İçeriğe atla

Mostovski rayonu

Mostovski rayon

Mostovki rayonu (RusçaМостовский район), Rusya'da Krasnodar Kray'a bağlı rayon (Türkçeilçe).

Tarihçe

Rayon 1864 yılı öncesinde bağımsız bir Adige toprağı iken, etnik temizlik yoluyla yerli halkı (Çerkesler) Türkiye'ye göç etmek zorunda bırakılmıştır.

Adigey Cumhuriyeti, yörenin tarihi bir Adıge toprağı olması, rayonun Krasnodar Kray merkezi Krasnodar kentine uzakta bulunması, Adigey Cumhuriyeti'nin ve rayonun, idari bir birliktelik olması halinde, daha güçlü bir ekonomik gelişim olanağına kavuşacağı önerisiyle, rayonun Adigey Cumhuriyeti sınırları içine alınması isteğinde bulunmuştur.[1]

Coğrafya

Rayonun batıda Adigey Cumhuriyeti ile 197.5 km,doğuda Krasnodar Kray'a bağlı Labinsk rayonu ile 40 km, Adigey Cumhuriyeti ile 87.5 km, güneyde Abhazya ile 8.5 km, güneybatıda da Soçi metropoliten alanı ile 42.5 km sınırı vardır. Rayon, batısındaki Adigey Cumhuriyeti ile doğusundaki Adigey Cumhuriyeti arasında, bir kama gibi güneye doğru, Abhazya'ya değin uzanmaktadır.

Nüfus

Rayonun nüfusu 2002'de 72.1 bin, rayon merkezi Mostovskoy (RusçaМостовской) beldesinin nüfusu da 24.9 bin idi.

Turizm

Yörede turistik potansiyel taşıyan ve büyük bölümü İsviçre Alpleri'ni andıran sağlıklı bir dağ iklimi, dağcılık, rafting, kayak ve atlı gezinti olanakları vardır. Arkeolojik yönden zengin olan yörede neanderthal insanı kalıntıları, dolmenler ve tarih öncesine ait höyükler (kurgan ya da yığma mezarlar) bulunmaktadır.

Resimler

Kaynakça

  1. ^ Doç.Dr.Ufuk Tavkul, Kazaklar, Birleşik Kafkasya dergisi, Ankara, 2007, sayı 6-7, s.33.

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Gagra</span> gürcistandaki kasaba

Gagra, Gürcistan/Abhazya’da bir kent. Kafkas Dağları eteklerinde, Karadeniz'in kuzeydoğu kıyısında 5 km’lik bir alana yayılır. Gagra, yarı tropikal iklimi nedeniyle Çarlık Rusya'sı ve Sovyet dönemlerinde ünlü dinlenme ve sağlık merkezlerinden biriydi.

<span class="mw-page-title-main">Krasnodar</span>

Krasnodar 1920'ye kadar Yekaterinodar Екатеринодар), Kuzey Kafkasya'da Rusya'ya bağlı Krasnodar Kray'ın yönetim merkezi olan kent.

<span class="mw-page-title-main">Kabardeyce</span> Türkiye, Ürdün, İsrail ve Rusyada konuşulan bir Kuzeybatı Kafkas dili

Kabardeyce, Kabardey Çerkesçesi veya Doğu Çerkesçesi, çoğunluğu Kabartay-Balkarya'da yaşayan Kabardeylerin ve Besleneylerin konuştuğu Çerkes dilleri grubundan bir dildir. Adigece ile karşılıklı anlaşılabilirlik düzeyi yüksektir. Kabardeyce, Rusya'ya bağlı Kabardey-Balkar ve Karaçay-Çerkes cumhuriyetlerinde kullanılan resmî diller arasındadır. Bunun dışında Suriye, Ürdün, Türkiye ve Rusya'daki Krasnodar ve Stavropol Kraylarında konuşulmaktadır. Kabardeyceyi 1 milyon civarında insanın konuştuğu tahmin edilmektedir. Kabardeyce 1924 öncesinde Arap alfabesini, 1924-1936 arası Latin alfabesini kullanmıştır. 1936'dan beri Kiril alfabesini kullanmaktadır. Kaberdeyce, diğer tüm Kuzeybatı Kafkas dilleri gibi karışık bir dilbilgisi sistemine sahiptir. Kabardeycenin dört ana lehçesi vardır.

<span class="mw-page-title-main">Kabardino-Balkarya</span> Rusya Federasyonundaki özerk cumhuriyet

Kabardino-Balkarya Cumhuriyeti ya da Kabardino-Balkarya, Rusya'nın 8 bölgesinden (okrug), 7 bölgeyi (region) içeren Kuzey Kafkasya Federal Bölgesi'nde (okrug), "etnik adlar taşıyan" çokuluslu cumhuriyetlerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Adige Cumhuriyeti</span> Rusyaya bağlı özerk cumhuriyet

Adige Cumhuriyeti (AC), Kuzey Kafkasya'da Rusya Federasyonu üyesi bir cumhuriyet. Kafkas Dağlarının kuzeyinde, Krasnodar Kray sınırları içinde yer alır. Cumhuriyetin yazıçeviri olarak adı Respublika Adıgeya olup Adigeya olarak da bilinir. Adige Cumhuriyeti adını, günümüzde nüfusun daha azı durumunda olan Batı Çerkeslerinden alır. Başkenti Maykop'tur. Yüzölçümü 7.600 km², nüfusu 440327 (2010). Nüfus yoğunluğu 58.8'dir. Adige Devlet Üniversitesi cumhuriyetin üniversitesidir.

