İçeriğe atla

Mos (yemek)

Mos (mavimsi siyah noktacıklar meyvedir), Ağustos 2000, Nekrasovka[1]

Mos (Nivihçe ?, Rusça мос mos), Rusya Federasyonunun Sahalin adasının kuzeyinde yaşayan Nivihler tarafından kurutulup toz hâline getirilmiş balık ile balık derisi, fok yağı, yabani meyve, bitki soğanı ve su karışımıyla yapılan tatlımsı yemek.[2] Ayı Bayramı adı verilen bayramda ve düğünlerde ağır konuklar için yapılır, ayrıca tanrılara da sunulurdu.[3]

Malzeme

Yapılışı

Büyük ahşap teknelerde kurutulmuş balıklar ıslatılır derisi soyulur ve eti ezilerek toz hâline getirilir. Jelatinimsi olan bu karışıma meyve ve bitki soğanları eklenir ve fok yağı dökülür, donduktan sonra yenir.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 19 Mart 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Aralık 2012. 
  2. ^ "The Indigenous Peoples" 17 Mart 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. - The Sakhalin Regional Museum - Sakh.com
  3. ^ Vladimír Michaelovič Sangi. Námluvy v Ke-vo. Moskva : Sovětský spisovatel, 1975. 196 s. (Çekçe)

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Rezene</span>

Rezene, maydanozgiller (Apiaceae) familyasından; iki metreye kadar boylanan, iki yıllık, kokulu, otsu bitki türüdür. Anavatanı, Akdeniz havzası ve Yakın Doğu'dur.

<span class="mw-page-title-main">Tarhana çorbası</span>

Tarhana çorbası, Anadolu, Balkanlar ve Orta Asya gibi geniş bir coğrafyada çeşitli yapım şekilleriyle görülen çorba çeşididir. Önemli bölümü yoğurttan oluşan Tarhana çorbası besleyici olduğu kadar kuru toz şeklinde olduğu için uzun süre saklanabilir.Mecmuâ-i Fevâid, Ali Eşref Dede'nin Yemek Risalesi, Melceü’t-Tabbâhînde tarifi verilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Şiş kebabı</span> şişe geçirilerek ızgara edilen et (yemeği)

Şiş kebabı, Türk yemek kültürünün içinde önemli bir yeri olan et yemeği. Basılı ilk yemek kitabı Melceü’t-Tabbâhîn'de tarifi vardır.

<span class="mw-page-title-main">Japon mutfağı</span>

Japon mutfağı, Japonya'ya özgü yemek pişirme tarzıdır. Japonya'nın geleneksel mutfağı (washoku), miso çorbası ve diğer yemekler ile pilav üzerine kuruludur ve mevsimlik malzemelere vurgu yapılmaktadır. Garnitürler genellikle balık, salamura sebze ve et suyunda pişirilmiş sebzelerden oluşur. Japonya bir ada ülkesi olduğundan dolayı balık ile diğer deniz ürünleri içeren yemeklere de çok sık rastlanmakta olup genellikle ızgara yapılır, ancak aynı zamanda saşimi veya suşi olarak çiğ olarak da servis edilir. Deniz ürünleri ve sebzeler de tempura olarak hafif bir hamurda kızartılır. Pirinç dışında, soba ve udon gibi erişteler de bir temel gıda maddesidir. Japonya'da ayrıca, oden adı verilen et suyunda balık ürünleri veya sukiyaki ve nikujagada sığır eti gibi birçok kaynatılmış yemek bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Somon Balığı</span>

Sombalığı, som balığı ya da somon olarak adlandırılan balıkların hepsi Salmoniformes sınıfının Salmonidae familyasına ait olsalar da aslında bu familyanın farklı cinslerindenlerdir: Salmo, Salmothymus, Stenodus ve Oncorhynchus.

