İçeriğe atla

Mostar Köprüsü

Başlığın diğer anlamları için Mostar (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.
Mostar Köprüsü
Köprünün gece görüntüsü
Harita
TaşınanYaya
GeçişNeretva
KonumBosna-Hersek Mostar, Bosna-Hersek
Koordinatlar43°20′14″N 17°48′54″E / 43.33728°K 17.81503°D / 43.33728; 17.81503
TasarımKemer köprü
Uzunluk29 m
Genişlik4 m
Alt açıklık20 m (orta açıklık)
Açılış1566/1567/2004
Geçiş ücretiGeçiş ücreti yoktur
Mostar Köprüsü
Konum Bosna-Hersek
KriterKültürel: vi
Referans946
Tescil2005 (29. oturum)
BölgeAvrupa ve Kuzey Amerika

Mostar Köprüsü (Boşnakça: Stari Most), Bosna-Hersek'in Mostar şehrinden geçen Neretva nehri üzerinde bulunan bir köprü. Orijinal köprü Mimar Sinan'ın öğrencisi Mimar Hayreddin tarafından 1566 yılında inşa edildi[1] ve 9 Kasım 1993'te Boşnak-Hırvat Savaşı sırasında Hırvat güçleri tarafından yıkılıncaya dek 427 yıl kullanıldı. Mimar Hayreddin, köprü için 456 kalıp taş kullanmıştı.[2] Köprü, çevresindeki kente adını da verdi. Mostar, Hersek bölgesinin ana kenti oldu. Köprüyü yeniden inşa etmek için bir proje hazırlandı ve 23 Temmuz 2004'te yeni köprü hizmete girdi. Köprü, 2005'te UNESCO tarafından Dünya Mirası ilan edildi.

Özellikler

Mostar Köprüsü, (1890)
Mostar Köprüsü, (2006)
16. yüzyıl sonlarında Mostar, Osmanlı İmparatorluğu’nun Bosna'daki idari merkezi idi ve Osmanlı dönemi köprüsü de önemli bir mimari eserdir. (2007)

Neretva Nehri'nden 24 metre yüksekte 30 metre uzunluğunda, 4 metre genişliğinde olan Mostar Köprüsü, dönemine göre gelişmiş bir teknolojiyle inşa edildi. Köprü inşaatında 456 kalıp taş kullanıldı. Köprü, inşa edildikten sonra yakınındaki şehre ismini vermiştir, şehirde ticareti canlandırmış ve zenginleştirmiştir. Böylece Mostar, Hersek bölgesinin önemli bir şehri haline gelmiştir. Mostar Köprüsü, cesur sporcular tarafından yıllarca bir atlama platformu olarak kullanıldı.[3] Geleneğe göre şehrin erkekleri, nişanlılarına cesaretlerini ispatlamak için düğün öncesinde köprüden atlarlardı.

Yıkılması

Bosna-Hersek'te başlayan iç savaş sırasında Mostar Köprüsü'ne ilk saldırıyı 1992'de Bosnalı Sırplar düzenledi.[4] 9 Kasım 1993'te Hırvat tankları köprüye daha büyük bir zarar veren saldırılarını başlattı. Kasım ayının sonunda köprü tamamen yıkıldı.[5] Dev taşları, Neretva Nehri'nin sularına gömüldü. Mostar Köprüsü, yüzyıllar boyunca Bosna'da hoşgörü ve kültürel çeşitliliğin sembolüydü ve 427 yıldır ayaktaydı.[6] Şehrin Müslüman ve Hırvat kesimini birbirine bağlıyordu. Köprünün yıkımı, Mostar'ın çok uluslu mirasının reddedilmesi anlamına geliyordu.

Savaş sonrasında İngiliz güçleri yıkılan köprünün yerine geçici bir demir köprü yaptı. Mostar civarındaki diğer köprüler de tahrip edildiğinden, nehrin iki yakasını birleştiren tek yapı olarak bu köprü kaldı.

Yeniden inşası

Mostar Köprüsü'nün eski hâline uygun olarak yeniden inşası çalışmaları (TİKA) UNESCO ve Dünya Bankası'nın desteğiyle 1997'de başladı. Köprünün temel, beden duvarları ve zemin güçlendirilmesini Yapı Merkezi ve taş kemer inşaatını bir diğer Türk şirketi olan ER-BU üstlendi.[7] Macar ordusundan dalgıçlar orijinal taşları nehir yatağından bulup vinçlerle çıkardı. Bombardımandan ve suyun içinde bozulmaya uğramış taşlar yapıda kullanılamadığından, orijinal taşların çıkarıldığı, günümüzde kapalı olan taş ocağı tekrar bu iş için açılıp, aynı ocaktan çıkarılan taşlar köprünün yapımında kullanıldı. Orijinal modele sadık kalan şirket, köprünün temellerini de sağlamlaştırdı. 30 metre uzunluğundaki, 24 metre yüksekliğindeki köprünün kemerindeki çalışma Haziran 2002'de başladı. Kilit taşı Ağustos 2003'te yerine konuldu.

