İçeriğe atla

Montrö Bildirisi

Montrö Bildirisi
Tarih3 Nisan 2021
Saat22.54[1]
Diğer adı103 Emekli Amiral Bildirisi, 4 Nisan Bildirisi
Konu
Sorgulanan14 emekli amiral
SoruşturmaAnkara Cumhuriyet Başsavcılığı
TutuklananYok
Sanık103 emekli amiral ve 1 general
SuçlamaDevletin güvenliğine ve anayasal düzene karşı suç işlemek için anlaşma
DavaMahkeme, suç unsuru oluşmadığı gerekçesiyle tüm sanıklar hakkında oy birliği ile beraat kararı verdi.

Montrö Bildirisi, 4 Nisan Bildirisi ya da 103 Emekli Amiral Bildirisi, 4 Nisan 2021 tarihinde Türk Deniz Kuvvetlerinden emekli olmuş 103 amiral ve 1 general tarafından yazılan bir bildiridir.[2] Bildiride Montrö Boğazlar Sözleşmesi, Kanal İstanbul projesi ve Atatürk ilke ve devrimlerine ikaz ve atıfta bulunulmuştur.[3]

Arka plan

Bu tarihte bir gazeteci TBMM başkanına "Bir gün bir Cumhurbaşkanı gelip ben Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nden çekildim derse veya Montrö'yü tanımıyorum feshettim derse" diye sormuş, Şentop ise; "Teknik olarak yapabilir" yanıtını vermiştir.

Ayrıca aynı gün subay ve astsubay yetiştiren Harp Okulları ile Astsubay Yüksekokullarına giriş şartlarında yer alan 'irticai faaliyetlere karışmamış olma' şartı kaldırılmıştır.[4]

Deniz İkmal Komutanı Tuğamiral Mehmet Sarı'nın gittiği bir tarikat evinde sarık ve cüppe ile fotoğrafları ortaya çıkmıştır.[5] Ardından Milli Savunma Bakanlığı olayla ilgili soruşturma başlatmıştır.

Olaylar

Yargı

Bildiri sonrası Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı, bildiriyi yayınlayan 103 amiral hakkında TCK'nın 316/1 maddesinde yer alan 'Devletin güvenliğine ve anayasal düzene karşı suç işlemek için anlaşma' nedeniyle soruşturma başlattı.[6] Başlatılan soruşturmadan sonra bildiriye imza atan 10 emekli amiral gözaltına alındı.[7] İstanbul'da bulunan 4 emekli amiral ise yaşlarından dolayı emniyete ifade verilmeye çağrıldılar.[8]

5 Nisan 2021 tarihinde gözaltına alınan emekli amiraller ifade vermek için Ankara Emniyet Genel Müdürlüğüne getirildi.[9] Gözaltına alınan 10 amiralden 6'sı İstanbul, 2'si Ankara diğer 2'si ise Kocaeli şehrinde gözaltına alındılar. Aynı gün 81 ilde 910 dernek, 408 vakıf, 27 üniversite, 114 oda, 550 sendika, 46 federasyon emekli amirallerin yayımladığı bildiri için suç duyurusunda bulundu.[10]

Yargı çerçevesinde alınan ilk karar emekli amirallerin lojman ve koruma hakları iptal edilmesi olmuştur.[11] Ardından amirallerin evleri arandı ve dijital materyallerine el koyuldu.[12] 8 Nisan tarihinde ise gözaltına alınan 10 emekli amiral gözaltı sürelerinin 4 gün uzatılması talebiyle adliyeye sevk edildi. 13 Nisan tarihinde ise gözaltına alınan tüm emekli amiraller adli kontrol şartıyla serbest bırakılmış,[13] 22 Nisan tarihinde ise şüpheli bulunan 6 emekli amiral serbest bırakılmıştır.[14]

Tepkiler

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, "Tartışmanın sebebi kesinlikle ifade özgürlüğü meselesi değildir. Buradakilerin bir kısmı (görüşlerini) çeşitli mecralarda dile getirmektedir. Hiçbirine yaptıkları açıklamalardan dolayı herhangi bir soruşturma açılmış değildir. Ama bir gece yarısı, 104 emekli amiralin böyle bir girişimde bulunması asla kabul edilemez" dedi.[15]

Türkiye Cumhurbaşkanı yardımcısı Fuat Oktay, "Millet İradesini ve Recep Tayyip Erdoğan'ın dik duruşunu hazmedemeyen darbe seviciler" dedi.

Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Fahrettin Altun "Neymiş, birkaç emekli amiral bir araya gelip bir bildiri yazmışlar! 5. kol unsurları da hemen heyecanlanmış. Oturun oturduğunuz yerde. O Türkiye eskide kaldı, haddinizi bilin, siz kimsiniz!" dedi.[16]

Türkiye Cumhuriyeti Millî Savunma Bakanlığı yaptığı açıklamada "Türk Silahlı Kuvvetleri personelinin moral ve motivasyonunu olumsuz etkilemekten ve düşmanlarımızı sevindirmekten başka bir işe yaramayacağı açıktır. Bağımsız Türk yargısının gereğini yapacağına inancımız tamdır" dedi.[17]

CHP Grup Başkanvekili Engin Özkoç, "O eleştirdiğiniz amiraller 15 Temmuz'un önünde de sonunda da dimdik durdular" dedi. Parti Başkanı Kılıçdaroğlu, "Emekliler dünyanın neresinde darbe yapıyor? Bunlar akıllarını gerçekten peynir ekmekle yemişler. Bu kadar saçmalığı Türkiye Cumhuriyeti Devleti hiç görmedi ve duymadı." dedi.[18]

İYİ Parti Genel Başkanı Akşener, "Sabah bir uyandık, emekli amirallerin canı sıkılmış, bildiri yayınlamışlar, bu bir zevzekliktir. Ülke bu zevzekliklerden çok çekti." dedi.

MHP Genel Başkanı Bahçeli, "Muhtıra tarzında hazırlanarak gece yarısı servisi yapılan bildiride imzası bulunan amirallerin rütbeleri sökülmelidir. Emeklilik hakları kaldırılmalı, emekli maaşları kesilmelidir. Açıklanan bildirinin çok yönlü adli ve idari soruşturması yapılmalıdır." dedi.

HDP konuyla ilgili, "Demokrasiyi ve özgürlükleri hedef alan darbeci yaklaşımlara ve tutumlara karşı tavrımız her zaman nettir. Ancak iktidarın yazılı bir bildiriden darbe riski devşirmesi de siyasi kurnazlık ve fırsatçılıktan öte bir anlam taşımamaktadır" dedi.

Gelecek Partisi Genel Başkanı Ahmet Davutoğlu ise, "Bildiri ülkenin tarihsel hafızasını ve içinden geçtiği hassas süreci göz önüne almayan; kötü niyetli bir sorumsuzluk örneğidir" dedi.[19]

Deva Partisi Genel Başkanı Ali Babacan "Tarihimizin utanç sayfaları askerlerin siyasete yönelik hadsiz müdahaleleriyle doludur. Bu acı hafıza depreştirilmemelidir" dedi.

1920 TKP Resmi sitesinden yaptığı açıklamada "Emekli amirallerin 4 Nisan 2021 tarihli açıklaması, metnin bütününden ve ayrıntılarından rahatlıkla anlaşılabileceği gibi, Türkiye bağımsızlığını, bütünlüğünü ve egemenliğini savunma amacı taşımaktadır." dedi [20]

