İçeriğe atla

Muammer Kaddafi'nin öldürülmesi

Muammer Kaddafi'nin öldürülmesi
Muammer Kaddafi Afrika Birliği zirvesinde, 2009
BölgeSirte, Libya
Tarih20 Ekim 2011
HedefMuammer Kaddafi
Saldırı türü
Savaş suçu, yargısız infaz, suikast
İşleyenlerLibya Geçici Ulusal Konsey

NATO Nato komutanlığı

Muammer Kaddafi'nin öldürülmesi, 20 Ekim 2011'de Sirte Savaşı'nın ardından gerçekleşti. Libya'nın devrik lideri Muammer Kaddafi, Geçici Ulusal Konsey güçleri tarafından yakalandı ve kısa bir süre sonra idam edildi.[1]

GUK başlangıçta Kaddafi'nin, sadık güçler onu kurtarmaya çalıştığı sırada çıkan bir çatışmada aldığı yaralardan öldüğünü iddia etti, ancak son anlarının bir videosu isyancı savaşçıların onu dövdüğünü ve içlerinden birinin birkaç kez vurulmadan önce süngüyle ona tecavüz ettiğini gösteriyor.[2]

Kaddafi'nin öldürülmesi uluslararası hukukun ihlali olarak eleştirildi.[3][4] Uluslararası Af Örgütü ve İnsan Hakları İzleme Örgütü bağımsız bir otopsi yapılması ve Kaddafi'nin nasıl öldüğüne ilişkin soruşturma yapılması çağrısında bulundu.[5]

Olaylar

Ağustos 2011'de Trablus'un muhalif Ulusal Geçiş Konseyi güçlerinin eline geçmesinin ardından Kaddafi ve ailesi Libya'nın başkentinden kaçtı. Ülkenin güneyine sığındığı yönünde yaygın söylentiler vardı. Aslında Kaddafi, Trablus'un düştüğü gün küçük bir konvoyla Sirte'ye kaçmıştı. Oğlu Mutassim Kaddafi de ikinci bir konvoyla onu takip etti.[6]

19 Ekim 2011'de Libya başbakanı Mahmud Cibril, Kaddafi'nin güney çölünde olduğuna ve bölgedeki Kaddafi yanlısı kabileler arasında hükûmetini yeniden kurduğuna inanıldığını söyledi. Bu noktada UGK, Kaddafi yanlısı Beni Velid kasabasının kontrolünü yeni ele geçirmişti ve Kaddafi'nin memleketi, Trablus'un doğusundaki kabilelerin merkezi olan Sirte'nin kontrolünü ele geçirmek üzereydi.[7] Anlatılanların çoğuna göre, UGK güçleri şehri ele geçirdiğinde Kaddafi birkaç ay boyunca Sirte'deki çeşitli binalarda ağır silahlı rejim yandaşlarıyla birlikteydi.[8] Kaddafi'nin yakın çevresinden ve rejimin Halk Muhafızları'nın lideri olan Mansour Dhao, Kaddafi'nin "çok hayalperest" olduğunu söyleyerek elektrik ve su eksikliğinden şikayetçi oldu. Onu ülkeden kaçmaya ve iktidardan vazgeçmeye ikna etme girişimlerini görmezden geldi.[6] Sirte'nin son sadık bölgesi düşerken Kaddafi ve diğer hükûmet üyeleri kaçmaya çalıştı.[9] Kaçmaya çalıştığı sırada konvoyu NATO güçleri tarafından bombalandı.[10]

