İçeriğe atla

Mormon Kitabı

Mormon Kitabı
Book of Mormon
Bilgi
Dinİsa Mesih'in Son Zaman Azizler Kilisesi
Dilİngilizce
Periyod19. yüzyıl

Mormon Kitabı (İngilizce: The Book of Mormon), inananları tarafından yaklaşık MÖ 2200'den MS 421'e kadar Amerika'da yaşayan eski peygamberlerin yazılarını içerdiği kabul edilen, Son Zaman Azizler hareketinin kutsal metnidir. İlk olarak Joseph Smith tarafından Mart 1830'da yayımlandı.

Melek Moroni'nin Joseph Smith'e Altın Levhalar'ı vermesini tasvir eden bir tablo

Mormon Kitabı MÖ 600-MS 400 yılları arasında yaşayan[1] Nefililer ve Lamanlılar adlı iki halkın başından geçenleri, onların arasındaki peygamberlerin kayıtlarını ve kehanetlerini içerir.

Amerika'ya ulaşan Lehi ve ailesinden, Nefililer ve Lamanlılar olmak üzere iki büyük topluluk doğar.

Kitapta yer alan bilgilere göre, bir zamanlar İsrail halkı, ahlaki açıdan bozulmuş ve Tanrı'nın emirlerini yerine getirmeyen bir halk olmuştur. Ancak, Lehi adındaki bir adam diğer İsraillilerden farklı olarak Tanrı'nın gözüne girmeyi başarabilmiştir. Tanrı, Lehi adındaki bu İsrailli'den, ailesini de alıp bir kayığa binmesini emreder ve yolculuk o zamanlarda keşfedilmemiş olan Amerika kıtasına ulaşmalarıyla sona erer.

Amerika'ya ulaşan Lehi ve ailesinden, Nefililer ve Lamanlılar olmak üzere iki büyük topluluk doğar. Kitaba göre, Nefi halkı, Tanrı'nın emrini yerine getiren iyi bir toplulukken, Lamanlılar ise Tanrı'ya ve onun kurallarına sadık olmayan kötü bir topluluktur. Kayıtlarda yer alan bilgiye göre, Lamanlılar, Nefililere savaş açmış ve onlardan Moroni adındaki bir adam haricinde hepsini yok etmiştir. Mormon Kitabı, Lamanlılardan kaçmayı başarabilen Moroni adındaki bu kişinin, geçmişten kendi zamanına kadar süregelen olayları anlatmasından oluşmaktadır. Ayrıca, günümüzdeki Mormonlar tarafından, Kızılderililerin Lamanlıların şimdiki çocukları olduğu kabul edilmektedir.

Joseph Smith, Mormon'un kendi sözlerini Altın Levhalar'a kaydettiğini ve Moroni'nin tamamladığı bu altın levhalarını bulduğunu söylemiştir. Günümüzdeki Mormon Kitabı da, bu levhalardaki yazıtların Joseph Smith tarafından çevrilmesiyle oluşmuştur. Ayrıca, kitap dört ayrı levhanın birleşiminden oluşmaktadır.

  • Nefi Levhaları, temel konuları anlatır, aynı zamanda Küçük Nefi Levhaları ve Büyük Nefi Levhaları olarak da ikiye ayrılmaktadır ve daha çok öğüt içeren veren bir levhadır;
  • Mormon Levhaları, Mormon'un Büyük Nefi Levhaları'ndan çıkardığı özetle beraber yaptığı birçok açıklamalardan meydana gelir ve bu levhalar ayrıca Mormon'un yazığı tarihsel kaydın bir devamını ve de oğlu Moroni'nin de eklediği kısımları içermektedir;
  • Eter Levhaları, Yaredlilerin tarihini anlatır;
  • Ve son olarak Pirinç Levhaları ise, Lehi halkı tarafından Kudüs'ten getirilmiş olup, eski olayları anlatmaktadır.