<span class="mw-page-title-main">Şapsığlar</span> Çerkes boyu

Şapsığlar, Kuzey Kafkasya'nın yerli halklarından olan Batı Çerkeslerine mensup topluluklardan biridir. Tarihi Şapsığya bölgesinde yaşıyorlardı. Bugün çoğunluğu, Krasnodar Krayı Tuapse rayonu ve Soçi'nin Lazarevsk rayonunda ve Rusya'ya bağlı Adıgey Cumhuriyeti’nde yaşar. Dilleri olan Şapsığca 1945 yılına kadar yazı ve edebiyat dili olmuştur. Eskiden onlardan ayrı olan Hakuçlar günümüzde resmî olarak Şapsığlardan kabul edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Maykop</span> Rusyada şehir

Maykop, Rusya içindeki Adigey Cumhuriyeti'nin (AC) başkentidir. Nüfusu 154.740'tır. 2002 nüfus sayımına göre, kent nüfusunun 113,1 bini Rus (%72,59), 26,1 bini Adıge (%16.65) kökenlidir, ayrıca Ermeni (%2,99), Ukraynalı (%2,52)ve diğer azınlıklardan kişiler de vardır. Maykop, Belaya Irmağının doğu (sağ) yakasında yer alır.Denizden 220 metre yükseklikte olup 282,2 km'karelik bir alan üzerinde yayılmıştır. 18 Mayıs 1857'de bir Rus askeri kalesi olarak kuruldu ve 12 Aralık 1870'te de Maykop'a kent statüsü tanındı. Bugün kent, kereste, parfümeri ve özellikle gıda sanayii açısından önem taşır. Çevresindeki mineral suları Maykop'u bir Kaplıca ve Termal Tesisler merkezi haline getirmiştir. Kent ayrıca Adıgey Devlet Üniversitesi ve Maykop Devlet Teknoloji Üniversitesi yanında, birçok fakültesiyle Tembot K'eraş Sosyal Bilimler Araştırma Enstitüsü, önemli bölümü tarih öncesine ve Adıge atalarına ait 70 bin değişik örnek yapıtın (sauğet/саугъэт) sergilendiği Adıge Ulusal Müzesi (AUM), tiyatroları ve dans ekipleriyle bir Adıge sanat, kültür, eğitim, sağlık ve turizm merkezi konumundadır.

Adigece, Adığece veya Batı Çerkesçesi, Kuzeybatı Kafkas dilleri ailesinin Çerkes dilleri kolunda yer alan bir dildir. Aynı koldaki Kabardeyce ile karşılıklı anlaşılabilirliğe sahiptir. Kuzey Kafkasya’da yer alan eski Batı Çerkesya topraklarını kapsayan Adige Cumhuriyeti ile Krasnodar Krayı bölgelerinde ve Çerkes Sürgün ve Soykırımı ile Kafkasya'dan Osmanlı İmparatorluğu topraklarına zorla sürülen ve bugün Türkiye ve Ürdün gibi ülkelerde yaşayan Çerkesler tarafından konuşulur. Kiril alfabesiyle yazılan dil, geçmişte Arap ve Latin alfabeleriyle de yazılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Krasnodar Krayı</span> Rusyada bir idarî bölge

Krasnodar Krayı, tarihi Çerkes topraklarının %60'lık kuzeybatı kısmını kapsar. Krasnodarskiy kray), Kuzey Kafkasya'da, Rusya (RF) ve Güney okrugu içerisinde federal bir yönetim birimi. Kuzeyde Rostov Oblastı, doğusunda Stavropol Kray ve Karaçay-Çerkes Cumhuriyeti, güneyinde Kafkas Dağları ve Gürcistan'dan tek yanlı ayrılıp bağımsızlık kararı alan Abhazya Cumhuriyeti ile çevrilidir. Batısında Azak Denizi, Kerç Boğazı ve Karadeniz bulunur. Ayrıca Kray topraklarının güney orta bölümünde, bir iç cep biçiminde, RF üyesi Adıgey Cumhuriyeti yer alır.

