İçeriğe atla

Moldova'da insan hakları

Moldova'da insan haklarının durumu 2002'den bu yana inceleme altına alınmış ve Moldova'daki ve dünyanın dört bir yanındaki insan hakları örgütleri, bağımsız medyaya yönelik adil olmayan baskılara ve diğer ihlallere karşı itirazlarda bulunmuşlardır.

ABD Dışişleri Bakanlığı'nın İnsan Ticaretini İzleme ve Mücadele Ofisi, ülkeyi 2017 yılında "2. Kademe" İzleme Listesi'ne almıştır.[1]

Savunmasız grupların hakları

Romanlar

Romanlara karşı ayrımcılık Moldova toplumunda sistemik bir sorundur. Başta polis olmak üzere kolluk kuvvetlerine karşı ayrımcı tutum, düşmanlık, istismarcı davranışlar, fiziksel ve psikolojik şiddet uygulanmaktadır.[2] Kötü muameleler genellikle gözaltı sırasında gerçekleşmekte ve ifade ve itiraf almayı amaçlamaktadır.[2] Devlet yetkililerinin, bireyler tarafından Romanlara karşı gerçekleştirilen fiziksel istismar vakalarını soruşturmayı veya bunlara yaptırım uygulamayı reddettiği durumlar da söz konusudur. Roman halkının okuryazarlık düzeyi ulusal ortalamanın altındadır ve bazı topluluklarda akan su, su tesisatı ve ısıtma sistemi bulunmamaktadır.[3]

İfade ve basın özgürlüğü

Moldova Anayasaları ve yasaları ifade özgürlüğünü ve medya özgürlüğünü korur ve sansürü yasaklar. Yine de doğrudan ve dolaylı sansür uygulanmakta ve Freedom House'un 2016 Basın Özgürlüğü raporunda Moldova "kısmen özgür" olarak derecelendirilmektedir.[4]

2020 yılında Freedom House, kağıt üzerinde medyaya güçlü bir koruma sağlandığını, ancak hakaret yasalarının hakların elinden alınmasına izin verdiğini ve bunun özellikle yerel düzeyde "kötü niyetle hareket eden kişiler resmi denetçileri etkileyebileceği için medya üzerinde baskı uygulamak için kolay ve rahat bir mekanizma" haline geldiğini açıkladı ."(2020'de başkan Igor Dodon, tatillerini haber yaptığı için Ziarul de Gardă'ya hakaret davası açmıştır.)[5]

Ayrıca bakınız

  • Moldova'da LGBT hakları
  • Moldova'da Suç
  • Romanya'da insan hakları
  • Transdinyester'de insan hakları
  • Ukrayna'da insan hakları

Yukarıdaki Tarihsel Derecelendirme Tablosuna İlişkin Notlar

1.^"Yıl"ın "Kapsanan Yıl" anlamına geldiğini unutmayın. Bu nedenle 2008 yılı olarak işaretlenen bilgiler 2009 yılında yayınlanan rapordan alınmıştır.
2.^^ 1 Ocak itibarıyla.
3.^^ Moldova parlamenter bir cumhuriyettir ; Başkanlık, başbakan ve parlamentonun yasama yetkisinin çoğunu elinde tuttuğu törensel bir pozisyon olarak kabul ediliyor.[6][7]
4.^^ Freedom House e-tablosunda, Kuzey Makedonya'dan Kuzey Kore'ye kadar her ülke için verilen derecelendirmeler, alfabetik olarak kendisinden önceki ülkeye uygulanırken, Kuzey Makedonya'nın derecelendirmeleri (hem sivil hem de siyasi haklar için 3) Kuzey Kore'ye uygulanıyor. Kuzey Makedonya “M” harfiyle başlıyor (“Makedonya, Kuzey”de olduğu gibi), Kuzey Kore ise “N” harfiyle başlıyor; dolayısıyla "M" ve "N" harfleriyle başlayan her ülke ( Norveç hariç) etkilenmektedir.

Kaynakça

  1. ^ "Trafficking in Persons Report 2017: Tier Placements". www.state.gov (İngilizce). 28 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Aralık 2017. 
  2. ^ a b "Rele tratamente pe motiv de discriminare în Moldova" (PDF). Promo-LEX. Chișinău. 2012. s. 28. 2 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2019. 
  3. ^ "Moldova: Raport asupra drepturilor omului pe anul 2016" (PDF). Ambasada SUA în Moldova. 3 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 14 Mayıs 2024. 
  4. ^ "Moldova / Country report / Freedom of the Press". Freedom House. 2016. 22 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Şubat 2017. 
  5. ^ ""FoTP_Moldova-2021_En_0.pdf"" (PDF). Freedom House. 26 Kasım 2023. 17 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 26 Kasım 2023. 
  6. ^ "Moldova elects pro-Russian Igor Dodon as president". Politico (İngilizce). 14 Kasım 2016. 10 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2022. 
  7. ^ "Maia Sandu, a reformist ex-prime minister, becomes president". The Economist. 19 Kasım 2020. ISSN 0013-0613. 9 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2022. 

İlgili Araştırma Makaleleri

Uluslararası İfade Özgürlüğü İletişimi 1992 yılında, 71 devlet dışı organizasyonun ifade özgürlüğünü ilerletmek ve savunmak için kurulmuş küresel bir ağdır.