Kitapta toplam 15 ayrı bölüm mevcuttur. Bu bölümlerin biri haricinde diğer hepsi, o bölümü yazan kişinin adını taşımaktadır.[2] Öbür yandan, birçok Hristiyan bu kitabın Yeni Ahit'e ekleme olduğunu düşünüp kitabı kabul etmezler. Joseph Smith'in anlattıklarına göre Moroni adlı bir melek, ona Mormon'un yazdığı bu levhaların nerede olduğunu göstermiştir. Mormon Kitabı'na inanan Mormonlar da Amerika'nın doğusundan batısına göç ederek Utah eyaletini kurmuşlardır.[3]

Joseph Smith, dilini daha önce hiç bilmediği bu Amerikan yerlilerinin Altın Levhalar'daki yazıtlarını ''Tanrı'nın sınırsız gücü sayesinde'' İngilizceye üç ayda çevirdiğini söylemiştir. Ayrıca kitabın başına hem kendisinin ve hem de Altın Levhaları gören üç şahidin de tanıklarını eklemiş ve Mormon Kitabı ilk olarak 584 sayfa olarak yayımlanmıştır.

Mormon Kitabı, Türkçeye ilk kez 1906 yılında çevrilmiştir. Son olarak, 2001 yılında da günümüz Türkçesi için yeniden düzenlemeye gidilmiştir.[4]

Kaynakça

  1. ^ Book of Mormon 7 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 08.02.2012 tarihinde erişildi. (İngilizce)
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 25 Ekim 2015. 
  3. ^ "Mormon Kitabı (Türkçe)" (PDF). 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 9 Ocak 2018. 
  4. ^ "Türkçe Mormon Kitabı'nın tarihi". 10 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ocak 2018. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Tevrat</span> Tanahın ilk beş kitabı

Tevrat, İbrani Kutsal Kitabı'nın ilk beş kitabının, yani Tekvin, Çıkış, Levililer, Sayılar ve Tesniye kitaplarının derlemesidir.

Peygamber veya yalvaç, Tanrı aracılığıyla bir dini veya dinî öğretiyi yaymakla görevlendirildiğine inanılan kişidir. Peygamberler ayrıca dinî terminolojide âyet, işaret veya mûcize denilen doğaüstü güç veya olayların kendilerine atfedildiği mitolojik veya yarı mitolojik insanlardır. İbrahimî dinlerin inananları, peygamberlerin Tanrı'dan aldıkları “vahiy” adlı mesajları diğer insanlara ulaştırdıklarına inanırlar.

<span class="mw-page-title-main">Mormonluk</span> Joseph Smith tarafından kurulan dinî gelenek ve teoloji

Mormonluk kavramı, Joseph Smith, Jr. tarafından 1830'da ortaya çıkan İsa Mesih'in Son Zaman Azizler Kilisesi ve Brigham Young ile günümüze kadar da devam eden bir dini yorumun, geleneksel ve kültürel unsurlarını içermektedir. Özellikle, Mormonluk, İsa Mesih'in Son Zaman Azizler Kilisesi ile ilgilidir.

<span class="mw-page-title-main">Joseph Smith, Jr.</span> Mormonluğun kurucu peygamberi ve İsa Mesihin Ahir Zaman Azizler Kilisesinin ilk başkanı (1805–1844)

Joseph Smith, Jr., Amerikalı bir dini lider ve Mormonluk ile Son Zaman Azizleri hareketinin kurucusuydu. 24 yaşında Mormon Kitabı'nı yayımlayan Smith, ölümünden on dört yıl sonra on binlerce takipçi kazanmıştı. Kurduğu inanç, günümüzde milyonlarca kişi tarafından dünya çapında takip edilmektedir ve bu inanca mensup birkaç kilise vardır. Bu kiliselerden en büyüğü İsa Mesih'in Son Zaman Azizleri Kilisesi'dir.

<span class="mw-page-title-main">İsa Mesih'in Son Zaman Azizler Kilisesi</span> Mormonluğun en büyük mezhebi

İsa Mesih'in Son Zaman Azizler Kilisesi, yaygın bilinen adıyla Mormonluk, 6 Nisan 1830 tarihinde Joseph Smith, Jr. aracılığıyla ABD'nin New York eyaletinde kurulmuştur. Sonrasında kilise üyeleri gördükleri baskılardan dolayı Batı'ya göç etmişler ve Utah eyaletine gelmişlerdir. 24 Temmuz 1847 tarihinden itibaren ise Brigham Young öncülüğünde, günümüzde halen eyaletin başkenti konumundaki Salt Lake City kurulmaya başlanır. Günümüzde de Kilise'nin merkezi bu şehirde bulunmaktadır.

Hoşea kitabı, Tanah'taki kitaplardan biridir. Oniki küçük peygamber kitaplarının ilkidir.

