Moskova Muharebesi (1612)

Moskova Muharebesi

Tarih	1-3 Eylül 1612
Bölge	Moskova
Sonuç	Taktiksel Rus zaferi

Taraflar

Lehistan-Litvanya Birliği

Rus Çarlığı

Komutanlar ve liderler

Jan Karol Chodkiewicz

Dmitri Pojarski

Güçler

12.000 Leh
3.000 asker (Moskova'da)

8.000 Rus
2.500 Slav

Kayıplar

1.500

Moskova Muharebesi, 1605-1618 Lehistan-Rusya Savaşı sırasında 1 ve 3 Eylül 1612'de Moskova'da meydana gelen çatışma. Lehistan-Litvanya Birliği kuvvetlerine Litvanya'dan Hetman Jan Karol Chodkiewicz komuta ederken, Ruslar Dmitri Pojarski tarafından yönetiliyordu.

Çatışma, Rusların taktiksel zaferiyle sonuçlandı.

Başlaması

1610 yazında Kluşino Muharebesi'nden sonra Rusya'nın çarı IV. Vasili tahttan indirildi ve Varşova'ya götürüldü. Lehistan-Litvanya ordusu 21 Eylül 1610'da Moskova'ya girdi ve boyarlar, din adamları ve Moskova vatandaşları ikinci bir Düzmece Dmitri vakasının korkusuyla Polonya prensi IV. Wladyslaw Waza'yı yeni Çar olarak kabul ettiler.^[1]

Ancak Leh çar, Moskova dışında evrensel olarak hükümdar kabul edilmedi ve ülke, Lehler, paralı askerler ve her ulusun soyguncu çeteleri tarafından yağmalandı.

Mart 1611'de Moskova vatandaşları Lehlere isyan etti ve Leh garnizonu, Ryazan valisi Prokopy Lyapunov liderliğindeki Birinci Halk Milisleri tarafından Kremlin kuşatıldı. Kötü silahlanmış milisler kaleyi ele geçirmeyi başaramadı.^[2]

Anarşinin ve merkezi hükûmetin çöküşünün ortasında, Kuzma Minin liderliğindeki Nijni Novgorod vatandaşları, Prens Dmitri Pojarski komutası altında İkinci Halk Milisleriyle bir araya geldi. İyi silahlanarak organize olan İkinci Halk Milisleri, 1612 Mart'ında Yaroslavl'ı alarak Rusya ve Sibirya'nın birçok şehrinden destek ve erzak elde etti. Ardından tüm Rusya'da geçici hükûmet kuruldu.^[3]

Kaynakça

^ Željko., Fajfrić (2008). Ruski carevi (1. izd bas.). Sremska Mitrovica: Tabernakl. ISBN 9788685269172. OCLC 620935678.
^ Velikai︠a︡ russkai︠a︡ smuta : prichiny vozniknovenii︠a︡ i vykhod iz gosudarstvennogo krizisa v XVI-XVII vv. Strizhova, I. M., Стрижова, И. М. Moskva: Dar. 2007. ISBN 9785485001230. OCLC 230750976.
^ M., Volodikhin, D. Pozharskiĭ. Moskva. ISBN 9785953364034. OCLC 825551251.

Konuyla ilgili yayınlar

Andrzej Andrusiewicz, Dzieje Dymitriad 1602–1614, t. I, II, Warszawa 1990
Tomasz Bohun Moskwa 1612, Wydawnictwo Bellona 2005 83-11-10644-4

İlgili Araştırma Makaleleri

Rusya Çarlığı, 1547 yılında Korkunç İvan'ın Çar unvanı almasıyla başlayan ve 1721'de Çar I. Petro'nun Rus İmparatorluğu'nu kurmasıyla son bulan Rus devletinin resmî adıdır. Çarlıktan önce bu topraklarda Moskova Knezliği egemen olduğu için çarlık Batı Avrupa dillerinde Moskova olarak adlandırılmaktadır. Ayrıca Rusça ve Türkçe kaynaklarda da Moskova Çarlığı olarak bilinir.

