İçeriğe atla

Moro İsyanı

Moro İsyanı

ABD ve Filipinli askerler eğitim sırasında
Tarih29 Mart 1969 - günümüz
Bölge
DurumDevam ediyor
Taraflar

Filipinler Filipinler

  • Filipinler Silahlı Kuvvetleri
  • Filipinler Polisi

Destekleyen:
Amerika Birleşik Devletleri ABD (tavsiye)[1]
Avustralya Avustralya[2]
Malezya Malezya (2001'den beri)[3][4][5][6]
Endonezya Endonezya[6][7]

IMT:[6]

Moro Ulusal Kurtuluş Cephesi (MNLF)[8]
Moro İslami Kurtuluş Cephesi (MILF) (2014'e kadar)
Moro Direniş ve Kurtuluş Örgütü (MRLO)[9]
Ampatuan milisleri[10]

Eski destek:
Mısır Mısır (MILF'e)[7]
Libya Libya (MNLF'ye)[11][12][13][14]
Malezya Malezya (MNLF ve MILF'e)[15][16]

Racah Süleyman Hareketi
Irak ve Şam İslam Devleti IŞİD Mindanao Halifeliği[17]

  • Bangsamoro İslami Özgürlük Savaşçıları
  • İslami Cemaat (örgüt)
  • MILF'den kopan militanlar[18]

MILF'den kopan diğer gruplar

  • İslami Hareket için Adalet

Destekleyen:
El Kaide[19]
14K Üçlüsü(ASG'ye)[20][21]


Irak ve Şam İslam Devleti IŞİD[22]

  • Ebu Sayyaf
Filipinler'in Mindanao eyaletinde Müslüman Moroların çoğunluk olduğu bölgeler (yeşil)

Moro İsyanı, Filipinler'in Mindanao bölgesinde Müslüman Morolar ile Filipinler Ordusu arasındaki çatışmalardır.

Moro İslami Kurtuluş Cephesi üyesi

Kaynakça

  1. ^ "Defense.gov News Article: Trainers, Advisors Help Philippines Fight Terrorism". 14 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Haziran 2015. 
  2. ^ Philippines to be a key recipient of Australia's New Regional Counter-Terrorism Package – Australian Embassy(archived from the original on 1 September 2007)
  3. ^ "Nur Misuari to be repatriated to stand trial". Australian Broadcasting Corporation. 20 Aralık 2001. 5 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2014. 
  4. ^ Soliman M. Santos (2003). Malaysia's Role in the Peace Negotiations Between the Philippine Government and the Moro Islamic Liberation Front. Southeast Asian Conflict Studies Network. ISBN 978-983-2514-38-1. 15 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ekim 2015. 
  5. ^ "Malaysia asks PHL for help in tracking militants with Abu Sayyaf ties". GMA-News. 6 Temmuz 2014. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2014. 
  6. ^ a b c Malcolm Cook (17 Mart 2014). "Peace's Best Chance in Muslim Mindanao" (PDF). Institute of Southeast Asian Studies. s. 7. ISSN 2335-6677. 18 Nisan 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2014. 
  7. ^ a b Anak Agung Banyu Perwita (2007). Indonesia and the Muslim World: Islam and Secularism in the Foreign Policy of Soeharto and Beyond. NIAS Press. ss. 116-117. ISBN 978-87-91114-92-2. 7 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ekim 2015. 
  8. ^ Ivan Molloy. "Revolution in the Philippines – The Question of an Alliance Between Islam and Communism". University of California. 26 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mayıs 2012. 
  9. ^ AYROSO, DEE (25 Haziran 2015). "Revolutionary Moro group calls for intensified armed struggle". Bulatlat.com#sthash.OtUynEX8.dpuf. 27 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Haziran 2015. 
  10. ^ Karlos Manlupig. "Mamasapano: Sleepy town roused by SAF-MILF clash". Rappler. 1 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2015. 
  11. ^ "Khadafy admits aiding Muslim seccesionists". Philippine Daily Inquirer. 5 Ağustos 1986. s. 2. 
  12. ^ Paul J. Smith (21 Eylül 2004). Terrorism and Violence in Southeast Asia: Transnational Challenges to States and Regional Stability. M.E. Sharpe. ss. 194-. ISBN 978-0-7656-3626-3. 24 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ekim 2015. 
  13. ^ William Larousse (1 Ocak 2001). A Local Church Living for Dialogue: Muslim-Christian Relations in Mindanao-Sulu, Philippines : 1965-2000. Gregorian Biblical BookShop. ss. 151 & 162. ISBN 978-88-7652-879-8. 15 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ekim 2015. 
  14. ^ Michelle Ann Miller (2012). Autonomy and Armed Separatism in South and Southeast Asia. Institute of Southeast Asian Studies. ss. 291-. ISBN 978-981-4379-97-7. 16 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ekim 2015. 
  15. ^ Tan, Andrew T/H. (2009). A Handbook of Terrorism and Insurgency in Southeast Asia. Cheltenham, UK: Edward Elgar Publishing. ss. 230, 238. ISBN 1847207189. 25 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ekim 2015. 
  16. ^ Isak Svensson (27 Kasım 2014). International Mediation Bias and Peacemaking: Taking Sides in Civil Wars. Routledge. ss. 69-. ISBN 978-1-135-10544-0. 15 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ekim 2015. 
  17. ^ Kristine Angeli Sabillo. "New al-Qaeda-inspired group eyed in Mindanao blasts—terror expert". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Haziran 2015. 
  18. ^ "MILF says MNLF joins fray on side of BIFM". InterAksyon.com. 15 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Haziran 2015. 
  19. ^ "Abu Sayyaf Group (Philippines, Islamist separatists)". Council on Foreign Relations. 16 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2015. 
  20. ^ "Note : August 10, 2000, Philippine Daily Inquirer, Source says some groups took cuts on P9-M payoff, by Donna S. Cueto,". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Haziran 2015. 
  21. ^ Miani 2011 9 Ekim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., p. 74.
  22. ^ Peter Bergen, CNN National Security Analyst (8 Mart 2015). "ISIS goes global". CNN. 16 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Haziran 2015. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Filipinler</span> Güneydoğu Asya ülkesi