Kaynakça

ile ilgili metin bulabilirsiniz.
  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 6 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2023. 
  2. ^ "103 emekli amiralden Montrö ve Atatürk devrimleri bildirisi". Cumhuriyet. 4 Nisan 2021. 3 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  3. ^ Gazetesi, Evrensel. "Emekli askerlerin bildirisi darbe tartışmasına dönüştü, soruşturma başlatıldı". Evrensel.net. 4 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2021. 
  4. ^ "Harp Okulları'nda irtica iddiası... Milli Savunma Bakanlığı'ndan açıklama". Hürriyet. 26 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2021. 
  5. ^ EDSBILISIM (25 Mart 2021). "Tekke'deki gizemli apolet!". VeryansınTV. 25 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2021. 
  6. ^ "Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı, Montrö bildirisi yayınlayan 103 amiral hakkında soruşturma başlattı". Birgün. 4 Nisan 2021. 4 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2021. 
  7. ^ "Montrö Sözleşmesi açıklamasına imza atan 10 emekli amiral gözaltında". euronews. 5 Nisan 2021. 5 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2021. 
  8. ^ "Montrö bildirisine imza atan emekli amirallere gözaltı". Cumhuriyet. 5 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2021. 
  9. ^ Şafak, Yeni (5 Nisan 2021). "Gözaltındaki 10 emekli amiral Ankara Emniyet Müdürlüğüne getirildi". Yeni Şafak. 5 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2021. 
  10. ^ AA. "Son dakika... Emekli amirallerin bildirisine 81 ilde suç duyurusu". Hürriyet. 5 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2021. 
  11. ^ "Son dakika: Emekli amiraller ile ilgili ilk karar! Hakları iptal edildi". a Haber. 5 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2021. 
  12. ^ "Son dakika haberi: Gözaltına alınan emekli amiraller adliyeye getirildi". Sabah. 8 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2021. 
  13. ^ Yorulmaz, Atakan (13 Nisan 2021). "Bildiri yayınlayan emekli amiraller serbest". Sözcü Gazetesi. 12 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2021. 
  14. ^ "6 emekli amiral serbest bırakıldı". www.dunya.com. 25 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2021. 
  15. ^ "Cumhurbaşkanı Erdoğan, Beştepe'de Değerlendirme Toplantısı sonrası açıklamalarda bulundu". Hürriyet. 5 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2021. 
  16. ^ "103 emekli amiralden 'Montrö' ve 'tarikattaki amiral' bildirisi, Cumhurbaşkanlığı ve TBMM Başkanı'ndan tepki: Darbe çağrışımlı bildiri, haddinizi bilin!". T24. 4 Nisan 2021. 3 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  17. ^ "Son dakika... MSB'den 103 emekli amiralin bildirisiyle ilgili flaş açıklama". Milliyet. 4 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2021. 
  18. ^ "Bildiride "darbe iması" polemiği... Kılıçdaroğlu: Emekliler dünyanın neresinde darbe yapıyor? - Son Dakika Flaş Haberler". www.cnnturk.com. 25 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2021. 
  19. ^ "104 emekli amiralden 'Montrö bildirisi' hakkında soruşturma". BBC News Türkçe. 4 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2021. 
  20. ^ "Arşivlenmiş kopya". 7 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2021. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Hilmi Özkök</span> 24. TSK Genelkurmay Başkanı

Hilmi Özkök Türk asker. Türk Silahlı Kuvvetlerinin 24. Genelkurmay Başkanı.

<span class="mw-page-title-main">Atatürkçü Düşünce Derneği</span> sivil toplum kuruluşu

Atatürkçü Düşünce Derneği, 19 Mayıs 1989'da kurulmuş olup Türkiye genelinde ve yurt dışında birçok şubesi olan sivil toplum kuruluşu. Atatürk ilke ve inkılaplarına karşı gizli ya da açık saldırıların yapıldığı, Atatürk'ün Türkiye Cumhuriyeti'ne kazandırdığı çağdaş kazanımların geriye doğru çevrilmek istendiği ve tüm bu çabalara karşın Atatürk ilke ve inkılaplarına sıkıca bağlanmış olan kişiler tarafından dernek kurulup yaşatılarak bu ilke ve inkılapların sonsuza kadar yaşatılacağı, dernek kurucular kurulu tarafından tüzüğe derneğin kuruluş nedeni olarak eklenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">28 Şubat Süreci</span> 54. Türk Hükûmetinin dağılmasına yol açan siyasal süreç

28 Şubat Süreci, Necmettin Erbakan'ın başbakan, Tansu Çiller'in başbakan yardımcısı ve dışişleri bakanı olduğu 28 Şubat 1997'de yapılan Millî Güvenlik Kurulu toplantısı sonucu açıklanan kararlarla "irtica"ya karşı başlayan ordu ve bürokrasi merkezli süreç. Süreç, Erbakan'ın istifasına ve REFAHYOL Hükûmetinin dağılmasına yol açmıştır. Türk siyasi tarihine geçen kararların uygulandığı dönemde Türkiye'de siyasi, idari, hukuki ve toplumsal alanlarda değişimler yaşanmıştır. Yaşananlar postmodern darbe olarak da adlandırılmıştır. Verilen kararların ve yaptırımların uygulanıp uygulanmadığını denetlemek için Çevik Bir öncülüğünde Batı Çalışma Grubu kurulmuştur. 28 Şubat Süreci'nde aktif rol alan bazı kişiler daha sonra Balyoz, Ergenekon gibi davalarda yargılanmıştır. 28 Şubat Davası ise 2012 yılında başlamıştır.

