İçeriğe atla

Muhammed İkbal

Muhammed İkbal
محمد اقبال
Doğumu9 Kasım 1877
Sialkot, Pencap, Britanya Hindistanı
(günümüzde Sialkot, Pencap, Pakistan)
Ölümü21 Nisan 1938 (60 yaşında)
Lahor, Pencap, Britanya Hindistanı
Çağı20. yüzyıl felsefesi
Diğer ad(lar)ıDoğunun şairi

Muhammed İkbal (Urduca: محمد اقبال, Hintçe: मुहम्मद इक़बाल; 9 Kasım 1877 - 21 Nisan 1938), Pakistanlı İslam alimi, şair, filozof ve politikacı.

Şiirleri çağdaş Urdu ve Fars edebiyatının en önemli yapıtlarındadır. Allâme İkbal olarak da bilinir. Hindistan'daki müslümanların bağımsızlık mücadelesini ilk defa dile getiren kişidir.

1877 yılının 9 Kasım'ında hayata gelmiştir. Pakistan'ın Pencap eyaletine bağlı Siyalkut kentinde hayata gözlerini açan Muhammed İkbal bir diğer ismi ile Allame İkbal, dini bütün bir anne ve babanın oğlu olarak dünyaya geldi. İlk eğitimini Kur'an üzerine almıştır.

Kur'an eğitimini medresede tamamladıktan sonra, Arapça ve Farsça hocasının yönlendirmesiyle İslam edebiyatıyla ilgilenmeye başladı. Lahor'da yüksek öğrenimini tamamladıktan sonra Doğu Dilleri Fakültesi'ne hoca olarak tayin edildi. Bu yıllarda Muhammed İkbal'in şiirleri de yayınlanmaya başlandı.

1905'te Londra'daki Cambridge Üniversitesi'nin felsefe ve iktisat bölümünden mezun oldu. Londra'da üç sene kadar kalan İkbal, burada Arap Dili ve Edebiyatı Fakültesi'nde Felsefe bölümünde hocalık yaparken, bilhassa Londra'da ilgi görmesine sebep olacak çeşitli İslami konularda bir dizi konferans verdi. Yine Londra'da kaldığı müddet içinde hukuk üzerine okuyan İkbal, savcılık diplomasını aldıktan sonra Almanya'ya giderek Münih Üniversitesi'nde felsefe dalında doktora yaptı.

Doktora eğitimini tamamladıktan sonra tekrar İngiltereye dönerek, eğitim aldığı Cambridge Üniversitesi'nde Felsefe ve İngiliz Edebiyatı dalında profesör olarak üniversitede akademik kariyer hayatına başladı. Daha 35 yaşında olmasına rağmen Profesörlük unvanını almış bir akademisyendir.

1908'de Hindistan'a döndüğünde, yazı ve şiirlerine hayranlık duyanlar tarafından büyük bir coşkuyla karşılandı. Muhammed İkbal Friedrich Nietzsche, Henri Bergson ve Goethe adlı ünlü filozofların etkisinde kalmıştır. En çok etkilendiği kişi ise Mevlana Celaleddin Rumi'dir. Çocukluk çağından beri derin bir dini bilgiye sahip olan İkbal, Mevlana'yı kendisine rehber edinmiş ve bunun ardından İslam medeniyetinin kültür, tarih, siyasi geleceği üzerinde yoğun bir şekilde çalışmalarına başlamıştır.

Muhammed İkbal ülkesinin siyasetine de katılmış ve halkını bu konularda yönlendirmişti. Onun bu konudaki düşüncesi ise, "Siyaset; çalışmak, izzet ve şerefe davet etmektir" şeklinde idi.

Muhammed İkbal, millî hislerini öne çıkardığı şiirler de kaleme almıştır. Başlangıçta tüm Hindistan'ı bir millet olarak gören İkbal, sonraları Hindular ile Müslümanlar arasında ortaya çıkan olaylardan sonra, ayrı müstakil bir Müslüman devletinin kurulması fikrinin de öncülerinden olmuştur. Yine Muhammed İkbal Müslümanların tembelliklerinden ve dinlerine karşı ilgisizliklerinden de veryansın etmiştir. Müslümanların tembelleşmemesini, özlerine dönüp harekete geçmelerini nasihat eden şiirler de yazmıştır.[1]

Müslüman Hint mücahitler adıyla yazdığı şiirleri Hindistan'daki Müslümanların hareketlenerek İngiliz sömürüsüne başkaldırmalarında ve Pakistan'ın kuruluşunda büyük tesiri olmuştu. Bu yönüyle İkbal, Mehmet Akif Ersoy'a da benzetilmiştir.