Kaddafi, birkaç sadık korumayla birlikte büyük bir drenaj borusuna sığındı. Yakınlardaki bir grup UGK savaşçısı ateş açarak Kaddafi'yi bacağından ve sırtından yaraladı. İsmi açıklanmayan bir UGK savaşçısına göre, Kaddafi'ye sadık olanlardan biri de onu yakalanmaktan kurtarmak için onu vurmuştu.[11][12] Bir grup isyancı, Kaddafi'nin saklandığı boruya yaklaştı ve ona dışarı çıkmasını emretti, o da bunu yavaşça yaptı. Daha sonra isyancıların "Muammer, Muammer!" diye bağırmasıyla ayağa kalktı.[13] Mart 2012'de yayınlanan Birleşmiş Milletler raporunda Kaddafi'nin yakalanmasıyla ilgili farklı bir açıklama yapılıyordu. Kaddafi, kendi adamlarından biri tarafından atılan, duvardan seken ve Kaddafi'nin önüne düşen ve kurşun geçirmez yeleğini parçalayan el bombası parçalarıyla yaralandı. Sersemlemiş ve şok içinde yerde oturuyordu, sol şakaktaki bir yaradan kan akıyordu. Daha sonra grubundan biri beyaz bayrak salladı.[14]

Kısa bir süre sonra Kaddafi öldürüldü. Cinayetinin ayrıntıları ve koşullarıyla ilgili çok sayıda çelişkili açıklama var. Misratanlı bir isyancı savaşçıya göre, Kaddafi'ye kendi güçlerinin Misrata'ya verdiği zararı sorduğunda, herhangi bir müdahaleyi reddetti ve sessizce onu kaçıranlardan onu öldürmemelerini istedi. Bir savaşçı Kaddafi'nin ayağa kalkmasını talep etti.[15][16] Kaddafi'nin bir videoda onu yakalayanlara "Tanrı bunu yasakladı" ve "Doğruyu yanlıştan ayırabilir misiniz?" dediği duyuluyor.[17][18] Tutuklandığı videoda isyancıların elinde bulunan bir arabanın kaportasında yattığı görülüyor.[19] Üst düzey bir UGK yetkilisi, Kaddafi'nin idam edilmesi emrinin verilmediğini söyledi.[19] Başka bir UGK kaynağına göre, "Onu canlı yakaladılar ve götürülürken önce dövdüler, sonra da öldürdüler".[19] Ancak Mahmud Cibril çelişkili bir açıklama yaparak, "araba hareket halindeyken devrimciler ile Kaddafi güçleri arasında çapraz ateşe yakalandı ve kafasına bir kurşunla vuruldu" dedi.[20] 25 Ekim 2011'de UGK temsilcileri, Kaddafi'nin cesedinin otopsi yapılmaksızın sabah erken saatlerde oğlu ve rejimin savunma bakanıyla birlikte çölde gizli bir mezara gömüldüğünü duyurdu.[21][22]

Uluslararası tepkiler

Avustralya, Kanada, Avrupa Birliği ve ABD'deki birçok Batılı lider ve dışişleri bakanı, Kaddafi'nin ölümünü Libya için olumlu bir gelişme olarak değerlendirdi. Vatikan olaya, Ulusal Geçiş Konseyi'ni Libya'nın meşru hükûmeti olarak tanıdığını ilan ederek yanıt verdi.[23] İtalya başbakanı Silvio Berlusconi [24] ve Avustralya başbakanı Julia Gillard [25] gibi dünya liderleri, Kaddafi'nin ölümünün Libya İç Savaşı'nın sona erdiği anlamına geldiğini ileri sürdü. İngiltere dışişleri bakanı William Hague gibi bazı yetkililer, Kaddafi'nin yargılanmasına izin verilmemesi konusundaki hayal kırıklığını dile getirdi.[26] Bir televizyon röportajını çekerken samimi bir anda, dönemin ABD Dışişleri Bakanı Hillary Clinton gülerek "Geldik. Gördük. Öldü" ifadesini kullandı.[27]