Sefanya kitabı 'nın, giriş cümlesine istinaden, yazarı "Yahuda Kralı Amon oğlu Yoşiya zamanında Hizkiya oğlu Amarya oğlu Gedalya oğlu Kuşi oğlu Sefanya" olarak kabul edilir. Sefanya hakkında elde edilen tüm bilgiler bu metinden gelir. Kitabın giriş cümlesi, diğer kitapların giriş cümlelerine kıyasla daha uzun olup içinde iki özellik barındırır. Sefanya'nın babası Kuşi'nin anlamı "Etiyopyalı"dır. Toplumda, Tanrı'nın İbrahim ile yaptığı anlaşma gereği soyağacının önemi vardır ve bu nedenle yazar, peygamberin atalarının ismini verip Etiyoplı'dan ziyade İbrani olduğunu ispatlama gereği duymuş olabilir. Hatta peygamberin soyu bir zamanlar Yehuda kralı olan Hezekiya'ya kadar dayanır. Sefanya kitabının yazarı Kûşluları veya Etiyopyalıları kınamaktan çekinmemektedir. 2:12'de özlüce ve tartışmaya kapalı bir şekilde mesaj gönderir: "Ey Kûşlular, Siz de benim kılıcımla öleceksiniz". Sefanya'nın Kral Hezekiya olan aile bağı, 3:1-7'de kraliyet şehrine yaptığı şiddetli eleştiriyi meşrulaştırmaktadır.

Bilgelik Sözü, İsa Mesih'in Son Zaman Azizler Kilisesi üyelerinden uyması istenilen bedensel kurallar bütünüdür. Bu emre itaat, İsa Mesih’in Son Zaman Azizler Kilisesi’nde vaftiz olma şartlarından da birisidir. Bilgelik Sözü olarak tabir edilen kuralların, Tanrı tarafından Joseph Smith’e vahiyle bildirildiğine inanılır. Öğreti ve Antlaşmalar Kitabının 89. bölümünde şöyle ifade edilmektedir:

<span class="mw-page-title-main">Öğreti ve Antlaşmalar Kitabı</span>

Öğreti ve Antlaşmalar kitabı, İsa Mesih'in Son Zaman Azizler Kilisesi üyeleri tarafından Kitâb-ı Mukaddes ve Mormon Kitabı’ndan sonra başvurulan en önemli kutsal kitaplarından birisidir. Kitapta yer alan metinlerin tamamına yakını Joseph Smith’e ait olsa da, aynı zamanda peygamber, geleceği gören ve vahiy alan olarak da kabul edilen, daha sonraki kilise başkanları tarafından bazı yeni şeyler ilave edilerek günümüzdeki halini almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Lehi oğlu Nephi</span>

Nefi Mormon Kitabı'nda açıklanan ana figürlerden biridir. Nefit halkının kurucusu, peygamber olan Lehi'nin oğlu ve Mormon Kitabı'nın ilk iki kitabının, Birinci ve İkinci Nefi'nin yazarıydı.

Mormon savaşları Mormonların yer aldığı silahlı çatışmaları anlatır. Mormonlar tarihleri boyunca şiddete maruz kalmış ve şiddet uygulamıştır. Mormonlar, baskıya uğramış ve fiziki zor kullanılarak Ohio'dan Missouri'ye, oradan Illinois'ye, oradan da Utah'a sürülmüşlerdir. Katliama uğramış, evleri yakılmış ve peygamberleri Joseph Smith hapisteyken linç edilmiştir. Mormonlar Crooked River Muharebesi'nde Missourili milislere saldırmış ve katletmiş, Utah yerlileri olan Timpanagoları yok etmiştir. Mormonlar ayrıca Missouri-Mormon Savaşı, Walker Savaşı ve Black Hawk Savaşı gibi önemli çatışmalarda taraf olmuştur. Bu şiddet içeren tarihsellik Son Zaman Azizler hareketini etkilemiştir.

Missouri-Mormon Savaşı, 6 Ağustos - 1 Kasım 1838 tarih aralığında Mormonlarla Missouri eyaletindeki Mormon olmayanlar arasında çıkan silahlı çatışmaları anlatır.