Adıge Cumhuriyeti, Rusya'nın güneyindeki Kafkas Dağları'nın kuzeybatı eteklerinden kuzey yönüne, Kuban Irmağına doğru uzanan bir alanda yer almıştır. Rusya Federasyonu içinde bir özerk yönetimdir. Kuban ve Laba ırmaklarının solunda, 300 km uzunluğunda ve 10–30 km genişliğinde bir şerit üzerinde, 27 Temmuz 1922'de "Çerkes (Adıge) Özerk Oblastı" adıyla kuruldu. İlk kurulduğunda yüzölçümü 2.660 km kare idi. 24 Ağustos 1922'de "Adıge (Çerkes) ÖO", 24 Ağustos 1928'de de "Adıge Özerk Oblastı" (AÖO) adını aldı. 3 Temmuz 1991'de Rus SFSC'ne bağlı bir özerk cumhuriyet oldu. Ardından Adigey Cumhuriyeti adıyla Rusya Federasyonu içinde kaldı. Adigey Cumhuriyeti, Rusya'ya bağlı Krasnodar Krayı içinde kalmış bir cep (enklav) konumundadır. 2002'de 447.109 olan nüfusu içinde yerli Adıgeler 108.115 (%24.2), sonradan gelme ve şimdi çoğunlukta olan Ruslar 288.280 idi.

Şapsığ Ulusal Rayonu, Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti'nde Krasnodar Krayı'na bağlı olarak 1924-1945 yılları arasında varlığını sürdürmüş olan etnik-bölgesel bir yönetim birimi.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Kafkasya</span>

Kuzey Kafkasya, Avrupa kıtasında olup Asya ile sınırı olan bir bölgedir. Bölgenin tamamı, Rusya sınırları içindedir.

Karadeniz Guberniyası, Rusya'nın Doğu Karadeniz kıyısında, 1896-1920 yılları arasında bulunan bir il (guberniya). Merkezi kuzeybatıdaki Novorossiysk (Adıgece:Ts'emez/Ц1эмэз) limanı idi.Karadeniz kıyısı boyunca uzanan il, güneydoğusunda Kutaisi iline bağlı Sohum okrugu (ilçe), diğer yerlerde ise Kuban oblastı ile çevriliydi.

<span class="mw-page-title-main">Mujik</span>

Mujik, Rusya'da Çar II. Aleksandr tarafından 1861'de yürürlüğe konan köylü serfliğinin kaldırılması ile özgürlüğüne kavuşan Rus köylülerdir. Kafkasya, özellikle yerli nüfusunun 1862 tarihli bir Rus hükûmet kararıyla topluca ülke dışına sürülüşü tamamlanan Çerkesya'ya, şimdiki Abhazya'nın Gagra yöresine, ayrıca Sibirya ve Orta Asya'da Ruslarca ele geçirilen topraklara yerleştirilmişlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Krasnaya Polyana</span>

Krasnaya Polyana, Soçi, Krasnodar Krayı, Rusya'da yer alan belde. Mzımta Irmağı vadisinde, Karadeniz'e 39 km uzaklıkta ve 600 metre yüksekliktedir. 2009 sayımına göre nüfusu 3.972'dir. Belde, Soçi'de düzenlenecek olan 2014 Kış Olimpiyatları müsabakalarına ev sahipliği yapacaktır.

<span class="mw-page-title-main">Abazalar</span> Abhazlar ile akraba bir topluluk

Abazalar, çoğunluğu Karaçay-Çerkesya, Adigey ve Abhazya'da yaşayan Kuzey Kafkas halkı. Abhazya'da yaşayan Abhazlar, Abazalara dil açısından en yakın halktır. Günümüzde Abazaların büyük bölümü Türkiye ile Mısır ve bazı Arap ülkelerinde de yaşamaktadır.

Kuban Oblastı, 1856 yılında kurulan Rus İmparatorluğu oblastı.

<span class="mw-page-title-main">Rostov Oblastı</span>

Rostov Oblastı, Rusya'nın Güney Federal Bölgesi'nde bulunan oblast. Oblastın idarî merkezi Rostov-na-Donu'dur. Ayrıca Rostov-na-Donu, 2002'den beri Güney Federal Bölgesi'nin de merkezidir.

<span class="mw-page-title-main">Krasnoyarsk Krayı</span> Rusyanın Sibirya bölgesinde idarî birim

Krasnoyarsk Krayı, Rusya'nın Sibirya Federal Bölgesi'nde bulunan kray. Krayın idarî merkezi Krasnoyarsk'tır. Yüzölçümü 2.366.797 km²'dir. Yakutistan ve Batı Avustralya'dan sonra dünyanın en büyük üçüncü idari-bölgesel birimidir.

<span class="mw-page-title-main">Gagra (rayon)</span>

Gagra rayonu, sınırlı olarak tanınan Abhazya'nın bir rayonudur. Aynı addaki Gürcistan ilçesiyle aynı alanı kapsar. Abhazya'nın batısında yer alır, Psou Nehri Rusya'nın Krasnodar Krayı ile olan sınırını belirler. Başkenti Gagra kasabasıdır. 2003 nüfus sayımına göre ilçenin nüfusu 37,002 olup bunun %44.1'i Ermeniler, %27.7'si Abhazlar ve %20'si Ruslardan oluşuyordu.