İçeriğe atla

Muhammed Abdülvahab

محمد عبد الوهاب
Muhammed Abdülvahab
Muhammed Abdülvahab cümbüş çalarken
Genel bilgiler
Doğumمحمد عبد الوهاب
Muhammed Abdülvahab
13 Mart 1900
Kahire, Mısır Hidivliği
Ölüm4 Mayıs 1991 (91 yaşında)
Kahire, Mısır Mısır
Başladığı yerArap
TarzlarArap müziği, Arabesk
MesleklerŞarkıcı, Besteci, Oyuncu
Etkin yıllar1917–1991
İlişkili hareketlerAbdülhalim Hâfız, Ümmü Gülsüm, Ferit El Atraş
Önemli çalgılar

Muhammed Abdülvahab (Arapça: محمد عبد الوهاب), (d. 13 Mart 1900,[1] Kahire, Mısır Hidivliği – ö. 4 Mayıs 1991, Kahire, Mısır) 20. yüzyılın önde gelen Mısırlı şarkıcısı ve bestecisi. Muhammed Abdülvahab, tıpkı Ümmü Gülsüm, Abdülhalim Hâfız, Ferit El Atraş, Najat Al Sagira ve Leyla Murad gibi önemli Arap müzisyen ve şarkıcılar arasında gösterilir.[1][2]

Hayatı

Muhammed Abdülvahab 13 Mart 1900 tarihinde,[1] o dönemde halen hukuken Osmanlı İmparatorluğu'na bağlı olan Mısır Hidivliği'nin Kahire şehrinde doğdu. Doğum yılı konusunda 1900, 1901, 1902, 1907[3] gibi farklı tarihler de öne sürülmektedir. Bugün doğduğu Bab El-Şariya bölgesindeki meydanda bir heykeli bulunmaktadır. Anne tarafından Türk kökenlidir.[4]

Şairlerin Prensi olarak nam salmış ünlü Mısırlı sanatçı Ahmet Şevki vasıtasıyla sanata kazandırıldı ve Şevki sanatta yetişmesi için kendisine hamilik etti. Ahmet Şevki'den ud eğitimi aldı. 7 yaşında iken ilk kez sahneye çıktı; 13 yaşında ise ilk kaydını tamamladı. Temizlik takıntısı olduğu ve uçmaktan korktuğu bilinmektedir.[5]

1964 yılında Birleşik Arap Cumhuriyeti (günümüz Mısır'ı) Cumhurbaşkanı Cemal Abdünnasır tarafından devlet tarafından verilebilecek en yüksek onur mertebesi olan Onur Nişanı ile şereflendirildi.

Mesleki Yaşamı

Müzik

Abdülvahab'ın müzik dünyası açısından önemi Mısır müziğine yeni bir çığır açmasında saklıdır. Aynı zamanda batı dünyasına Mısır müziğini ve sanat geleneğini yeni bir ivmeyle tanıtmıştır. Dönemindeki bir diğer Mısırlı ünlü sanatçı Abdülhalim Hâfız ile yakın dostluk kurdu. Geleneksel Arap ezgilerini yeni bir yorumla birleştirdi ve 1820'ye yakın parçayı besteledi. Vals, rumba, salsa, rock and rolll gibi farklı batılı müzik türlerini geleneksel ezgilerle buluşturdu. Batı müziğine yakınlaştıran çalışmaları sebebiyle bazı kesimlerce eleştirildi ancak yaptığı çalışmalar ve besteler sayesinde "Arap müziğinin babası" ve "Kralların ve Prenslerin Şarkıcısı" lakaplarıyla anılageldi.[6][7] Örneğin 1941 yılındaki "El Gondol" çalışmasında vals ritmlerini, 1957'de Abdülhalim Hâfız'ın seslendirdiği "Ya Albi Ya Khali" parçasında ise Rock and roll ritmlerini kullandı. Başta ünlü şair Nizar Kabbani'nin dört şiiri olmak üzere, ünlü Mısırlı şarkıcı Najat Al Sagira'nın seslendirdiği pek çok parçayı da bestelemiştir. Leyla Murad gibi önemli kadın sanatçıları sanat camiasına tanıtan yapımlar ona aittir.[8] Ümmü Gülsüm (أم كلثوم) ile uzun yıllar müzik tarzları üzerinden yürüttükleri tartışma ve bir nevi rekabet 1960'larda zamanla yerini birlikte çalışmaya bırakmıştır. 1964 yılında bestelediği ve Ümmü Gülsüm'ün bugün hala çok sevilen simge şarkılarından olan "Enta Omri" (Hayatımsın) parçası ikilinin ilk birlikte yaptıkları iştir.[8]

