İçeriğe atla

Monolit

Yeryüzündeki en büyük monolit: Mount Augustus.

Monolit, yekpare taş veya kayadan meydana gelen, görünüşte dağ benzeri bir jeolojik veya teknolojik, büyük boyutlu bir kitledir. Sıklıkla çok sert ve katı metamorfik kayadan olan bu kitleleri, genellikle erozyon açığa çıkarmıştır.

İsim Latince monolithus sözcüğünden gelir ki bu da Yunanca μονόλιϑος (monolithos) sözcüğünden gelmektedir. μονόλιϑος sözcüğü ise μόνος yani "tek" ve λίϑος yani "taş"tan türemiştir. İngilizce ve Türkçeye ise Fransızca monolithe sözcüğünden geçmiştir.

Jeolojik Monolitler

Bugün yeryüzündeki en büyük üç monolit şunlardır:

  1. Mount Augustus (Augustus Dağı), Avustralya
  2. La Peña de Bernal, Meksika
  3. Stone Mountain (Taş Dağı), Atlanta, Georgia, ABD

Diğer monolitlerden bazıları:

Stone Mountain yani "Taş Dağı", ABD.

Kuzey Amerika

Avrupa

  • Frau Holle Stone, Almanya
  • Humber Stone, İngiltere
  • King Arthur's Stone, İngiltere
  • Logan Stone, İngiltere
  • Odin Stone, Orkney, Birleşik Krallık - 1814 yılında yok edilmiştir.
  • Cebelitarık Kayası (Rock of Gibraltar)

Afrika

Asya

Avustralya

Güney Amerika

Antarktika

  • Scullin monoliti

Yıllar boyunca Uluru/Ayers Kayası'nın dünyanın en büyük monoliti olduğu yazılmış ve söylenmiştir. Aslında bu iki açıdan da yanlıştır. Zira Uluru bir monolit değildir ve bir monolit olsa bile Mount Augustus ondan yaklaşık 2,5 kat daha büyüktür.

Yapay Monolitler

Monolit, Expo.02 İsviçre

Yekpare taştan meydana gelen abidelere tarihte sıklıkla rastlanır. Bunlar diğer özelliklerine göre farklı isimlerle anılır. Bunun dışında insan eliyle, farklı amaçlar için yapılmış monolitler bulunur. Bazı insan eliyle yapılmış monolitler ve tipler:

Ayrıca bakınız

  • Megalit
  • Monolitik
  • Monolit sütun
  • Monolitik kilise

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kapadokya</span> Türkiyede bulunan turistik bir bölge

Kapadokya, 60 milyon yıl önce Erciyes, Hasandağı ve Göllüdağ’ın püskürttüğü lav ve küllerin oluşturduğu yumuşak tabakaların milyonlarca yıl boyunca yağmur ve rüzgâr tarafından aşındırılmasıyla ortaya çıkan bölgedir.

<span class="mw-page-title-main">Kireç taşı</span> genellikle mercan, foraminifera ve yumuşakçalar gibi deniz canlılarının iskelet parçalarından oluşan bir karbonat tortul kayaç

Kireç taşı genellikle mercan, foraminifera ve yumuşakçalar gibi deniz canlılarının iskelet parçalarından oluşan bir karbonat tortul kayaçtır. Başlıca maddeleri kalsiyum karbonatın farklı kristal formları olan kalsit ve aragonit minerallerdir. Yakından ilişkili bir kaya, yüksek oranda mineral dolomit içeren dolomittir. Eski USGS yayınlarında, dolomit magnezyum kireç taşı olarak anılırdı, artık magnezyum eksikliği olan dolomitler veya magnezyum açısından zengin kalkerler olarak ayrılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kayaç</span> doğal olarak oluşan mineral agregası

Kayaç, çeşitli minerallerin veya mineral ve taş parçacıklarının bir araya gelmesinden ya da bir mineralin çok miktarda birikmesinden meydana gelen katı birikintilerdir. Kayaç terimi eski Türkçede sahre, yeni Türkçede külte ve yabancı dillerdeki rock, roche, gestein sözcükleri karşılığı kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Granit</span>

