İçeriğe atla

Morella

Morella 
Edgar Allan Poe
Özgün adıMorella
ÜlkeABD
Özgün diliİngilizce
Konu(lar)Genç bir kadının ölümü
TürKorku öyküsü
Yayın tarihiNisan 1835

Morella, Edgar Allan Poe tarafından yazılan ve ilk defa Nisan 1835'te yayımlanan korku öyküsü.

Özet

İsmi belirsiz bir anlatıcı, bazı gizemli mistik konularda çalışmalar yapan Morella adında bir kadınla evlenir. Kadının yaptığı çeşitli deneyler sonucunda ruhu ölümsüzlüğe ulaşır ama bedeni günden güne çürümeye başlar. Kadın artık yatağa düşmüştür ancak bilgilerini eşine öğretmeyi sürdürür. Anlatıcı, kadının üzerindeki bu laneti fark edince, sonsuza dek huzura ermesi için onun ölmesini dilemeye başlar. Kadın sonunda doğum yaparken ölür ancak ruhu bebeğe geçer. Çocuk büyüdükçe annesine daha da benzemeye başlar. Anlatıcı çocuğa isim vermeyi uzun süre reddeder. On yaşına geldiğinde çocuk artık annesine korkutucu biçimde benzemektedir. Anlatıcı çocuğun üzerindeki kötücül güçleri kovmak için onu vaftiz ettirir, ancak bu işlem annesinin ruhunun yeniden ortaya çıkmasıyla sonuçlanır. Tören sırasında çocuğun ismini soran rahibe anlatıcı "Morella" cevabını verir. Küçük kız ise o anda "Buradayım!" diye haykırır ve ölür. Anlatıcı çocuğun cesedini annesinin mezarına gömmeye karar verir ancak mezarın boş olduğunu görür.

Analiz

Öyküde anlatıcının kızına Morella adını vermek istemesi, bilinçaltında küçük kızın da annesi gibi ölmesini istediğini gösterir.[1] Morella'nın kızında yeniden doğuşu, anlatıcıdan öç almak için geri döndüğü şeklinde yorumlanabilir.[2]

Poe öyküde, ölüm sonrasında kişisel kimliğe ne olduğunu araştırır ve kimliğin ölümle ortadan kalkmaması hâlinde vücut dışında varlığını sürdürebileceğini ve yeni vücutlarda yeniden hayata dönebileceğini öne sürer.[3] Bu fikirlerinin ilham kaynağı, öyküde de adı geçen Friedrich Wilhelm Joseph Schelling'in düşünceleridir.[4]

Morella isminin kaynağına dair birkaç olasılık vardır. Lope de Vega'nın bir şiirinde bahsi geçen rahibe Juliana Morell (1595–1653) ilham kaynağı olabilir.[3] Bir tür zehir yapımında kullanılan solanum americanum otu morel adıyla bilinir.

Öykü ayrıca, kara büyü merkezlerinden biri olan[3] Presburg'da geçer.

Ana temalar

Tema Yazarın aynı temaya sahip diğer öyküleri
Ölen ya da ölmekte olan eşlerLigeia
Berenice
Ölülerin yeniden canlanması ya da ölülerle iletişimEleonora
Usher Evi'nin Çöküşü

Yayımlanma geçmişi

Morella ilk defa Southern Literary Messenger'ın Nisan 1835 tarihli sayısında yayımlandı. Gözden geçirilmiş ikinci basım ise Kasım 1839'da Burton's Gentleman's Magazine'de yer aldı. İlk baskıda öyküye ek olarak Hymn (İlahi) başlıklı 16 dizelik bir şiir vardı ve öyküde Morella tarafından okunuyordu. İkinci baskıda çıkarılan bu şiir daha sonra A Catholic Hymn (Katolik İlahi)[5] adıyla tek başına yayımlandı.

Uyarlamalar

Roger Corman'ın 1962 tarihli filmi Tales of Terror'ın bir bölümünün başlığı Morella'ydı. Filmde Vincent Price, Peter Lorre ve Basil Rathbone başrolü paylaşıyordu. Filmin diğer iki bölümün başlıkları ise Kara Kedi ve Bay Valdemar Vakasındaki Gerçekler'di.

