İçeriğe atla

Moleküler patoloji

Moleküler patoloji, organlar, dokular veya vücut sıvıları içindeki genetik düzeydeki değişimlerin moleküler yöntemler aracılığıyla incelenmesi yoluyla hastalıkların araştırılmasına ve teşhisine odaklanan patoloji'nin yeni gelişmekte olan bir alt dalıdır[1] Moleküler patoloji; tanıyı en uygun hale getirmek, tedaviyi ve hastalığın seyrini en iyi şekilde belirlemek için standart patolojik parametrelere ek olarak, genetik verilerin kullanımı olarak da tanımlanabilmektedir.[2] Önemli bir husus, tanı hem dokulardaki morfolojik değişikliklere (geleneksel tıbbi patoloji) hem de moleküler testlere dayandığında daha hassas tanının mümkün olmasıdır.[3]

Moleküler patoloji teknikleri

Moleküler patoloji teknikleri gelişmeye devam etmektedir.[4] Yeni teknolojiler, gelişmiş teşhis kapasitesi için artan hassasiyeti sağlamıştır.[5] Ayrıca, yeni metodolojiler, hasta yönetimi için tanı, hastalığın seyrini tahmin etme ve tedaviye ait izlemenin yanı sıra hastalığın patofizyolojisinin aydınlatılmasına yardımcı olmak için nükleik asit ve protein imzalarını etkili bir şekilde sorgulamak için olgunlaşmıştır.[5] Polimeraz zincir reaksiyonu (PCR), nükleik asit amplifikasyonu için temel metodoloji olmaya devam etse de nükleik asit saptama metodolojilerindeki (yani PCR) gelişmeler, floresan ve boncuk tabanlı dizi teknolojilerini kullanarak saptama hassasiyetini artırmıştır.[4] Tek baz çifti doku bozuklukları, hastalık patogenezindeki nokta mutasyonlarını ayırt etmek için dizileme ve ilgili teknikler yoluyla tespit edilebilmektedir.[4] Yüksek çözünürlüklü erime analizi gibi yeni teknolojiler, genetik mutasyonların veya nükleik asit dizilerindeki varyansın PCR analizinden sonra hızlı ve yüksek verim sağlamaktadır.[4]

Moleküler patoloji teknikleri:

Moleküler patoloji testleri tanı, hastalıkların gidişatı ve hedefe yönelik tedavi verilecek hastaları belirlemede kullanılmaktadır.[6] İmmünohistokimya, in situ hibridizasyon ve polimeraz zincir reaksiyonu (PCR) moleküler değişiklikleri tespit etmek için kullanılan metodlardır.[6] Moleküler patoloji testleri lenfoma ve yumuşak doku tümörlerinde tanı amaçlı; akciğer, meme ve gastrointestinal tümörlerinde hedefe yönelik tedavi verilecek hastaları belirlemede kullanılmaktadır.[6]

Kanserin moleküler patolojisi

DNA dizilimi ve diğer moleküler analiz araçlarındaki hızlı teknik gelişmeler, kanserin gelişimi ve ilerlemesinde rol oynayan somatik mutasyonların keşfini yönlendirmektedir.[7] Gen ekspresyonu profili, belirgin şekilde tedavi edilebilen tümörleri olan hastaları belirlemek için kullanılmaktadır; örneğin, gen ekspresyonu dizileri, hangi meme kanseri hastalarının kemoterapiden fayda göreceğini belirlemeye yardımcı olabilmektedir.[7] Moleküler profilleme çoğu kanser için yürütülmektedir ve onkoloji alanında yeni bir moleküler patolog nesline yol açacaktır.[7] Moleküler patoloji devriminin etkileri hem kanser hastası hem de sağlık sistemi için çok derindir.[7]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "Molecular pathology of cancer". British Journal of Cancer. 75 (8): 1226-1245. 1997. ISSN 0007-0920. PMC 2222796 $2. 
  2. ^ "Ergin M. Department of Pathology, Çukurova Unıversıty, Faculty of Medicine" (PDF). 14 Aralık 2010 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  3. ^ Cai, H. Y.; Caswell, J. L.; Prescott, J. F. (1 Mart 2014). "Nonculture Molecular Techniques for Diagnosis of Bacterial Disease in Animals: A Diagnostic Laboratory Perspective". Veterinary Pathology (İngilizce). 51 (2): 341-350. doi:10.1177/0300985813511132. ISSN 0300-9858. 
  4. ^ a b c d Bluth, Mark J.; Bluth, Martin H. (2018). "Molecular Pathology Techniques: Advances in 2018". Clinics in Laboratory Medicine. 38 (2): 215-236. doi:10.1016/j.cll.2018.03.004. ISSN 1557-9832. PMID 29776628. 8 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2021. 
  5. ^ a b c d e Bluth, Mark J.; Bluth, Martin H. (2013). "Molecular pathology techniques". Clinics in Laboratory Medicine. 33 (4): 753-772. doi:10.1016/j.cll.2013.09.004. ISSN 1557-9832. PMID 24267184. 8 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2021. 
  6. ^ a b c Demirağ, Funda (2016). "Moleküler Patolojinin Kapsamı ve Rolü". Turkiye Klinikleri Radiation Oncology - Special Topics. 2 (1): 70-75. 8 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2021. 
  7. ^ a b c d Harris, Timothy J. R.; McCormick, Frank (2010). "The molecular pathology of cancer". Nature Reviews Clinical Oncology (İngilizce). 7 (5): 251-265. doi:10.1038/nrclinonc.2010.41. ISSN 1759-4782. 29 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2021. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Meme kanseri</span>

