İçeriğe atla

Muammer Aksoy

Muammer Aksoy
DoğumMustafa Muammer[1][2]
1917
İbradı, Antalya, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm31 Ocak 1990 (73 yaşında)
Bahçelievler, Ankara, Türkiye
Ölüm sebebiSuikast
Defin yeriCebeci Asri Mezarlığı, Ankara
MilliyetTürk
EğitimHukuk

Mustafa Muammer Aksoy[1][2] (1917; İbradı, Antalya - 31 Ocak 1990, Ankara), Türk hukukçu, siyaset adamı ve yazar.

1961 Anayasası'nı hazırlayan komisyonun sözcülüğünü yapmıştır. Milletvekili Numan Aksoy'un oğludur. 1990 yılında, faili meçhul bir cinayet sonucu öldürülmüştür.

Hayatı

İbradılı Hacı Musazade Numan Aksoy ve Hattatzade Mustafa Hulusi'nin kızı Nadire Aksoy'un oğludur. Kardeşleri Prof. Dr. Muzaffer Aksoy, Nilüfer Pehlivanlı, Dr. Fikret Aksoy ve Sevim Batukan'dır. Ülke Aksoy ile evli olan Muammer Aksoy, Işık ve Arın isminde iki oğul ile Aslı, Muammer Can Aksoy ve İlke Aksoy isimli üç toruna sahiptir.

Tüm derslerinden tam not alarak 1939'da Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi'ni bitirdikten sonra Zürih Üniversitesi Hukuk ve Devlet Bilimleri Fakültesi'nde doktora yaptı. Türkiye'ye döndükten sonra İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nde asistanlık ve Ankara Üniversitesi'nde öğretim üyeliği yaptı. 1957 yılında üniversite yasasında yapılan değişikliklerin üniversitelerin özerkliğine zarar verdiği gerekçesiyle üniversiteden ayrılarak Cumhuriyet Halk Partisi'ne girdi.

27 Mayıs 1960 sonrasında yeniden üniversiteye döndü ve Siyasal Bilgiler Fakültesi'nde profesör oldu. Kurucu Meclis Antalya İli Temsilciliği (6 Ocak 1961 - 25 Ekim 1961) ile 1961 Anayasasının hazırlanmasında komisyon sözcülüğü yaptı. CHP parti meclisi üyeliği görevlerini yürüttü. 12 Mart 1971 Muhtırası'ndan sonra tutuklandı, fakat yargılama sonucunda aklandı. 1977'de CHP İstanbul milletvekili olarak meclise girdi. Avrupa Konseyi Türkiye temsilciliği ve Türk Hukuk Kurumu başkanlığı görevlerini yürüttü. 12 Eylül 1980'den sonra Ankara Barosu başkanlığına seçildi ve 1984 yılına kadar bu görevini sürdürdü.

1989'da Hıfzı Veldet Velidedeoğlu, Bahri Savcı, Münci Kapani ve Bahriye Üçok gibi kimselerle birlikte Atatürkçü Düşünce Derneği'ni kurdu ve kurucu başkanı oldu.[3]

Suikast

31 Ocak 1990 günü Ankara Bahçelievler'deki evinin önünde kurşunlanarak öldürüldü. Cenazesi 3 Şubat günü Ankara Maltepe Camii'den kaldırılarak Cebeci Asrî Mezarlığı'nda toprağa verildi.

Aksoy'un öldürülmesinin ardından olay uzun süre aydınlatılamamış ve soruşturma dosyasında ciddi bir ilerleme olmamıştır. 17 Ocak 2000 tarihinde Beykoz'da bir hücre evine yapılan Hizbullah baskını sonucunda elde edilen delillerle Muammer Aksoy, Ahmet Taner Kışlalı, Bahriye Üçok ve Uğur Mumcu cinayetlerinin aydınlatılması umudu doğmuş; cinayete karıştıkları ileri sürülen sanıklar Umut Davası’nda yargılanmışlardır. Ankara 11. Ağır Ceza Mahkemesi, Uğur Mumcu, Muammer Aksoy ve Bahriye Üçok’un öldürülmesi olaylarına ilişkin olarak yasa dışı “Tevhid Selam Kudüs Ordusu” örgütünü kurmak ve yönetmek suçundan çeşitli mahkûmiyetler vermiş, cezalar Yargıtay tarafından onanmıştır.[4] Kararda, "Tevhid Selam Kudüs Ordusu Örgütü"nün, 1988-1999 yılları arasında Muammer Aksoy, Bahriye Üçok, Uğur Mumcu, Ahmet Taner Kışlalı'nın öldürülmesi olaylarının da aralarında bulunduğu 18 ayrı saldırıyı gerçekleştirdiklerinin anlaşıldığı ifade edildi.[5]

Muammer Aksoy'un Cebeci Asri Mezarlığındaki mezarı.

Hatırası

Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi'nde bir dersliğe, Çanakkale'nin merkez ilçesinde bir parka, yine Çanakkale'nin Biga ilçesi, Edirne'nin merkez ve Keşan ilçeleri ile İstanbul'un Küçükçekmece ve Zeytinburnu ilçesi ve ayrıca Ankara’da Bahçelievler ve Sincan'da caddelere, Zonguldak Karadeniz Ereğli'de caddelere ismi verilmiştir.