<span class="mw-page-title-main">Yaban mersini</span> fundagiller familyasından bir bitki türü

Yaban mersini veya ayı üzümü fundagiller (Ericaceae) familyasından ılıman iklimlere alışmış bir üzümsü meyve türüdür. Anavatanı Kuzey Yarımkürenin serin ve dağlık bölgelerinde yetişen birçok türü vardır.

<span class="mw-page-title-main">İnyupikler</span> Alaskanın kuzey ve kuzeybatısında yaşayan, İnuit kolundan olan bir Eskimo halkı

İnyupikler, Amerika Birleşik Devletlerine bağlı Alaska eyaletinin kuzey ve kuzeybatısında yaşayan İnuit kolundan bir Eskimo halkıdır. Alaska'daki tek İnuit halkı olduğu için Alaska İnuitleri adı da verilmektedir. Kendilerini iñuk («insan») kelimesi ile -piaq («gerçek») ekinden türettikleri Iñupiaq adıyla ifade ederler. Dillerini ise Iñupiatun olarak adlandırırlar. Alaska Yerli Dil Merkezine göre Alaska yerlileri içinde 25.000 nüfuslu Yupiklerden sonra 15.700 kişilik nüfuslarıyla ikinci en büyük halktır ve ancak 2.144 kadarı dilini konuşabilmektedir. İngilizce bilmeyen Alaska yerlileri içinde 1993 yılında ilk sırayı %42'lik oranla Yupikler, ikinci sırayı da %20'lik oranla İnyupikler çeker. Şamanist inançlı avcı ve toplayıcıdırlar. Kültürel açıdan deniz sahiline yakın yaşayıp balina, fok, mors gibi deniz memelilerini avlayan Taġiuġmiut ile denizden uzak içbölgede rengeyiği avlayan Nunamiut olmak üzere iki ana gruba ayrılırlar. Bazen, iki ayrı dil ve halk olarak ele alındığı da olur ve Seward Yarımadasındakiler Qawiaraq adıyla, North Slope ile Northwest Arctic ilçelerindekiler ise Inupiaq adı altında toplanır. İnyupiklerin Kanada'da yaşayan ırkdaşları (Uummarmiut) siyasi ve idari kaygılarla Batı Kanada İnuitleri ile birlikte Inuvialuit adı altında toplanırlar. Eskimolar içinde en uzun boylular Kuzey Alaska'daki İnyupiklerdir ve Kanada İnuitlerinden 10 cm daha uzundurlar. Kobuk İnyupikleri doğu komşuları ve ticari ortakları olan Atabasklardan Koyukon Kızılderilileriyle sınır bölgelerinde evlilik de yapmışlardır. Beyaz Avrupalıların kültürleriyle en geç tanışan Eskimolar 1890 yılından sonra Hristiyanlıkla tanışan Kuzey Alaska İnyupikleridir.

<span class="mw-page-title-main">Yupikler</span>

Yupikler ya da Alaska Yupikleri, Amerika Birleşik Devletlerine bağlı Alaska eyaletinin batı ve güneybatısında yaşayan Yupik kolundan bir Eskimo halkıdır. Kendilerini yuk («insan») kelimesi ile -pik/-piaq («gerçek») ekinden türettikleri Yupʼik/Yupʼiaq adıyla ifade ederler. Dillerini ise Yugtun olarak adlandırırlar. Hem Yupik halkları hem de Alaska yerlileri içinde en büyük nüfusa sahip olanlardır. Alaska Yerli Dil Merkezine göre 25.000 kişilik Yupik nüfustan 10.400 kadarı anadillerini konuşabiliyor. İngilizce bilmeyen Alaska yerlileri içinde 1993 yılında ilk sırayı % 42 lik oranla Yupikler, ikinci sırayı da % 20 lik oranla İnyupikler çeker. Şamanist inançlı avcı ve toplayıcıdırlar. Alaska'nın çetin ikliminde yenebilir her türlü şeyin yenildiği, yenemeyenlerin de kullanılabilirliğine bağlı olarak değerlendirildiği bir yaşam tarzı oluşturmuşlardır. Avların modern dünyada önemsenmeyecek kısımlarından ilginç eşya ve aksesuarlar yapmaları da asgari malzemenin azami olarak değerlendirilmesi olarak görülür. Fokların karınzarının pencere camı olarak kullanılması ya da kuş ve balık derisinden parka ya da ayakkabı yapmak Yupiklerin iklim ve coğrafya zoruyla oluşmuş geleneklerindendir. Dünya maske sanatında Yupik maskeleri benzersizdir. Y önsesini koruyan ana grup Yupik adını alırkan, bu sesi ç önsesine dönüştüren lehçeleri konuşanlar Çupik olarak adlandırılırlar.