Küba,[28] Rusya,[29] Venezuela,[30] ve Nikaragua [31] gibi ülkelerin hükûmetlerinden gelen tepkiler olumsuzdu. Venezuela Devlet Başkanı Hugo Chávez, eski Libya liderinin ölümünü bir " suikast " ve "rezalet" olarak tanımladı,[32] ve Nikaragua Devlet Başkanı Daniel Ortega daha sonra 10 Ocak 2012'deki göreve başlaması sırasında Kaddafi'nin öldürülmesini "suç" olarak nitelendirdi.[33] İran'da hükûmet yetkilileri ve siyasetçiler, Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad Batı'nın Libya'yı yağmaladığını söyledi.[34][35] Rusya devlet başkanı Vladimir Putin'in Kaddafi'nin öldürülmesi videosunu izlerken dehşete düştüğü ve aynı durumun Suriye'de gerçekleşmemesi için Beşşar Esad'a desteğinin yoğunlaştırdığı yorumları yapıldı.[36][36] Putin ayrıca Kaddafi'nin yasa dışı öldürülmesi olarak algıladığı olay nedeniyle ABD'ye sert çıkıştı ve şu soruyu sordu: "[Kaddafi'nin] nasıl öldürüldüğünü tüm dünyaya gösterdiler, her yer kan içindeydi. Demokrasi mi diyorlar buna?".[37]