Kaynakça

  • Sova, Dawn B. Edgar Allan Poe: A to Z. Checkmark Books, 2001.
  1. ^ Kennedy, J. Gerald. "Poe, 'Ligeia,' and the Problem of Dying Women"; New Essays on Poe's Major Tales içinde, editör Kenneth Silverman. Cambridge University Press, 1993. sayfa 119. ISBN 0-521-42243-4
  2. ^ Tate, Allen. "Our Cousin, Mr. Poe"; Poe: A Collection of Critical Essays içinde, editör: Robert Regan, Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall Inc., 1967. sayfa 39
  3. ^ a b c "Morella". 28 Haziran 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mart 2010. 
  4. ^ Campbell, Killis. The Mind of Poe and Other Studies. New York: Russell & Russell, Inc., 1962: sayfa 13.
  5. ^ Şiirin Türkçe ismi için kaynak çeviri: Poe, Edgar Allan. Bütün Şiirleri, çeviren: Oğuz Cebeci, İthaki Yayınları, 2007. s. 66-67

Dış bağlantılar

  • Morella, özet, analiz ve yorum (İngilizce)

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Şişede Bulunan Not</span> ilk kez 19 Ekim 1833te Baltimore Saturday Visitorda yayımlanan Edgar Allan Poe öyküsü

Şişede Bulunan Not, özgün adı MS. Found in a Bottle olan, ilk kez 19 Ekim 1833'te Baltimore Saturday Visiter'da yayımlanan Edgar Allan Poe öyküsüdür. Gazete tarafından düzenlenen bir yarışmada bu öykü birincilik kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kara Kedi</span>

"Kara Kedi" Edgar Allan Poe tarafından yazılmış kısa öyküdür. Öykü ilk defa 19 Ağustos 1843'te The Saturday Evening Post adlı gazetede yayımlandı. Suç psikolojisinin ele alındığı öykü genelde yazarın Gammaz Yürek isimli öyküsüyle birlikte ele alınır. Her iki öyküde de bir katil suçunu gizler ve hiç yakalanmayacağını düşünür, ancak kendisine suçunu sürekli hatırlatan rahatsız edici bir şey sebebiyle sonunda kendi kendini ele verir.

<span class="mw-page-title-main">Annabel Lee</span>

"Annabel Lee", Amerikalı şair ve yazar Edgar Allan Poe'nun yazdığı son şiirdir. 1849'da yazılan şiir aynı yıl, Poe'nun ölümünün hemen ardından yayınlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Ulalume</span> Edgar Allan Poe tarafından 1847de yazılmış bir şiir

Ulalume, Edgar Allan Poe tarafından 1847'de yazılmış bir şiirdir. Poe'nun birkaç başka şiiri gibi Ulalume de güzel bir kadının zamansız ölümünü anlatır. Poe şiiri aslında bir hitabetin parçası olarak yazmıştır, o sebeple şiir işitsel güzelliğe odaklanmıştır. Ayrıca şiirde özellikle mitolojiye pek çok gönderme bulunur. Ulalume'nin gerçek bir kişi olup olmadığı ve kimliği tartışılagelmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Lenore</span>

Lenore, Amerikalı yazar Edgar Allan Poe'nun şiirlerinden biridir. Farklı bir şiir olarak "A Paean " adıyla yazılmaya başlayan şiirin son hâli, 1843'te Lenore adıyla basıldı.

<span class="mw-page-title-main">Eleonora</span>

Eleonora Edgar Allan Poe tarafından yazılıp ilk defa 1842'de yayınlanan kısa öyküdür. Sıklıkla otobiyografik olarak değerlendirilir ve nispeten "mutlu" bir sona sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Berenice</span>

"Berenice", Edgar Allan Poe'nun korku türünde yazdığı, ilk defa 1835'te Southern Literary Messenger'da yayınlanan kısa öyküdür. Kuzeni Berenice ile evlenmeye hazırlanan Egaeus adında bir adam hakkındadır. Sevgilisi, belirsiz bir hastalık sebebiyle hızla kötüleşirken, Egaeus da genç kızın dişlerine saplantılı bir şekilde bağlanmaya başlar. Adam, kız öldükten sonra bile dişlerini düşünmeden duramaz. Bir gün, derin düşüncelere dalmış bir şekilde odasında oturmaktayken, bir hizmetçi gelir ve Egaeus'a Berenice'in mezarının açılmış olduğunu söyler. Bir anda kendine gelen adam elbiselerinin kanla kaplı olduğunu görür ve etrafında bakındığında dişçi aletleri ile içinde 32 beyaz dişin bulunduğu bir kutu görür.

