İçeriğe atla

Muhammed Şah (Babür imparatoru)

Muhammed Şah
12. Babür İmparatoru
Hüküm süresi1719-1748
Taç giymesi29 Eylül 1719'da Tacpur
Önce gelenII. Cihan Şah
Sonra gelenAhmed Şah Bahadır
VekilSeyyid Kardeşler (1719-1722)
Doğum1702
Fatehpur
Ölüm26 Nisan 1748 (45 Yaşında)
Delhi
DefinDelhi
Eş(ler)iBadşah Begüm
Çocuk(lar)ıŞehriyar Şah Bahadır
Ahmed Şah Bahadır
Tac Muhammed
Badshah Begum
Jahan Afruz Banu Begum
Tam adı
Roshan Akhtar Bahadır
BabasıKhujista Akhtar
AnnesiKudsiye Begüm
Diniİslam

Muhammed Şah (d. 7 Ağustos 1702, Gazne - ö. 16 Nisan 1748, Delhi), 12. Babür İmparatorudur. Asıl adı Ruşan Akhtar Bahadır olan Muhammed Şah, yönetimi sırasında Babür İmparatorluğunda idari açıdan dağılmaya sebep olan politikalar izlenmiş, sanat ve kültürde ise önemli gelişmeler yaşanmıştır.

İlk yılları

Bu Babür İmparatoru Muhammed Şah tahtında otururken.

Muhammed Şah 1702 yılında Gazne'de (günümüzde Afganistan'da) Prens Khujista Akhtar adıyla doğdu. Hızlı öğrenen ve annesinden iyi eğitim alan Muhammed Şah, yöneticilik yeteneğini geliştirdi. Babür İmparatorluğu'nda daha önceki padişahların kısa süreli yönetimleri onun tahta çıkmasını kolaylaştırsa da Seyyid Kardeşler, 17 yaşındaki Muhammed Şah'ı kukla gibi kullanarak Babür İmparatorluğu'nun hızlıca dağılmasına sebep olmuştur.

Saltanatı

29 Eylül 1719'da Muhammed Şah adıyla Kızıl Kale'de tahta çıkmıştır. Ancak Seyyid Kardeşler tarafından sıkı gözetim altında tutulan yeni imparator, Seyyid Hasan Ali Han Barha ve onun kardeşi Babür başkomutanı Seyyid Hüseyin Ali Han Barha olduğunu çok iyi farkına varan Muhammed Şah, Nizâmülmülk Âsafcâh ve onun arkadaşları Mîr Kamerüddîn Han, Zain ud-din Ahmed Han gibi kişiler yönetime ağırlığını koymuşlardır. Seyyid Kardeşler taht için hak iddia eden Prens Muhammed İbrahim'i hızlı bir şekilde mağlup ederek Kasım 1720 Muhammed Şah'ın sorunsuzca tahtta kalmasını sağlamışlardır.

21 Şubat 1722'de Babür İmparatoru Muhammed Şah, I. Asaf Jah'ı Sadrazam olarak atamış ve Babür İmparatorluğu nevvablıklara bölünmeye başlamıştır.

Saray ve Ordu

İdari ve Kültürel gelişmeler

İfade Zuban-i Urdū-yi Muʿallá ("Dilin yüce Horde") yazılı Nastaʿlīq script.

Muhammed Şah'ın saltanatı sırasında mahkeme dili Farsça yerine Urduca yapılmıştır. Kavvali gibi müzikler yaygınlaşmıştır ve kurdurduğu yeni nesil mahkemeler Güney Asya'da hızla yayılmıştır. Dini kurumlar içinse mektepler gibi eğitim merkezlerini çoğaltmıştır. Onun saltanatı sırasında Kur'an Urduca'ya ve Farsçaya çevrilmiştir. Ayrıca onun saltanatı sırasında resmi Türk elbise ve normalde giyilen yüksek soyluluk belirtilen elbiseleri değiştirmiştir.

Nadir Şah istilası

Savaş arasındaki Nadir Şah komutasındaki Afşar kuvvetleri ve Babür Ordusu.