Kaynakça

  1. ^ "Air strike hit 11 vehicles in Gaddafi convoy -NATO". Reuters. 21 Ekim 2011. 25 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2024. 
  2. ^ Beaumont, Peter; Stephen, Chris (22 Ekim 2011). "Gaddafi's last words as he begged for mercy: 'What did I do to you?'". The Guardian. Londra. Erişim tarihi: 28 Ekim 2011. 
  3. ^ "The Illegality of Military Support to Rebels in the Libyan War: Aspects of jus contra bellum and jus in bello". Oxford Academic. 2013. 23 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2024. 
  4. ^ "The Rule of Law and the Extrajudicial Killing of Muammar Gaddafi". jurist.org (İngilizce). 5 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Kasım 2021. 
  5. ^ Hounshell, Blake (21 Ekim 2011). "Does it really matter if Qaddafi was executed?". Foreign Policy. 23 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2011. 
  6. ^ a b Fahim, Kareem (22 Ekim 2011). "In his last days, Gadhafi survived on pasta and delusions". Star Tribune. 24 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2011. 
  7. ^ "Gaddafi 'is recruiting fighters from other African countries'". The Guardian. Londra. Associated Press. 20 Ekim 2011. 9 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ekim 2011. 
  8. ^ "Libya's Moammar Gadhafi killed in hometown battle". NBC News. Associated Press. 18 Ekim 2011. 4 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2011. 
  9. ^ Fahim, Kareem; Gladstone, Rick; Shadid, Anthony (20 Ekim 2011). "Violent End to an Era as Qaddafi Dies in Libya". The New York Times. Misrata. 5 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ekim 2011. 
  10. ^ James Blitz and Hugh Carnegy. "Confusion over Nato role in Gaddafi death 24 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi." (20 October 2011). Financial Times.
  11. ^ Gabbatt, Adam (20 Ekim 2011). "Gaddafi killed as Sirte falls". The Guardian. Birleşik Krallık. 10 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2011. 
  12. ^ David Martin. "Who shot Qaddafi? Was it his own bodyguards?" 19 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. CBS News, 20 October 2011. Retrieved 21 October 2011.
  13. ^ Chulov, Martin (20 Ekim 2012). "Gaddafi's last moments: 'I saw the hand holding the gun and I saw it fire'". The Guardian. 22 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2024. 
  14. ^ "Gaddafi wanted to stage last stand in desert – U.N. report". Reuters. 2 Mart 2012. 9 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2024. 
  15. ^ "Libyan fighter: I spoke to Gaddafi before he died". BBC News. 28 Kasım 2011. 13 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2011. 
  16. ^ ""Don't shoot": Qaddafi's last moments". CBS News. 20 Ekim 2011. 22 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2011. 
  17. ^ "Clues to Gaddafi's death concealed from public view". Reuters. 23 Ekim 2011. 14 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2024. 
  18. ^ Raymond A. Schroth (27 Ekim 2011). "Readings: Any Hope for Libya?". America Magazine. 12 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Aralık 2012. 
  19. ^ a b c Gaynor, Tim; Zargoun, Taha (20 Ekim 2011). "Gaddafi's death – who pulled the trigger?". Reuters. 2 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2011. 
  20. ^ "Muammar Gaddafi killed in Libya". BBC. 20 Ekim 2011. 20 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2024. 
  21. ^ "Gaddafi buried in unknown location, reports say". The Guardian. Londra. 25 Ekim 2011. 27 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ekim 2011. 
  22. ^ "Gaddafi buried in secret location at dawn". ABC News. 25 Ekim 2011. 30 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ekim 2011. 
  23. ^ Satter, Raphael (20 Ekim 2011). "World looks warily to Libya's future post-Gadhafi". The Atlanta Journal-Constitution. 3 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2011. 
  24. ^ "News of Gadhafi's Death Met With Relief". VOA News. Associated Press Reuters. 20 Ekim 2011. 12 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ekim 2011. 
  25. ^ "Gaddafi death brings 'relief' to Libya: Gillard". Australian Broadcasting Corporation. 21 Ekim 2011. 10 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ekim 2011. 
  26. ^ Cloud, David S. (20 Ekim 2022). "NATO commander expected to recommend ending Libya airstrikes". Los Angeles Times. 1 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Eylül 2022. 
  27. ^ Hillary Clinton."We Came, We Saw, He Died 24 Haziran 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi."
  28. ^ "Fidel Castro calls NATO "brutal" for Libya role". Reuters. 24 Ekim 2011. 2 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Aralık 2012. 
  29. ^ "Putin 'disgusted' at Gaddafi coverage". Australia: ABC News. 27 Ekim 2011. 24 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Aralık 2012. 
  30. ^ "Gadhafi's friend to the death, Chavez calls Libyan leader 'a martyr'". CNN. 20 Ekim 2011. []
  31. ^ "Nicaragua's Ortega condemned killing of Gaddafi and offered a prayer for Hussein". MercoPress. 12 Ocak 2012. 2 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Aralık 2012. 
  32. ^ "As it happened: Libya's Col Gaddafi killed". BBC. 20 Ekim 2011. 9 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2011. 
  33. ^ "Ortega urges Israel to destroy 'nuclear arms'". The Jerusalem Post – JPost.com. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2016. 
  34. ^ "Iran's Ahmadinejad says West set to plunder Libya". Reuters. 25 Ekim 2011. 19 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2024. 
  35. ^ "Иран похвалил ливийцев за устранение Каддафи". lenta.ru. 8 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2016. 
  36. ^ a b Seymour Hersh, 'Military to Military,' 29 Kasım 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. London Review of Books, Vol. 38 No. 1,7 January 2016 pp.11–14. Retrieved 13 May 2016.
  37. ^ Deng Shasha (15 Aralık 2011). "Putin slams U.S. on Gaddafi killing". Xinhua. 8 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Aralık 2012. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Muammer Kaddafi</span> Libyalı asker, siyasetçi ve lider (1942–2011)

Muammer Muhammed Ebu Minyar el-Kaddafi, devrik Libya lideri. 1969 yılında yapmış olduğu darbe sonucu iktidara gelip, 1970'ten 1972'ye kadar Libya başbakanlığı, 1972'den 1979'a kadar ise Libya devlet başkanlığı görevini yürüttü. 1977-2011 yılları arasında "Libya Sosyalist Halk Cemahiriyesi'nin Kardeşçe Lideri ve Bir Eylül Büyük Devriminin Rehberi" unvanını kullanarak, resmî bir görevi olmadan toplam 42 yıl boyunca Libya'yı yönetti. Dünya kamuoyu tarafından bir diktatör veya otoriteryen olarak görülmüş olsa da Kaddafi bunu reddetmiş ve kendisinin Libya halkı için sadece bir rehber ve yol gösterici olduğunu söylemişti. Başlangıçta kendisini ideolojik olarak Arap milliyetçiliği ve Arap sosyalizminin bir karışımı olan Baasçılık'a adamıştı, ancak daha sonra kendisi tarafından önerilen bir hükûmet tarzı olan Üçüncü Uluslararası Teorisine göre hüküm sürdü.

