İçeriğe atla

Mond gazı

Mond gazı, endüstriyel ısıtma amacıyla kullanılan ucuz bir kömür gazıdır.[1] Kömür gazları, kömürün yüksek sıcaklığa kadar ısıtılıp ayrıştırılması ile elde edilir. Kömür gazları, 1940'larda ve 1950'lerde doğalgazın benimsenmesine kadar birincil gaz yakıtı kaynağıydı. Genellikle boru dağıtım sistemleri aracılığıyla hanelere tedarik edilen gaz, aydınlatma, ısıtma ve yemek pişirme amacıyla kullanıldı. Gaz adını, mucidi olan Ludwig Mond'dan aldı.[2]

Gaz üretimi

Tepkime

Mond Gazı sürecinde baskın reaksiyon: C + 2H2O = CO2+ 2H2[3]

Mond gazı kabaca aşağıdakilerden oluşmaktadır:

Kaynakça

  1. ^ "Ludwig Mond". Web. HowStuffWorks. Temmuz 2010. 29 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2012. 
  2. ^ "Mond Gas". Google book. R.D. Wood & Co. 1903. Erişim tarihi: 14 Kasım 2012. 
  3. ^ Thomas, Russell. "Producer Gas Plants". Web. academia.edu. Erişim tarihi: 17 Ekim 2012. 
  4. ^ Boak, Ken. "Gasification Historical archive - Mond Gas". 15 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2012. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kömür</span> katmanlı tortul çökellerin arasında bulunan katı, koyu renkli, karbon ve yanıcı gazlar bakımından zengin kayaç

Kömür, katmanlı tortul çökellerin arasında bulunan katı, koyu renkli, karbon ve yanıcı gazlar bakımından zengin kayaçtır. Taşkömürü torkugillerden oluşur. Kömür çoğunlukla diğer elementlerin değişken miktarlarda bulunmasıyla oluşur. Asıl bileşeni karbondur; bunun yanında değişken miktarda hidrojen, kükürt, oksijen ve azot içerir. Isı için yakılan bir fosil yakıt olan kömür dünyanın birincil enerjisinin yaklaşık dörtte birini ve elektriğinin beşte ikisini sağlar. Bazı demir ve çelik üretimi yapan işletmeler ve diğer endüstriyel faaliyetler kömürü yakar. Kömürün ekstraksiyonu ve kullanımı birçok erken ölüme ve çok fazla hastalığa neden olur. Kömür'den her yıl binlerce kişi erken ölüyor.

<span class="mw-page-title-main">Karbondioksit</span> Renksiz, kokusuz, yoğunluğu 152,0 °Cde ve 36 atmosfer basıncında kolayca sıvılaşan ekşimsi tatta bir gaz (CO2)

Karbondioksit, kovalent bağlı bir karbon ve iki oksijen atomundan oluşan moleküle sahip, normal koşullarda gaz hâlinde bulunan bileşiğin adıdır. Renk ve kokusu yoktur. Kimyasal formülü CO2 şeklinde olup molekül ağırlığı 44,009 g/mol'dür. Karbon içeren besin maddelerinin metabolize edilmesi sonucu meydana gelen bir son üründür. Küresel ısınmada önemli bir pay sahibidir. Yerden yansıyan güneş ışınlarının atmosferden çıkma oranını azaltır.

<span class="mw-page-title-main">Fosil yakıt</span> Milyonlarca yıl önce ölmüş bitki ve hayvanlardan oluşan yakıt

Fosil yakıt veya mineral yakıt, hidrokarbon ve yüksek oranlarda karbon içeren doğal enerji kaynağı. Kömür, petrol ve doğalgaz; bu türden yakıtlara başlıca örnektir. Ölen canlı organizmaların oksijensiz ortamda milyonlarca yıl boyunca çözülmesi ile oluşur. Fosil yakıtlar endüstriyel alanda çok geniş bir kullanım alanı bulmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Sera gazları</span> Atmosferde bulunan ve termal kızılötesi aralıktaki radyasyonu emen ve yayan gaz

Sera gazları, Dünya'nın yüzeyi, atmosferi ve bulutları tarafından yayılan kızılötesi radyasyon spektrumu dahilinde belirli dalga boylarındaki radyasyonu emen ve yayan, atmosferin hem doğal hem de antropojenik gaz hâlindeki bileşenleridir. Bu özellikleri nedeniyle, sera etkisine neden olurlar. Su buharı (H2O), karbondioksit (CO2), nitröz oksit (N2O), metan (CH4) ve ozon (O3) başlıca sera gazlarıdır. Sera gazları olmadan, Dünya yüzeyinin ortalama sıcaklığı mevcut ortalama olan 15 °C yerine yaklaşık -18 °C olurdu.