Türkiye'deki Arabesk türünün gelişiminde de Abdülvahab'ın müziklerinin uyarlanması önemli yer tutmaktadır. Türkiye'de Saadettin Kaynak'ın onun eserlerini kendine mal ederek yayınladığı iddialarını ise bizzat Muhammed Abdülvahab yalanlayarak Murat Bardakçı'nın naklettiğine göre Saadettin Kaynak ve Münir Nurettin Selçuk hakkında şunları söylemiştir:

Vallahi, siz benim şarkılarımı okumadınız ama ben sizin bestelerinizi çok okudum... Filmlerimdeki şarkılarımın nağmeleri Türk zevkine uymazdı... Münir'in, İstanbul'da imamlık yapan bestekâr bir dostu vardı. Buradan benim filmlerimi yollardık, o imam süresi şarkılarım ile aynı olan yeni besteler yapar, Münir filmlere bu yeni şarkıları okurdu... İmamın besteleri o kadar güzeldi ki, bazılarını burada Arapça sözlerle ben de okudum. Abdülvahab'ın "Münir" dediği Münir Nureddin Selçuk, "imam" da büyük bestekâr Sadeddin Kaynak'tı.
“
”

Murat Bardakçı, Habertürk, 28 Temmuz 2010[7]

Murat Bardakçıya verdiği bir röportajda kendisi Arap müziğinde de Türk etkileri olduğunu belirtmiştir:

Araplar müziği Türklerden öğrendi. Biz sizden çok şey aldık ve müziğimize uyacak şekilde değiştirdik. Türkiye'de siz Araplardan müzik aldığınızı söylüyorsunuz, biz ise tam tersini söylüyoruz. Belki şaşıracaksınız ama gerçek Arap müzisyen, Arap müziğinin kime borçlu olduğunu çok iyi biliyor. Ruhu ilk olarak Türk müziğinden aldık, tınıların kompozisyonundan da etkilendik. Geçmişte Arapların düzenli müzikleri yoktu. Biz Türk Semai makamı ve bashru çalarak büyüdük. Klasik müziği bilmiyorduk. Mesela biz Türklerden Ferahfeza makamını ve Kürdilihicazkâr makamını öğrendik. Eskiden müzik denilince aklımıza Türk müziği gelirdi, sonra sizin müziğinize alternatif müzikler yaratmaya çalıştık. Böylece Arap müziği doğmuş oldu. Tamamen yeni müzik yarattık. Ruhunu sizden, tekniğini Batı'dan aldık. 1940’lı yıllarda bazı Türkçe şarkıları Arapça seslendirdim ve bu plaklar burada sıklıkla duyuldu. İnanın Türkiye'de Arap müziğinden etkilendiğinizi söylemenize çok şaşırdım.
“
”

[4]

Eserleri

Muhammed Abdülvahab'ın doğum yeri Kahire'deki Bab El-Şariya Meydanı'ndaki heykeli

Libya'nın 1951-1969 arası kullandığı "Libya, Libya, Libya" veya "Ya Biladi (Ey Vatanaım)" olarak bilinen milli marşını bestelemiştir. Muammer Kaddafi öncesi Libya Krallığı dönemiğnde kullanılan bu marş Kaddafi döneminde değiştirilmiştir. 2011'deki halk ayaklanması ve iç savaş sonrasında ise yıkılan rejimin kullanmadığı bu marş tekrar milli marş olarak ilan edilmiştir.[9] 1971 yılında Enver Sedat döneminde "Ishy Bilady" (عيشي بلادي - Ulusum çok yaşa) parçası Birleşik Arap Cumhuriyeti için milli marş olarak kabul edildi. Ayrıca Tunus milli marşı olan "Humat al-Hima" (حماة الحمى - Anavatanın Savunucuları) parçasını besteledi. Milli marşların yanı sıra Arap ülkelerinde söylenen pek çok Arap milliyetçiliği ve Arap birliği temalı şarkının da bestesini yapmıştır.