Polonya-Litvanya Birliği, Birinci Polonya Cumhuriyeti, İki Ulus Cumhuriyeti, İki Ulus Birliği veya İki Halk Birliği, 17. yüzyıl Avrupası'nın en güçlü ülkelerinden biriydi.

I. Aleksey veya tam adıyla Aleksey Mihayloviç Romanov, 1645-1676 arasında hüküm sürmüş Rus çarı. Saltanatında Polonya-Litvanya Birliği ve İsveç İmparatorluğu ile savaştı. Stenka Razin'in isyanını bastırdı. Öldüğünde Rusya sınırları yaklaşık 2.000.000.000 akre (8.100.000 km²) dönüme sahipti.

Moskova Knezliği ya da Moskova Dukalığı, Rusya toprakları içerisinde kurulmuş Moskova merkezli devlettir. Başlangıçta Altın Orda Devleti'ne bağlı olan Moskova Prensliği Vladimir-Suzdal Knezliği'nin halefi olup 1340-1547 yılları arasında hüküm sürmüştür. Çar III. İvan'ın reformları ile knezlik gelişmiş ve Rusya Çarlığı adını almıştır. Çar olarak bilinen ilk hükümdar IV. İvan olmuştur.

Belarus tarihi Belarus'un tarih öncesi dönemlerden günümüze kadar uzanan tarihini kapsar.

IV. Władysław Waza, 1632-1648 arasında Polonya kralı, 1610-1634 arasında Rus çarı ve 1632-1648 arasında İsveç kralıdır. Lehistan-Litvanya'nın birliği ve istikrarı yeniden sağlamış, Kuzey Avrupa'da ve Rusya'da büyük çalkantıların yaşandığı bir dönemde Polonya'nın konumunu güvence altına alarak halkın sevgisini kazanmıştır.

1605-1618 Lehistan-Rusya Savaşı 17. yüzyılda Lehistan-Litvanya Birliği ve bu birliğe bağlı derebeylerinin komutasındaki paralı askerlerin taht kavgası içinde iç savaş ortamına sürüklenmiş olan Rusya Çarlığı'nı istila etmesiyle başlayan savaştır. Bu dönem Rus tarihinde Karışıklık Dönemi olarak adlandırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">II. Düzmece Dmitri</span>

II. Düzmece Dmitri I. Dmitri'nin öldürülmesinin ardından, Kendini gerçek IV. İvan'ın Ugliç'te öldürülen oğlu Dmitri İvanoviç olduğunu söyleyerek, II. Dmitri adıyla Tuşino'da bir ayaklandırma başlatmıştır.

Prens Dmitri İvanoviç Şuyski Rus boyar. Şuyski Hanedanından gelen ve 1606–1610 yıllarında Rus Çarı IV. Vasili'nin erkek kardeşidir.

I. Dmitri isyanı IV. İvan'ın Ugliç'te öldürülen oğlu olduğunu iddia eden I. Dmitri'nin Rus Çarlığı tahtında hak iddia etmesiyle 1603–1605 yılları arasında süren bir isyandır. Rusya'da IV. İvan'ın ölümünün ardından oğlu I. Fyodor çar ilan edilmiştir. Fakat iyi bir çar olamadığı için ulusal konsey ile birlikte ve eşinin kardeşi Boris Godunov ile birlikte ülkeyi yönetmiştir. 17 Ocak 1598'de ölen I. Fyodor'dan sonra Boris Godunov ulusal konsey tarafından çar ilan edilmiştir. Tahta çıkan Çar Boris, henüz tahta çıkmadan önce IV. İvan'ın küçük oğlu Dmitri İvanoviç'i öldürterek ileride tahtta hak iddia etmesini engellemeye çalışmıştır.

Charles IX. Gustav ayrıca, Carl, 1604'ten ölümüne kadar İsveç kralı. Kral I. Gustav'ın ikinci karısından en genç oğluydu. IX. Karl, 1605-1618 Lehistan-Rusya Savaşı içerisinde Çar IV. Vasili ile Lehistan-Litvanya Birliği'ne karşı müttefik olur.