<span class="mw-page-title-main">Fırın</span>

Fırın, malzemeleri sıcak bir ortama maruz bırakmak için kullanılan bir araçtır. Fırının içi boş bir bölümü vardır ve bu bölüm kontrollü şekilde ısıtılır. Antik çağlardan beri kontrollü ısıtma gerektiren çeşitli işlerde fırın kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Doğalgaz</span> yanıcı gazlardan oluşan fosil yakıt türü

Doğalgaz yer kabuğunun içindeki fosil kaynaklı bir çeşit yanıcı gaz karışımıdır. Bir petrol türevidir. Yakıt olarak önem sıralamasında ham petrolden sonra ikinci sırayı alır. Doğalgazın büyük bölümü (%70-90'ı), Metan (CH4) adı verilen hidrokarbon bileşiğinden oluşur. Diğer bileşenleri; etan (C2H6), propan (C3H8), bütan (C4H10) gazlarıdır. İçeriğinde eser miktarda karbondioksit (CO2), azot (N2), helyum(He) ve hidrojen sülfür (H2S) de bulunur. Doğalgaz konvansiyoneldir ve konvansiyonel olmayan doğalgaz türleri arasında kaya gazı, kum gazı ve kömür gazı bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Egzoz gazı</span>

Egzoz gazı, doğalgaz, benzin, mazot, fuel oil ya da kömür gibi yakıtların yanması sonucu ortaya çıkan ve egzoz ve baca yardımıyla atmosfere atılan gazdır.

<span class="mw-page-title-main">Kaya gazı</span>

Kaya gazı ya da kayaç gazı, şeyl gazı, Devonik şeyl doğal gaz, organik madde yönünden zengin kil ile kuvars ve kalsit minerallerinden oluşan tortul kayacın küçük gözeneklerinde bulunan ve yatay sondaj ile hidrolik kırma yöntemleriyle yeryüzüne taşınabilen, konvansiyonel olmayan enerji kaynakları arasında yer alan doğalgaza alternatif gaz. Her shale kayacında kaya gazı bulunmayabilir, zira bunların belirli oranda organik madde içermesi ve yeterli olgunluğa ulaşması gerekir. Petrol ve doğal gaz, ana kayayı terk ederek farklı kayaçlar içine yerleşirken, kaya gazı bu ana kayayı terk etmeyip kalan gazdır.

<span class="mw-page-title-main">Kömür yatağı gazı</span> kömür yataklarında bulunan konvansiyonel olmayan doğal gaz

Kömür yatağı gazı ya da kömür madeni metanı, kömür kökenli metan, kömür yataklarında bulunan konvansiyonel olmayan doğalgaz türü.

Hidrolik kırma, belli bir hidrolik sıvının yerin binlerce metre altındaki tabakalara tazyikli bir biçimde pompalanarak, daha önce mümkün görülmeyen kaya gazı ve türevlerinin çıkarılmasını esas alan mevcut bir tekniğin sadece geliştirilmiş hali. Bu teknik çoğunlukla kömür gazı, kum gazı, kaya gazı ve kaya petrolü gibi kaynakları çıkarmak amacıyla kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'de enerji</span>

Türkiye her yıl birincil enerjisi 6 exajoule tüketiyor, kişi başı 20 megawatt saat (MW/s)'ten fazla. Türkiye'de enerji beşte dört'ten fazla fosil yakıtan: %31 petrol, %28 doğalgaz ve %27 kömür(2016 itibarıyla). Türkiye'nin enerji politikası fosil yakıtın ithalatını küçültmek ister, çünkü onlar ithalatın ödemelerinden dörtte biri kapsamaktadır.. Enerjisi kaynaklarının fosil yakıt olması yüzünden Türkiye’den sera gazı emisyonları dünyada ortalama kişi başından daha büyük, yılda kişi başına 6 ton'dan fazla gelmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'de sera gazı emisyonu</span> Avrasya ülkelerinde iklim değişikliğine sebep olan gazlar

Türkiye'de sera gazı emisyonu ya da salınımı kişi başına yaklaşık 6 tondur. Türkiye her yıl 500 milyon ton sera gazı salmaktadır. Bu oranla Türkiye, dünyanın yıllık salınımının yaklaşık olarak %1'ini meydana getirmektedir. Sera gazı salınımının yaklaşık üçte biri kömür kaynaklıdır. Türkiye, hidroflorokarbon sera gazı salınımının azaltılması hakkındaki Montreal Protokolü'nün Kigali Düzeltmesini imzaladı ve 2021 yılında onayladı.