  • Ishy Bilady (Birleşik Arap Cumhuriyeti / Mısır milli marşı)
  • Libya, Libya, Libya (Libya milli marşı)
  • Humat al-Hima (Tunus milli marşı)
  • Enta Omri (Hayatımsın)
  • Majnoon Layla (Leyla ile Mecnun)
  • Al Qamh (Buğday)
  • Kilobatra (VII. Kleopatra)
  • Algondool (Gondol)
  • Al Neel (Nil)
  • Al Nahr Al Khalid (Ölümsüz Nehir)
  • Dijla (Dicle)
  • Makadeeru Min Jafnayki
  • Al Fan
  • Ya Waboor
  • Indama Ya'ti Almasaa (Akşam Geldiği Vakit)
  • A'shik Al Rooh (Platonik Aşık)
  • Balak Ma'a Meen (Kimi düşünüyorsun?)
  • Balash Tiboosni.
  • La Takthibi. (Yalan deme)
  • Al Siba Wal Jamal (Ahmet Şevki'nin şiiri)
  • Jafnuho Allama Alghazal (Bişara Huri'nin şiiri)
  • Illeel Lama Khili
  • Bileel Ya Roohi
  • Sa'it Mabashoofak Ganbi
  • Ooli Aamallak Eeh Albi (Kalbim Sana Ne Etti Söyle Bana)
  • Hamsa Ha'rah
  • Hakeem Uyoon
  • Amana Ya Leel
  • Fil Bahr. (Denizde)
  • Ana Wil Athaab We Hawak (Ben, işkence ve aşkın)

Sinema

Paris ziyareti sonrasında Fransız müzikal film tecrübesini yakından görme fırsatı buldu. 1933 yılında sinema endüstrisi içinde özellikle çekilen müzikaller ile kendine yer bulmaya başladı. 1933 ila 1949 yılları arasında sekiz müzikal komedi besteleyerek müzikal çeşidinin Arap sinemasına kazandırılmasına öncülük etti. Filmlerinde çoğunlukla Batılı tarzdaki hayat yaşayan elitlere yer verdi ve müzikal olarak da geleneksel Arap tınılarından farklı bir yön çizmeye başladı. 1934 yapımı Beyaz Çiçek filmi ise izlenme rekoru kırmıştır.1950 yılında ise sinema yapımlarını bırakıp müzik çalışmalarına ağırlık vermeye karar verdi.[1] Bu anlamda sessiz sinema döneminden şarkıcılığa devam eden ilk sanatçıdır.

Ölümü

Muhammed Abdülvahab kalp yetmezliği sebebiyle 4 Mayıs 1991 tarihinde 91 yaşında Kahire'de öldü. Cenaze töreninde tabutunu dönemin Başbakanı ve hükûmet üyeleri taşımıştır.[10]

Dış bağlantılar

Kaynakça

  1. ^ a b c d "Britannica - Muhammad-Abd-al-Wahhab". 9 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2016. 
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya". 3 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2016. 
  3. ^ "Mısır Devlet Bilgi Servisi: Mohammed Abdel Wahab (1907-1991)". 3 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2016. 
  4. ^ a b "Abdel Wahab in an anonymous interview: My mother is Turkish and from you we learned music". alaraby.co.uk. 6 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2023. 
  5. ^ "IMDB Biyografisi". 24 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2016. 
  6. ^ "Mısır bizim 1950'deki halimiz derken unuttuklarımız". 4 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2016. 
  7. ^ a b "Murat Bardakçı - Arabesk ve Abdülvahab - 28 Temmuz 2010". 4 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2016. 
  8. ^ a b "As-Mashriq - Abdel Wahab". 26 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2016. 
  9. ^ About Libya: Libyan National Anthem, National Transitional Council of Libya, 21 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 23 Ağustos 2011 
  10. ^ "Murat Bardakçı - Perihan Hanım vefat etti Güzide-basınımızda tık yok". 4 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2016. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">İstiklâl Marşı</span> Türkiye ve Kuzey Kıbrısın ulusal marşı

İstiklâl Marşı, Türkiye ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin millî marşı.

<span class="mw-page-title-main">Himnusz</span> Macaristanın millî marşı

Macaristan Milli Marşı, Ferenc Kölcsey adlı yazarın eseridir. Eser Macar halkının fırtınalı yüzyıllarından alıntılar oluşturmaktadır. Aynı zamanda Macaristan anayasasınca da kabul görmüştür. “Himnusz” şairin 1823'te szatmarcseke adlı yerleşim biriminin yalnızlığında bir şafak vakti yazdığı en etkili şiiridir. Şiir, romantizmin ayırt edici özelliklerini taşır.

