İçeriğe atla

Mpemba etkisi

Mpemba etkisi, bazı özel koşullarda, "sıcak" suyun "soğuk" sudan daha hızlı donmasıdır.

Olay ismini, iddiayı tekrar gündeme getiren, Tanzanyalı Erasto B. Mpemba'dan almaktadır. Mpemba, olayı ilk 1963'te lise öğrencisi iken sıcak dondurmanin donması sırasında fark etti ve 1969'da Dr. Denis G. Osborne ile bu sonuçları yayınladı.

Olay ilk başta termodinamik kanunlarına aykırı olarak gözükmekle birlikte bu konudaki uzmanların birçoğu Mpemba etkisi'nin standart fizik kanunları ile açıklanabileceğine inanmaktadır. Deneyin yapılış şekline bağlı olarak birçok değişken bu olaya etki edebilir:

  • Donmanın tanımı, yüzeyin buz tutması mı yoksa tüm hacminin katılaşması mı?
  • Buharlaşma, donan kütle hacmini azaltmaktadır.
  • Konveksiyon, ısı transferini hızlandırmaktadır.
  • Don tutmasının sağladığı termal izolasyon.
  • Kaynamış suda azalan çözülmüş gazların yarattığı etki.
  • "Süper soğuma" ile soğuk su donmadan kalırken sıcak suyun donması.
  • Sudaki kalsium karbonat ve magnezyum karbonat gibi çözünmüş maddelerin donmaya etkileri.

Kaynakça

Dış bağlantılar ve referanslar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kireç taşı</span> genellikle mercan, foraminifera ve yumuşakçalar gibi deniz canlılarının iskelet parçalarından oluşan bir karbonat tortul kayaç

Kireç taşı genellikle mercan, foraminifera ve yumuşakçalar gibi deniz canlılarının iskelet parçalarından oluşan bir karbonat tortul kayaçtır. Başlıca maddeleri kalsiyum karbonatın farklı kristal formları olan kalsit ve aragonit minerallerdir. Yakından ilişkili bir kaya, yüksek oranda mineral dolomit içeren dolomittir. Eski USGS yayınlarında, dolomit magnezyum kireç taşı olarak anılırdı, artık magnezyum eksikliği olan dolomitler veya magnezyum açısından zengin kalkerler olarak ayrılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Şimşek ve yıldırım</span> doğal olarak meydana gelen elektriksel boşalma

Şimşek ya da çakın, elektrik yüklü bir bulut ile diğer bir bulut arasındaki elektrik boşalmasıdır. Önceden tahmin edilmesi oldukça zordur. Fakat belli hava koşullarında meydana gelir.

<span class="mw-page-title-main">Reykjavík</span> İzlandanın başkenti

Reykjavik, İzlanda'nın başkenti. Yeryüzünde kutup bölgesine en yakın başkenttir. Önemli bir balıkçılık bölgesidir. İzlanda nüfusunun yarısı bu şehirde yaşar.

<span class="mw-page-title-main">Azot</span> simgesi N ve atom numarası 7 olan element

Azot ya da nitrojen, simgesi N olan bir element olup atom numarası 7'dir. Renksiz, kokusuz, tatsız ve inert bir gazdır. Azot, dünya atmosferinin yaklaşık %78'ini oluşturur ve tüm canlı dokularında bulunur. Azot ayrıca, amino asit, amonyak, nitrik asit ve siyanür gibi önemli bileşikler de oluşturur.

<span class="mw-page-title-main">Buz</span>

Buz, suyun donmuş haline verilen addır. Oda koşullarında 0 °C ve altında bulunur. Buzun yoğunluğu suyun yoğunluğundan az olduğu için su üstünde yüzebilir.

<span class="mw-page-title-main">Sodyum karbonat</span> inorganik bileşik

Sodyum karbonat, (çamaşır sodası, kristal soda ve soda külü olarak da bilinir) Na2CO3 formülüne sahip değişik hidratları olan bir inorganik bileşiktir. Bütün formları beyaz, suda çözünür tuzlardır. Tüm formları güçlü bir alkali tada sahiptir ve suda orta derecede alkali çözeltiler verir. Tarihsel olarak sodyum bakımından zengin göl sularından veya sodyum bakımından zengin topraklarda yetişen bitkilerin küllerinden çıkarıldı. Bu sodyum açısından zengin bitkilerin külleri, potas üretmek için kullanılan odun küllerinden belirgin şekilde farklı olduğundan, "soda külü" olarak anıldı. Günümüzde ise, Solvay işlemi ile sodyum klorür ve kireç taşından büyük miktarlarda üretilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Yağmur</span>

Yağmur, atmosferik su buharından yoğunlaşan ve daha sonra yerçekiminin etkisiyle düşen su damlacıklarıdır. Yağmur, su döngüsünün önemli bir bileşenidir ve Dünya'daki tatlı suyun çoğunun birikmesinden sorumludur. Hidroelektrik santralleri, mahsul sulama ve birçok ekosistem türü için uygun koşullar için su sağlar.

<span class="mw-page-title-main">Olivier Assayas</span>

Olivier Assayas, 25 Ocak 1955, Paris, Fransa doğumlu senarist ve yönetmen.

<span class="mw-page-title-main">Thomas Dekker</span> Amerikalı sinema oyuncusu

Thomas Alexander Dekker,, Amerikalı oyuncudur.

