İçeriğe atla

Muhammed Ali Recai

Muhammed Ali Recai
2. İran cumhurbaşkanı
Görev süresi
2 Ağustos 1981 - 30 Ağustos 1981
Dinî LiderRuhullah Humeyni
Yerine geldiğiEbulhasan Benisadr (Haziran 1981)
Yerine gelenAli Hamenei (Ekim 1981)
47. İran başbakanı
Görev süresi
12 Ağustos 1980 - 2 Ağustos 1981
Yerine geldiğiMehdi Bazergan (1979)
Yerine gelenMuhammed Cevad Bahuner
İran Dışişleri Bakanı
Vekil
Görev süresi
11 Mart 1981 - 15 Ağustos 1981
Yerine geldiğiKarim Khodapanahi (vekil)
Yerine gelenMir Hüseyin Musevi
İran Eğitim Bakanı
Görev süresi
Kasım 1979 - 28 Mayıs 1980
Yerine geldiğiGholam-Hossein Shokouhi
Yerine gelenMuhammed Cevad Bahuner
Kişisel bilgiler
Doğum 15 Haziran 1933(1933-06-15)
Kazvin, Pehlevî İranı
Ölüm 30 Ağustos 1981 (48 yaşında)
Tahran, İran
Ölüm nedeni Suikast
Partisi İslami Cumhuriyet Partisi
Evlilik(ler)
Ateghe Sediqi (e. 1958)
Çocuk(lar) 3
Bitirdiği okul Harezmî Üniversitesi
İmzası

Muhammed Ali Recai (Farsça: محمدعلی رجائی, d. 15 Haziran 1933, Kazvin – ö. 30 Ağustos 1981), İran'ın eski cumhurbaşkanı ve başbakanı. 30 Ağustos 1981'de başbakan Muhammed Cevad Bahonar ile birlikte düzenlenen bir bombalı saldırıda öldü.

Hayatının erken dönemi ve eğitimi

Muhammed Ali Recai, 15 Haziran 1933'te İran'ın Kazvin kentinde dünyaya geldi.[1] Babası Abdulsamad, 4 yaşındayken öldü, sonra annesi ve ağabeyi ile birlikte yaşadı. Rajai, Qazvin'de büyüdü ve 1946'da Tahran'a taşındı. Tahran'a taşındıktan sonra, Şah karşıtı gruplar ve partilerle yakın bir ilişki kurdu. Ayetullah Mahmud Taleğani ile birlikte tanındı. 1958'de kısa bir süre Bijar'a taşındı, ancak bir yıl sonra Tahran'a geri döndü ve 1959 yılında Tarbiat Moallem Üniversitesi'nden eğitim gördü. İran Halk Mücadelesine (MKO) üye oldu..[2] 1960'ta İran Özgürlük Hareketi'ne katıldı.[3] Muhalefet faaliyetleri için Şah'ın güçleri tarafından üç kez tutuklandı. Rjai sonunda Mayıs 1974'te gözaltına alındı, ancak dört yıl sonra serbest bırakıldı.

Siyasi kariyeri

İslam devriminden önce

1948 yılında Tahran'a gitti ve hava kuvvetleri tarafından bir yıl sonra istihdam edildi. Diplomatlık derecesini elde edebildiği halde hava kuvvetinden istifa etti. O yıllarda Ayetullah Taleğani ve Fadae topluluğu ile tanıştı. 1955'te Bijar'da öğretmen oldu. Tahran'da çalışmaları sırasında Mehdi Bezirgan ve Sahabi'yi tanıma fırsatı buldu. 1959'da matematik eğitimini tamamladı. 1960'ta Hansar'da öğretmenlik yapmıştır. Tahran'daki Kamal okulunda öğretmenlik yaparken istatistik alanında eğitimine master seviyesinde devam etmiştir. 1962'de İran Özgürlük Hareketi'ne üye oldu ve o zaman evlendi. 1962'de tutuklandı ve SAVAK tarafından elli gün hapis cezasına çarptırıldı. Serbest bırakıldıktan sonra Muhammed Caferi Bahonar ve Celal Al Din Farsi ile birlikte siyasi ve kültürel faaliyetlerle de ilgilendi. 1972'de Mujaihedin grubu ile işbirliği nedeniyle ikinci defa tutuklanmış ve 4 yıl hapsedilmiştir. Nihayet, İran İslam Devrimi'nin son günlerine ulaştığı 1977'de serbest bırakıldı.

İslam devriminden sonra

İran Devrimi'nde aktif olarak yer aldı ve ileride Kültür Devrimi olarak adlandırılan İran üniversitelerini Amerikan ve Avrupa etkilerinden arındırılması hareketine liderlik etti. İslam devriminin zaferinden sonra önemli görevlere atandı.