Türk Kurtuluş Savaşı yıllarında, zor durumda Pakistan halkını, Türk halkının milli mücadelesine destek vermek için örgütlemiş, milli mücadelede kullanılmak üzere Pakistan halkından 1.5 milyon sterlin toplayıp Ankara hükûmetine yollatmıştır.

İkbal'in Mevlana Müzesi'ndeki mezar taşı (Konya)

Uzun süren bir hastalıktan sonra 21 Nisan 1938'de öldü.

Eserleri

  • Esrâr-ı Hodî (Esrar ve Rumûz,1915)
  • Rumûz-i Bî-hodî (1918)
  • Peyâm-ı Maşrik (Şarktan Haber,1924)
  • Bâng-ı Derâ (1924)
  • Zebûr-i Acem (1927)
  • Cavidname (1932)
  • Misafir (1934)
  • The Reconstruction of Religious Thought in Islam (Lahore 1934)
  • Bâl-ı Cibril (Cebrail'in Kanadı,1935)
  • Pes Çi Bâyed Kerd Ey Akvâm-ı Şark (1936)
  • Zarb-ı Kelîm (1936)
  • Armagân-ı Hicaz (1938)

Dış Bağlantılar

Kaynakça

  1. ^ "İKBAL'İN ŞİİRLERİNDE HİNDİSTAN BAĞLAMINDA BATILI GÜÇ İNGİLTERE ELEŞTİRİSİ". Mütefekkir. 25 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2021. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ahmedîlik</span> dinî hareket

Ahmedîlik veya resmî olarak Müslüman Ahmediye Cemaati, Mirza Gulâm Ahmed tarafından Hindistan'ın Pencap eyâleti sınırlarında kalan Kadıyan kasabasında kurulan dinî hareket.

İbn Miskeveyh (940-1030) Fars asıllı ünlü Şii filozoftur. Müslümanlarca; Aristoteles, Farabi'den sonraki üçüncü öğretmen yani "Muallim Salis" olarak bilinir. İran'ın Rey kentinde 940'ta doğdu. Aktif politik kişiliğini filozof rolüyle birleştirdi. Tarihçi yönü de olan Miskeveyh Bağdat, İsfahan ve Rey şehirlerindeki Büveyhî Hanedanı'na hizmette bulundu. Aralarında Sicistani'nin de olduğu bir entelektüel grubunun üyesiydi. İslam dünyasında Neoplatonik geleneğin ortaya çıkışında Miskeveyh'in telifçi rolünün etkisi bulunmaktadır. İbn Miskeveyh tarihten psikolojiye, kimyadan metafiziğe kadar pek çok farklı alanda çalışmalarda bulundu ve eserler kaleme aldı. Yunan filozoflarının tevhid ile ilgilendiklerini öne sürmekle Miskeveyh din ile felsefeyi uzlaştırma hususu probleminden uzak durmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Muhammed Ali Cinnah</span> Pakistanın kurucusu olarak görülen siyasetçi (1876-1948)

Muhammed Ali Cinnah, Pakistanlı 20. yüzyıl hukukçusu, politikacısı ve devlet adamıdır.

<span class="mw-page-title-main">Felsefe tarihi</span>

Felsefe tarihi, felsefenin mantık, epistemoloji, ontoloji, etik, estetik gibi alt bölümlerinden birisidir. Genel olarak felsefe derslerinin başlangıcında verilir. Bunun temel nedeni, felsefe tarihinin içeriğiyle ilintilidir. Felsefe tarihi, felsefenin ne olduğunun tanımlanmasından, çeşitli felsefe ögretilerinin tarihsel yerlerinin ve öğretisel ayrımlarının belirlenmesine ve bu öğretilerin felsefenin alt bölümleri açısından değerlendirilip ortaya konulmasına kadar çok yönlü ve çok boyutlu bir içeriğe sahiptir. Felsefe tarihi bu anlamda sadece bir mevcut felsefelerin ansiklopedik bir araya getirilmesi meselesi değildir; felsefenin ne olduğunun tanımlanmasından neyin felsefe-içi neyin felsefe-dışı sayılacağına değin bir dizi kuramsal/felsefi sorunla yüz yüzedir. Bu anlamda, felsefenin bir altbölümü olarak felsefe tarihi, hem felsefi çalışmanın başlangıcı hem de en önemli alanıdır. Genelde felsefe tarihi kitapları, bu bakımdan öğretilerin ve bunların felsefi sorunları çözme denemelerinin art arda etkileşimlerle gelişen tarihini ele alır. Bu tarihin hazırlanmasında hem düşünürlerin metinleri hem de bu metinlerin tarihsel toplumsal koşulları iç bağlantıları açısından değerlendirilir, öğretilerin birbirine etkileri ve karşıtlıkları, benzerlikleri ve ayrımları serimlenir. Dolayısıyla, genel anlamda felsefe tarihinin varlık, bilgi ve değerlerle ilgili soruları ve sorunları belirli özgül yöntemlerle değerlendiren ya da inceleyen ve bu incelemeyi sonuçları bakımından da sistemaktikleştirilmesine yönelik çalışan bütün düşünce girişimlerini ortaya koymayı hedeflediği söylenebilir.