İnşaatı tamamlanan Mostar Köprüsü, aralarında Türkiye'nin de bulunduğu çok sayıda devletin temsilcilerinin hazır bulunduğu bir törenle, Galler prensi Charles tarafından 23 Temmuz 2004 tarihinde açıldı. Açılışı, çok sayıda televizyon ekibi naklen yayınla seyircilerine ulaştırdı.

Mostar Köprüsü, eski Mostar şehriyle birlikte 2005 yılında Dünya Mirası listesine eklenmiştir.

Mostar

Ana madde: Mostar

Bugün çokuluslu bir yönetim tarafından idare edilen Mostar'da savaş döneminde başlayan bölünmeler hâlâ devam etmektedir. Hırvatlar nehrin batısında, Müslümanlar ise doğusunda yaşamaktadır. Savaş sırasında şehirden ayrılan Sırplar ise bir daha geri dönmemiştir.

Resimler

  • 1970 yılında köprü
    1970 yılında köprü
  • 1974 yılında köprü ve Mostar
    1974 yılında köprü ve Mostar
  • Köprünün yıkıldığı dönemde kullanılan geçici köprü
    Köprünün yıkıldığı dönemde kullanılan geçici köprü
  • Köprünün yeniden yapılması (2003)
    Köprünün yeniden yapılması (2003)
  • Farklı açıdan gece görünümü
    Farklı açıdan gece görünümü

Kaynakça

  1. ^ Kaya, Kemal. "Mostar Köprüsü". www.yoldaolmak.com. 14 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2015. 
  2. ^ "MOSTAR KÖPRÜSÜ'NÜN HİKAYESİ". www.supergezginler.com. 16 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2015. 
  3. ^ "Mostar Köprüsü". www.gezipgordum.com. 23 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2014. 
  4. ^ "Mostar köprüsü 21 yıl önce Hırvatlar tarafından yıkılmıştı". www.dunyabulteni.net. 10 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2015. 
  5. ^ Gül, Erdoğan. "Tarihin Tanığı Bir Köprü: Mostar Köprüsü". www.bilgiustam.com. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2015. 
  6. ^ Ceyla Altındiş, NTV Tarih, Sayı: 34 - Kasım 2011, İstanbul 1308-7878
  7. ^ "Mostar Köprüsü". www.erbuinsaat.com. 14 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2015. 
  • Osman Doğan, Bilinmeyen Yönleriyle Mostar Köprüsü, Çamlıca Basım Yayın, İstanbul 2011.
  • Osman Doğan, Bilinmeyen Yönleriyle Mostar Köprüsü, Yedikıta Dergisi, S: 24 (Ağustos 2010) s. 34-41.

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Mostar Köprüsü ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Galata Köprüsü</span>

Galata Köprüsü, İstanbul'da Haliç üzerine yapılmış, Karaköy'le Eminönü'nü birleştiren köprüdür.

<span class="mw-page-title-main">Hersek</span> Bosna Hersekin eyaleti

Hersek, merkezinde kabaca Mostar şehri olan Adriyatik Denizi'ne bir çıkış koridoruna sahip Dinar Alpleri'ndeki tarihsel ve coğrafi bölge, günümüzde Bosna-Hersek'in güney bölümünü oluşturmaktadır. Hersek'in yüzölçümü 9.948 km²'dir. Hersek ile Bosna arasında belirgin bir sınır yoktur. Hersek'in bittiği yerden Bosna'nın başlaması hakkında birçok düşünce vardır.

<span class="mw-page-title-main">Mostar</span> Bosna-Hersekte şehir

Mostar, Bosna-Hersek'te Hersek bölgesinin en büyük şehri ve Bosna-Hersek Federasyonu'na bağlı Hersek-Neretva Kantonu'nun idarî merkezi olan şehir.

Mostar, şu anlamlara gelebilir:

<span class="mw-page-title-main">Bosna-Hersek Federasyonu</span> Federasyon

Bosna-Hersek Federasyonu (Federacija Bosne i Hercegovine, Федерација Босне и Херцеговине,

<span class="mw-page-title-main">Kanunî Sultan Süleyman Köprüsü</span> tarihi yapı

Kanuni Sultan Süleyman Köprüsü, İstanbul ilinin Büyükçekmece ilçesinde bulunan, Büyükçekmece ile Mimarsinan Mahallesi arasında yer alan tarihi köprü.

Neretva Nehri, Mostar Köprüsü'nün üzerinde yer aldığı nehir.

<span class="mw-page-title-main">Sokullu Mehmed Paşa Köprüsü (Vişegrad)</span>

Sokullu Mehmet Paşa Köprüsü veya Drina Köprüsü, Mimar Sinan tarafından Sokullu Mehmet Paşa adına 1577'de Drina Irmağı üzerine yapılan 11 gözlü köprüdür. Köprü bugün Bosna-Hersek’in doğusunda yer alan Vişegrad’dadır.

