İçeriğe atla

Mor Gabriel Manastırı

Koordinatlar: 37°19′18″K 41°32′19″D / 37.32167°K 41.53861°D / 37.32167; 41.53861
Mor Gabriel Manastırı
Harita
Temel bilgiler
KonumTürkiye Mardin, Türkiye
Koordinatlar37°19′18″K 41°32′19″D / 37.32167°K 41.53861°D / 37.32167; 41.53861
İnançHristiyanlık
MezhepOrtodoks
YöneticiMor Timotheos Samuel Aktaş
Mimari
İnşaat başlangıcı397
Özellikler
Kubbe yüksekliği (iç)17 metre

Mor Gabriel Manastırı (diğer adıyla Deyrulumur - Rahiplerin Meskeni), (Süryanice: ܕܝܪܐ ܕܡܪܝ ܓܒܪܐܝܠ; Arapça: دير مار كبرئيل;) dünyanın ayakta duran en eski Süryani Ortodoks manastırıdır. Mardin ilinin Midyat ilçesine bağlı Güngören köyü sınırları içerisinde, Süryanilerin anayurdu olarak bilinen Tur Abdin platosunda bulunmaktadır.[1]

Manastır idaresinin, Çelebi Aşireti'ne bağlı komşu köylerin sınırları içerisindeki 100 hektarlık ormanlık alanı işgal ettiği iddiasıyla açılan dava Ağustos 2008'den beri devam etmektedir.[1]

Tarih

Mor Gabriel Manastırı'nın 2 çan kulesi

Manastır, 397 yılında Mor Şmuel (Samuel) ve öğrencisi Mor Şemun (Simon) tarafından, bir Zerdüşt tapınağının kalıntıları üzerinde inşa edilmiştir. O dönemde ünü gittikçe artmıştır: Öyle ki Roma İmparatorlarından Arcadius ve Honorius, sonra da II. Theodosius ve Bizans İmparatoru I. Anastasius mabede bağış yapmıştır.[2]

14. yüzyılın sonlarında 140 keşiş, Timurlenk komutasındaki istilâcı Moğol ordusu tarafından öldürüldü. Ayrıca 1919'da, iddia edildiğine göre manastır Kürt milisler tarafından Süryani Katliamı sırasında bir kez daha saldırıya uğradı ve keşişler öldürüldü.[3]

Bugünkü kullanılan ismini, dönemin Turabdin Metropoliti Mor Gabriel'den almıştır.[2]

Manastır bugün ziyaretçi ve turistlere açıktır.

Mor Gabriel Manastırı, 2021 yılında UNESCO tarafından Dünya Mirası Geçici Listesi'ne dahil edilen Tur Abdin'deki dokuz kilise ve manastırdan biri oldu.[4]

Galeri

Kaynakça

  1. ^ a b Mor Gabriel Manastırı ilk davayı kazandı 28 Mayıs 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Hürriyet, 24 Mayıs 2009. 13 Şubat 2011 tarihinde erişildi.
  2. ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 15 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2015. 
  3. ^ http://online.wsj.com/news/articles/SB123638477632658147 []
  4. ^ "Late Antique and Medieval Churches and Monasteries of Midyat and Surrounding Area (Tur 'Abdin)" (İngilizce). UNESCO. 30 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2021. 

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Mor Gabriel Manastırı ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Midyat</span> Mardin şehrinin bir ilçesi

Midyat, Mardin ilinin bir ilçesidir. Midyat, dinlerin ve dillerin buluşma noktasıdır. MÖ 9. yüzyıl Asur tabletlerinde Matiate olarak tanımlanır. "Matiate", Aramice/Süryani bir isimdir ve "mahallesim", "vatanım", demektir. Asur kralı II. Asur Nasırpal Tur Abidin'in Aramileri talan ettikten sonra, bu savaşın tarihi tablalar yazılmıştır. Midyat'taki ilk Süryani Hristiyanlar da mağaralarda yaşardı. Midyat tarih boyunca birçok kere kuşatılıp talan edilmiştir. Son olarak I. Dünya Savaşı'nın karanlık günlerinde, "Ferman" yılında, kasaba sakinlerinin üçte ikisi yaşamını kaybetmiştir. Ancak 1930 yılından sonra kasaba yeniden canlanmış: Kiliseler, evler ve bazı mekanlar onarılmıştır. Ondan sonra yerleşim düzeni zamanla oturmaya başlamıştır. Bazı film ve diziler Midyat'ta çekilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Nusaybin</span> Mardinin ilçesi

Nusaybin, Mardin iline bağlı Suriye sınırında Kamışlı'ya komşu ovada kurulmuş bir ilçedir.

