İçeriğe atla

Muhammed Bahâeddin et-Tavilî

Muhammed Bâhâeddin et-Tavilî (Arapça: الشيخ مُحَمَّدْ بهاء الدين طويلة) Bâhâeddin Nakşibendî, Ebü'l-Bahá veya Bâhâeddin-i Evvel (1836; Tavila, Irak - 1881; Tavila, Irak), 19. yüzyılda yaşamış alim, mutasavvıf ve şair.

Osman Sirâceddîn et-Tavilî'nin en büyük oğlu ve halîfesidir.[1] 1836'da, o tarihte Osmanlı sınırları içerisinde olan ve şu an Irak-İran sınırında yer alan Tavila köyünde doğdu.

Hayâtı

Nakşibendiyye yüksek yolu usûlüne göre yetişen Muhammed Bahâeddîn, genç yaşta İslami ilimleri öğrendi. Zâhirî ve bâtınî ilimleri babasından tahsîl etti. Babası Osman et-Tavilî onun yetişmesi için husûsî gayret gösterdi. Zâhirî ilimlerde derin bir âlim, tasavvuf yolunda yüksek bir velî oldu. Babası hayattayken Ömer Ziyâeddîn, Abdurrahmân Ebü'l-Vefâ ve Ahmed Şemseddîn adındaki kardeşlerinin tâlim ve terbiye işini ve yetiştirme vazîfesini ona verdi. Kardeşleri onun ilim meclisinde ve sohbetlerinde yetişerek her biri üstün zâtlar oldular. Babasının vefâtından sonra insanlara İslâmiyetin emir ve yasaklarını anlattı ve talebe yetiştirmeye devam etti. Tavîla'daki zaviyeyi büyüterek Tekke'ye dönüştürdü.[2] (Ayrıca Muhammed Alâeddîn ve kardeşi Muhammed Necmeddin de tasavvufî eğitimlerini amcaları Muhammed Bâhâeddin'in yanında almışlardır.)[3]

Mektubu

İran şahı Nasıreddin Şah’ın amcası ve aynı zamanda Abbas Mirza'ın oğlu olan Ferhad Mirza’nın 1869 tarihinde büyük bir ordu ile İran’ın Havraman bölgesi yerel yöneticilerinin üzerine yürümesi, o bölgede çok sayıda mensubu bulunan Muhammed Bâhâeddin et-Tavîli’yi harekete geçirmiştir. Et-Tavîli, İran şahına yazdığı bir mektupla savaşı durdurmak için aracı rolünü üstlenmiştir. Mektubu okuyan Ferhad Mirza, et-Tavîlî’ye başında şu beytin bulunduğu bir mektupla cevap verir:[4]

“Biz ne şeyh tanırız ne de bakarız zahide, bildiğimiz sâkinin yüzü ve cam bade”

Ferhad Mirza’nın bu satırlarına Muhammed Bâhâeddin de şu beyitle karşılık verir:

“Biz de ne mîr tanırız ne de sultan, ya adil ve ihsan sahibi olursun, ya da kahrolursun heman”

Vefâtı

Halk arasında "İmâmü'l Evliyâ" olarak tanınan Muhammed Bâhâuddin ömrünün sonuna kadar vazifesini yürüttü.[5] 1881 (H.1298) senesi Rebîü'l-evvel ayının beşinci Cuma günü Tavila'da vefât etti. Babasının kabrinin yakınında defnedildi. Vakarlı, kanâatkâr, dünyâya gönül vermeyen, haram ve şüphelilerden şiddetle sakınan bir hayat yaşadı. Arkasında faydalı, edep sâhibi çocuklar bıraktı. Onlar da kendisi gibi ilim ve fazîletin yayılması için çalıştılar.

İrşad12 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. vazifesini oğlu Şâh Muhammed Ali Hüsâmeddîn devam ettirdi.

Eserleri

  • Mir'ât-ül-Kâmil

Kaynakça

  1. ^ Evliyalar Ansiklopedisi 6.cild, s.16
  2. ^ Müderris, ‘Ulemâunâ, s. 525
  3. ^ Müderris, Ulemaunâ, s. 603
  4. ^ Müderris, Yâd-ı Merdân, II, 67
  5. ^ Muhsin Müftü, Gevher-i Hakîkat, I, 218

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ruhullah Humeyni</span> İran İslam Cumhuriyetinin ilk dinî lideri

Ruhullah Humeyni, İranlı siyasetçi ve Şii din adamı. Ayetullah Humeyni olarak da anılır. İran İslam Devrimi'nin siyasi ve ruhani lideriydi. Muhammed Rıza Pehlevi rejimine son verip İslam Cumhuriyeti'ni kurdu ve devrimden sonraki tüm dinî ve siyasi yetkileri elinde tuttu.

<span class="mw-page-title-main">Kaçar Hanedanı</span> 1789-1925 yılları arasında İranı yöneten Türk hanedan

Kaçar Hanedanı, İran'daki Azerbaycan Türklerinin Kaçar boylarından olan Kovanlı kolu tarafından kurulmuş ve 1794 ile 1925 yılları arasında hüküm sürmüş bir İran Devletidir.

<span class="mw-page-title-main">Karakoyunlular</span> 1380-1469 yılları arasında bugünkü Doğu Anadolu Bölgesi, Güney Kafkasya, Azerbaycan ve Kuzey Irak topraklarında egemenlik sürmüş Oğuz Türklerinin kurduğu bir devlet

Karakoyunlular ya da Karakoyunlu Devleti, başkenti Tebriz olan ve 1380-1469 yılları arasında bugünkü Doğu Anadolu Bölgesi, Güney Kafkasya, Azerbaycan ve Kuzey Irak topraklarında egemenlik sürmüş Oğuz Türklerinin kurmuş olduğu bir devlettir.

