İçeriğe atla

Morris Weitz

Morris Weitz
Doğum24 Temmuz 1916 ( 1916 -07-24) -->
Detroit, Michigan, ABD
Ölüm1 Şubat 1981 (64 yaşında)
Boston, Massachusetts, ABD
Vatandaşlık ABD
EğitimMichigan Üniversitesi
MeslekFilozof
ÖdüllerGuggenheim ABD & Kanada Beşerî Bilimler Bursu

Morris Weitz (/ˈwiːts/; 1916 – 1981) Amerikalı bir estetikçidir. Doktorasını University of Michigan'da yapmıştır. Kariyeri boyunca Vassar College, Ohio State University ve Brandeis University'de dersler vermiştir. En önemli eserleri arasında, sanat felsefesi alanında birçok tartışmaları tetiklemiş ve anti-özcülük adlı akımın içinde yer alan "Kuramın Estetikteki Rolü" adlı yayını sayılabilir. Weitz geleneksel özcü metodolojiye karşı çıkmış ve Wittgenstein'ın aile benzerliği argümanını, sanatsal nesnelerin belirlenmesi için alternatif bir metot olarak kullanmayı önermiştir. Weitz'e göre "sanat nedir?" sorusunu soran esteikçiler tamamen yanlış bir soru sormaktadırlar ve doğru soru "'sanat' nasıl bir kavramdır?" sorusu olmalıdır. Weitz bu soruyu hem Wittgenstein'cı görüşün, hem de 'açık kavram' olarak sanat fikrinin savunması için ileri sürmüştür. Daha sonra Weitz, eleştirmenin tarif etme, yorumlama, değerlendirme ve kuramlaştırma aşamalarını gerçekleştirmesi gerektiğini ileri süren bir eleştiri felsefesi de geliştirmiştir.

Eserleri

  • Sanat Felsefesi, 1950
  • Kuramın Estetikteki Rolü, Journal of Aesthetics and Art Criticism, vol. 15 (1956), pp. 27–35; reprinted in P. Lamarque and S. H. Olsen (eds), Aesthetics and the Philosophy of Art: The Analytic Tradition, (Oxford: Blackwell, 2004), pp. 12–18.
  • Edebiyatta Felsefe, 1963
  • Sanat Felsefesi, 1964
  • Hamlet ve the edebiyat eleştirisi felsefesi, 1964

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ludwig Wittgenstein</span> Avusturyalı-İngiliz filozof (1889-1951)

Ludwig Josef Johann Wittgenstein, Avusturya doğumlu filozof, matematikçi.

<span class="mw-page-title-main">Sanat</span> duygusal veya estetik çekicilik yoluyla dışsal değerler yaratma sürecine denir

Sanat, en genel anlamıyla yaratıcılığın ve hayal gücünün ifadesi olarak anlaşılır. Tarih boyunca neyin sanat olarak adlandırılacağına dair fikirler sürekli değişmiş, bu geniş anlama zaman içinde değişik kısıtlamalar getirilip yeni tanımlar yaratılmıştır. Bu tanımlardan en yaygın kabul göreni sanatın edebiyat, resim, müzik, tiyatro, sinema, mimari ve heykel alt türlerinden oluştuğu görüşüdür. Bugün sanat terimi birçok kişi tarafından çok basit ve net gözüken bir kavram gibi kullanılabildiği gibi akademik çevrelerde sanatın ne şekilde tanımlanabileceği, hatta tanımlanabilir olup olmadığı bile hararetli bir tartışma konusudur.

George Dickie, Amerikalı filozof. Analitik sanat felsefesi geleneğinin en etkili filozoflarından olup University of Illinois'da emeritus profesörlük yapmıştır. Kurucularından olduğu kurumsal sanat teorisi ile birçok destekleyicinin yanında pek çok tepki de almıştır.

Sanat eserini içinde bulunduğu kültüre bağlı olarak tanımlamaya yönelik bir kuramdır.

<span class="mw-page-title-main">Arthur Danto</span> Amerikalı filozof ve sanat eleştirmeni (1924 – 2013)

Arthur Coleman Danto Amerikalı sanat eleştirmeni, profesör ve filozoftur. Günümüz estetik teorisinin önemli isimlerindendir.

