Bakır el-Hekim'in de yer aldığı en az 95 kişi hayatını kaybetti. Saldırının, ilerleyen dönemde Ebu Musab ez-Zerkavi'nin liderliğindeki Tevhit ve Cihat Cemaati ile ilişkili olduğu tespit edilirken saldırganlardan biri, ez-Zerkavi'nin eşlerinden biri olan Esra'nın babası Yasin Cerrad'dı.