<span class="mw-page-title-main">Süryaniler</span> Sami kökenli etnik grup

Süryaniler, Mezopotamyalı Sâmî kökenli bir etnik gruptur. Baskın bir diaspora nüfusuna sahip olan halk, ikamet ettikleri ülkelerdeki birincil dillerin yanı sıra Neo-Aramice veya Süryanice konuşur. Bazen kendilerini ''Asurlu", "Arami" veya "Keldânî" olarak isimlendirirler ve tarihleri Dünya'nın en eski medeniyetlerinden biri olarak görülen Asur İmparatorluğu'na ve Kuzey Levant'daki Aramilere dayanır. Süryaniler, İngilizcede de Asurlular ile aynı anlamı taşıyan kelimeyle ifade edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'deki Dünya Mirasları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Türkiye'de yirmi bir tane UNESCO Dünya Mirası bulunmaktadır. İlk olarak 1985'te İstanbul'un Tarihî Alanları, Göreme Millî Parkı ve Kapadokya ile Divriği Ulu Camii ve Darüşşifası, son olarak da 2023'te Gordion ile Anadolu'nun Ortaçağ Dönemi Ahşap Hipostil Camileri listeye dâhil edildi. Listedeki varlıklardan on dokuzu kültürel, ikisi karma alandır. Türkiye'nin Dünya Mirası Geçici Listesi'nde ise yetmiş dokuz tane varlığı bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Barıştepe, Midyat</span>

Barıştepe, Mardin ilinin Midyat ilçesine bağlı bir mahalledir.

<span class="mw-page-title-main">Güngören, Midyat</span>

Güngören, Mardin ilinin Midyat ilçesine bağlı bir mahalledir.

<span class="mw-page-title-main">Harmanlı, Midyat</span>

Harmanlı, Mardin ilinin Midyat ilçesine bağlı bir mahalledir.

<span class="mw-page-title-main">Bethkustan, Midyat</span> Midyat mahallesä

Bethkustan, Mardin ilinin Midyat ilçesine bağlı bir mahalledir.

<span class="mw-page-title-main">Deyrüzzaferân Manastırı</span> Mardinde bir manastır

Deyrüzzaferân Manastırı Mardin'in 3 km doğusunda, 5. yüzyılda yapılan bir Süryani manastırı ve Süryanilerin önemli merkezlerinden biridir. Mor Hananyo Kilisesi, Azizler Evi, Meryem Ana Kilisesi ve Güneş Tapınağı manastırın önemli yapılarını oluşturur. Manastırın içinde tarihi bir Süryanice İncil ve kutsal taş bulunmakta, ilk tıp fakültesinin burada kurulduğu söylenmektedir. Kurulduğu dönemden kalma mozaikler bugün de durmaktadır. Canlı bir tarih görünümünde olan manastırın en büyük özelliklerinden biri de içinde 52 Süryani patriğinin mezarlarının bulunmasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Alahan Manastırı</span>

Alahan Manastırı, Mersin ili Mut ilçesi civarında büyük bir kilise örenidir.

Mor Loozor Manastırı, Mardin ilinin Midyat ilçesine bağlı Mercimekli Köyü'ne yaklaşık 1 kilometre mesafedeki bir tepe üzerinde bulunan Süryani manastırıdır. Tur Abdin bölgesinde başka hiçbir manastırda bulunmayan, yüksek bir sütunun üstüne çıkarak ibadet eden Amudiler'e ait bir inziva kulesine sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Sistersiyenler</span>

Sistersiyen tarikatı Hristiyanlığın Katolik koluna bağlı kendilerini Dünya işlerinden uzaklaştırmış keşiş ve rahibelerden oluşan bir tarikattır.