<span class="mw-page-title-main">Tataristan Cumhuriyeti Ulusal Marşı</span>

Tataristan Cumhuriyeti Devlet Marşı, Tataristan Cumhuriyeti Devlet Arması ve Tataristan Cumhuriyeti Devlet Bayrağı ile birlikte cumhuriyetin resmî sembollerinden biridir. Marş, 14 Temmuz 1993’te Cumhuriyet Yüksek Kurulu kararıyla onaylanmıştır ve bu marşın yalnızca bestesi kabul edilerek o dönem güftesi onaylanmamıştır. Ünlü Tatar bestekâr Röstem Yahin’e ait olan bu beste, aslında şair Ramazan Baytimerov’un 1970’li yıllarda yazdığı “Tugan Yagım” adlı şiirinin şarkı olarak terennümü için bestelenmiştir. Bağımsızlık ilanının ardından düzenlenen devlet sembollerine ait yarışmalar arasında marş için yapılan ilk yarışmada bu marşın sözsüz olarak yalnızca bestesinin kabul edilmesi özellikle şart koşulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Ümmü Gülsüm</span> Mısırlı şarkıcı, söz yazarı ve oyuncu

Ümmü Gülsüm Mısırlı Arap şarkıcı, söz yazarı ve sinema oyuncusu. Doğu'nun Yıldızı ve Mısır'ın 4. Piramidi olarak da tanınmaktadır.

Plevne Marşı veya Osman Paşa Marşı, Plevne Savunması'nda Osmanlı birliklerinin komutanlığını yapan Osman Paşa'yı konu alan marş. Makamı Kürdî, tonu Con tristezza'dır. Bu tonun adı İtalyanca olup üzgünlük ile anlamına gelmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Abdülhalim Hâfız</span> Mısırlı müzisyen ve oyuncu

Abdülhalim Ali Şebâne, bilinen adıyla Abdülhalim Hâfız,, Mısırlı şarkıcı, aktör, orkestra şefi, iş adamı, müzik öğretmeni ve film yapımcısıydı. Ümmü Gülsüm, Muhammed Abdülvahab, Ferit El Atraş ve Şadiye ile birlikte Mısır'ın en önemli müzisyenlerinden biri olarak kabul edilir. Popülerliği arttıkça kendisine Esmer Bülbül anlamına gelen 'el-Endaleeb el-Asmar lakabı verildi. Hâfız, bugüne kadar 80 milyondan fazla albüm sattı.

<span class="mw-page-title-main">Muhammed Şevki</span>

Muhammed Şevki, Mısırlı millî futbolcudur.

İzmir Marşı veya İzmir'in dağlarında çiçekler açar, Gazi Mustafa Kemal Paşa Marşı Türk ordusunun Kurtuluş Savaşı sırasında İzmir'e girişini konu alan nihavend makamında bir marş.. İstanbul Üniversitesi Osmanlı Dönemi Müziği Uygulama ve Araştırma Merkezinde kayıtlı Millet Marşı olarak İzzettin Hümayi Elçioğlu (Muallim) bestesi olan bir çeşitlemesi bulunmaktadır.

Mısır Türkleri olarak da anılan Mısır'daki Türkler, Tolunoğulları (868-905), İhşîdîler (935-969), Memlûk (1250-1517) ve Osmanlı da dahil olmak üzere çeşitli Türk hanedanlarının yönetimi sırasında bölgeye gelen yerleşimcilerin torunları olan kısmi veya tam Türk kökenli Mısır vatandaşlarıdır.

Yeni Suudi Arabistan Ulusal Marşı sözleri suudi şair İbrahim Khafaji'ye aittir. Suudi Arabistan ulusal marşı olarak 1984 yılında ilan edildi. Bestesini suudi müzisyen Tarık Abdülhakim 1947'de Trompet ile sonra müzisyen Sirac Ömer tarafından marş askeri bando aletleriyle genişletmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Mahmud Abdülaziz</span>

Mahmud Abdülaziz,, Mısırlı sinema ve dizi oyuncusudur. Genelde Mısır ve Arap ülkelerinde çekilen yapımlarda rol almıştır. TV şov programı Raafat El-Hagan ile tanındı. 12 Kasım 2016'da ölümüne kadar oyunculuğu sürdürdü.