Başbakan olarak atanması

1979'da Özgürlük Hareketi'nden ayrıldı. İran Devrimi sonrasında Mehdi Bezirgen hükûmetinde eğitim bakanı seçildi ve Bazargan'ın kabinesinin 6 Kasım 1979'da istifa etmesine rağmen, istifa etmedi ve 12 Ağustos 1980'de başbakan olduğu sırada görevde kaldı. Bani Sadr'ın cumhurbaşkanlığını takiben, 5 ay sonra Rajai'yi göreve aday gösterdi ve parlamento ona oy verdi. Khodapanahi'yi dışişleri bakanı, Mohammad-Reza Mahdavi Kani'yi içişleri bakanı, Cevad Fakuri'yi savunma bakanı olarak atadı. Başbakanlık sırasında İran-Irak Savaşı başladı ve hükûmetinin ilk politikası "zafer ve savunma" haline geldi. İran'ın ikinci cumhurbaşkanı olarak 2 Ağustos 1981'e kadar görevde kaldı.

Cumhurbaşkanlığı

Bani Sadr, 22 Haziran 1981'de parlamento tarafından görevden alındı ve Humeyni, Geçici Başkanlık Konseyi'ni Mohammad Beheshti ve daha sonra Abdul-Karim Musavi Ardebili'nin başkanlığında 6 kişi tuttu. Rajai bu Konseyin üyelerinden biriydi. 1981'de cumhurbaşkanlığı seçimlerine aday gösterildi. Oyların % 91'ini kazanmasının ardından İslam Cumhuriyet Partisi'nin ilk cumhurbaşkanıydı. 2 Ağustos 1981'de Yemin töreni'nden sonra resmen cumhurbaşkanı oldu. Bir sonraki başbakan olması için Muhammed Cevad Bahonar'ı Meclise seçti. Parlamento Bahonar'a oy verdi ve yeni bir hükûmet kurdu.

Ölümü

30 Ağustos 1981'de cumhurbaşkanı Recai, Başbakan Muhammed Cevad Bahonar ile birlikte İran'ın Yüksek Savunma Konseyi toplantısını yaptı. Olayın şahitleri daha sonra güvenilir bir yardımcının konferans salonuna bir çantayı getirip iki lider arasına koyduğunu ve daha sonra ayrıldığını belirtti. Bir başka kişi, çantayı açarak bombayı tetikleyerek patlattı ve Recai, Bahonar ve diğer üçünü öldürdü. Bu saldırı, Hafte Tir bombalamasından iki ay sonra meydana geldi. Suikastçı, bir devlet güvenlik görevlisi olarak Başbakanlığa sızmış olan İran Halkının Mücahidinin (MKO, MEK ve PMOI olarak da bilinir) operatörü Mesut Keshmiri olarak tanımlandı. Recai, Behişt-i Zehra'ya gömüldü.

Kaynakça

  1. ^ Houchang E. Chehabi (1990). Iranian Politics and Religious Modernism: The Liberation Movement of Iran Under the Shah and Khomeini. I.B.Tauris. s. 87. ISBN 978-1-85043-198-5. 11 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2013. 
  2. ^ Ostovar, Afshon P. (2009). "Guardians of the Islamic Revolution Ideology, Politics, and the Development of Military Power in Iran (1979–2009)" (PhD Thesis). University of Michigan. 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2013. 
  3. ^ "Mohammad Ali Raja'i". Encyclopædia Britannica. 3 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2013. 
Siyasi görevi
Önce gelen:
Ebu'l-Hasan Beni Sadr		İran Cumhurbaşkanı
1981 		Sonra gelen:
Ali Hamaney
Önce gelen:
Mehdi Bezirgan		İran Başbakanı
1980-1981 		Sonra gelen:
Muhammed Cevad Bahonar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">İslami Davet Partisi</span> Irakta bir siyasi parti

İslami Davet Partisi veya İslami Çağrı Partisi, Irak'taki siyasi partilerden biridir. Irak Yüksek İslam Konseyi ile birlikte Şii Birleşik Irak İttifakı'nın iki ana partisidir. Ocak 2005 Irak seçimlerinde ve daha uzun vadeli Aralık 2005 seçimlerinde mecliste çok sayıda sandalye kazandı. Parti, İran-Irak Savaşı sırasında ve İran Devrimi'nde Ayetullah Ruhullah Humeyni'yi destekledi. Hala İran ile olan ideolojik farklılıklara rağmen Tahran'dan mali destek almaktadır.