Meme kanseri, meme hücrelerinde başlayan kanser türüdür. Akciğer kanserinden sonra, dünyada görülme sıklığı en yüksek olan kanser türüdür. Her 8 kadından birinin hayatının belirli bir zamanında meme kanserine yakalanacağı bildirilmektedir. Erkeklerde de görülmekle beraber, kadın vakaları erkek vakalarından 100 kat daha fazladır. 1970'lerden bu yana meme kanserinin görülme sıklığında artış yaşanmaktadır ve bu artışa modern, Batılı yaşam tarzı sebep olarak gösterilmektedir. Kuzey Amerika ve Avrupa ülkelerinde görülme sıklığı, dünyanın diğer bölgelerinde görülme sıklığından daha fazladır.

<span class="mw-page-title-main">Akciğer kanseri</span> Akciğer dokularında gelişen bir hastalık

Akciğer kanseri, akciğer dokularındaki hücrelerin kontrolsüz çoğaldığı bir hastalıktır. Bu kontrolsüz çoğalma, hücrelerin çevredeki dokuları sararak veya akciğer dışındaki organlara yayılmaları ile (metastaz) sonuçlanabilir. Dünya Sağlık Örgütünün (WHO) raporuna göre akciğer kanseri tüm dünyada kanser türleri arasında en sık ölüme neden olan kanser türüdür ve tüm dünyada her yıl yaklaşık 1,6 milyon ölüme neden olmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kanser</span> DNA hasarı sonucu hücrelerin kontrolsüz şekilde çoğalması

Kanserler (Habis tümörler, Malign tümörler), genellikle sürekli ve hızlı büyüyen tümörlerdir. Kapsülleri yoktur, büyürken sınır tanımazlar, çevresindeki dokuların ve damarların içine girerler (invazyon, infiltratif büyüme). Sıklıkla metastaz yaparlar. Tedavi edilmeyen ya da tedavisi gecikmiş kanserler ölümcüldür.

<span class="mw-page-title-main">Polimeraz zincir reaksiyonu</span> Çalışma için bir DNA örneğini çoğaltmaya yönelik laboratuvar tekniği

Polimeraz zincirleme tepkimesi, DNA içerisinde yer alan, dizisi bilinen iki segment arasındaki özgün bir bölgeyi enzimatik olarak çoğaltmak için uygulanan tepkimelere verilen ortak bir isimdir.

<span class="mw-page-title-main">Elektroforez</span>

Elektroforez, bir elektrik alanın etkisi altında yüklü parçacıkların (iyonların) göçünü ve ayrılmasını tanımlayan genel bir terimdir. Bu teknoloji, nükleik asitlerin ayrıştırılması ve analizi için önem taşımaktadır. Nükleik asitlerin elektroforezi, klonlanmış DNA fragmanlarının izolasyonu ve manipülasyonu için laboratuvar tezgahında rutin olarak kullanılmaktadır. Ek olarak, nükleik asitlerin hücrelerdeki ve dokulardaki rolünü ve etkileşimini değerlendiren birçok moleküler biyoloji protokolünün kritik bir bileşenidir. Nükleik asit elektroforezi, mevcut genom dizileme çağında özel bir önem kazanmıştır. Bu uygulama, nükleik asit analizinin hızı ve doğruluğunu yansıtacak şekilde gelişmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Histopatoloji</span> Hastalığı incelemek ve teşhis etmek için dokunun mikroskobik incelenmesi

Histopatoloji ya da patolojik histoloji, hastalıklı dokunun histolojik incelenmesinde uzmanlaşan patoloji dalıdır. Anatomik patoloji açısından önemli bir araç olan histopatoloji, aynı zamanda kanser ve diğer hastalıkların doğru ve kesin teşhisi için kullanılır ve bu açıdan çok önemlidir.

<span class="mw-page-title-main">Patoloji</span> hastalıkla ilgili hücrelerdeki, dokulardaki ve organlardaki yapısal ve işlevsel değişikliklerin tanınması, araştırılması ve incelenmesiyle ilgilenen bilim dalı

Patoloji , hastalık çalışması ve bilimi kelimelerinin birleşmesi ile oluşmuş hastalıklar bilimi anlamına gelen bir sözcüktür. Ayrıca belirli bir bozukluğun tipik özellikleriyle birlikte bütününe patoloji denilebilir.