<span class="mw-page-title-main">Sosisli sandviç</span>

Sosisli sandviç, değişik tariflere göre hazırlanan sosislerin, pişirilip, sıcak biçimde sunulduğu sandviçe verilen addır.

<span class="mw-page-title-main">I Get Money</span>

"I Get Money", Amerikalı rapçi 50 Cent'in üçüncü stüdyo albümü Curtis'ten üçüncü teklisidir. Bu şarkı Rolling Stone'un hazırladığı "2007'nin En İyi 100 Şarkısı" listesinde 14 numarada yer almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Straight to the Bank</span>

"Straight to the Bank", Amerikalı rapçi 50 Cent'in üçüncü stüdyo albümü Curtis'ten çıkan ilk teklisidir. Parçanın yapımını Dr. Dre ve Ty Fyffe üstlenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Can't Leave 'Em Alone</span>

"Can't Leave 'Em Alone", Amerikalı şarkıcı Ciara ve rapçi 50 Cent tarafından Ciara'nın ikinci stüdyo albümü Ciara: The Evolution için kaydedilen bir şarkıdır. Yazarlığını Ciara, LaShawn Daniels, Rodney "Darkchild" Jerkins ve 50 Cent; yapımcılığını Rodney "Darkchild" Jerkins üstlendi.

<span class="mw-page-title-main">Hipotermi</span> 35 °C altı insan merkezî vücut sıcaklığı

Hipotermi, insanlarda merkezî vücut sıcaklığının 35 °C'den aşağı düşmesine denir. Sanılanın aksine hipotermiya bir hastalık değildir. Genellikle yağmur, rüzgâr, kar veyâ soğuk suya maruz kalma gibi faktörler tarafından tetiklenir. Belirtiler sıcaklığa bağlıdır. Hafif hipotermiyada şiddetli titreme görülürken sıcaklığın daha fazla düşmesi ile orta derecede hipotermiyada titreme durur ve zihinsel karışıklık artar. Şiddetli hipotermiya başlangıcında paradoksal soyunma yaşanabilir, hipotermik kişi bilincini kaybeder ve kalp durması riski artar.

<span class="mw-page-title-main">Sıcak Mars yamaçlarında mevsimsel su akıntısı</span>

NASA'nın Mars Reconnaissance Orbiter 'ın gözlemleri, Mars'ta en sıcak aylarında su akıntısı olma ihtimalini ortaya koydu. Araştırma, yüzeyde geçmişte sıvı su akıntısının olduğunu ve Dünya'daki okyanuslara benzer geniş alanlar yarattığını göstermektedir. Ancak, suyun nereye gittiği sorusu geriye kalmaktadır. Gözlemlere göre, Mars'ın bazı yüksek kesimlerinde baharın sonu başlayan ve yaz boyunca süren karanlık, parmak şeklinde ve aşağıya doğru uzayan bir oluşum ortaya çıkıyor, kışın kayboluyor ve ertesi bahar tekrar belirmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Sıcak Jüpiter</span>

Sıcak Jüpiterler, fiziksel olarak Jüpiter'e benzeyen ancak çok kısa yörünge periyotlarına sahip olan, gaz devi ötegezegen sınıfıdır. Yıldızlarına olan yakınlığı ve yüksek yüzey-atmosfer sıcaklıklarından dolayı, "sıcak Jüpiterler" olarak adlandırılmaktadırlar.

<span class="mw-page-title-main">H. J. Heinz Company</span> Şirket

H. J. Heinz Company veya Heinz Company bilinen adıyla Heinz, merkezi Pittsburgh, Pennsylvania Amerika Birleşik Devletleri'nde bulunan işlenmiş gıda ürünleri üreten şirket.

<span class="mw-page-title-main">Deniz yüzeyi sıcaklığı</span> okyanusun yüzeyine yakın bir noktada ölçülen sıcaklık değeri

Deniz yüzeyi sıcaklığı bir okyanusun yüzeyine yakın bir noktada ölçülen sıcaklık değeridir. Yüzeye yakınlık ölçüm yöntemine göre farklılık göstermekte ve 1 milimetre (0,04 in) ile 20 metre (70 ft) arasında olmaktadır. Dünya atmosferindeki hava kütleleri deniz yüzeyi sıcaklığından yoğun biçimde etkilenmektedir.

Dünya dışı sıvı su, doğal haliyle Dünya dışında meydana gelen sıvı haldeki sudur. Geniş ilgi gören bir konudur, çünkü bildiğimiz gibi su yaşamın temel ön koşullarından biri olarak kabul edilir ve bu nedenle dünya dışı yaşam için gerekli olduğu düşünülür.

<span class="mw-page-title-main">Dünya'daki suyun kökeni</span> Dünya üzerindeki suyun olası kaynaklarına ilişkin hipotezler

Dünya'daki suyun kökeni, gezegen bilimi, astronomi ve astrobiyoloji alanlarındaki araştırmaların konusudur. Dünya, yüzeyinde sıvı su okyanuslarına sahip olduğu bilinen tek gezegen olması bakımından Güneş Sistemi'ndeki kayalık gezegenler arasında benzersizdir. Bilindiği kadarıyla yaşam için gerekli olan sıvı su, Dünya'nın yüzeyinde varlığını korumaktadır çünkü Dünya, Güneş'ten suyunu buharlaşmayla kaybetmeyecek kadar uzakta ve tüm suyun donmasına sebep olmayacak kadar yakında bulunan yaşanabilir bölgede bulunur.