Filipinler, resmî adıyla Filipinler Cumhuriyeti, Pasifik Okyanusu'nun batısındaki coğrafyada konumlanan bir Güneydoğu Asya devletidir. Ülke irili ufaklı 7.641 adet ada ve adacıktan oluşur. Ancak ülkeyi oluşturan üç ana coğrafi kara parçası vardır. Bunlar Luzon, Visayas ve Mindanao'dur. Ülkenin başkenti Manila iken, en kalabalık şehri Quezon City'tir. Bu iki kent de Büyükşehir Manila yönetimsel birimine bağlıdır.

<span class="mw-page-title-main">ASALA</span> Ermeni Milliyetçisi Marksist-Leninist silahlı örgüt

ASALA veya tam adı ile Ermenistan'ın Kurtuluşu için Ermeni Gizli Ordusu, 1975 ve 1994 yılları arasında, Türkiye dahil 16 farklı ülkede Türk ve diğer sivil, mülki ve diplomatik hedeflere karşı bombalı ve silahlı eylemlerde bulunmuş solcu ve aşırı milliyetçi silahlı örgüttür.

<span class="mw-page-title-main">Hizb ut-Tahrir</span> Kudüste 1953te kurulan İslamcı ve ümmetçi örgüt

Hizb ut-Tahrir, tüm Müslümanları birleştirerek şeriat kurallarıyla yönetilecek İslami hilafet devleti kurmayı amaçlayan uluslararası bir pan-İslamcı, köktendinci siyasi örgüt. 1953'te Filistinli İslam alimi Muhammed Takiyyuddin en-Nebhani tarafından Kudüs'te kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Moro İslami Kurtuluş Cephesi</span>

Moro İslami Kurtuluş Cephesi Filipinler merkezi hükümetinden Mindanao bölgesinde yaşayan Moro halkı için özerk bölge isteyen teşkilat. Uzun yıllar Moro halkı için bağımsızlık isteyen Moro İslami Kurtuluş Cephesi 2010 yılında bu hedefinden vazgeçerek geniş kapsamlı özerkliği yeni hedef olarak benimsedi. Teşkilat 2016'da Filipinler Devlet Başkanı Benigno Aquino III ve MİKC lideri Hacı Murat İbrahim'in de katıldığı bir törenle silah bıraktı. Bu teşkilat Bangsamoro, Mindanao, Sulu Takımadaları, Palawan, Basilan bölgelerinde ve diğer çevre adalarda kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Kontralar</span> Nikaraguada ABD destekli silahlı asiler

Kontralar, Nikaragua'da Sandinista hükûmetine karşı savaşan ABD destekli silahlı gruplardır.

<span class="mw-page-title-main">Cihatçılık</span> Siyasi-dinî amaçlar için şiddet kullanımını savunan İslamcı doktrin

Cihatçılık veya cihatçı hareket, Batı dünyasını tehdit eden ve İslamcı bir çerçevede gerçekleştirilen silahlı faaliyetleri tanımlama amacıyla 21. yüzyılda Batı dillerinde oluşturulan bir ihtira.