<span class="mw-page-title-main">Nunivak Çupikleri</span>

Nunivak Çupikleri, Amerika Birleşik Devletlerinde, Alaska eyaletinin batısında Bering denizinde bulunan Nunivak Adasında (Nuniwar) yaşayan Yupik kolundan bir Eskimo halkıdır.

Eskimo mutfağı, Eskimoların yeme ve içme şekilleri. Halklara bağlı olarak farklılıklar gösterir.

<span class="mw-page-title-main">Nalukataq</span>

Nalukataq, Amerika Birleşik Devletlerinde Alaska eyaletinin yerlisi olan İnyupiklerin başarılı bir balina avı sonrası daha çok haziran ayının üçüncü haftasında kutladığı bir bayramdır. Avı gerçekleştiren umialik ve ailesi tarafından organize edilir ve bu organizasyon o umialik için en prestijli kutlamadır. En karakteristik eğlencesi dört sakallı fok derisinin birbirine dikilmesiyle yapılan bir battaniyeyi trambolin gibi kullanarak insanları yukarı doğru fırlatmaktır. Fırlatma sırasında söylenen şarkıya nalukataun adı verilir. Şenliklerde taze tüketilen balina eti ile maktak, quaq, mikigaq ikram edilir. Yiyecek ziyafetiyle başlayan şenlikler günün ilerleyen saatlerinde ise trambolin gösterisiyle devam eder, ikindi ya da akşam vakti de geceye kadar dansla sürdürülür. Eğer balina avı hüsranla sonuçlanırsa bayram yapılmaz. Bugün açık havada yapılan şenlikler, eskiden qargi içinde olur ve öldürülen balinanın ruhunun yatışması için şamanlarca (aŋatkuq) ritüel yapılırdı.

Arnavutluk tarih boyunca birçok devletin yönetimi altına girmiş, bu süreçte yalnızca siyasi veya askeri olarak değil, aynı zamanda kültürel açıdan da etkilenmiştir. Bu sebepten dolayı Arnavut mutfağı başta Türk, İtalyan ve Yunan mutfakları olmak üzere genel itibarıyla Akdeniz mutfağından izler taşımaktadır. Bugün Arnavut halkı tarafından sıkça tüketilen ve yapılan baklava, aşure, kadayıf gibi tatlılar; dolma, yaprak sarma, tarator gibi aperitifler ve ayran, siyah çay, Türk kahvesi gibi içecekler Osmanlı zamanından başlayarak Türk mutfağından Arnavut kültürüne geçen yiyecek ve içeceklerden bazılarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Kızılderili dondurması</span>

Kızılderili dondurması ya da Atabask dondurması, Alaska'da Alaska Atabaskları ile Kanada'da Kanada Atabaskları tarafından kurutulmuş ya da taze tatlısu balıkları ve sığın, rengeyiği gibi memelilerin etlerinin yağ ve yabani meyvelerle çırpacak yardımıyla karıştırılmasıyla yapılan tatlı. Et, balık, yağ, meyve ve bazen karla yapılan bu tatlı klasik dondurma tarifleriyle uyuşmaz. Merkezi Alaska–Yukon Atabaskları bunu Nuchalawoya adlı potlaç törenlerinde de sunarlar. Yapılırken söylenen şarkılara «dondurma şarkıları» denir.

