İçeriğe atla

Muhammed Abdulhay Kurbanali

Muhammed Abdulhay Kurbanali
Doğum1889
Mediak Köyü, Çelyabinsk bölgesi Orenburg Guberniyası, Rus İmparatorluğu
Ölüm22 Ağustos 1972
Çelyabinsk, Çelyabinsk Oblastı Sovyetler Birliği
MeslekDin adamı
1930'ların başından bir fotoğraf. Japon Milliyetçileri ve göçmen Türk dil topluluklarının liderleri. Muhammed Abdulhay Kurbanali (arka sırada soldan ikinci)

Muhammed Abdulhay Kurbanali (Başkurtça: Мөхәмәтғәбделхәй Ҡорбанғәлиев, Rusça: Мухамме́д-Габдулха́й Курбангали́ев, Japonca: ムハンマド・ガブドゥルハイ・クルバンガリー, 1889—1972) Rus İmparatorluğu, Japon İmparatorluğu ve Sovyetler Birliği’nde yaşamış, Başkurt dini lider siyasetçi ve eğitimci.

Muhammed Abdulhay Kurbanali 1889 yılında Rus İmparatorluğunun Orenburg Guberniyası’na bağlı Chelyabinsk eyaletinin Mediak köyünde doğdu. Burası şimdi Çelyabinsk Oblastının Argayaşi iline bağlıdır.[1]

Muhammed Abdulhay Kurbanali’nin babası Gabidullah Kurbangaliev, bölgede tanınan, ticaret, ziraat ve din işleriyle uğraşan Kurbangaliev Ailesine mensuptu. Gabdulkhakim Kurbangaliev 1883 yılından beri imam hatibi olduğu Mediak köyü camiinin yanına masraflarını kendi karşılayarak bir medrese kurdu ve bu medresede ders vermeye başladı.

Muhammed Abdulhay Kurbanali doğduğu köyde, babasının kurduğu medresede okuduktan sonra Troitsk'teki "Rasulia" medresesinde devam etti.[2] Köyündeki medresede dersler verdi. 1916 da Sankt-Peterburg’daki Müslümanların lideri oldu. 1917 Şubat Devriminden sonra, babasıyla birlikte Başkurdistan Ulusal Kurtuluş Hareketine katıldı. 20-27 Temmuz 1917'de Orenburg'da gerçekleşen I Başkurt Kongresi'ne ve aynı yılın 22-29 Ağustos'ta Ufa'da gerçekleşen II Başkurt Kongresi'ne katıldı. 8-20 Aralık 1917'de İrimbur'da gerçekleşen III Başkurt Kongresi'ne katıldı. Başkurdistan Ulusal Kurtuluş Hareketi yenilgiye uğradıktan, bölgeye Kızıl Ordu hakim olduktan, Babası ve kardeşi Gabdul-Aval tutuklanarak Sterlitamak hapishanesinde kurşuna dizildikten sonra, 2000 Başkurt aile ile birlikte Mançurya’ya göç etti. Burada imamlık ve müderrislik yaptı. 1922 tarihinde Güney Mançurya demiryolunda çalıştı.

1924 yılında Japonya’ya göç etti.[3] Tokyo’da bir Müslüman Cemaati kurdu ve lideri oldu. 1927'de Japonyada Müslümanlar için bir okul açtı. Aynı yıl Tokyo Matbaa-yi İslâmiye(Tokyo Kaikyō Insatsusho) adıyla bir matbaa kurdu. Bu Matbaada basılan kitaplar öncelikle Japonya'nın değişik şehirlerindeki Türk - Tatar okullarında kullanıldı. 1928'de Tüm Japon Müslümanları Kongresi'ni topladı. İslam’ı yaymak için Japonya'nın çeşitli şehirlerine seyahatler yaptı. 12 Haziran 1934'te Japonya'da ilk kez basılan Kur'an onun matbaasında basıldı.

Koreli ve Mançuryalı işadamlarıyla ilişkiler geliştirdi[4] ve Japon askeri liderlerle yakın kişisel ilişkiler kurdu. Ayrıca dini ve sosyal faaliyetlerini desteklemek için Japonyadan maddi destek aldı. 12 Mayıs 1938'de Tokyo Camii'ni açtı ve bu caminin ilk imamı oldu.[5] Japon Müslüman göçmen topluluğu uluslararası siyasete karıştı ve etnik vatanlarını komünist yönetimden kurtarmak için Japonya'nın Güneydoğu Asya'ya genişlemesini destekledi. Muhammed Kurbanali, Japonya'da İslam'ın diğer dinlerle eşitliğini savundu . 1939'da Japonya Başbakanı Hiranuma Kiichirō, Japonya'da İslam'ın Budizm ve Hristiyanlık kadar önemli olduğunu ilan etti .