Ankara'da Çankaya Belediyesince Çayyolu'nda "Prof. Dr. Muammer Aksoy Kütüphanesi" adıyla bir kütüphane açılmıştır.

Atatürkçü Düşünce Derneği tarafından, Aksoy'un katledildiği 31 Ocak'ta "Prof. Dr. Muammer Aksoy’u Anma ve Yılın Atatürkçüsü Ödülleri" töreni düzenlenmektedir.[6]

Eserleri

  • 1960 - Partizan radyo ve D.P.[7]
  • 1962 - Anayasa mahkemesi üyelerinin seçimi konusundaki tartışma ve bunun ortaya çıkardığı kamu hukuku meseleleri[8]
  • 1963 - Sanayi Bakanı Çelikbaşʼın rejime, hukuka ve memleket menfaatlerine aykırı tutumu[9]
  • Devrimci Öğretmenin Kıyımı ve Mücadelesi - 2 Cilt (Sevinç-Orsel Matbaası, 1975)
  • Sosyalist Enternasyonal ve CHP (Tekin Yayınevi, 1977)[10]
  • Rejim Bunalımına ve Kötü Sonuçlarına Doğru Pupa Yelken Gidiş (Tekin Yayınevi, 1989, ISBN 9789754780390)
  • Laikliğe Çağrı (Gündoğan Yayınları, 1989, ISBN 9789755200118)
  • Atatürk ve Sosyal Demokrasi (Gündoğan Yayınları, 1990)
  • Atatürk ve Tam Bağımsızlık (Gündoğan Yayınları, 1990, ISBN 9789755200125)
  • Devlet Hukukla Yaşar (Cumhuriyet Kitapları, 2010, ISBN 9786054183876)
  • Atatürk'ün Laik Hukuk Devleti (Türk Hukuk Kurumu Yayınları, 2010, ISBN 9789750157141)

Kaynakça

  1. ^ a b "TBMM Albümü 2. Cilt (1950-1980)" (PDF). TBMM Basın ve Halkla İlişkiler Müdürlüğü. 21 Ocak 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2021. 
  2. ^ a b "TBMM Albümü 4. Cilt (1960-1983)" (PDF). TBMM Basın ve Halkla İlişkiler Müdürlüğü. 21 Ocak 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2021. 
  3. ^ "GENEL BAŞKANLARIMIZ – ADD". 1 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Şubat 2024. 
  4. ^ hukukbook (30 Ocak 2022). "Prof. Dr. Muammer Aksoy / Büyük Hukukçular / Hukuk Ansiklopedisi". Hukuk Ansiklopedisi. 30 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ocak 2024. 
  5. ^ Şafak, Yeni. "Umut Davasında 8 sanığın cezaları onandı | Gündem Haberleri". Yeni Şafak. 30 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ocak 2024. 
  6. ^ "Atatürkçü Düşünce Derneği'nin 'Yılın Atatürkçüsü Ödülleri' sahiplerini buldu". Cumhuriyet. 2 Şubat 2023. 1 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Şubat 2024. 
  7. ^ "Partizan radyo ve D.P. | WorldCat.org". search.worldcat.org. 12 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  8. ^ "Anayasa mahkemesi üyelerinin seçimi konusundaki tartışma ve bunun ortaya çıkardığı kamu hukuku meseleleri | WorldCat.org". search.worldcat.org. 
  9. ^ "Sanayi Bakanı Çelikbaşʼ ın rejime, hukuka ve memleket menfaatlerine aykırı tutumu | WorldCat.org". search.worldcat.org (İngilizce). Erişim tarihi: 11 Aralık 2023. 
  10. ^ "Sosyalist enternasyonal ve CHP | WorldCat.org". search.worldcat.org. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi</span> Barolar Birliğine göre Türkiyenin en iyi hukuk fakülteleri sıralamasında 2. olan hukuk fakültesi

Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi; Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk hukuk okulu olarak 1925 yılında Ankara'da Ankara Adliye Hukuk Mektebi adıyla kurulan, 1946 yılından itibaren Ankara Üniversitesine bağlı bir fakülte olarak hizmet veren hukuk okuludur.

<span class="mw-page-title-main">Nihat Erim</span> 13. Türkiye başbakanı

İsmail Nihat Erim, Türk hukukçu, akademisyen ve siyasetçi. Türkiye Büyük Millet Meclisinde beş dönem Cumhuriyet Halk Partisinden milletvekili olarak siyaset yapan Erim, 1948-50 yılları arasında bayındırlık bakanlığı ve başbakan yardımcılığı görevlerinde bulundu. 12 Mart Muhtırası'nın ardından 1971-1972 yılları arasında Türkiye Cumhuriyeti Başbakanı olarak görev aldı. 19 Temmuz 1980 tarihinde İstanbul Dragos'ta Devrimci Sol militanları tarafından düzenlenen suikast sonucunda 68 yaşında öldü.