Reis Sedat Peker, organize suç örgütü kurma iddiası ile hüküm giymiş Türk mafya lideri. Pan-Türkizm temelli politik görüşleri sebebiyle ülkücüler arasında pek çok destekçisi bulunur. Ülkücü olmadığını röportajlarında belirtmiştir. YouTube'dan yayınladığı videolar ile Türkiye'de ve kısmen dünyada gündem olmuştur. Doksanlı senelerde Türkiye'de artan nitelikli mafya oluşumlarının içerisinde yer alması suçlaması ile yargılandı. 1997 ve 1998'de çete kurmak suçlaması ile yargılandığı davalarda mahkeme görevsizlik kararı verdi. 12 Mart 2005'te Kelebek Operasyonu kapsamında tutuklandı ve 31 Ocak 2007'de İstanbul 9. Ağır Ceza Mahkemesi'nde görülen dava sonucunda alınan kararda "çıkar amaçlı suç örgütü kurmak ve yönetmek", "kişiyi hürriyetinden yoksun kılmak" ve "evrakta sahtecilik" gibi suçlardan dolayı toplam 14 yıl 5 ay 10 gün hapis cezasına çarptırıldı. 21. Ağır Ceza Mahkemesi'nin uzun tutukluluk süreleri göz önünde bulundurularak cezasının 10 yıldan 5 yıla inmesiyle tahliye edildi.

<span class="mw-page-title-main">E-muhtıra</span> 27 Nisan 2007 askerî muhtırası

E-muhtıra ya da 27 Nisan Bildirisi, Türk Silahlı Kuvvetleri adına Genelkurmay Başkanlığının cumhurbaşkanlığı seçimi dolayısı ile 27 Nisan 2007 tarihinde gece saat 23.20'de yaptığı, laiklikle ilgili açıklama. Türkiye kamuoyunda hâkim olan görüş, basın açıklamasının "muhtıra" olduğu yönündedir. Bildiri internet aracılığıyla verildiği için "e-muhtıra" olarak da adlandırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Çevik Bir</span> Türk asker

Çevik Bir, Türk asker. Eski 1. Ordu Komutanı ve TSK Genelkurmay II. Başkanı.

Ergenekon, 2000'li yıllarda Türkiye'de faaliyet gösterdiği ileri sürülen gizli silahlı örgüttür. Türk yargısı tarafından terörizm ile suçlanmış, suçlamalar ve dava 21 Nisan 2016'da Yargıtay kararı ile usul ve esas yönünden bozulmuştur.

Sarıkız, Ayışığı, Yakamoz ve Eldiven, Recep Tayyip Erdoğan liderliğindeki hükûmeti devirmek için 2004 yılında planlandığı iddia edilen darbe girişimleridir. Bu planlardan ilk üçü 2007 Mart ayında Nokta dergisinin eski Deniz Kuvvetleri Komutanı Özden Örnek'e ait olduğu iddia ettiği günlükleri yayınlamasıyla diğeri de 7 Temmuz 2008 tarihinde Taraf gazetesinin manşetten verdiği haberde 1 Temmuz'da gözaltına alınan Atatürkçü Düşünce Derneği başkanı emekli orgeneral Şener Eruygur'a ait bazı belgeleri kamuoyuyla paylaşması sonucu ortaya çıkmıştı. Oramiral Özden Örnek'e ait olduğu iddia edilen günlüklere göre 2003 ve 2004 yıllarında dönemin Jandarma Genel Komutanı Şener Eruygur, Kara Kuvvetleri Komutanı Aytaç Yalman, Deniz Kuvvetleri Komutanı Özden Örnek ve Hava Kuvvetleri Komutanı İbrahim Fırtına tarafından darbe planları hazırlanmış fakat Genelkurmay Başkanı Hilmi Özkök'ün engellemesiyle bu girişimler sonuçsuz kalmıştır. 2008 yılında Şener Eruygur'un Ergenekon soruşturması kapsamında tutuklanması sonrasında hazırlanan iddianamede bu darbe planlarının Ergenekon örgütünün faaliyeti olduğu savunulmuştur.