<span class="mw-page-title-main">Emma Smith</span>

Emma Hale Smith Bidamon Amerikalı çiftçi, Mormonların ilk peygamberi olarak tanınan Joseph Smith, Jr.'ın ilk eşi ve onun ölümünün ardından İsa Mesih'in Son Zaman Azizler Kilisesi'nden ayrılan Mesih'in Topluluğu adlı kilisenin üyesi.

Utah Savaşı (1857-1858) Utah bölgesindeki Mormonlar ile ABD Silahlı Kuvvetleri arasındaki silahlı çatışmaları anlatır. Çatışmaların Mayıs 1857'den Temmuz 1858'e kadar sürmesine rağmen büyük çaplı bir askerî harekât yapılmadan uzlaşma sağlanmıştır. Anlaşmaya göre Utah bölgesinin yönetiminde olan Mormon lideri Brigham Young görevi bırakmış, buna karşılık ABD başkanı James Buchanan ise vatana ihanet suçlamasını geri çekerek genel af ilan etmiştir.

Nauvoo Lejyonu, ABD'nin Illionis eyaletindeki Nauvoo kentinde Mormonlar tarafından örgütlenen milis kuvvetidir. Mormonlara karşı çevredeki yerleşimlerden gelen tepkiler üzerine kenti ve Mormonluk inancını korumak temel görevi haline gelmiştir. Mormon lider ve aynı zamanda Nauvoo valisi olan Joseph Smith, Jr. komutasında önemli bir askerî birlik haline gelmiştir. Smith'in linç edilmesinin ardından Mormonların Brigham Young liderliğinde Utah'a göç etmesiyle beraber askerî birlik çeşitli isimler altında varlığını devam ettirmiş, Utah Savaşı'nda görev yapmıştır. 1887 yılında resmî olarak lağvedilmiş, 1894 yılında Utah Ulusal Muhafızları kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Missouri 44. Kararnamesi</span>

Missouri 44. Kararnamesi veya Mormon Öldürme Emri 27 Ekim 1838 tarihinde Missouri Valisi Lilburn Boggs tarafından yayınlanan kararnamedir. Kararname sürmekte olan 1838 Missouri-Mormon Savaşı sırasında yayınlanmıştır. Mormonların yasaları açık şekilde ihlal edip Missouri halkına savaş açtığı iddiasını temel dayanak alan emir General John B. Clark'e tebliğ edilmiştir. Mormonların kayıtsız şartsız teslim olmasını ve topraklarından zorla atılmalarını içeren emrin ardından Mormonların Illinois eyaletindeki Nauvoo kentine göçü gerçekleşmiştir.

Mormonlarda taht kavgası 27 Haziran 1844 günü öldürülen Joseph Smith, Jr.'ın ardından Mormon liderliği içinde patlak veren krizi anlatır. Smith'in linç edilmesinin ardından başta Sidney Rigdon, Brigham Young ve James Strang olmak üzere önde gelen Mormon liderler kendilerinin yeni önder olduğunu iddia etmiştir. Mormonların çoğu Young'ın önderliğini kabul etse de hareket içindeki bölünme kalıcı olmuş ve günümüze kadar gelmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Mormon Göçü</span>

Mormon Göçü Mormonların Joseph Smith, Jr.'ın linç edilmesinin ardından Brigham Young önderliğinde Illinois, Nauvoo'dan Utah bölgesine toplu şekilde göçmelerini anlatır. Mormon savaşları kapsamında bölgeden kovulan Mormonlar Temmuz 1847'de binlerce kilometre yolculuğun ardından bugün Salt Lake City olan yere ulaşmışlardır.

James Jesse Strang Mormon lider ve kral. Joseph Smith, Jr.'ın linç edilmesinin ardından yaşanan liderlik krizinde Mormon liderliğine aday olsa da başarısız olmuştur. Mormonların çoğunluğunun Brigham Young önderliğini tanıma kararını tanımamış, kendi cemaatiyle beraber ayrı bir mezhep olarak devam etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Joseph Smith III</span>

Joseph Smith III Mormonların ilk peygamberi Joseph Smith, Jr. ve eşi Emma Smith'in hayatta kalan en büyük oğludur. Smith tarafından 1830 yılında kurulan kilisenin onun 1844 yılındaki ölümüyle bölünmesi sonrasında bugün Mesih'in Topluluğu adı verilen mezhebin peygamberi ve lideri olmuştur. 1914 yılındaki ölümüne kadar 44 yıl boyunca bu görevini sürdürmüştür.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.