<span class="mw-page-title-main">Bahriye Üçok</span> Türk akademisyen ve siyasetçi

Bahriye Üçok, Türk tarihçi, ilahiyat akademisyeni ve siyasetçidir. Türkiye'nin ilk kadın ilahiyatçısı olan Üçok, Türkiye'de İslam tarihi, İslam'da kadınların yeri ve laiklik gibi konular üzerine çalışmalar yürüttü ve çeşitli kitaplar yayımladı. Siyasete girdiği 1971 yılından itibaren 1990 yılına kadar cumhuriyet senatörlüğü, milletvekilliği gibi görevler üstlendi. Aktif siyaset yaptığı dönemde hem mecliste hem senatoda laiklik, irtica ve Türkiye'deki dinî konularla ilgili konuşmalar yaptı ve çözüm önerileri sundu.

<span class="mw-page-title-main">Atatürkçü Düşünce Derneği</span> sivil toplum kuruluşu

Atatürkçü Düşünce Derneği, 19 Mayıs 1989'da kurulmuş olup Türkiye genelinde ve yurt dışında birçok şubesi olan sivil toplum kuruluşu. Atatürk ilke ve inkılaplarına karşı gizli ya da açık saldırıların yapıldığı, Atatürk'ün Türkiye Cumhuriyeti'ne kazandırdığı çağdaş kazanımların geriye doğru çevrilmek istendiği ve tüm bu çabalara karşın Atatürk ilke ve inkılaplarına sıkıca bağlanmış olan kişiler tarafından dernek kurulup yaşatılarak bu ilke ve inkılapların sonsuza kadar yaşatılacağı, dernek kurucular kurulu tarafından tüzüğe derneğin kuruluş nedeni olarak eklenmiştir.

Hıfzı Veldet Velidedeoğlu, Türk hukukçu, akademisyen, yazar ve gazeteci.

Nahit Saçlıoğlu Deniz Gezmiş ve arkadaşlarının idam kararlarına muhalefet şerhi koyan emekli Askeri Yargıtay Başsavcısı ve Emekli Anayasa Mahkemesi üyesi.

<span class="mw-page-title-main">Ahmet Taner Kışlalı</span> Türk gazeteci ve akademisyen

Ahmet Taner Kışlalı, Türk siyaset bilimci, siyasetçi, eski Kültür Bakanı, yazar ve öğretim üyesi.

<span class="mw-page-title-main">Turhan Feyzioğlu</span> Türk siyasetçi

Turhan Feyzioğlu, Türk hukuk profesörü, avukat, akademisyen ve siyasetçi.

Yavuz Abadan, Türk hukukçu, siyasetçi ve yazar.

<span class="mw-page-title-main">Fethi Çelikbaş</span> Türk siyasetçi

Fethi Çelikbaş Türk siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Onur Öymen</span>

Onur Başaran Öymen, Türk diplomat ve siyasetçidir. Diplomat olarak uzun bir süre dış ülkelerde Türkiye Cumhuriyeti'ni temsil eden Onur Öymen, daha sonra siyasete girmiştir. Türkiye Büyük Millet Meclisi 22. dönem İstanbul ve 23. dönem Bursa milletvekili olan Öymen, aynı zamanda 5 Kasım 2003'ten 23 Mayıs 2010 tarihine kadar Cumhuriyet Halk Partisi genel başkan yardımcısıydı.

Dr. Mehmet Alev Coşkun, Türk siyasetçi, gazeteci, yazar.

Bedii Süheyl Batum, Türk hukuk profesörü ve siyasetçi. Cumhuriyet Halk Partisi'nden TBMM 24. Dönem Eskişehir milletvekili'dir.

Alâattin Tiritoğlu, Türk siyasetçi.

Uğur Alacakaptan, Türk siyasetçi ve hukuk profesörüdür.

<span class="mw-page-title-main">Fatih Atay</span> siyasetçi

Mehmet Fatih Atay, Türk siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Şenal Sarıhan</span>

Şenal Sarıhan, Türk hukukçu ve siyasetçi. Haziran 2015 ve Kasım 2015 Türkiye genel seçimleri'nde Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Ankara ikinci bölge milletvekili olarak meclise girdi. 100 Kahraman Kadın ve Robert Kennedy İnsan Hakları Ödülü sahibidir.

<span class="mw-page-title-main">Işık Kansu</span> Türk gazeteci ve yazar

K. Işık Kansu, Türk gazeteci ve yazar. TBMM eski üyesi ve CHP eski Genel Sekreteri Nafi Atuf Kansu’nun torunu; hekim, şair, yazar Ceyhun Atuf Kansu’nun oğludur.

Atatürkçü Düşünce Derneği Yılın Atatürkçüsü Ödülleri ADD Genel Merkezi tarafından, 2021’den bu yana çeşitli dallarda verilen ödüllerdir.

Umut Davası, Uğur Mumcu, Ahmet Taner Kışlalı, Muammer Aksoy ve Bahriye Üçok'un öldürülmelerinin de aralarında bulunduğu çok sayıda olayı kapsayan “Umut Operasyonu”na ilişkin davanın adıdır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.