13 Şubat 1739'da Nadir Şah komutasındaki Afşarlar, Safevi Hanedanı ve yerel Pers beylerini yenmiş, Batı Cephesinde zaferler kazanıp Osmanlı İmparatorluğu ile barış görüşmelerine başladıktan sonra Nadir Şah yönünü Hindistan'a çevirerek zengin ama zayıf Babür İmparatorluğu'nun ordusunu Karnal Muharebesinde mağlup ettikten sonra Delhi'yi işgal ederek Babür İmparatoru Muhammed Şah'ı esir almıştır. Sonrasında ise Delhi'yi yağmalamıştır.

Muhammed Şah ile Nadir Şah

Ölüm

Cenaze.

Manupur Savaşı'nda (1748) Moğol Ordusu'nun zaferi, birçok kişinin savaşta ölmesiyle ağır bir yenilgi oldu. Başlangıçta bu gizli tutuldu ancak haberler Moğol İmparatoru Muhammed Şah'a ulaştığında, konuşamaz hale geldi, aniden hastalandı ve üç gün boyunca dairesinden çıkmadı. Bu süre boyunca oruç tuttu. Korumaları onu yüksek sesle ağladığını ve savaşta hayatını kaybeden Kamaruddin han için "Onun kadar sadık birini tekrar nasıl getirilebilirim? "diye haykırdığını duyabiliyorlardı. 26 Nisan 1748'de üzüntüden öldü. Muhammed Şah'ın türbesi Nizamuddin Dargah kompleksinde bir çit içinde bulunmaktadır.[1][2]

Kaynakça

  1. ^ name="Mughal-Ottoman relations Sharif of Mecca"
  2. ^ Farooqi, N.R. (1989). Mughal-Ottoman relations: a study of political & diplomatic relations between Mughal India and the Ottoman Empire, 1556-1748. Idarah-i Adabiyat-i Delli. 5 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2017. 

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Muhammad Shah ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur

Kaynakça

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Dürrânîler</span> Ahmed Şah Dürrânînin kurduğu Afganistan devleti 1747-1863 yılları arasında hüküm sürmüştür

Dürrânîler, Ahmed Şah Dürrânî'nin kurduğu Afganistan devleti 1747-1863 yılları arasında hüküm sürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Babürlüler</span> Bir zamanlar Hindistan alt kıtasının büyük kısımlarına uzananan hanedan imparatorluğu

Babürlüler veya Babür İmparatorluğu, günümüzdeki Hindistan ve çevresi üzerinde kurulmuş ve hüküm sürmüş Türk-Moğol kökenli devlet. Çağatay Türkü bir şef ve Timurlu Hanedanı'ndan olan Babür Şah tarafından 1526 yılında kurulan ve 17. yüzyılın sonu ile 18. yüzyılın başında imparatorluğun gücünün zirvesinde olduğu dönemde, Hindistan'ın büyük bölümüne hakim olan imparatorluğun nüfusunun o tarihlerde 3,2 milyon kilometre karelik bir bölge üzerinde 110 milyon ila 150 milyon arasında olduğu tahmin edilmektedir. Babür İmparatorluğu'nun hakimiyet alanı, en geniş olduğu dönemde bugünkü Hindistan, Pakistan, Bangladeş ve Afganistan'ı kapsamaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">Delhi Sultanlığı</span> Türk-Hint devleti

Delhi Sultanlığı ya da Sultanat-ı Hint, 1206-1526 yılları arasında Hindistan'da hüküm sürmüş olan sultanlıktır.

<span class="mw-page-title-main">Babür</span> Babür İmparatorluğunun kurucusu ve ilk hükümdarı

Babür ve Bebür veya tam adıyla Zahîreddîn Muhammed Bâbur Türk lider, Babür İmparatorluğu'nun kurucusu ve ilk hükümdarı. Soyu, baba tarafından Timur anne tarafından Cengiz Han'a dayanan Babür Şah, 1519'dan itibaren Hindistan'a düzenlediği seferler sonunda bütün Kuzey Hindistan'ı kontrol altına alıp 1526'da Delhi Sultanlığı'na son vererek günümüzdeki Afganistan, Pakistan ve Hindistan'ın kuzeyini kapsayan topraklar üzerinde Babür İmparatorluğu'nu kurdu.