<span class="mw-page-title-main">Rahim ağzı kanseri</span> Rahim ağzında meydana gelen kötücül kanser

Serviks kanseri, servikal kanser ya da rahim ağzı kanseri, rahim ağzının malign (kötücül) kanseridir. Serviks kanseri, epitelden köken alan malign tümör, yani karsinomdur. İlk belirtisi vajinal kanama olabilir, ama iyice ilerleyene kadar bir belirti göstermeme durumu da söz konusudur. Tedavisi, erken evrelerde ameliyat, ileri aşamalarda kemoterapi ve radyoterapidir.

<span class="mw-page-title-main">Otofaji</span>

Otofaji, yeni ve daha sağlıklı hücreler elde edinmek için vücudun hasarlı hücreleri temizleme yoludur.

<span class="mw-page-title-main">Gırtlak kanseri</span> gırtlakta bulunan solunum sistemi kanseri

Gırtlak veya larinks kanserleri çoğunlukla skuamöz hücreli karsinomlardır ve gırtlak epitelinden kaynaklandıklarını gösterirler.

<span class="mw-page-title-main">Hepatosellüler karsinom</span>

Hepatosellüler karsinom (HCC) karaciğerin primer kanseri. Karaciğer tümörleri ile karıştırılmamalıdır.

Tümör belirteci ya da Tümör markeri, kanserin varlığını veya kanser davranışını(ilerleme veya tedaviye yanıt gibi) belirlemek için kullanılabilen biyobelirteçlere verilen addır.

<span class="mw-page-title-main">Ewing sarkomu</span> Kemik veya yumuşak dokuda okuşan bir kanser türü

Ewing sarkomu kemik veya yumuşak dokuda oluşan bir kanser türüdür. Semptomlar tümör bölgesinde şişme, ağrı, ateş ve kemik kırığı içerebilir. Başladığı en yaygın alanlar bacaklar, pelvis ve göğüs duvarıdır. Vakaların yaklaşık% 25'inde kanser tanı anında vücudun diğer bölgelerine artık yayılmıştır. Komplikasyonlar plevral efüzyon veya parapleji içerebilir.

<span class="mw-page-title-main">Rabdomyosarkom</span> iskelet kası progenitörlerinden kaynaklanan iskelet kası kanseri

Rabdomyosarkom (RMS), iskelet kası miyositlerinde tam olarak farklılaşamayan mezenkimal hücrelerden gelişen oldukça agresif bir kanser türüdür. Tümör hücreleri rabdomiyoblast olarak tanımlanır.

Kanser tanısı , günümüz sağlık sorunlarının en önemlilerinden biridir. Kanserde "erken tanı" ilkesi, tanı tekniklerinin oldukça iyi bir düzeye gelmesini sağlamıştır.

Moleküler onkoloji; tümörlerin moleküler düzeyde araştırıldığı ve kanser kimyası ile ilgilenen disiplinler arası bir daldır. Kanser riskinin öngörülmesinden kanserin tedavi edilmesine kadar birçok konuda önemli rol oynamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Hassas tıp</span>

Hassas tıp, tek ilaca uyan bir model yerine, tıbbi kararlar, tedaviler, uygulamalar veya ürünlerin bir hasta alt grubuna uyarlanmasıyla sağlık hizmetlerinin özelleştirilmesini öneren tıbbi bir modeldir. Hassas tıpta, bir hastanın genetik içeriği, diğer moleküler veya hücresel analizler bağlamında uygun ve optimal tedavileri seçmek için teşhis testleri sıklıkla kullanılmaktadır. Hassas tıpta kullanılan araçlar moleküler teşhis, görüntüleme ve analitiği içerebilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Moleküler tanı</span>

Moleküler tanı, moleküler yöntemlerle hastalıklara tanı koymayı amaçlayan bir disiplindir. Moleküler tanı, genomdaki ve proteomdaki biyolojik belirteçleri ve hücrelerinin genlerini protein olarak nasıl ifade ettiğini, moleküler biyolojiyi tıbbi testlere uygulayarak analiz etmek için kullanılan tekniklerin bir koleksiyonudur. Tıpta hastalığı teşhis etmek ve izlemek, riski tespit etmek ve bireysel hastalar için en iyi hangi tedavilerin işe yarayacağına karar vermek ve tarımsal biyogüvenlikte benzer şekilde mahsul ve hayvan hastalıklarını izlemek, riski tahmin etmek ve hangi karantina önlemlerine karar vermek için kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Gerçek zamanlı polimeraz zincir reaksiyonu</span>

Gerçek zamanlı polimeraz zincir reaksiyonu, polimeraz zincir reaksiyonuna (PCR) dayanan bir moleküler biyoloji laboratuvar tekniğidir. Hedeflenen bir DNA molekülünün amplifikasyonunu geleneksel PCR'da olduğu gibi sonunda değil, PCR sırasında izler. Real-time PCR, kantitatif ve yarı-kantitatif olarak kullanılabilir.

<span class="mw-page-title-main">Testis kanseri</span>

Testis kanseri, erkek üreme sistemi’nin parçası olan testislerde oluşan kanser'dir. Belirtileri, testiste yumru veya testis torbası'nda şişlik veya ağrıyı içerebilir. Tedavi kısırlık ile sonuçlanabilir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.