1938'de Japon hükümeti Kurbangaliev'i Çin'in Dalian şehrinde gönderdi.[6] Çin'de kızlarıyla birlikte yaşadı. 1945 yılında, İkinci Dünya Savaşı sona erdiğinde, Muhammed Kurbangaliyev Halkın İçişleri Komiserliği (Sovyet Gizli Polisi) tarafından tutuklandı ve "ihanet" suçundan 10 yıl hapis cezasına çarptırıldı. 1955 yılına kadar Vladimir Merkez Hapishanesinde tutuldu.[7] Serbest bırakıldıktan sonra memleketine döndü. Molla olarak görev yaptığı Çelyabinsk'teki köyünde küçük kız kardeşiyle birlikte yaşadı.[8] 1972 yılının Ağustos ayında tamamen yoksulluk içinde öldü. Çelyabinsk'teki terk edilmiş bir Müslüman mezarlığına gömüldü.

Kaynakça

  1. ^ "Мухаммед Габдулхай хазрат Курбангалиев: от представителя башкир до лидера тюрко-татарской общины". islam-today.ru. Erişim tarihi: 3 Nisan 2022. 
  2. ^ "Курбангалиев Мухаммед-Габдулхай". bez-bashkorttar.ru. Erişim tarihi: 3 Nisan 2022. 
  3. ^ "EARLY TATAR PUBLISHING in JAPAN". www.abebooks.com (İngilizce). Erişim tarihi: 3 Nisan 2022. 
  4. ^ "Курбангалиев Мухаммед-Габдулхай". chel-portal.ru. 7 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2022. 
  5. ^ "Tokyo Camii Tarihi – 東京ジャーミイ・ディヤーナト トルコ文化センター | Tokyo Camii and Diyanet Turkish Culture Center". 17 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2022. 
  6. ^ Bek, Ulrich von. "Мухаммед-Габдулхай Курбангалиев - башкирский имам в Японии | Судьба и биография". Багира Гуру (Rusça). Erişim tarihi: 3 Nisan 2022. []
  7. ^ "КУРБАНГАЛИЕВЫ". web.archive.org. 26 Nisan 2012. 26 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2022. 
  8. ^ "Энциклопедия "Челябинск"". www.book-chel.ru. 17 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2022. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Mirsaid Sultangaliyev</span> Tatar devrimci ve teorisyen

Mirsaid Sultangaliyev, Orta Asya'daki Türk halklarını birleştirerek sosyalist bir Türkistan devleti kurmak istemiş Tatar lider ve düşünce adamı. Müslüman "ulusal komünizm"in kurucusudur.

<span class="mw-page-title-main">Zeki Velidi Togan</span> Başkurt tarihçi, Türkolog ve Başkurt devrimci ve kurtuluş hareketinin lideri

Ahmet Zeki Velidi Togan, Başkurt, Türk tarihçi, Türkolog, Başkurt devrimi ve bağımsızlık hareketi önderi. Asıl adı Ahmet Zeki'dir. Rusya'da iken Validov soyadını kullanmış, Türkiye'ye geldikten sonra Togan soyadını almıştır. "Togan" sözcüğü "doğan" sözcüğünün Başkurtça şeklidir.

<span class="mw-page-title-main">Çelyabinsk</span> Rusya, Çelyabinsk Oblastının yönetim merkezi şehir

Çelyabinsk - Rusya'nın büyük bir şehri, Çelyabinsk Oblastı'nın yönetim merkezi olan şehrin 2019 sayımına göre nüfusu 1 200 720'tir. Büyük transport kavşağı. Şehirde Çelyabinsk Balandino ve Çelyabinsk Şagol isimli iki havaalanı bulunmaktadır. Büyük sanayileşmiş merkez Metalurji, Makine mühendisliği, metal işi, cihaz işi, hafif sanayi, gıda kaynaklı sanayi. 1795 yılında 2700 civarı olan nüfusu 1897 yılından beri hızla artmıştır. 2020 itibarıyla nüfusuna göre Rusya'nın en büyük yedinci şehridir.

<span class="mw-page-title-main">Başkurtlar</span> Türk halkı

Başkurtlar Rusya'ya özgü bir Kıpçak Türk etnik grubudur. Rusya Federasyonu Cumhuriyeti Başkurdistan'da ve Doğu Avrupa'nın Kuzey Asya ile buluştuğu Ural Dağları'nın her iki tarafını da kapsayan daha geniş tarihi Badzgard bölgesinde yoğunlaşmışlardır. Başkurtların daha küçük toplulukları da Tataristan Cumhuriyeti'nde, Perm Bölgesi, Çelyabinsk, Orenburg, Tümen, Yekaterinburg ve Kurgan bölgelerinde ve Rusya'nın diğer bölgelerinde yaşamaktadır; Kazakistan ve Özbekistan'da oldukça büyük azınlıkları vardır.

<span class="mw-page-title-main">Orenburg</span> Rusyanın Volga Federal Bölgesinde bulunan Orenburg Oblastının yönetim merkezi

Orenburg, Rusya'nın Volga Federal Bölgesinde bulunan Orenburg Oblastı'na bağlı şehir, aynı zamanda Oblast'ın yönetim merkezi. Başkent Moskova'nın 1478 km güneyinde Ural Nehri civarındadır. Nüfusu 542.700'dür (2005). Orenburg şehri 1920-1925 yıllarında Kazakistan'a başkentlik yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Tokyo Camii</span> Tokyo, Japonyada bir cami

Tokyo Camii, Tokyo'da bulunan bir camiidir.