<span class="mw-page-title-main">Gammaz Yürek</span> Edgar Allan Poenun, Ocak 1843te yayımlanmış kısa öyküsü

Gammaz Yürek, Geveze Yürek ya da Geveze Kalp, Edgar Allan Poe tarafından yazılan ve ilk defa Ocak 1843'te James Russell Lowell'ın The Pioneer isimli dergisinde yayımlanan kısa öyküdür. Genelde gotik kurgunun klasikleri arasında gösterilen öykü, Poe'nun en bilinen kısa hikâyelerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Ligeia</span>

"Ligeia", Edgar Allan Poe'nun erken dönem öykülerinden biri. İlk defa 1838'de yayımlanan öykü, isimsiz bir anlatıcı ile Ligeia adındaki güzel ve kuzgun saçlı eşi hakkındadır. Hastalanan Ligeia, Fatih Kurtçuk adında bir şiir yazar ve ölmeden hemen önce, Joseph Glanvill'in insanın sadece irade yoluyla hayatta kalabileceğine dair bazı sözlerini sayıklar. Eşinin ölümünün ardından isimsiz anlatıcı, Leydi Rowena ile evlenir. Leydi Rowena da hastalanıp ölünce çılgına dönen anlatıcı, gece boyunca kadının cesedi yanında kalır. Sonunda Rowena yavaş yavaş dirilmeye başlar ama aynı zamanda Ligeia'ya dönüşür. Öykü, anlatıcının afyon etkisiyle gördüğü bir düş olabileceği gibi, kimi görüşlere göre Poe'nun hiciv amacıyla yazdığı bir öykü de olabilir. İlk olarak The American Museum isimli dergide yayınlanan öyküyü Poe, hayatı boyunca defalarca gözden geçirmiş ve yeniden yayınlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Amontillado Fıçısı</span> Edgar Allan Poe dan kısa hikaye

Amontillado Fıçısı, Edgar Allan Poe tarafından yazılan ve ilk defa Godey's Lady's Book dergisinin Kasım 1846 sayısında yayımlanan kısa öykü.

<span class="mw-page-title-main">Morgue Sokağı Cinayetleri</span>

Morgue Sokağı Cinayetleri, Edgar Allan Poe tarafından yazılan ve ilk defa 1841'de Graham's Magazine'de yayımlanan öykü. İlk dedektiflik öyküsü olarak kabul edilen Morgue Sokağı Cinayetleri'ni Poe, "uslamlama öyküleri" olarak grupladığı öyküler arasında saymıştır. Ancak, E. T. A. Hoffmann'ın Matmazel Scuderi (1819) ve Voltaire'in Zadig (1748) öyküleri gibi, benzer temaya sahip daha eski öyküler de mevcuttur.

<span class="mw-page-title-main">Marie Rogêt'nin Sırrı</span>

Marie Rogêt'nin Sırrı, Edgar Allan Poe tarafından 1842'de yazılan kısa öykü. Gerçek bir cinayetin ayrıntıları üzerine kurgulanmış ilk cinayet öyküsüdür. İlk defa Snowden's Ladies' Companion'ın Kasım 1842, Aralık 1842 ve Şubat 1843 sayılarında üç bölüm olarak yayımlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Metzengerstein</span>

Metzengerstein, Amerikalı yazar ve şair Edgar Allan Poe'nun yayımlanan ilk kısa öyküsü. Öykü ilk defa, Philadelphia'daki Saturday Courier dergisinde 1832 yılında yayımlandı. Öyküde, Berlifitzing ailesiyle yüzyıllardır kan davası sürdüren Metzengerstein ailesinin son ferdi olan genç Baron Frederick anlatılır. Frederick'in çıkardığından şüphelenilen bir yangında Berlifitzing Kontu'nun ölmesinin ardından ortaya çıkan ve daha önce kimsenin görmediği vahşi bir at genç baronun ilgisini çeker. Metzengerstein öykünün sonunda, bu at tarafından yanmakta olan kendi evinin içine doğru götürüldüğünde, suçunun cezasını da çekmiş olur.