Bu maddede Ergenekon soruşturmalarının kronolojisi listelenmektedir.

Ergenekon davaları veya Ergenekon kumpası, iddia olunan Ergenekon örgütü kapsamında açılan davalardır.

Çetin Doğan Türk asker. Eski 1. Ordu Komutanı.

Balyoz ya da Balyoz Harekât Planı 5-7 Mart 2003 tarihlerinde 1. Ordu karargâhında düzenlenen plan seminerinde Türkiye hükûmetini devirmek amacıyla Çetin Doğan liderliğinde hazırlandığı iddia edilen askerî darbe planıdır. Yapılan yargılamalar sonucu, darbe planlarının gerçeği yansıtmadığı ortaya çıkmıştır.

28 Şubat davası, 28 Şubat Süreci'nde Türkiye Cumhuriyeti Hükûmetini cebren devirmeye, düşürmeye iştirakla suçlanan 103 sanık hakkında 2 Eylül 2013'te başlayan davadır. Dava Ankara 13. Ağır Ceza Mahkemesi'nde görülmüştür.

17-25 Aralık Yolsuzluk ve Rüşvet Operasyonu veya 2013 Türkiye yolsuzluk skandalı, 2013-2014 yıllarında yürütülen ve bazı kâmu kurum ve kuruluşları ile aralarında dört bakanın da yer aldığı kâmu görevlilerinin görevi kötüye kullanma ve rüşvet ile suçlandığı soruşturmalardır.

<span class="mw-page-title-main">Barış İçin Akademisyenler bildirisi</span> Bildiri

Barış İçin Akademisyenler bildirisi veya "Bu Suça Ortak Olmayacağız" bildirisi, Türkiye'de 2015-16'da Türkiye-PKK çatışmasının bir parçası olarak gerçekleşen çatışma ve operasyonlar sırasındaki sokağa çıkma yasaklarının ve şiddetin sona ermesi için çağrı yapan bir bildiridir. 11 Ocak 2016'da 1128 akademisyenin imzasıyla yayımlandı. Takip eden hafta içerisinde imzacı akademisyenlere destek olmak amacıyla gelen yeni imzalarla birlikte bildirinin nihai imzacı sayısı 2212'ye ulaşmıştır.

<span class="mw-page-title-main">15 Temmuz Darbe Girişimi</span> TSK içerisindeki bir grup askerin 65. Türkiye Hükümetini hedef almış olduğu askeri darbe teşebbüsü

15 Temmuz Darbe Girişimi veya 2016 Türkiye Askerî Darbe Teşebbüsü, darbe metninde yer aldığı isimle Yurtta Sulh Harekâtı, 15-16 Temmuz 2016 tarihleri arasında Türk Silahlı Kuvvetleri bünyesinde kendilerini Yurtta Sulh Konseyi olarak tanımlayan bir grup asker tarafından Türkiye'de düzenlenen askerî bir darbe girişimidir.

<span class="mw-page-title-main">2019 Türkiye kayyum atamaları</span>

2019 Türkiye kayyım atamaları, 19 Ağustos 2019 günü sabahın erken saatlerinde Diyarbakır Büyükşehir Belediye Başkanı Adnan Selçuk Mızraklı, Mardin Büyükşehir Belediye Başkanı Ahmet Türk ve Van Büyükşehir Belediye Başkanı Bedia Özgökçe Ertan'ın İçişleri Bakanlığı tarafından görevden alınması, yerlerine kayyım atanması ve gelişen olaylar bütünüdür.

2021 Boğaziçi Üniversitesi protestoları'nın kronolojisi.

2021 Ermenistan darbesi veya 25 Şubat Ermeni Muhtırası, Ermenistan Silahlı Kuvvetlerinin Genelkurmay Başkanı Onik Gasparyan ile üst düzey subayların Başbakan Nikol Paşinyan'a bir muhtıra vererek İkinci Paşinyan Hükûmeti'ni istifa etmeye zorladığı askerî müdahaledir.

Mehmet Otuzbiroğlu Türk asker. Eski Kuzey Deniz Saha Komutanı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.