Granit, sert, kristal yapılı minerallerden meydana gelen tane görünüşlü magmatik felsik müdahaleci magmatik bir kaya türüdür. Granit kelimesi, tamamen kristalli bir kayanın kaba taneli yapısında bulunan Latince granumdan gelir. Plüton içindeki taneler çoğunlukla gözle görülebilir büyüklüktedir. Feldispatın esas mineralleri ortoklas cinsi ile az miktarda plajioklas ve kuvarstır. Ayrıca mika, hornblend, piroksen ve ikinci gruba giren turmalin, apatit, zirkon, grena, manyetit gibi mineraller de bulunabilir. Ancak genellikle "granit" terimi daha geniş bir yelpazede ifade etmek için kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Anıt</span>

Anıt ya da Abide, önemli bir olayın veya büyük bir kişinin gelecek kuşaklarca tarih boyunca anılması için yapılan, göze çarpacak büyüklükte, sembol niteliğinde yapı, olarak tanımlanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Dağ</span> çevresindeki karasal alanlardan daha yüksek olan kara kütlelerine verilen ad

Dağ, çevresindeki karasal alanlardan daha yüksek olan kara kütlelerine verilen addır. "Dağlık" sıfatı, dağlarla ilişkili ve kaplı alanları tanımlamak için kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Kubbetü's-Sahre</span> Kudüste Emevîler tarafından inşa edilmiş İslamî tapınak

Kubbetü's-Sahre, geçmişte Ömer camii olarak bilinen yapı, Kudüs'ün Eski Şehrindeki Tapınak Dağı'nda bulunan bir ibadethanedir. İlk olarak 691-692'de Emevî Halifesi Abdülmelik'in emriyle, MS 70'te Roma'nın Kudüs Kuşatması sırasında yıkılan İkinci Yahudi Tapınağı'nın bulunduğu yerde İkinci Fitne sırasında yapıldı. Orijinal kubbe 1015'te yıkılmış ve 1022-23'te yeniden inşa edilmiştir. Kubbetü's-Sahre, kubbe iç süslemelerinde İslam inancını yansıtan ilk tarihî eser ve İslam mimarisinin günümüze ulaşmış en eski eserlerinden biri kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Uluru</span>

Uluru Ayers Rock olarak da bilinir, Avustralya çöl bölgesinde kumtaşından oluşan bir kaya formasyonu. Uluru-Kata Tjuta Milli Parkı'nın içinde bulunur. Alice Springs'in yaklaşık 340 km güneybatısında Northern Territory'dedir.

<span class="mw-page-title-main">Mount Augustus</span>

Mount Augustus, Dünya yüzeyindeki en büyük monolit. Avustralya'nın batı kısmında Perth'in 850 km kuzeyinde, Carnarvon şehrinin 320 km doğusunda bulunur. Burada doğan Wadjariler onu Burringurrah olarak adlandırırlar. Dağın birçok yerinde, onlar tarafından yapılmış resim işlemeleri ve gravürler mevcuttur. Çevredeki bitki örtüsü, yüksek çalılıklar ve akasya cinsi bitkilerdir.

<span class="mw-page-title-main">Körling</span> Buz üzerinde oynanan takım sporu

Körling, 42×4,3 metrelik buzdan bir pist (rink) üzerinde oynanan olimpik bir takım oyunudur. En basit tanımıyla oyunun amacı, granitten yapılmış dairesel taşı buz üzerinde kaydırarak hedefin merkezinde durdurmaktır.