<span class="mw-page-title-main">Mistra</span> Mistra

Mistra, Mezistre veya Misehor, Mora Vakainamelerinde (kroniklerinde) Μυζηθράς Myzithras, kale için bir kasaba ve Lakonya, Mora'nın eski bir belediyesi. Yunanistan'da 2011 yılında gerçekleşen yerel idareler reformundan beri Sparta belediyesinin bir parçasıdır. Antik Sparta'nın yanında Taygetus dağında konumlanmıştır. 14 ve 15. yüzyıllarda Bizans Mora Despotluğu'na başkentlik ettiği dönem zenginlik ve kültürel bir yükseliş yaşamıştır. Şehirde yerleşim Osmanlı döneminde devam etmiştir ancak Batılı Seyyahlar yanlışlıkla burayı antik Sparta olduğunu düşünmüşlerdir. 1830larda burası terk edilip, yaklaşık sekiz kilometre doğusunda yeni kasaba Sparta inşa edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Tur Abdin</span> Türkiyede dağlık bir alan

Tur Abdin, Türkiye'nin güneydoğusundaki Midyat ve çevresini içine alan tepelik bir bölgedir. Süryanicede "kulların dağı" anlamına gelen Tur Abdin, Süryani Ortodokslar için önemli bir bölge olup dinî ve kültürel merkezleridir. Bölgenin çok eski bir tarihi geçmişi vardır. Yeryüzünde ayakta kalmış en eski Süryani Ortodoks Manastırı olan Mor Gabriel Manastırı da (Deyrulumur) bu bölgededir.

Süryaniyat, Süryoloji ya da Süryani Çalışmaları Süryani dili ve Süryani Hristiyanlığını araştıran bilim dalıdır. Bilim dalı özellikle 18. ve 19. yüzyıllarda İngiliz, Fransız ve Alman bilim insanlarının Süryaniceye duyduğu ilgi neticesinde ortaya çıkmıştır. Süryani dili, İsa'nın konuştuğu dil olan Aramicenin bir gelişim evresini teşkil ettiğinden, bazı ülkelerde Aramice ve Süryanice çalışmalarının birbirinden ayrı tutulduğu da görülür.

<span class="mw-page-title-main">Aziz Yuhanna Manastırı</span>

Aziz Yuhanna Manastırı, Yunanistan'a ait On İki Ada arasında en kuzeyde yer alan Batnaz (Patmos) adasındaki tarihî merkez olan Hora köyünde 1088 yılında inşa edilen Yunan Ortodoks manastırıdır. UNESCO manastırı 1999 yılında Dünya Mirası listesine dahil etmiştir. Listeye alındıktan sonra Patmos'lu Aziz Yuhanna olarak da anılmaya başladı.

<span class="mw-page-title-main">Mor Hobil Mor Abrohom Manastırı</span> Mardinde bir manastır

Mor Hobil Mor Abrohom Manastırı, Mor Gabriel Manastırında eğitim görmüş Mor Hobil ve Mor Abrohom tarafından M.S. 5. yüzyılda Mardin ili Midyat ilçesinde kurulmuştur. Manastır bünyesinde iki tane kilise, Süryani mezarlığı ve Meryem Ana kubbesi bulunmaktadır. Aktif olarak kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">İzla Dağı</span> Türkiyede bir dağ

İzla Dağı, aynı zamanda Nisibis Dağı veya 9. yüzyılda kısa bir süre Kashyari Dağı olarak adlandırılmıştır, bir zamanlar Sasani İmparatorluğu'nda olan Nisibis yakınlarındaki alçak bir dağ veya sırttır, günümüzde Türkiye'nin güneydoğusunda, Suriye sınırı boyuncadır. Sırt, Hristiyanlığın ilk yüzyıllarında inşa edilmiş düzinelerce antik manastırın bulunduğu yerdir. Modern zamanlarda, 1930'larda yeniden kutsanan Mor Melke, 2012-2013'te Dibek'te kurulan Mor Yakub Manastırı ve 70'lerde terk edildikten sonra 2008'de yeniden kurulan Mor Augin Manastırı dışında tüm manastırlar harabe halindedir.

<span class="mw-page-title-main">Mor Evgin Manastırı</span>

Mor Evgin Manastırı, Türkiye'nin güneydoğusundaki Nusaybin'e yaklaşık 30 kilometre mesafedeki eski manastır.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Süryanileri</span> Türkiyede bir etnik grup

Türkiye Süryanileri, çoğu Süryani Ortodoks Kilisesi, Keldani Katolik Kilisesi, Süryani Pentekostal Kilisesi, Süryani Evanjelik Kilisesi veya Kadim Doğu Kilisesi üyesi ve Doğu Aramice konuşan Hristiyanlar olan, Sami dilini konuşan yerli bir etnik grup ve Türkiye'nin azınlığıdır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.