Mordekay (/ˈmɔːrdɪkaɪ, mɔːrdɪˈkeɪaɪ/; veya Mordehay; İbranice: מָרְדֳּכַי, modern:Mŏrdoḵay. Yahudiliğin kutsal kitabı Tanah'ın Ester bölümündeki önemli karakterlerinden birisidir. Benyamin kabilesinden Yair'in oğludur. Talmud, Ester ve Mordekay'ı peygamber olarak listelemiştir.[1] Talmud'da, Mordekay'ın Darius veya Dâryûş'un hükümdarlığındaki ikinci yılda peygamberlik ettiği yazılıdır.
| Ön-Ataerkil | |
|---|---|
| Tevrat'ta adı geçen Yahudi peygamberleri | |
| Nevi'im'de adı geçen İlk Peygamberler | |
| Büyük peygamberler | |
| Küçük peygamberler | |
| Nuhçuluk | |
| Diğer | |
Talmud, Yahudi medeni kanunu, tören kuralları ve efsanelerini kapsayan dinî metinlerdir. İbranice lamad (öğrenmek) kökünden gelir. Mişna ve Gemara bölümlerinden müteşekkildir. Talmud'un iki versiyonu vardır: 3. ila 5. yüzyıla ait olduğu kabul edilen ancak daha eski dokümanları da içeren Babil Talmudu ve daha eski olan Filistin ve Yeruşalayim (Kudüs) Talmudu.
Aramca veya Aramice, Sâmî (Semitik) dil ailesinin Kuzeybatı grubundan bir dil. Suriye ülkesinin eski adı olan Aram sözcüğüne izafeten adlandırılmıştır.
Ortodoks Yahudilik, çağdaş Rabbânî Yahudiliğinin gelenekçi dalı olan Yahudilik mezhebi. Esas olarak, Sina Dağı'nda Yahveh tarafından Musa'ya indirilen emirlerden beri nesiller boyunca bu emirleri hem yazılı hem Sözlü Tora'da muhafaza edenler ve onların izinden gidenler olarak tanımlanırlar.
Rashi, Yahudi din alimi.
Halaha Yahudi yasa sistemini tanımlayan bir kavramdır. Sözlü ve yazılı aktarılan emir ve nehiyleri kapsayan genel bir dinî hukuk kavramıdır.
Kimyada esterler, bir hidroksil grubundaki hidrojen atomunun bir organik grup (bu metinde R' olarak gösterilecektir) ile yer değiştirmiş olduğu organik bileşiklerdir. Hidrojenin bir H+ iyonu olarak ayrışabileceği -OH grubu olan bu tür asitlere oksijen asidi denir.
Alphabeta, İsrailli şarkıcılardan oluşan grup. Izhar Cohen ile birlikte 1978 Eurovision Şarkı Yarışması'nda İsrail adına yarışmış ve A-Ba-Ni-Bi isimli şarkıyla birinci olmuşlardır.
Yahudi Farsçası veya Cidi hem İran Yahudileri'nin konuştuğu lehçeye hem de İbranice harflerle yazılmış Yahudi-Farsça metinlere denir. Genel anlamda Cidi eskiden Pers İmparatorluğu'nda ve bugünün İran'ında Yahudiler'in konuştuğu İrani dillerinin adıdır; daha özele inildiğinde ise Yahudi Farsçası Tahran ve Meşhed'deki Yahudi cemaatlerinde konuşulan bir lehçedir. Bazen Tora'nın olmadığı dil anlamına gelen Latorayi ismi de kullanılır.
Targum İkinci Kudüs Tapınağı döneminden Orta Çağ'ın başlarına kadar geçen süreçte yazılıp derlenmiş Tanah'ın Aramice tercümesidir. Zamanında iki farklı Yahudi kültürü merkezi olan İsrail toprakları ve Babil'de yazılmış iki farklı tercüme bulunur. Bu iki toplumun da lingua franca'sı Aramice'ydi.
Sefaradlarca Zeved habat Aşkenazlarca Simhat bat denen Yahudilikte yeni doğan kız çocuklarına isim koyma törenidir.