<span class="mw-page-title-main">Isnilon Hapilon</span>

Isnilon Totoni Hapilon, IŞİD'e bağlı Filipinli cihatçıdır.

<span class="mw-page-title-main">Avustronezyalılar</span>

Avustronezyalılar veya, Avustronezya dilleri konuşan halklar, Güneydoğu Asya, Okyanusya ve Doğu Afrika'da Avustronezya dillerini konuşan birçok halktan oluşan geniş bir gruptur. Ağırlıklı olarak Austronezya dili konuşan halklar tarafından doldurulan milletler ve bölgeler, toplu olarak Avustronezya olarak bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Filipinler-Türkiye ilişkileri</span>

Filipinler-Türkiye ilişkileri, Filipinler ile Türkiye arasında sürdürülen uluslararası politikaları içerir.

2019 Filipinler kızamık salgını 2019'un başlarında başladı. Şubat 2019'da Filipin hükûmeti tarafından Metro Manila da dahil olmak üzere Luzon ve Visayas'taki belirli idari bölgelerde resmi olarak kızamık salgını ilan edildi. Salgın, iddiaya göre Dengvaxia aşı tartışmasının nedeniyle 15 yıl önce %88 olan yüksek aşılama oranlarının %74'e kadar düşmesine bağlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Moro İsyanı (1899-1913)</span>

Moro İsyanı (1899-1913) Filipin-Amerikan Savaşı sırasında Moro halkı ile ABD ordusu arasında yaşanan silahlı bir çatışmadır. Özerk fiilen bağımsız konumdaki Moroların Filippinlerle birlikte, kendi bölgelerinde ABD işgaline uğraması neticesi başlayan bu ayaklanma, ABD ordusunca güç kullanılarak bastırılmış, bölgenin tümden ABD işgaline uğraması ve sonuçta Moroların özerkliklerini ve fiili bağımsızlıklarını tamamen kaybetmesi ile son bulmuştur. "Moro" kelimesi - İspanyolca "Moor" - Mindanao, Jolo ve komşu Sulu Takımadalarını içeren bir bölge olan Güney Filipinler'de yaşayan Müslüman halk için kullanılan bir terimdir. Sulu müslümanları olarak da bilinmektedir. II. Abdülhamid'in halife sıfatıyla Morolara yönelik olarak ABD Büyükelçisinin İstanbul'daki diplomatik faaliyetleri neticesinde, ABD lehine hazırlamış olduğu, sözde dini özgürlüklerine izin verilmiş olmak kayıtlı Abd'ye karşı gelmemelerini belirten fetva da Moroların o sırada ABD'ye karşı mücadele veren Hristiyan Filipinliler ve diğer yerli halk ile birleşmesini de engelleyerek bu isyanın başarısız olmasında önemli rol oynamıştır.

Bates Antlaşması olarak da bilinen Kiram-Bates Antlaşması, Filipin-Amerikan Savaşı sırasında Amerika Birleşik Devletleri ve Sulu Sultanlığı tarafından imzalanan bir antlaşmadır. Antlaşma, Amerika Birleşik Devletleri kuvvetlerini kuzey Luzon'da yoğunlaştırırken Sulu Sultanlığı'nın Filipin-Amerikan Savaşı'na girmesini önleme işlevi gördü.

Filipin tarihinde Juramentado, işgalci ve istilacı polis ve askerlere saldıran ve öldüren, kendisinin de öldürülmesini bekleyen, cihadın bir biçimi olarak üstlenilen şehitlik, bir intihar saldırısı biçimi olarak kabul edilen saldırıları yapan erkek Moro kılıç ustası anlamına gelir. Hem Müslümanlara hem de gayrimüslimlere karşı rastgele şiddet eylemleri gerçekleştiren bir amoktan farklı olarak, bir juramentado, kendini adamış, önceden planlanmış ve bazen son derece yetenekli bir katildi. Yalnızca keskin silahlarla donanmış pervasız saldırılar gerçekleştirmek için bağlanma, tıraş olma ve dua etme ritüelleriyle kendini hazırlardı.