<span class="mw-page-title-main">Estetik</span> Sanatla, güzellikle ve tatla ilgilenen felsefe dalı

Estetik, güzel duygu ya da bedii, güzelliği ve güzelliğin insan belleğindeki ve duygularındaki etkilerini konu olarak ele alan felsefe dalıdır.

<span class="mw-page-title-main">Dil felsefesi</span>

Dil felsefesi, analitik felsefede dilin doğası ve dili; dil kullanıcıları ve dünya arasındaki ilişkileri araştırır. Dil ile felsefe arasındaki ilişki temelde filozofların dili kullanarak felsefe yapmalarından kaynaklanmaktadır. Özelde ise bu araştırmalar anlamın doğası, kasıtlılık, referans, cümlelerin yapısı, kavramlar, öğrenme ve düşünce içerir; dil felsefesi başlığı altında dilin özü, anlamı, kökeni ve yapısı felsefî açıdan sorgulanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Batı felsefesi</span>

Batı felsefesi, Antik Yunan'dan başlayıp günümüze kadar gelen Batılı felsefe tarihi anlayışı. Özellikle Avrupa'nın ve batı olarak adlandırılan dünyanın 19. yüzyıl'da felsefe tarihini yazarken kategorize ettikleri düşünce geleneği Batı felsefesi olarak adlandrılır. Platon'dan başlayıp modern zamanlara uzanan belirli bir felsefe yapma tarzı batı felsefesinin ayırıcı özelliği, daha ayrıcalıklı özelliği olarak anlaşılır. Bu eğilim genel bir yaklaşımla "Doğu'da felsefe yoktur" savını ileri sürer. Antik Mısır, Mezopotamya, İran, Çin ve Hint kültürleri tarih olarak çok daha eski olmalarına ve buralarda yaşayan insanların belirli düşünce geleneklerine sahip olmalarına rağmen, Batı felsefesi Antik Yunan dönemiyle birlikte başlatılır ve bunlar dışta bırakılır. Doğu felsefesi, Hint ve Çin felsefeleri dahil olmak üzere çok önceleri başlamıştır, bu gelenekler etkileşimlerle sürekli varlıklarını devam ettirmişlerdir, ancak Batı felsefesi bu gelenekleri felsefe-dışı sayma yönelimindedir. Felsefe tarihi kitapları, genel bir eğilim olarak, MÖ 500'lerden başlayarak bugüne kadar, batı olarak addedilen bölgelerde ve batılı düşürlerce ortaya konulan felsefe yapma geleneği Batı felsefesi olarak görülür.

Jean Iris Murdoch, İrlandalı yazar ve filozof. Murdoch 26 roman, 5 oyun, 5 felsefe ve bir adet toplu şiirler kitabı üretmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Georg Simmel</span>

Georg Simmel, Ferdinand Tönnies ile birlikte Alman Sosyolojisi'nin kurucularından biri olan sosyolog, filozof ve eleştirmen.

<span class="mw-page-title-main">İslam sanatı</span>

İslam sanatı, İslâm kültürünün büyük bir bölümünü oluşturur. İslamî sanat(lar) terimi görece yeni bir terimdir ve genel olarak modern bir kavram olarak ele alınabilir. Terim ile kastedilen İslam topraklarında üretilen, İslam kültürünün izini taşıyan sanat eserleridir; eserlerin illâ ki Müslüman için veya Müslümanlar tarafından yapılmış olması gerekmez. Nitekim birçok Hindu, Hristiyan ve Yahudi sanatçılar İslamî sanat eserleri verdikleri gibi, Müslümanlar tarafından yapılan bazı sanat eserlerinin alıcıları, sahipleri gayri müslimdir. Zaman zaman tarihi İslamî sanat eserleri ve sanatçılar çağdaş zamanlarda dinîden ziyade millî sanat açısından değerlendirilmiştirler; bununla birlikte bu genelde yanlış bulunur zira İslamî sanatlarda tarih boyunca ortak olan değer ve vurgu İslamdır ve sanatlar birçok etnik grubun katkısının sonucu olarak ortaya çıkmışlardır. Nitekim o dönemlerde İslam topraklarında bulunan vatandaşların da ayırıcı özelliği etnik gruplarından ziyade dinleriydi ve bu sebeple de bugün birçok tarihî İslamî sanatçının yaşadığı toprağa bakarak etnik kökenini bilmek çok zordur.