<i>İnsaf / Kahire Resitali</i> 1994 yılında çıkan Müslüm Gürses albümü

İnsaf / Kahire Resitali, Müslüm Gürses'in 26 Nisan 1994'te Uğur Plak firması etiketiyle piyasaya sunulan stüdyo albümüdür. Gürses'in Uğur Plak firması etiketiyle çıkan ikinci ve son albümüdür. Albümün bütün müziklerinde Uğur Bayar'ın imzası bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Riyad es-Sunbati</span>

Riyad es-Sunbati (Arapça: رياض السنباطي; d. Mısırlı bestekar ve şarkıcı. 20.yüzyılın en önemli Arap bestecilerinden biri olarak kabul edilir. Opera, operet,dini şarkılar, aşk şarkıları ve film şarkıları gibi çeşitli dallarda 539 eser bestelemiştir. Dönemindeki ünlü şarkıcılardan; Ümmü Gülsüm, Asmahan, Warda Al-Jazairia, Necat el-Sağira, Münire'tül Mehdiye, Feyza Ahmed, Suad Muhammed, Azize Celal gibi şarkıcılara besteler yaptı.

Mart 1972'de Baasçı Irak, Mısır ve Suriye'ye 1971'de parçalanan Birleşik Arap Cumhuriyeti'nin yeniden kurulmasını önerdi. Irak'ın önerisi, Ürdün'ün Birleşik Arap Krallığı önerisine bir tepkiydi, ancak zaten kurulmuş olan Arap Cumhuriyetleri Federasyonu ile çakıştı ve Irak-Suriye farklılıkları nedeniyle başarısız oldu.

Uğur Bayar, Türk söz yazarı, bestekâr ve orkestra şefi ve aranjördür. Müslüm Gürses ve İbrahim Tatlıses'in söylediği bilindik birçok şarkı kendisine aittir. Besteci ve yapımcı Burhan Bayar'ın kardeşidir.

<span class="mw-page-title-main">Sansoen Phra Barami</span>

Sansoen Phra Barami,, Tayland'ın şu anki kraliyet marşıdır. 1932 yılından önce de facto olarak Siyam'ın millî marşıydı.

Yüzüncü Yıl Marşı, Ayten Mutlu tarafından yazılan ve Fazıl Say tarafından Cumhuriyetin 100'üncü yılı için bestelediği marştır. Bestenin bazı kısımlarının Mehveş Emeç tarafından 1998’de Galatasaray için bestelenen Cimbom’un Sesi adlı marştan alındığı Murat Bardakçı Haber Türk'teki köşe yazısında yazmıştır. Murat Bardakçı la la la la la la...” diye başlayan Fazıl Sayın bestesi Yüzüncü Yıl Marşı'nın girişi ile Mehveç Emeç’e ait Galatasaray Marşı’ndaki “Seni sevdik gönül verdik şanlı cimbomum” mısralarının melodilerinin birebir aynı olduğunu yazmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Beliğ Hamdi</span>

Beliğ Hamdi, , özellikle 1960'larda ve 1970'lerde birçok Arap şarkıcı için birçok hit şarkı yaratan ve besteleyen Mısırlı bir şarkıcı, söz yazarı ve besteciydi. Warda'nın en ünlü şarkılarını besteledi ve ikili uzun bir süre evli kaldı.

<span class="mw-page-title-main">Muhammed el-Kasabji</span>

Muhammed el-Kasabji Mısırlı bir müzisyen ve besteciydi. 20. yüzyılda Mısır'ın önde gelen beş bestecisinden biri olarak kabul edilmektedir. Kredilerinin çoğu, büyük eserlerinin ve notalarının çoğunu seslendiren Ümmü Gülsüm, Asmahan ve Leyla Murad'a gitti. Günümüze kadar pek çok eleştirmen Muhammed el-Kasabji'yi, kendi döneminde sahip olduğu büyük yetenek ve becerilerden dolayı ud ustası olarak sınıflandırmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Şirine Abdülvahab</span>

Şirine Sayid Muhammed Abdülvahab, Batı ülkelerinde Sherine olarak da bilinen, Mısırlı bir şarkıcı ve oyuncudur. MBC'nin The Voice: Ahla Sawt programında jüri üyeliği yapmıştır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.