IV. Vasili Şuyski Rurik Hanedanı'na yakın soylu, Eski Boyar ve 19 Mayıs 1606 – 19 Temmuz 1610 arasında Rus çarı.

<span class="mw-page-title-main">I. Dmitri</span> Rus hükümdar (1581-1606; çar 1605-1606)

I. Dmitri İvanoviç, Moskova Knezliği tahtında hak iddia edip, 1605'ten 1606'daki ölümüne kadar yaklaşık bir yıl boyunca I. Dmitri adıyla hüküm sürenRus çarı. Rurik hanedanına mensup olduğu varsayılsa da, aslında Rurik soyundan gelmemektedir. Dmitri'nin gerçek ismi Grigori (Yuri) Bogdanoviç Otrepyev'dir. Bu nedenle muhalifleri ve ölümünün ardından tarihçiler tarafından yaygın olarak Düzmece Dmitri olarak anılmıştır.

I. Mihail Fyodoroviç Romanov 21 Şubat 1613 - 12 Temmuz 1645 tarihleri arasında Rus çarı.

III. Sigismund Vasa 1587'den 1632'ye kadar Polonya-Litvanya Birliği ve Litvanya Büyük Dükalığı hükümdarı, 1592'den 1599'da kadar İsveç kralı ve Finlandiya Büyük Dükü.

1654-1667 Lehistan-Rusya Savaşı, ayrıca Onüç Yıllık Savaş, Birinci Kuzey Savaşı, Ukrayna Savaşı veya Rus Tufanı olarak da adlandırılır. Rusya Çarlığı ile Lehistan-Litvanya Birliği arasındaki büyük bir çatışmadır. 1655 ve 1660 yılları arasında İsveç Krallığı, Lehistan-Litvanya Birliği'ni işgal etti, bu nedenle Lehistan'da "Tufan" veya İsveç Tufanı başladı. Ayrıca Rusya-İsveç Tufanı olarak adlandırılır.

Dmitri Mihayloviç Pojarski, 1611'den 1612'ye kadar Lehistan-Rusya Savaşı sırasında askeri liderliği ile tanınan bir Rus prensiydi. Pojarski, Karışıklık Dönemi'nde Lehistan-Litvanya Birliği'nin Rusya'yı işgaline karşı Nijni Novgorod'da Kuzma Minin ile İkinci Gönüllü Ordusu'nu kurdu ve 1612'de Moskova Savaşı'nda Rusya'nın zaferinden sonra Polonya'nın geri çekilmesini sağladı.

Leh Altın Çağı, Polonya'daki Rönesans dönemi ve Litvanya Büyük Dükalığı idi ve kabaca Eski Kral I. Zygmunt ve oğlu, Jagiellon Hanedanı hükümdarlarının sonuncusu olan II. Zygmunt August'un 1572'deki ölümüne kadar olan yönetim dönemine karşılık gelir. Bazı tarihçiler, Polonya Altın Çağı'nın, Lehistan-Litvanya Birliği'nin Hmelnitski Ayaklanması ve İsveç ve Rus işgalleri tarafından harap edildiği 17. yüzyılın ortalarına kadar devam ettiğini düşünüyor. Altın Çağı boyunca, Lehistan-Litvanya Birliği'nin kuzeyde Estonya'dan doğuda Moldavya'ya ve batıda Bohemya'ya kadar uzanan Avrupa'nın en büyük krallıklarından biri haline geldi.

İvan Dmitriyeviç, II. Düzmece Dmitri'nin ve Polonya Voyvodası Jerzy Mniszech ile eşi Jadwiga Tarło'nun kızı Marina Mniszech'in tek oğluydu. Temmuz 1614'te üç yaşında ölene kadar annesi Rusya Çarlığı tahtına hak iddia ettirmek için İvan'ı kullandı. İvan Dmitriyeviç, üvey babası Ivan Zarutsky'nin hemen ardından öldürüldü.

<span class="mw-page-title-main">Marina Mnişek</span>

Marina Mnişek,, Dertler Dönemi sırasında Rusya Çarlığı'nın çariçesi olan Leh soylu bir kadındı. Dindar bir Katolik olarak, Rusya'nın dinini Katolikliğe çevirmeyi umuyordu.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.