<span class="mw-page-title-main">Mirza Muhammet Haydar Duğlat</span>

Mirza Muhammet Haydar Duğlat, bir askeri general, Kaşmir'in hakimi ve bir tarih yazarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Ahmed Şah Bahadır</span> 1748-175 arasında Moğol imparatoru

Ahmed Şah Bahadır, 26 Nisan 1748 - 2 Temmuz 1754 yılları arasında hükümdarlık yapmış on beşinci Babür İmparatorluğu hükümdarıdır. 1748'de tahta geçtiği zaman 22 yaşındaydı. Mücâhidüddin Ebû Nasr unvanını taşıyan Ahmed Şah Bahadır (1748-1754), annesi Udam Bai ve harem ağası Câvid Han’ın tesirinde kaldı. Ahmed Şah Dürrânî onun zamanında Pencap’ı istilâ ederek yağmaladı. Bu arada İskenderâbâd’daki Maratalar ayaklandılar; 1750’de yakın adamı Safder Ceng Maratalar’a katıldı. Bu ayaklanmadan sonra gücünü epeyce kaybeden Bahadır tahttan indirildi. 1775'te 50 yaşında iken ölmüştür. Sadece Nadir Şah'ın doğuya seferler yapmasını durdurmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Derya-i Nur</span>

Darya-i-Nur, dünyadaki en büyük kesilmiş elmaslardan biridir, yaklaşık ağırlığı 182 karattır. Rengi uçuk pembedir, elmasların en nadir bulunanlarından biridir..

<span class="mw-page-title-main">Muhammed Sâlih Tettevî</span> Babürlü metalürjist, astronom, coğrafyacı ve zanaatkar

Muhammad Salih Tettevî, Moğol metalürjist, astronom, geometri uzmanı ve zanaatkâr, Babür İmparatoru Şah Cihan döneminde ve Sind'li Babür Nevvab Mirza Gazi Bey valiliği sırasında Pakistan'daki Sind eyaletinin Thatta şehrinde doğmuş ve büyümüştür. Bu yıllarda genç metalürjistler işe alınır, himaye edilir ve Agra'daki Babür sarayına teslim edilirdi.

<span class="mw-page-title-main">Kızıl Kale</span>

Kızıl Kale, Hindistan'daki Delhi şehrinde yer alan tarihi bir kaledir. 1857'ye kadar, 200 yıllık bir süre boyunca, Babür hanedanının imparatorlarının ana ikametgâhıydı. Delhi'nin merkezinde yer alır ve bir dizi müzeye ev sahipliği yapar. İmparatorları ve ailelerini barındırmaya ek olarak, Babür devletinin tören ve siyasi merkeziydi ve bölgeyi etkileyen olayların merkezinde yer almaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">Nizâmülmülk Âsafcâh</span> Hint-Türk kökenli bir asilzade ve Asaf Cahi hanedanının kurucusu (1671 - 1748)

Nizâmülmülk Âsafcâh(20 Ağustos 1671 - 1 Haziran 1748), Hint-Türk kökenli bir asilzade ve Asaf Cahi hanedanının kurucusudur. Kurduğu Haydarabad devletini 1724'ten 1748'e kadar yönetti. Chin Kılıç Han, Nizam-ül-Mülk ve Asaf Cah unvanlarıyla tanınmaktadır. Şah Veliyullah ve İngiliz tarihçi Henry George Briggs'e göre Asaf Cah, Evrengzib'in ölümünden sonra Hint Alt Kıtasında en etkili adamı olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Vezir Han Camii</span>

Vezir Han Camii, Pakistan'ın Lahor kentinde bulunan bir camidir. 17. yüzyılda Babür İmparatorluğu döneminde inşa edilmiş olup Lahor Surları'nın eteklerinde yer almaktadır. Cami avlusunun girişi ve yapının ön cephesi, Vezir Han Meydanı'na bakmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Babür Haremi</span>

Babür Haremi, Hint Yarımadası'nda Babür imparatorlarının haremiydi. Arapça: حريم ḥarīm, "dokunulmaz kutsal yer; ailenin kadın üyeleri" ve Arapça: حرام Haram, "yasak; kutsal" anlamına gelen kelimelerden türemiştir. Aynı zamanda evin 'iç dairesi' anlamına gelen Sanskritçe anthapura kelimesine de benzer. Genellikle çok eşli bir evde yaşayan kadınlar alanı ve erkeklere yasak olan ayrılmış mahalleler anlamına geliyordu.