Irak İslam Yüksek Konseyi veya eski adıyla Irak İslam Devrim Yüksek Konseyi Irak'ta faaliyet gösteren siyasi bir parti. Geleneksek destekçileri Şii görüşüne sahip çıkanlardır. Konseyin lideri 2003 yılı Ağustos ayında suikast sonucu öldürülene dek Ayetullah Muhammed Bekir el-Hakim'di. Ondan sonra kardeşi Abdül Aziz el-Hakim, onun ölümünden sonra ise Abdül Aziz el-Hakim'in oğlu Ammar el-Hakim konsey liderliğinde geçmiştir. Parti 2010 Irak parlamento seçimlerine dek Irak'taki en büyük ve etkili siyasi parti olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">İran İslam Devrimi</span> 1979 yılında İrandaki monarşinin yıkılıp İslam Cumhuriyetinin kurulmasıyla sonuçlanan devrim

İran Devrimi veya İslam Devrimi, 1979 yılında İran'ın Muhammed Rıza Pehlevi liderliğindeki bir monarşiden, Ayetullah Ruhullah Humeyni yönetiminde İslam hukuku ve Şiî mezhebi görüşlerini esas alan İslam Cumhuriyeti kurulmasına dönüşen popüler hareketin adıdır.

Tudeh Partisi veya Tude Partisi, İran'da kurulan bir komünist partidir. Tam ismi İran Kitlelerinin Partisi'dir. Sovyetler Birliği Komünist Partisi'yle yakın ilişki içinde olmuştur. Tudeh, 1953 yılında başbakan Musaddık rejimine karşı yapılan darbeyle ve daha sonra Ruhullah Humeyni tarafından sürdürülen tasfiyelerle etkisizleştirilene kadar, İran'daki başlıca politik partilerden biri konumundaydı.

<span class="mw-page-title-main">Muhammed Behişti</span>

Muhammed Hüseyin Behişti, İranlı din âlimi ve yazar, İslam devrimi'nin kurucularındandır.

<span class="mw-page-title-main">Behişt-i Zehra</span>

Behişt-i Zehra, İran'ın başkenti Tahran'da bulunan mezarlıktır.

<span class="mw-page-title-main">Muhammed Cevad Bahuner</span>

Muhammed Cevad Bahuner, İran eski başbakanı.

<span class="mw-page-title-main">Muhammed Bakır el-Hekim</span>

Büyük Ayetullah Muhammed Bakır El-Hekim Iraklı Taklit Mercii'dir. 1939'de Irak'ın Necef şehrinde dünyaya geldi. Irak İslam Devrimi Yüksek Konseyi'nin başkanıydı.

<span class="mw-page-title-main">Ebu'l-Kasım Hoyî</span>

Büyük Ayetullah Seyyid Ebu'l-Kasım Hoyî el-Musevi 19 Kasım 1899 - 8 Ağustos 1992) İranlı-Iraklı Şii bir merciydi. Hoyî, en etkili Şii alimlerden biri olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Musa es-Sadr</span>

Musa es-Sadr din adamı ve siyasetçidir. İran'ın Kum şehrinde Lübnanlı Şii El-Sadr ailesinin bir ferdi olarak dünyaya geldi. Babası Sadruddin Sadr ona Musa ismini verdi. Musa Sadr çocukluk ve gençlik yıllarını bu mahallede geçirdi. Dini eğitim ve akademik eğitimini tamamladıktan sonra siyasi hareketlerin içinde ve başında yer aldı. Lübnan İç Savaşında Emel ordusunun komutanlarındandı. Hayatta olup olmadığı bilinmemektedir.

<span class="mw-page-title-main">Mesud Recavi</span>

Mesud Recavi İran'da gerek ülke içinde, gerekse de ülke dışında, mevcut rejime muhalefet eden İran Ulusal Direniş Konseyi'nin (İUDK) başkanı. Aynı zamanda Halkın Mücahitleri Örgütü'nün (HMÖ) Genel Sekreteri. 1981 yılında İran'ı terk ettikten sonra, Fransa ve Irak'ta yaşadı. ABD'nin 2003 Irak İşgali'nden bu yana, toplum içinde herhangi bir yerde görüntü vermemiştir. Hayatta olup olmadığı konusunda çeşitli spekülasyonlar mevcuttur.

<span class="mw-page-title-main">Heft-i Tir Bombalama Olayı</span>

28 Haziran 1981 tarihinde, İran İslami Cumhuriyet Partisi'nin (İCP) liderleri, partinin Tahran'daki genel merkezinde toplantı halindeyken çok güçlü bir patlama meydana geldi. Aralarında İran yargı sisteminin başında bulunan ve o dönem Ayetullah Humeyni'den sonra İran İslam Devrimi'nin en güçlü kişisi olarak gösterilen Ayetullah Muhammed Beheşti'nin de aralarında bulunduğu, parti ileri gelenlerinden 73 kişi öldü. Saldırının sorumlusunun Halkın Mücahitleri Örgütü olduğu düşünülmekteydi.