<span class="mw-page-title-main">Birinci Bud Dajo Muharebesi</span>

Moro Krateri Katliamı olarak da bilinen Birinci Bud Dajo Muharebesi, Mart 1906'da Filipinler'in güneybatısındaki Moro İsyanı sırasında Birleşik Devletler Ordusu tarafından Morolara karşı yapılan bir kontrgerilla eylemiydi. Bud Dajo sakinlerinin ABD kuvvetlerine düşman olup olmadıkları tartışmalıdır, zira Jolo Adası sakinleri daha önce kutsal saydıkları bu krateri İspanyol saldırıları sırasında sığınak olarak kullanmışlardır. Olayın meydana geldiği Sulu Eyaleti Yöneticisi Binbaşı Hugh Scott, kratere kaçanların "savaşmak gibi bir niyetleri olmadığını beyan ettiklerini, oraya sadece korkudan kaçtıklarını, [ve] bazı ekinler ektiklerini ve onları yetiştirmek istediklerini " anlatmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Bud Bagsak Muharebesi</span>

Bud Bagsak Muharebesi, Filipin-Amerikan Savaşı'nın Moro İsyanı safhasında 11 Haziran ve 15 Haziran 1913 tarihleri arasında gerçekleşen bir muharebedir. Bölgeyi savunan Moro savaşçıları Sulu, Jolo adasındaki Bagsak Dağı'nın tepesinde tahkim kurmuşlardı. Saldıran Amerikalılar General John 'Black Jack' Pershing tarafından yönetiliyordu. Buradaki Morolar, liderleri Datu Amil de dahil olmak üzere tamamen ortadan kaldırıldı.

Hassan ayaklanması ya da Hassan ayaklanması, Moro İsyanı 'nın bir parçası olarak Jolo'nun Moro halkı arasında bir isyandı. Büyük Raja Muda Ammang'ın en küçük oğlu Datu Hassan (Hasan) adlı Müslüman bir datu bu ayaklanmaya önderlik ediyordu. Panglima Hassan, Jolo'nun Krater Gölü bölgesinde, Jolo'da ABD'den topraklarını geri almaya yönelik mücadelede, saldırmaya hazırlanan takipçilerini toplamıştı. Ancak ABDliler ondan önce davrandı. Leonard Wood, Robert L. Bullard'ın 28. Piyade Bölükleri de dahil olmak üzere 1.250 kişilik bir ABD kuvveti, " Sulu Takımadaları'ndaki en güçlü cotta " olan "Hassan'ın Yeri" adı verilen kaleye yapılan bir saldırıda bulundular. Morolar kaçtı ve Amerikalılar kaleyi yaktı. Hassan teslim oldu, ama sonra kaçmayı başardı, bu da Wood'un karşılaştığı düşman gördüğü her Moro yerleşimi ve kalesini yok etmesine yol açtı ve bu faaliyeti Suliman Dağı'nda Datu Andung'un ölümüyle sonuçlandı. ABD'nin atadığı Bölge valisi Wood, bu yaptığı hareketlerle, Hasan'ı asla yakalayamamasına rağmen, aralarında kadın ve çocuklarında bulunduğu 1.500 Moro'yu öldürüp bir katliama imza attı.

<span class="mw-page-title-main">Datu Ali</span>

Datu Ali,, 1899'dan 1905'e kadar Buayan Sultanı olarak kuzeni Datu Uto'nun yerini almadan önce, büyük ayrıcalıklara sahip önde gelen bir Moro Reisi ve Tinukop'un Rajahmuda'sıydı. O, Datu Djimbangan ve Kudarangan Sultanı Tambilawan'ın kardeşiydi ve yükselen bir lider olarak Datu Ali, Kudarangan'ı yönetmek için kardeşlerini yenip liderliğe yükseldi.

<span class="mw-page-title-main">Jolo</span>

Jolo güneybatı Filipinler'de volkanik bir adadır ve aynı adı taşıyan başkentin bulunduğu Sulu eyaletinin birincil adasıdır. Sulu Takımadalarında, Borneo ve Mindanao arasında yer alır ve yaklaşık 500.000 kişilik bir nüfusa sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Filipin Devrimi</span>

Filipin Devrimi,, Filipinli devrimciler tarafından ülkenin bağımsızlığını kazanmak amacıyla İspanyol sömürge kuvvetlerine karşı yürütülen çatışmalardı.

<span class="mw-page-title-main">Filipinliler</span>

Filipinliler, Filipinler vatandaşları veya kişileridir. Filipinlilerin çoğu, diğer ana Filipin dillerine ek olarak İngilizceyi de ikinci dil olarak konuşur. Filipinlilerin çoğu Katolik Hristiyandır ve Mindanao'da Müslüman azınlık bulunmaktadır. Sömürge etkisi nedeniyle Filipin kültürü İspanyol, Amerikan ve yerli kültürlerin bir karışımıdır.