Bengal Savaşı, Doğu Subahları için Sefer, Babür imparatorluk veliaht Prensi Ali Gohar tarafından Bengal'in Nawab'ını İngiliz Doğu Hindistan Şirketi'nden geri almak için yürütüldü. Çatışmalar 1756'da başladı ve 1765'te sona erdi.

<span class="mw-page-title-main">Seyyid Hanedanı</span>

Seyyid hanedanı, 1414-1451 yılları arasında hüküm süren Hindistan'daki Delhi Sultanlığı'nın dördüncü hanedanıydı. Tuğluk ve Timurlular'ın Multan valisi Hızır Han tarafından kuruldu. Tuğluk Hanedanı'nın yerini aldılar ve Sultanlığı Timurlular'a bağlı bir Vasal devlet olarak yönettiler. 1451’de Alaeddin Alem Şah, Sultanlığı Ludî Hanedanı'na devretti.

<span class="mw-page-title-main">Hızır Han (Seyyid Hanedanı)</span>

Timur'un işgalinden ve Tuğluk hanedanının yıkılmasından kısa bir süre sonra Hızır Han, kuzey Hindistan'da Delhi Sultanlığı'nın Seyyid hanedanını kurdu.

<span class="mw-page-title-main">Mübarek Şah (Seyyid Hanedanı)</span>

Mübarek Şah Delhi Sultanlığı'nı yöneten Seyyid Hanedanı'nın ikinci hükümdarı ve Hızır Han'nın oğluydu.

<span class="mw-page-title-main">Muhammed Şah (Seyyid Hanedanı)</span>

Muhammed Şah Delhi Sultanlığı'nı yöneten Seyyid Hanedanı'nın üçüncü hükümdarıydı. Mübarek Şah'ın yeğeniydi. Amcasının ölümü ile tahta çıkmıştır.. Muhammed Şah, saltanatını çoğunlukla av gezilerine çıkarak geçirdi.

<span class="mw-page-title-main">Lahor Subahı</span>

Lahor Subahı, günümüzde Pakistan ve Hindistan arasında bölünmüş olan orta Pencap bölgesini kapsayan Babür İmparatorluğu'nun bir vilayetiydi. Ekber Şah tarafından 1580 yılında gerçekleştirilen idari reformlar kapsamında Babür İmparatorluğu'nun orijinal 12 Subah'ından biri olarak kurulmuştur. Eyalet, son genel valisi Adina Beg'in 1758'de ölümünden sonra büyük bir kısmı Dürrânîler'e dahil olarak varlığını yitirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Nadir Şah Afşar'ın Hindistan'ı fethi</span>

Nadir Şah Afşar'ın Hindistan'ı Fethi, Safevi hanedanını devirip kendi hanedanını kuran Nadir Şah Afşar, birkaç yıl sonra günümüz Hindistan'da bulunan Babür İmparatorluğu'na seferi. Günümüzün kuzey Hindistan'ı ve Pakistan'ını fetheden Nadir Şah, Mart 1739'da Karnal Savaşı'nı kazandıktan sonra Delhi'ye girdi. Böylece tüm savaşlardan galip çıkan Nadir, Babürlülerin başkenti olan şehre girdi.

<span class="mw-page-title-main">Panipat Savaşı (1556)</span>

İkinci Panipat Savaşı, 5 Kasım 1556'da Akbar ile Delhi kralı Hemu arasında gerçekleşti. Hemu, birkaç hafta önce Delhi savaşında Tardi Bey Khan komutasındaki Babür İmparatorluğu güçlerini yenerek Delhi ve Agra'yı fethetmiş ve Delhi'deki Purana Quila'da kendisine Raja Vikramaditya tacını giydirmiştir.