<span class="mw-page-title-main">Sirte</span>

Sirte, Libya'nın Akdeniz kıyısında yer alan bir kenttir. Aynı zamanda Libya'nın Sirte belediyesinin merkezidir. Libya Devlet Başkanı Muammer Kaddafi'nin doğup büyüdüğü ve 20 Ekim 2011 tarihinde vurularak öldürüldüğü kenttir. 2011 Libya İç Savaşı'nda Trablus'un düşmesi sebebiyle Muammer Kaddafi Sirte'yi 1 Eylül 2011'de Libya'nın yeni başkenti ilan etmiştir. 15 Eylül - 20 Ekim 2011 tarihleri arasında gerçekleşen Sirte Muharebesi sonucunda Ulusal Geçiş Konseyi güçleri şehri almış, şehir muharebe sırasında neredeyse tamamen yıkılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Arap Baharı</span> 2010da başlayıp süregelen, Arap coğrafyasında yaşanan halk hareketlerine verilen ortak ad

Arap Baharı, 2010 yılında başlayan, Arap dünyasında yaşanan bir dizi hükûmet karşıtı protesto, ayaklanma ve silahlı isyanlardı.

<span class="mw-page-title-main">Birinci Libya İç Savaşı</span> Arap Baharı sonrası Libyada çıkan iç savaş

2011 Libya İç Savaşı, bir Kuzey Afrika ülkesi olan Libya'da hükûmet ve Muammer Kaddafi karşıtı gösterilerle başlamış ve daha sonrasında gerçek anlamıyla bir iç savaşa dönüşmüş ayaklanmalar bütünüdür. Protestolar 7 Şubat 2011 tarihinde başlamış, iç savaş Sirte'nin düşmesi ve Muammer Kaddafi'nin öldürülmesiyle 20 Ekim 2011 tarihinde sona ermiştir. Medyaya göre olaylar halkın 2010-2011 yılı boyunca Arap dünyasını saran protestoların bir ayağı olan 2011 Mısır Devrimi'nden esinlenmesi sonucu başlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">2011 Libya askerî müdahalesi</span>

2011 Libya bombardımanı, 19 Mart 2011'de UTC saati ile 16:45'te başlayan, Libya'daki karışıklığı düzeltme amaçlı operasyonudur.

<span class="mw-page-title-main">Şafak Yolculuğu Operasyonu</span>

Şafak Yolculuğu Operasyonu, Birleşik Devletler'in Libya'ya müdahale için kullandığı kod addır. Birleşik Krallık'ın Ellamy Operasyonu, Kanada'nın MOBILE Operasyonu ve Fransa'nın Harmattan Operasyonu ile ortak hareket eder. Muammer Kaddafi'nin halk ayaklanmasını bastırmak adına muhalif güçlere karşı kullandığı kuvveti durdurmak amacıyla düzenlenmektedir. 19 Mart 2011 tarihinde Paris'te düzenlenen konferans sonucu düzenlenmesi kararı alınmıştır. Operasyon diğer koalisyon güçleri ile aynı gün başlamış ve ilk aşamada Tomahawk füzeleri kullanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Trablus Muharebesi (2011)</span>

Trablus Muharabesi, Libya'nın başkenti Trablus'ta ülkeyi uzun süredir yöneten Muammer Kaddafi ve yandaşları ile Kaddafi'yi devirmek isteyen Ulusal Geçiş Konseyi (UGK) güçleri arasında gerçekleşen bir muharebedir. 2011 Libya İç Savaşı'nın bir parçası olan muharebe, iç savaşın başlangıcından altı ay sonra gerçekleşti. Şehirde başlayan bir isyanın ardından halihazırda şehre kadar ilerlemiş UGK güçleri şehre saldırdı ve en sonunda almayı başardı.