<span class="mw-page-title-main">Gaz motoru</span>

Gaz motoru; kömür gazı, üretim gazı, biyogaz, çöplük gazı veya Doğalgaz gibi gaz halindeki bir yakıt ile çalışan içten yanmalı bir motordur. İngilterede, terim çok net ve açık iken ABD'de, benzinin İngilizcesi olan "Gasoline" kelimesinin kısaltması olarak çok sıklıkla "gaz" kelimesi kullanılmasından dolayı, böyle bir motor için gaz-halinde-yakıt-kullanan motor ya da doğalgaz motoru terimlerinin kullanımına rastlanılabilir.

<span class="mw-page-title-main">Blau gazı</span>

Blau gazı, mucidi Alman Hermann Blau'nun adını alan, propana benzeyen yapay bir aydınlatıcı gazdı. Isı ile imbiklerde mineral yağların ayrıştırılması ve elde edilen naftanın sıvılaşana kadar sıkıştırılmasıyla üretilmekteydi. Bu durumda taşındı ve LPG gibi, serbest bırakıldıktan sonra tekrar gaz halini aldı. Kimyasal olarak kömür gazına benzemektedir.

<span class="mw-page-title-main">Çöp gazı</span>

Çöp gazı, Çöplük gazı ya da Düzenli depolama gazı, düzenli depolama alanındaki mikroorganizmaların etkisi ile oluşan farklı gazların karmaşık bir karışımıdır. Çöp gazı yaklaşık yüzde kırk ila altmış metan olup geri kalanı çoğunlukla karbondioksittir. Geri kalan miktarlar diğer uçucu organik bileşikleri (VOC'ler) içerir(<1%). Bu eser miktardaki gazlar, çoğunlukla basit hidrokarbonlar olmak üzere çok çeşitli türleri içerir.

<span class="mw-page-title-main">Jeneratör gazı</span>

Jeneratör gazı ya da üretici gaz, doğalgazın aksine, kömür gibi malzemelerden üretilen yakıt gazıdır. Hava ile kısmi yanma yoluyla çeşitli yakıtlardan üretilebilir, genellikle sabit bir sıcaklığı korumak ve hava gazının hidrojen ile zenginleştirilmesi yoluyla daha yüksek bir ısı içeriği gazı elde etmek için aynı anda su veya buhar enjeksiyonu ile modifiye edilebilir. Bu açıdan kömür gazı, kok fırını gazı, su gazı ve karbüratörlü su gazı gibi diğer "üretilmiş" gaz türlerine benzer. Üretici gaz, kok kömürü fırınları ve yüksek fırınlar, çimento ve seramik fırınlar gibi demir ve çelik üretimi için endüstriyel yakıt veya gaz motorları aracılığıyla mekanik güç olarak kullanılmıştır. Isıtma değerinde karakteristik olarak düşüktü, ancak yapım maliyeti ucuz olması nedeniyle büyük miktarlarda üretilmesi ve kullanılması mümkündü.

<span class="mw-page-title-main">Havagazı fabrikası</span> yanıcı gaz üretimi için endüstriyel bir tesis

Havagazı fabrikası veya gazhane havagazı üretimi için endüstriyel bir tesis ve depolama alanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Doğalgaz işleme</span>

Doğal gaz işleme, saf doğalgazları, çeşitli metan olmayan hidrokarbonları ve sıvıları, boru hattı kalitesinde kuru doğalgaz olarak adlandırmak üzere ayırarak, ham doğalgazı temizlemek için tasarlanmış karmaşık bir endüstriyel işlemdir.

Kömür gazlaştırma, kömür ve su, hava ve/veya oksijenden, esas olarak karbonmonoksit (CO), hidrojen (H2), karbondioksit (CO2), doğalgaz (CH4) ve su buharından (H2O) oluşan bir karışım olan sentez gazı üretme işlemidir.

<span class="mw-page-title-main">Boudouard reaksiyonu</span>

Adını Octave Leopold Boudouard'dan alan Boudouard reaksiyonu, belirli bir sıcaklıkta karbon monoksit ve karbon dioksitin kimyasal denge karışımının redoks reaksiyonudur. Karbon monoksitin karbondioksit ve grafite orantısız hale gelmesi veya bunun tersidir:

2CO CO2 + C