<span class="mw-page-title-main">Taşköprü (Üsküp)</span>

Taşköprü Vardar Nehri üzerinde, Üsküp şehir merkezinde bulunan tarihi Osmanlı köprüsü. Üsküp’ün simgelerinin en başında yer alır. Fatih Köprüsü veya Fatih Sultan Mehmet Köprüsü olarak isimlendirilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Hersek-Bosna Hırvat Cumhuriyeti</span>

Hersek-Bosna Hırvat Cumhuriyeti, Bosna-Hersek'te tanınmayan bir jeopolitik varlık ve yarı devletti. 18 Kasım 1991'de Hersek-Bosna Hırvat Topluluğu adı altında Bosna-Hersek topraklarında siyasi, kültürel, ekonomik ve bölgesel bir bütün olarak ilan edilmiş ve 14 Ağustos 1996'da lağvedilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Boşnak-Hırvat Savaşı</span>

Boşnak-Hırvat Savaşı, 19-23 Ekim 1992'de Novi Travnik'te, Vitez'de ve Prozor'da Boşnak-Hırvat gerginliğiyle başlayan savaş. 1993 Ocak-Nisan aylarında Gornji Vakuf-Travnik-Vitez-Zenica-Kiseljak bölgelerinde Boşnak-Hırvat çatışmaları şiddetlendi. 9 Kasım 1993'te Hırvat Savunma Konseyi'ne bağlı tankın açtığı topçu ateşi sonucu Mostar Köprüsü yıkılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Köprü kalesi</span>

Köprü kalesi, bir nehir geçişindeki önemli bir köprünün askeri açıdan korunmasını sağlayan, ayrıca gözetleme ve bölgesel güvenlik açısından da kullanılan tahkimat çeşididir. Bu tür kaleler doğrudan köprünün üzerine veya çok yakınına inşa edilir. Çoğunlukla Geç Orta Çağ döneminde kullanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Yablanika</span> Bosna-Hersekte kent

Yablanika, Bosna-Hersek'in ortasında aynı adı taşıyan bir şehir ve belediyedir. Kasaba Neretva Nehri ve Jablanica gölü üzerinde yer almaktadır. Yablanika Hersek-Neretva Kantonu'nun bir parçasıdır.

Bosna-Hersek'te turizm, hızlı büyüme içinde olan bir sektördür.

Bosna-Hersek mimarisi, siyasi ve sosyal değişikliklerin bölgenin farklı kültürel ve mimari alışkanlıklarının yaratılmasını belirlediği dört ana dönemden büyük ölçüde etkilenmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Arslanağa Köprüsü</span> Bosna Hersekte bir köprü

Arslanağa Köprüsü, Bosna-Hersek'ın Trebinye şehrinde, Trebişniça Nehri üzerinde bulunan 16. yüzyıl yapımı Osmanlı köprüsü. Sadrazam Sokollu Mehmed Paşa tarafından inşa ettirilen yapı, Hicri 981 yılında tamamlanmıştır. Bölgede bir hidroelektrik santral yapılması nedeniyle, 1970'leri başında tamamen sökülerek 3,5 km batıya kaydılırdı.

Bosna Hersek Sanatı, tarih öncesinden günümüze Bosna-Hersekliler tarafından yaratılan sanatsal objeleri ifade eder.

Neretva '93 Operasyonu, Bosna-Hersek Cumhuriyeti Ordusu'nun (ARBiH) Hırvat Savunma Konseyi'ne (HVO) karşı Eylül 1993'te Hırvat-Boşnak Savaşı sırasında yılın en büyük cephelerinden biri olan, Gornji Vakuf'tan Mostar'ın güneyine 200 km uzunluğundaki cephede gerçekleşti. ARBiH, kuzey Hersek bölgesinde ve Mostar çevresinde sınırlı kazanımlar elde etti, ancak HVO'nun kontrolü elinde tuttuğu güney Neretva'daki cepheyi yaramadı. Operasyon Ekim ayında durduruldu. Çalışma sırasında, Grabovica ve Uzdol'daki katliamlarda Hırvat siviller öldürüldü.

Srjedni Vaštar, Bosna-Hersek’in Bosna-Hersek Federasyonu bölümünde, Hersek-Neretva Kantonu’na bağlı bir köydür. Köyün nüfusu, 2019 yılı itibarıyla, 476’dır.

<span class="mw-page-title-main">Mustafa Bey Köprüsü</span> Osmanlı döneminde yapılan bir köprü

Mustaj-bey Köprüsü, Mustafa Bey Köprüsü veya Klepçi Köprüsü Bosna Hersek'te Čapljina yakınlarındaki Klepçi yerleşiminde bulunmaktadır. Yarım kilometre aşağısında Neretva nehrine karışan Bregava nehri üzerinden geçmektedir. 21-27 Ocak 2003 tarihleri arasında düzenlenen KONS oturumunda Bosna Hersek Ulusal Anıtı olarak ilan edilmiştir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.