Yeşiviş daha çok Yeşiva'ya giden kişiler tarafından konuşulan, İngilizce, İbranice ve Yidiş'in bir lehçesi olarak kabul edilir.
Tevet İbrani takvimine göre resmi yılın dördüncü ayıdır ve dini yılın onuncu ayıdır. 29 gün süren bu ay Gregoryen takviminde Aralık-Ocak aylarına düşer. Gergoryen takvimindeki yılbaşı genelde bu aya denk gelir.
Adar İbrani takvimine göre resmi yılın altıncı ayıdır ve dini yılın on ikinci ayıdır. Bu ayda 29 gün vardır. Bu aya artık yıllarda Adar Alef, Adar Rişon veya Adar I denir. Artık yıllarda bir ay daha eklenir buna da Adar Bet, Adar Şeni, VeAdar veya Adar II denir. Artık yıllarda Adar I 30 gün çeker. Adar I ve Adar II Gregoryen takviminde Şubat-Mart aylarına düşer.
Taanit, Aşkenazların deyişiyle taanis veya Klasik İbranice'de ta'anith, Yahudilik'te oruç anlamına gelir. Yahudilik'te orucun bir veya birden çok amacı olabilir. Orucun gerekçeleri arasında şunlar bulunur:
Ester kitabı, Tanah'ın Ketuvim kitabının içinde bulunan beş megiladan biridir. Ester kitabı bir Yahudi bayramı olan Purim'in kökenini oluşturur. Bayram sırasında metnin tamamı, ilki bayramın başladığı akşam ve diğeri ertesi sabah olmak üzere iki kere okunur.
Yahudilikte evlilik, Tanrı'nın müdahil olduğu bir Yahudi erkek ve bir Yahudi kadın arasında yapılan birleşme anlaşmasının belgelenmesidir. Evliliğin tek koşulu çocuk yapmak olmamasına rağmen bu emrin yerine getirilmesi beklenir. Esas merkezi odak kadın ile erkeğin ilişkisidir. Ruhani anlamda evlilik, kadın ile erkeğin ruhlarının bir bütün olmasıdır. Bu sebeple evlenmemiş adam "tam" sayılmaz çünkü ruhu henüz tamamlanmamıştır ve yarımdır.
Purim, antik Pers İmparatorluğu'nda yaşayan Yahudilerin, Haman'ın onları öldürme planından kurtuluşunun anısına kutlanan bir bayramdır. Bu hikâye Tanah'ın Ester kitabında anlatılmaktadır.
"On a Sunday", Ester Peony tarafından seslendirilen 2019 Eurovision Şarkı Yarışması'nda Romanya'yı temsil eden şarkı. Şarkı İngilizce dilinde seslendirilmiştir. Şarkı Ioana Victoria Badea tarafından yazılmıştır.
Ester Alexandra Crețu, bilinen adıyla Ester Peony, Rumen şarkıcıdır. Ester, Selecția Națională 2019 yarışmasını kazanmasının ardından 2019 Eurovision Şarkı Yarışması'nda "On a Sunday" adlı şarkısıyla Romanya'yı temsil edecek. Ester Kanada, Montreal, Quebec'e taşınmıştır.
Yahudilikte Haman, İbrani Kutsal Kitabı'na göre, genellikle I. Serhas olarak tanımlanan ancak geleneksel olarak I. Artaserhas veya II. Artaserhas ile eşit tutulan Kral Ahaşveroş yönetimindeki Pers İmparatorluğu'nun sarayında Ester Kitabı'ndaki ana düşmandır. Hristiyan ve Yahudilikte yer alsa da İslami kaynaklarda böyle biri yer almaz. Bunun yerine Musa dönemindeki onlarda olmayan başka bir Haman'a yer verilir. Eski Pers kaynaklarında ise kraliçe Ester doğrudan yer alsa da, Haman'ın varlığına ve bu olaylara ilişkin bir belgeye rastlanmamaktadır. Yahudilikte, Agagite lakabından da anlaşılacağı gibi, Yahudi dini metinlerinin bazılarına göre Haman Amalekliler'in kralı Agag'ın soyundan geliyordu. Ancak bazı yorumcular, benzer kişiliği nedeniyle bu soy iddiasını sembolik bir benzetme olarak yorumlarlar.