<span class="mw-page-title-main">Birinci Sirte Körfezi hücumu</span> 2011 Libya İç Savaşının büyük Ulusal Geçiş Konseyi (UGK) hücumlarından ikincisi

Birinci Sirte Körfezi hücumu, 2011 Libya İç Savaşı'nın büyük Ulusal Geçiş Konseyi (UGK) hücumlarından ikincisidir. UGK güçlerinin Ecdebiye Muharebesi'nde zafer kazanmasının hemen ardından başlatıldı. Hücumun amacı Kaddafi'nin memleketi Sirte'ye kısa bir sürede ulaşmaktı.

<span class="mw-page-title-main">Sirte Muharebesi (2011)</span>

Sirte Muharebesi, 2011 Libya İç Savaşı'nda Ulusal Geçiş Konseyi güçlerinin Kaddafi yanlılarının elinde kalan son şehirlerden olan Sirte'yi ele geçirmek üzere düzenlediği hücumlarla başlayan bir muharebeydi. Eylül 2011 itibarı ile Kaddafi güçlerinin elinde kalan son iki şehir Sirte ve Beni Velid'di ve Kaddafi'nin memleketi ile Trablus'un düşmesinin ardından başkent ilan ettiği Sirte'nin düşmesiyle iç savaşın biteceği düşünülüyordu. Muharebe 42 yıllık Kaddafi rejiminin tamamen yok oluşuna yol açtı ve Muammer Kaddafi şehirden kaçmaya çalışırken yaralandı ve ele geçirildi. Kaddafi bir saat kadar sonra öldü.

<span class="mw-page-title-main">Afrika Birleşik Devletleri</span> Afrika kıtasındaki 55 ülkenin tamamını veya bir kısmını içermesi düşünülen bir federasyon önerisinin adıdır

Afrika Birleşik Devletleri, Afrika kıtasındaki 56 ülkenin tamamını veya bir kısmını içermesi düşünülen bir federasyon önerisinin adıdır.

<span class="mw-page-title-main">2012 Libya parlamento seçimleri</span>

Libya'da Genel Ulusal Kongre (GUK) seçimleri 19 Haziran'dan ertelenerek 7 Temmuz 2012 tarihinde yapıldı. Bu seçimler, uzun süredir iktidarda olan Muammer Kaddafi'nin bir yıl önce devrilmesi ve ölümünden bu yana yapılan ilk seçimler, 1952'den bu yana yapılan ilk serbest ulusal seçimler ve Libya'nın 1951'de bağımsızlığını kazanmasından bu yana yapılan sadece ikinci serbest ulusal seçimlerdi.

Es-Saadi Muammer Kaddafi, eski Libya lideri Muammer Kaddafi'nin üçüncü oğlu. kariyerine 27 yaşında başlayan eski bir futbolcudur. 2011'de Libya İç Savaşı'nda Libya Özel Güçleri'nin başındaydı. Libya'dan kaçtıktan sonra hakkında kırmızı bülten çıkartıldı. 5 Mart 2014 tarihinde Nijer'de tutuklandı ve Libya'ya iade edildi.

<span class="mw-page-title-main">Büyük Yapay Nehir</span>

Büyük Yapay Nehir Projesi, Muammer Kaddafi döneminde Libya'daki Sahra Çölü'ne Nubian kumtaşı fosil akifer bölgesinden su tedariki yapan bir boru ağları projesidir. Dünyanın en büyük sulama projesidir.

Amazon Muhafızları, Libya'nın eski lideri Muammer Kaddafi'nin 1980'lerin başında kurulan tamamen kadınlardan oluşan 200 kişilik bir koruma birliği idi.

<span class="mw-page-title-main">Libya başbakanları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Libya başbakanı, Afrika ülkesi Libya'nın 1951 yılından bu yana ülkede kurulan hükûmetlerin başında bulunan kişiye verilen unvandır.