<span class="mw-page-title-main">Molla Câmî</span> İranlı islam alimi ve şair

Molla Câmî veya tam adıyla Nureddin Abdurrahman Câmî,, İranlı İslam alimi ve şair.

<span class="mw-page-title-main">Annemarie Schimmel</span>

Annemarie Schimmel, Alman İranolog ve İslam-Tasavvuf araştırmacısı.

<span class="mw-page-title-main">Âsaf Hâlet Çelebi</span> Şâir

Âsaf Hâlet Çelebi, Türk şair.

Senail Özkan, Türk yazar ve araştırmacı.

<span class="mw-page-title-main">Nizâmî-i Gencevî</span> Fars edebiyatında hamse türünün kurucusu şair

Nizâmî-i Gencevî, Fars edebiyatında hamse türünün kurucusu şair.

<span class="mw-page-title-main">Liyakat Ali Han</span> Pakistanın ilk başbakanı

Liyakat Ali Han, Pakistan'ın ilk başbakanı.

<span class="mw-page-title-main">Mirza Fetali Ahundov</span> Azerbaycanlı yazar ve filozof

Mirza Fetali Ahundov, modern Azerbaycan edebiyatının kurucusu ve Azerbaycan'ın ilk ateist aydını olan yazar ve filozof.

<span class="mw-page-title-main">Selahaddin Halilov</span>

Selahaddin Halilov – Azerbaycanlı filozoftur.

<i>Cavidname</i>

Cavidname, Muhammed İkbal'in özelde oğlu Cavid için yazmış olduğu, mesnevi tarzında kaleme aldığı şiir kitabıdır.

<span class="mw-page-title-main">Muhammed Hüseyin Tebatebayi</span>

Muhammed Hüseyin Tebatebayi, İranlı Şii din alimi, müfessir, filozof ve islam ilahiyatçı.

Eva de Vitray-Meyerovitch, Fransız avukat, akademisyen ve sufi.

Reynold Alleyne Nicholson veya R. A. Nicholson, İslam edebiyatı ve tasavvuf konularında, önde gelen İngiliz oryantalist. Ayrıca Mevlana'ın eserlerini İngilizceye kazandıran ve bu konuda uzmanlığı bilimsel çevrelerce de kabul edilmiş akademisyendir.

Bazen modern Selefilik olarak da adlandırılan İslami modernizm, İslam inancını milliyetçilik, demokrasi, medeni haklar, rasyonellik, eşitlik ve ilerleme gibi modern Batı değerleriyle uzlaştırmaya çalışan ve “ilk Müslüman ideolojik tepki” olarak tanımlanan bir harekettir. “Klasik kavramların ve içtihat yöntemlerinin eleştirel biçimde yeniden incelenmesi” anlayışıyla İslam teolojisine ve Kuran tefsirine yeni bir yaklaşım getirmiştir.

İbnü'l-Mutahhar el-Hillî tam adıyla Cemâlüddîn el-Hasen bin Yusuf bin Ali İbnü'l-Mutahhar el-Hillî Iraklı Şii usul ilmi âlimi.

Hint Müslüman Hareketi olarak da anılan Hint Hilâfet Hareketi (1919-1924), Sünni Müslümanların lideri kabul edilen Osmanlı halifesini etkin bir siyasi otorite haline getirmek amacıyla Şevket Ali, Muhammed Ali Cevher, Hakim Ecmel Han ve Ebul Kelam Azad liderliğindeki Britanya Hindistanı Müslümanları tarafından başlatılan pan-İslamcı bir siyasi protesto kampanyasıydı. Hareket, Türkiye'nin daha olumlu bir diplomatik mevki kazandığı ve laikliğe yöneldiği 1922 sonlarında çöktü. 1924'e gelindiğinde Türkiye halifenin rolünü ortadan kaldırdı.

Hüccetülislâm, "İslam'da otorite" veya "İslam'ın delili" anlamına gelen yüceltici bir unvan.