<span class="mw-page-title-main">Fuji Dağı</span> Japonyada bulunan bir dağ

Fuji Dağı , Honshu adasında bulunan, 3.766 m yüksekliğiyle Japonya’daki en yüksek dağdır. Asya adalarında bulunan ikinci en yüksek yanardağdır ve dünya üzerindeki en yüksek yedinci ada doruğunu oluşturur. Fuji Dağı aktif bir startovolkan olmakla beraber, en son 1707-1708 yılları arasında patladı. Dağ, Tokyo şehrinin 100 km güneybatısında bulunur ve açık havalı günlerde şehirden rahatça görülebilir. Fuji Dağı'nın beş ay boyunca karlı olan simetrik konisi, Japonya'nın kültürel ikonu haline gelmiş, özellikle de sanat ve fotoğrafçılıkta betimlenir; ayrıca turist ve dağcıların sıkça ziyaret ettiği bir doğa harikasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Başkalaşım kayaçları</span> Isı ve basınca maruz kalan kaya

Başkalaşım kayaçları ya da metamorfik kayaçlar, magmatik ve tortul kayaçların çeşitli etkilerle değişime uğraması sonucu oluşurlar. Mermer, başkalaşım kayaçlarına bir örnek olarak verilebilir. Gnays, elmas ve şist de bu kayaçlara verilebilecek diğer örneklerdir.

<span class="mw-page-title-main">Arezzo</span> İtalyanın Toskana bölgesinde, Arezzo iline bağlı ilçe (komün)

Arezzo, İtalya'nın ortakuzey kesiminde, Toskana yönetim bölgesindeki Arezzo ilinin merkezi olan bir komündür.

Göç Destanı, bir Uygur destanıdır. Türeyiş Destanı’nın devamı niteliğindedir. Destanda, Türklerin kutsal taşı Çinlilere verince Tanrı tara­fından cezalandırılması, açlık ve kuraklığın başlaması ile ana vatanlarından göç etmeleri anlatılır.

<span class="mw-page-title-main">Gavin Rossdale</span>

Gavin McGregor Rossdale, rock grubu Bush'un ritim gitaristi ve solisti olan Britanyalı müzisyen. Daha sonra, Institute grubunda solist ve gitarist olarak yer aldı ve solo kariyerinin konserlerinde Bush ve Institute şarkılarını söylemektedir. Müzisyen Gwen Stefani 'nin eski eşidir.

<span class="mw-page-title-main">Chester</span> İngilterenin Kuzey Batı bölgesinde bulunan yerel idare merkezi ve kent

Chester, Birleşik Krallık'ta İngiltere'nin Kuzey Batı bölgesinde törensel Cheshire kontluğunun merkezi olan ve 2009'dan itibaren "Tek-seviyeli bir yerel idare" şeklinde "Cheshire West ve Chester" adlı bir yerel idare merkezi ve kenttir. 1541'den şehir olma statüsünü taşımaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Hertfordshire</span> İngilterenin Doğu bölgesindeki kontluk

Hertfordshire, İngiltere'nin Doğu bölgesinde olan ve metropol olmayan bir "shire" tipi kontluktur. Kontluk merkezi Hertford'dadır.

<span class="mw-page-title-main">Gobustan Devlet Tarihi-Doğa Koruma Alanı</span> Bakünün Karadağ ilçesinde yer alan tarihi doğa koruma alanı

Gobustan Devlet Tarihi- Doğa Koruma Alanı, Azerbaycan'ın başkenti Bakü'nün Karadağ rayonunda yer alan tarihi doğa koruma alanıdır. Pek çok dağ geçidi (Azerbaycanca:Gobu) barındıran bölgenin adının buradan geldiği tahmin edilmektedir. 2007 yılında Haydar Aliyev Vakfı'nın çalışmaları sonucu UNESCO, bölgeyi Dünya Mirası ilan etti..

<span class="mw-page-title-main">Pepsi Max</span>

Pepsi Max PepsiCo şirketine ait Pepsi varyasyonları'ndan biri olan Pepsi markasıdır. The Coca-Cola Company şirketinin Coca-Cola BlāK markasına karşı sunuldu. Düşük kalorili, şekersiz kola, Pepsi Light içeceklerine alternatif olarak pazarlanmaktadır. Öncelikle Avrupa ve Asya pazarlarında satılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Amasya Kalesi</span> Great Amesia Walls

Amasya Kalesi, Türkiye'nin kuzeyindeki Amasya şehrinde yer alan tarihi bir kaledir.