<span class="mw-page-title-main">Libya-Türkiye ilişkileri</span> İkili ilişkiler

Libya-Türkiye ilişkileri, Libya ile Türkiye arasında sürdürülen uluslararası politikaları içerir. Osmanlı İmparatorluğu'ndan bu yana iki ülke arasında önceki tarihsel bağlara sahip olan nispeten yakın bir ilişki yaşamışlardır. Bu tarihsel bağ nedeniyle, Libya ve Türkiye, diğer Arap devletleriyle karşılaştırıldığında bir Osmanlı mirasını paylaşmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Libya Devrimci Komuta Konseyi</span> Libyayı 1969 Devriminden sonra yöneten on iki kişilik organ

Libya Devrimci Komuta Konseyi, 1969'dan 1977'ye kadar Libya Arap Cumhuriyeti'ni yöneten on iki kişilik yönetim organıydı. Başkanı, en fazla etkiye sahip olan Muammer Kaddafi idi.

<span class="mw-page-title-main">Kardeşçe Lider ve Devrimin Rehberi</span> Eski Libya lideri Muammer Kaddafinin sahip olduğu gayriresmi unvan

Büyük Sosyalist Libya Arap Halk Cemahiriyesi'nin Kardeşçe Lideri ve Devrimin Rehberi, ülkenin resmi yönetim yapısının yalnızca sembolik bir figürü olduğunu iddia eden Libya eski lideri Muammer Kaddafi'nin sahip olduğu bir unvandı. Ancak eleştirmenler, Libya devletinin Kaddafi'nin herhangi bir gücü elinde bulundurduğunu inkâr etmesine rağmen, Kaddafi'yi fiilen eski siyasi görevli olarak konumlandırarak uzun zaman boyunca onu bir demagog olarak tanımladılar.

<i>Amerikan uçağını parçalayan yumruk heykeli</i>

Amerikan Uçağını Parçalayan Yumruk Heykeli, altın renkli bir heykeldir. Libya'nın Misrata şehrinde bulunmaktadır. Eskiden Libya'nın başkenti Trablus'taki Bab al-Azizia yerleşkesinde bulunmaktaydı. Heykel, 1986 yılında Libya'nın ABD uçakları tarafından bombalanmasının ardından ülkenin lideri Albay Muammer Kaddafi tarafından yaptırıldı. Savaş uçağını sıkan bir el ve kol şeklinde inşa edilmiştir. 1986 bombalamasında bir F-111'in Libya hava savunma birimleri tarafından düşürülmesini sembolize etmek için tasarlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Muammer Kaddafi yönetimindeki Libya tarihi</span> Libya tarihi (1969-2011)

Muammer Kaddafi, bir grup genç Libya Ordusu subayına kansız bir darbeyle Kral I. İdris'e karşı liderlik ettikten sonra 1 Eylül 1969'da Libya'nın fiili lideri oldu. Kralın ülkeden kaçmasının ardından Kaddafi başkanlığındaki Devrimci Komuta Konseyi (DKK), monarşiyi ve eski anayasayı kaldırarak "hürriyet, sosyalizm ve birlik" mottosuyla Libya Arap Cumhuriyeti'ni kurdu. İktidara geldikten sonra DKK hükûmeti; herkes için eğitim, sağlık ve barınma sağlama sürecini başlattı. Ülkede halk eğitimi her iki cinsiyet için de parasız ve ilköğretim zorunlu hale geldi. Tıbbi bakım, halka ücretsiz olarak sunuldu; ancak herkese barınma sağlamak, DKK hükûmetinin tamamlayamadığı bir görevdi. Kaddafi döneminde, ülkede kişi başına düşen gelir 11.000 ABD dolarını aşarak Afrika'daki en yüksek beşinci ülke oldu. Refah artışına tartışmalı bir dış politika eşlik etti ve iç siyasi baskı arttı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.