<span class="mw-page-title-main">Felsefe</span> soyut, genel ve temel birtakım probleme ilişkin yapılan sistematik çalışma

Felsefe veya düşünbilim; varlık, bilgi, değerler, gerçek, doğruluk, zihin ve dil gibi konularla ilgili soyut, genel ve temel problemlere ilişkin yapılan sistematik çalışmalardır. Felsefe ile uğraşan kişilere filozof denir.

<span class="mw-page-title-main">Filozof</span> kapsamlı bir felsefe bilgisi olan kişi

Filozof, felsefe ile uğraşan kişidir. Filozof kelimesi Antik Yunanca bilgelik aşığı anlamına gelen φιλόσοφος (filasofos) kelimesinden gelir. Cicero ve Diogenes Laertius’un, Eflâtun’un öğrencisi Herakleides Pontikos’un bugün elde bulunmayan bir eserine dayanarak verdikleri pek kesin olmayan bir rivayete göre filozof kelimesini ilk kullanan düşünür Pisagor olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Felsefi roman</span> sık sorguya dayalı edebi metin türü

Felsefi roman, bir roman türüdür. Bu tür romanlarda genelde eserin önemli bir bölümü felsefi sorulara ve tartışmalara ayrılır. Bu konular toplumun rolü ve özellikleri, hayatın amacı, gelenekler, sanatın insan yaşamındaki yeri veya deney ile nedenlerin bilginin gelişimindeki rolü olabilir. Bu soruların tartışılması kurgusal olaylar çerçevesinde yapılır. Bu türün bir alt türü de "fikir romanları"dır, bu romanlar bilimkurgu ve ütopya ve distopya kurgusu ile benzer konulara eğilebilir.

<span class="mw-page-title-main">Thorsten Botz-Bornstein</span>

Thorsten Botz-Bornstein, 1964, Almanya doğumlu felsefe profesörü. Münster Üniversitesi'nde Rus Dili ve Edebiyatı okudu. Sorbonne ve Oxford üniversitelerinde felsefe eğitimi aldı. Doktora tezini yorumbilgisi, yapısalcılık ve Wittgenstein'da oyun ve üslup kavramları üzerine yazdı. Rus yapısalcılığı ve göstergebilimi, Nishida Kitarb'ın felsefesi üzerine araştırmalar yaptı; Rus Biçimciliği ve Andrey Tarkovski, Ingmar Bergman ve Rüya Biçembilimi, Rüya Uzamı, Rus ve Japon Kültür Ortamındaki Felsefi Gelişmeler konulu seminerler verdi. Halen Zhejiang ve Tuskegee üniversitelerinde öğretim görevlisi olarak çalışıyor. Bir Tarihsel Siyah Üniversitesi olan Tuskegee Üniversitesi'nde çalışıyordu. Şu anda Kuveyt'teki GUST'ta öğretmenlik yapıyor.

Mimarlık felsefesi, mimarlığın estetik değeri, semantiği ve kültürün gelişimiyle ilişkilerini üzerine çalışmalar yapan bir sanat felsefesi dalıdır.

Felsefi çalışmaların gelişmesi sürecinde on dokuzuncu yüzyılda sembolik mantık ile yürüyen mantık, yirminci yüzyılda matematiksel mantıkla devam ederken, geleneksel olarak basit mantığın ötesine geçiyorsa, mantığın bir parçası olarak değil de felsefi mantık veya mantık felsefesi olarak değerlendirildi.

<span class="mw-page-title-main">Philip Stuart Kitcher</span>

Philip Stuart Kitcher, Columbia Üniversitesi'nde John Dewey Fahri Felsefe Profesörü olan bir İngiliz filozoftur. Bilim felsefesi, biyoloji felsefesi, matematik felsefesi, edebiyat felsefesi ve daha yakın zamanda pragmatizm alanlarında uzmanlaşmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Roman Ingarden</span>

Roman Witold Ingarden estetik, ontoloji ve fenomenoloji alanlarında çalışmalar yapmış Polonyalı bir filozoftu.

Sanat psikolojisi, estetik eserlerin duyusal algısıyla ortaya çıkan bilişsel ve duygusal süreçleri üzerine yapılan bilimsel çalışmasıdır. Estetik psikolojisi ve nöroestetik ile yakından ilişkili olarak ortaya çıkan çok disiplinli bir araştırma alanıdır.