<span class="mw-page-title-main">Japonya'daki Türkler</span>

Japonya'daki Türkler, Japonya'da yaşayan Türklerdir.

<span class="mw-page-title-main">Çelyabinsk Oblastı</span>

Çelyabinsk Oblastı, Rusya'nın idarî bölgesidir. Çelyabinsk Kalesi 1736'da inşa edilmiştir. Kalenin inşa edilmesinden sonra bölgede bir nüfus artışı gözlenmiştir fakat bu artış yalnızca 19. yüzyılda demiryollarının bölgeye ulaşmasıyla gerçekleşebilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Başkurdistan</span> Rusyaya bağlı federal bir bölge

Başkurdistan Cumhuriyeti, Rusya'ya bağlı federal bir cumhuriyettir. İdil Nehri ile Ural Dağları arasında yer alır. Başkenti Ufa şehridir. 2010 nüfus sayımı itibarıyla 4.072.292 nüfusa sahip Başkurdistan, Rusya'nın en kalabalık cumhuriyetlerinden biridir. Başkurdistan'da 2010'da yapılan nüfus sayımına göre 1.584.554 Başkurt yaşamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Orenburg Oblastı</span> Rusyanın idarî bir birimi

Orenburg Oblastı, Rusya'nın Volga Federal Bölgesi'nde bulunan oblast. Oblastın idarî merkezi Orenburg şehridir. 1938 - 1957 yılları arasında Sovyet pilotu Valeri Çkalov 'un onuruna Çkalov Oblastı adı kullanıldı. Oblastta Türk nüfusu önemli bir yere sahiptir. Bağımsız bir Türk ülkesi olan Kazakistan ile özerk Türk cumhuriyetleri Tataristan, Başkurdistan arasında köprü olması yönünden stratejik bir öneme sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Abdürreşid İbrahim</span> Tatar gazeteci, seyyah ve yazar

Abdürreşid İbrahim Efendi , Türk fikir adamı, gazeteci, seyyah ve yazar.

<span class="mw-page-title-main">Mazhit Gafuri Başkurt Akademik Drama Tiyatrosu</span>

Mazhit Gafuri Başkurt Akademik Drama Tiyatrosu Ufa'da bulunan tarihi bir tiyatrodur.

Japonya'da İslam, Japonya'nın İslam ile ilgilenmesi 19. yüzyılın ikinci yarısında başlamıştır. Kur'an'ın Avrupa dillerinden Japoncaya tercümesi 19. yüzyılın sonlarında başladı. 20. yüzyılın 2. yarısında ise Kur'an Arapça orijinalinden Japoncaya tercüme edildi. 1980'ler ve 1990'larda ise iki önemli hadis kitabı Japoncaya çevrildi.

<span class="mw-page-title-main">Rızaeddin Fahreddin</span>

Rızaeddin Fahreddin veya tam adıyla Rızaeddin bin Fahreddin bin Seyfeddin eş-Şirdanî, Tatar müftü, tarihçi. Ceditçi ve reformcu fikirleriyle tanınmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Rusya'da İslam</span>

Rusya'da İslam, ülkenin en yaygın ikinci dinidir. Rusya, Avrupa'daki en fazla Müslüman nüfusa sahip, Hristiyan çoğunluklu ülkedir; 2024 yılında yapılan ülke çapındaki bir ankete göre, Rusya'daki Müslümanlar toplam nüfusun 14 milyonu veya %10'unu oluşturuyor.

<span class="mw-page-title-main">Kuvandık Koridoru</span>

Kuvandık koridoru veya Orenburg koridoru – Orenburg Oblastı’nın Kuvandık bölgesini tanımlamak için şu iki anlamda kullanılan jeopolitik terim:

  1. Rusya’nın Avrupa ve Asya bölgelerini, bölgeyi nüfusun Rus etnik çoğunluğu ile bağlayan toprak parçası;
  2. Orenburg bölgesinin orta ve doğu bölgelerini birbirine bağlayan toprak parçası;
<span class="mw-page-title-main">Kıuandık (il)</span>

Kıuandık ili Orenburg Oblastının 35 idari biriminden biridir. Yönetim merkezi, ilinin bileşime dahil değil Kuvandıktır. Başkurtça “Ҡыуандыҡ” sözcüğü için “Çok mutlu olduk” ifadesi kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Mecit Ğafuri</span>

Mecit Ğafuri, Sovyet Başkurt şair, romancı, oyun yazarı.

1735-1740 Başkurt İsyanı, Başkurtlar tarafından Rus İmparatorluğu'na karşı başlatılan bir isyandır. 1735'te başlayan isyan bir dizi ağır çatışmanın ardından 1740'ta Rus birlikleri tarafından bastırıldı.

Yabiga Kuşayeva, kadın hareketi bir aktivisti.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.