<span class="mw-page-title-main">Eskimo dondurması</span>

Eskimo dondurması ya da akutak veya akutuk, Alaska'da İnyupikler, Yupikler, Nunivak Çupikleri, Supikler gibi Alaska Eskimoları ve Kanada'da Kanada İnuitleri tarafından balık ve sığın, rengeyiği gibi memelilerin et ve yağlarının yabani meyve ve sebzelerle el ya da çırpacak yardımıyla karıştırılmasıyla yapılan tatlı olup genelde içeriğindeki donyağından dolayı katılaşıp donduktan sonra yenir. Et, balık, sıvı yağ, don yağı, meyve ve çağdaş tarif olarak karla yapılan bu tatlı klasik dondurma tarifleriyle uyuşmaz.

<span class="mw-page-title-main">Çukçi dondurması</span>

Çukçi dondurması ya da tolkuşa, Sibirya'da Çukçiler, Kerekler, Koryaklar, Alutorlar, Palanalar, İtelmenler gibi Çukçi-Kamçatka halkları tarafından kurutulmuş balık eti ve yumurtasının fok ve rengeyiği yağları ile yabani meyve ve sebzelerin iyice ezilip dövülerek çırpacak ya da ona benzer bir şey yardımıyla beyazımsı macun kıvamına gelecek kadar çırpılıp karıştırılmasıyla yapılan tatlı. Balık, yağ, meyve, sebze ile yapılan bu tatlı klasik dondurma tarifleriyle uyuşmaz.

<span class="mw-page-title-main">Sierra Leone mutfağı</span>

Sierra Leone, tarlaları ve yüksek platformları arasında çeşitli nehirleri ve çağlayanları olan bir Afrika bölgesidir.

<span class="mw-page-title-main">Ukrayna mutfağı</span>

Ukrayna mutfağı, Ukrayna halkının uzun yıllar biriktirdiği çeşitli yemek pişirme geleneklerinin bir koleksiyonudur. Mutfak, bileşenlerinin geldiği zengin koyu topraktan (chornozem) büyük ölçüde etkilenir ve çoğu zaman birçok bileşeni içerir.

<span class="mw-page-title-main">Senegal mutfağı</span>

Senegal mutfağı, Kuzey Afrika, Fransız ve Portekiz mutfağından etkilenen ve ülkenin en büyüğü Wolof olan birçok etnik gruptan türeyen bir Batı Afrika mutfağıdır. Bölgeye ilk kez 11. yüzyılda nüfuz eden İslam, mutfakta da rol oynuyor. Senegal, 1960'a kadar Fransa'nın bir kolonisiydi. Kolonizasyonundan bu yana, göçmenler Senegal mutfağını diğer birçok bölgeye getirdiler.

<span class="mw-page-title-main">Özbek mutfağı</span> Özbekistan yemekleri ve mutfak gelenekleri

Özbek mutfağı, Özbekistan'a özgü yemek pişirme tarzıdır. Özbek mutfağı, Orta Asya'daki diğer Türk halklarının mutfak geleneklerini paylaşmaktadır. Özbekistan'da yaygın olarak tahıl tarımı yapıldığından ekmek ve erişte önemli yer tutmaktadır ve Özbek mutfağı "erişte açısından zengin" olarak nitelendirilmektedir. Koyun eti, ülkede koyun bolluğu nedeniyle popüler bir et çeşididir ve çeşitli Özbek yemeklerinin bir parçasıdır. Özbekistan'ın özel yemeği, tipik olarak pirinç, et parçaları, rendelenmiş havuç ve soğan ile yapılan ana yemek olan pilavdır.

<span class="mw-page-title-main">Balık papaz yahnisi</span>

Balık papaz yahnisi bir çeşit balık papaz yahnisidir.Melceü’t-Tabbâhînde yapımı en kolay papaz yahnisidir. Türk mutfağında balık buğulama olarak da bilinir.Günümüz tarifinde limon dilimler halinde konulur.