<span class="mw-page-title-main">İslami Cumhuriyet Partisi</span> Eski İran İslam Cumhuriyeti siyasi partisi

İslami Cumhuriyet Partisi, 1979 yılının ortasında, İran Devrimi sırasında, Ayetullah Humeyni'nin devrimi gerçekleştirmesine yardım etmek ve ülkede teokrasinin egemen kılınmasını sağlamak amacıyla İran'da kurulmuş bir siyasi partidir. Parti, iç çekişmeler yüzünden tasfiye olduğu Mayıs 1987'ye kadar siyasi varlığını sürdürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">2013 İran cumhurbaşkanlığı seçimi</span>

2013 İran cumhurbaşkanlığı seçimi, İran İçişleri Bakanlığı tarafından 14 Haziran 2013 tarihinde yapılan seçimlerdir. Altı adayın katıldığı seçimi Hasan Ruhani kazandı. 2005 - 2010 yılları arasında İran'ın Dışışleri Bakanlığını yapan ve Ahmedinejad tarafından görevine son verilen Manuçehr Muttaki, 2013 seçimleri için adaylığını resmen açıklayan ilk isim oldu.

<span class="mw-page-title-main">Ebulhasan Benisadr</span> İran İslam Cumhuriyetinin ilk cumhurbaşkanı

Seyyid Ebulhasan Benisadr, İranlı siyasetçi, iktisatçı ve İran İslam Devrimi'nden sonra İran'ın ilk cumhurbaşkanı.

<span class="mw-page-title-main">Hasan Ruhani</span> 7. İran cumhurbaşkanı

Hasan Ruhani, İranlı siyasetçi, din adamı, hukukçu ve İran'ın 7. cumhurbaşkanı.

<span class="mw-page-title-main">Mehdi Bazergan</span> 75. İran Başbakanı

Mehdi Bazergan, İranlı akademisyen, uzun zamandan beri demokrasi yanlısı bir eylemci ve İran'ın geçici hükûmetinin başındaydı ve 1979 İran Devrimi'nden sonra İran'ın ilk başbakanı oldu. Kasım 1979'da İran rehine krizi olayını protesto etmek ve hükûmetinin bunu önleme konusundaki başarısızlığının ardından başbakanlık görevinden istifa etti.

<span class="mw-page-title-main">Mir Hüseyin Musevi</span> İranlı siyasetçi ve sanatçı

Mir Hüseyin Musevi Hamene 1981-1989 yılları arasında İran'ın yetmiş dokuzuncu ve son Başbakanı olarak görev yapan İranlı bir reformist politikacı, sanatçı ve mimar. 2009 başkanlık seçimlerinde reformist bir adaydı ve nihayetinde seçim sonrası çıkan huzursuzluklarda muhalefet lideriydi. Musevi, İran Bilim Akademisi başkanlığını 2009'da muhafazakâr otoriteler tarafından kaldırılıncaya kadar sürdürdü.

<span class="mw-page-title-main">1981 İran cumhurbaşkanlığı seçimleri</span> İranda 1981 yılında yapılan cumhurbaşkanlığı seçimi

Önceki cumhurbaşkanı Ebu'l-Hasan Beni Sadr'ın 21 Haziran'da parlamento tarafından azledilmesinin ve 22 Haziran'da dini lider Ruhullah Humeyni tarafından görevden alınmasının ardından, Temmuz 1981 İran cumhurbaşkanlığı seçimleri 24 Temmuz 1981 tarihinde düzenlendi. Seçim, önceki başbakan Muhammed Ali Recai'nin 14.573.803 oydan 13.001.761'ini (%89) kazanması ve cumhurbaşkanı seçilmesi ile sonuçlandı. Seçime katılım oranı % 65.29 idi.

<span class="mw-page-title-main">Sadr Hareketi</span> Irakta bir siyasi parti

Sadr Hareketi, Mukteda es-Sadr liderliğindeki Irak İslami ulusal hareketidir. Hareket, Irak toplumunun dört bir yanından ve özellikle ülkedeki Şii yoksullarından geniş destek görmektedir. Hareketin amaçlarını ve felsefesini belirleyen en önemli kişi Büyük Ayetullah Muhammed Sadık es-Sadr'dı. Önde gelen bir önceki kişi de Muhammed Bakır es-Sadr olmuştu. Hareket dini ve popülisttir. Amacı, dini yasalar ve kabile geleneklerinin bir kombinasyonu tarafından düzenlenen bir toplumdur.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.