<span class="mw-page-title-main">I. İsmail</span> Safevî Devletinin kurucusu ve ilk hükümdarı

I. İsmail, bilinen adıyla Şah İsmail veya tam unvanıyla Ebu'l-Muzaffer Bahadır el-Hüseynî, Safevî Tarikatı'nın lideri, Safevî Devleti'nin kurucusu ve ilk hükümdarıdır. Alevilik ve Bektaşilikte Yedi Ulu Ozan'dan birisi olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">I. Tahmasb</span> 2. Safevî şahı

I. Tahmasb, Safevî Devleti'nin ikinci hükümdarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Karadağ Hanlığı</span>

Karadağ Hanlığı, 1747 yılında bugün İran'a bağlı Azerbaycan bölgesindeki Karadağ (Karacadağ) topraklarında kurulmuş feodal devlettir. Karadağ kelimesi büyük dağ veya dağlık yer anlamına gelmektedir. Hanlığın başkenti Ahar şehri olup bir ara Kürdeşt'e taşınmıştır. Hanlığın batısında Hoy Hanlığı, doğusunda Lenkeran Hanlığı, kuzeyinde Karabağ Hanlığı, güneyinde Tebriz Hanlığı ve Erdebil Hanlığı vardır.

Muhammed Hüdabende veya Hudabende, Muhammed Şah, Sultan Muhammed, 1578 ve 1587 yılları arasında hükümdarlık yapmış Safevî Devletinin 4. şahı.

<span class="mw-page-title-main">Şahruh</span>

Şahruh Mirza, Timur İmparatorluğu üçüncü hükümdarı.

Cüneyd-i Bağdâdî, 9. yüzyılda yaşamış İslamî-Batınî alimi ve Alevi mutasavvıf ve filozof.

<span class="mw-page-title-main">Merv Savaşı</span>

Merv savaşı, 2 Aralık 1510 yılında meydana gelen ve Safevi devletinin, Şeybani Hanlığı üzerinde kritik bir galibiyetle tamamladığı savaştır. Sonuçta, Safeviler Horasan'ı kontrol altına aldılar.

<span class="mw-page-title-main">Ebu'l-Kasım Hoyî</span>

Büyük Ayetullah Seyyid Ebu'l-Kasım Hoyî el-Musevi 19 Kasım 1899 - 8 Ağustos 1992) İranlı-Iraklı Şii bir merciydi. Hoyî, en etkili Şii alimlerden biri olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Şah Ali Hüsameddin</span>

Şâh Ali Hüsâmeddîn ya da Hazret-i Şâh, Bâbâ Ali, evliya, islâm âlimi ve mutasavvıf. Hem seyyid hem şeriftir. Seyyidlik aynı zamanda ceddi Battal Gâzî'den de gelmektedir. Doğum yeri Irak'ın Tavila köyüdür.

Osman Sirâceddîn et-Tavilî Osman et-Tavilî, Osman Sirâceddîn-i Evvel veya Pir Osman , İslam alimi ve sufidir.

<span class="mw-page-title-main">Muhammed Osman Sirâceddîn</span>

Şeyh Muhammed Osman Sirâceddîn Nakşibendî, Osman Sirâceddîn-i Sânî veya Bâbâ Şah, İslâm âlimi ve mutasavvıf.

Ömer Ziyâeddîn et-Tavilî, Ömer Ziyâeddîn et-Tavilî veya Ömer Ziyâeddîn el-Biyârî, alim ve mutasavvıf. 1839 yılında Osmanlı Devleti'ne bağlı Tavila köyünde doğdu. Osman Sirâceddîn et-Tavilî'nin üçüncü oğlu ve halifesidir.

<span class="mw-page-title-main">Muhammed Alâeddîn et-Tavilî</span> 19. yüzyılda yaşamış Sünnî din bilgini

Muhammed Alâeddîn et-Tavilî, Alâeddîn et-Tavilî veya Muhammed Alâeddîn el-Biyârî, alim ve mutasavvıf. 1863 yılında Osmanlı Devleti'ne bağlı Tavila köyünde doğan Muhammed Alâeddîn, Ömer Ziyâeddîn et-Tavilî'nin oğludur.

Ahmed Şemseddîn et-Tavilî, alim ve mutasavvıf. Osman Sirâceddîn et-Tavilî'nin dördüncü oğludur. Osmanlı Devleti sınırları içerisinde yer alan Tavila köyünde dünyaya gelmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Mirza Taki Han</span> İran Başbakanı

Mirza Taki Han, 1807 yılında Irâk-ı Acem’de Ferâhân yakınlarındaki Hezâve’de doğdu. Emîr-i Kebîr ve Emîr-i Nizâm unvanlarıyla tanınır.

<span class="mw-page-title-main">Mirza Şirazi</span>

Mirza Muhammed Hasan Şirazi, tam adıyla Ebû Muhammed Muizzüddîn Mirzâ Muhammed Hasen b. Mahmûd b. İsmâil eş-Şîrâzî el-Hüseynî, İslam alimi.

Ebul-Feth Muhammed Mirza veya Sultan II. Muhammed, Sultan II. Hüseyin'in oğluydu. Tahtta hak iddia eden son Safevi prensiydi. 1786'da Ağa Muhammed Han Kaçar kendi adına bir fetva verdi ve meşruiyetini kullanmak için sikkeler bastırdı, ancak Muhammed Mirza Kaçar varlığını reddetti ve Hindistan'a göç etti.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.