<span class="mw-page-title-main">Kızıl Ölümün Maskesi</span>

Kızıl Ölümün Maskesi, Edgar Allan Poe tarafından yazılmış öykü. Öyküde Prens Prospero'nun, "Kızıl Ölüm" olarak bilinen bir salgından korunmak için kendini bir manastıra kapatması anlatılır. Prens, kendisine eşlik eden birçok soyluyla birlikte, manastırın her biri farklı renkte döşenmiş yedi odasında bir maskeli balo düzenler. Eğlencenin doruk noktasına ulaşıldığında, gizemli biri ortaya çıkar ve tüm odaları dolaşmaya başlar. Prospero bu yabancıyla yüzleştiği anda düşüp ölür. Öykü Gotik edebiyatın birçok geleneksel unsurunu kullanır ve ölümün kaçınılmazlığına dair bir alegori olarak yorumlanır, ancak kimi yorumcular bu alegorik okumaya karşı çıkar. Gerek öykünün yorumlamasına, gerekse "Kızıl Ölüm" hastalığının gerçekte ne olduğuna dair birçok farklı görüş vardır.

<span class="mw-page-title-main">Oval Portre</span>

Oval Portre, Edgar Allan Poe tarafından yazılmış kısa öykü. Bir şatoda geçen öyküde bir portre etrafında gelişen rahatsız edici olaylar anlatılır. Yazarın en kısa öykülerinden biri olan Oval Portre'nin 1842'de yapılan ilk basımı sadece iki sayfa uzunluğundadır.

<span class="mw-page-title-main">Kalabalıkların Adamı</span> başarılı yazar edgar Allan Poe tarafından yazılan kısa gerilim hikayesidir başarılı yazar burada da bizi karanlık iç dünyasına davet ediyor

Kalabalıkların Adamı, Edgar Allan Poe tarafından yazılmış kısa öykü. İsimsiz bir anlatıcının kalabalık Londra sokaklarında bir adamı takip etmesini anlatan öykü ilk defa 1840'ta yayımlandı.

<span class="mw-page-title-main">Diri Diri Gömülüş</span>

Diri Diri Gömülüş, Edgar Allan Poe tarafından yazılan ve ilk defa 1844'te The Philadelphia Dollar Newspaper'da yayımlanan korku öyküsü. Ölmeden gömülme korkusu bu dönemde oldukça yaygındı ve Poe da öyküde genel ilgi gören bu konuyu işlemişti.

<span class="mw-page-title-main">Kuyu ve Sarkaç</span>

Kuyu ve Sarkaç, Edgar Allan Poe tarafından 1842'de yazılan ve aynı yıl The Gift: A Christmas and New Year's Present for 1843'de yayımlanan kısa öykü. Öykü, bir tutukluya İspanyol Engizisyonu tarafından yapılan işkenceleri anlatır ancak yazar öyküde tarihsel gerçeklere bağlı kalmamıştır. Öykünün anlatıcısı, maruz kaldığı işkenceleri birinci tekil şahıs olarak anlatır. Öyküde hislere, örneğin sese verilen ağırlık sebebiyle okuyucuda korku hissi etkili biçimde uyandırılır. Bu durum, Poe'nun genelde doğaüstü unsurlar kullandığı diğer öykülerinden farklıdır. Zamanın korku edebiyatında kullanılan diğer unsurlara da öyküde yer verilmiştir. Öykü defalarca filme uyarlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">William Wilson</span>

William Wilson, Edgar Allan Poe tarafından yazılan ve ilk defa 1839'da yayımlanan kısa öykü. Öykünün konusunda, yazarın Londra'da geçirdiği çocukluk döneminden izler bulunur ve doppelgänger teması işlenir. Poe'nun 1840 tarihli Grotesk ve Arabesk Öyküler isimli öykü toplamında da yer alan hikâye, defalarca sinemaya uyarlanmıştır.

Uzun Sandık, Edgar Allan Poe tarafından yazılan ve ilk defa 1844'te The Philadelphia Dollar Newspaper'da yayımlanan korku öyküsü.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.