<span class="mw-page-title-main">Liberal demokrasi</span> Siyasi ideoloji ve hükûmet biçimi

Liberal demokrasi veya Batı demokrasisi, temsilci demokratik bir hükûmet biçimi altında işleyen liberal siyasi bir ideolojinin birleşimidir. Birden fazla ayrı siyasi partinin katıldığı seçimler, hükûmetin farklı kollarına güçler ayrılığı, günlük yaşamda açık bir toplumun bir parçası olarak hukukun üstünlüğü, özel mülkiyetle piyasa ekonomisi, insan haklarının, medeni hakların, medeni özgürlüklerin ve siyasi özgürlüklerin eşit şekilde korunması gibi özelliklere sahiptir. Uygulamada sistemini tanımlamak için liberal demokrasiler genellikle hükûmetin yetkilerini belirleyen ve toplumsal sözleşmeyi güvence altına alan bir anayasaya başvururlar, bu anayasa ya kodifiye edilmiş ya da kodifiye edilmemiş olabilir. 20. yüzyılın ikinci yarısında genişleme döneminden sonra liberal demokrasi, dünyadaki yaygın bir siyasi sistem haline geldi.

<span class="mw-page-title-main">Freedom House</span> kâr amacı gütmeyen araştırma kuruluşu

Freedom House, 1941 yılında kurulmuş, merkezi Washington'da olan ve belli ülkelerde şubeleri bulunan demokrasi, siyasi özgürlük ve insan hakları konusunda araştırma ve savunuculuk yapan bir sivil toplum kuruluşudur.

<span class="mw-page-title-main">İnternet sansürü</span> İnternette nelere erişilebileceğinin, nelerin yayınlanabileceğinin veya nelerin görüntülenebileceğinin kontrol edilmesi veya engellenmesi

İnternet sansürü, internetteki bilgilere erişmeye veya bilgi koymaya yönelik denetime verilen addır. İnternet sansür, sansürün en yeni türlerinden biridir. Devlet, hükûmet organları, İnternet sağlayıcı ve interneti kontrol etme imkânı olan şirket ve kurumların kullanıcıların İnternetteki faaliyetine kontrol veya yasaklar koyması demektir. İnternet sansürün giderilmesi şu anda İnternetin en büyük sorunlarından biridir. İnternetle ilgili olan birçok şirket internet sansürünün giderilmesi ve İnternet sansürden kaçınma yolları aramakla meşguldürler.

<span class="mw-page-title-main">Basın özgürlüğü</span> Çeşitli medya aracılığıyla iletişim ve ifade özgürlüğü

Basın özgürlüğü, haber, fikir ve düşünceleri, çoğaltıcı araçlarla, serbestçe açıklayabilmek özgürlüğüdür. Bilgi ve düşünceleri serbest olarak toplayıp, yorum ve eleştiri yaparak çoğaltabilmek ve bunları serbest olarak yayımlayıp dağıtabilmek haklarını içerir.

Soğutma etkisi, ifade özgürlüğünün bir kişi ya da öbeğin çıkarı uyarınca kısıtlanmasını ifade eden bir hukuk ve iletişim terimidir. Otosansürü tetiklemektedir.

<span class="mw-page-title-main">Dine hakaret</span> Dini etkinliklere dinsel ögelere veya dini açıdan kutsal sayılan kişilere hakaret veya saygısızlık

Dine hakaret, dinî faaliyetlere, dinsel ögelere veya dinî açıdan kutsal sayılan kişilere hakaret anlamına gelir.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Kore'de sansür</span>

Kuzey Kore'de sansür Dünya ülkeleri arasında, iletişim üzerinde en aşırı sıkı kontrol altına almış hükûmeti ile yapılan sansürdür. Ülke, rutin olarak Sınır Tanımayan Gazeteciler tarafından her yıl yayınlanan Dünya Basın Özgürlüğü Endeksi sıralamasında alt sırada yer almaktadır. 2007 yılından itibaren 2016 yılına kadar Kuzey Kore, yaklaşık 180 ülke içerisinde, Eritre'nin arkasında, sondan ikinci sırada ve 2002 yılından 2006 yılına kadar dünyanın en kötüsü olarak listede yer almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Zinaida Greceanîi</span> 7. Moldova başbakanı

Zinaida Greceanîi Moldovalı siyasetçi. 8 Haziran 2019'dan bu yana Moldova Parlamentosu Başkanı olarak görev yapmaktadır. Greceanîi daha önce 31 Mart 2008'den, 14 Eylül 2009 yılına kadar Moldova Başbakanı olarak görev yapmıştır. 2011 yılından itibaren Moldova Cumhuriyeti Sosyalist Partisi'nin başkanıdır. Daha önce Moldova Komünistler Partisi'nin bir üyesiydi. Moldova'nın ilk kadın başbakanıdır.

Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasası'nın uyarlanmasından sonra (1995), Azerbaycan'da yasal reformlar kapsamında demokratik ilkelere ve uluslararası hukukun gerekliliklerine uygun olarak yeni yasal düzenlemeler ve değişiklikler yapılmıştır. Genel olarak, Azerbaycan Anayasasında temel insan ve sivil hakları ve özgürlükleri ile ilgili 48 madde bulunmaktadır. Anayasanın 3. bölümü özellikle Azerbaycan vatandaşlarının insan hakları, mülkiyet hakları, eşitlik hakları, fikrî mülkiyet hakları, medeni haklar, sanıkların hakları, grev hakkı, sosyal güvenlik hakkı, oy kullanma hakkı ve ifade, vicdan ve düşünce özgürlüğü haklarını kapsamaktadır. 28 Aralık 2001 tarihinde Azerbaycan Cumhuriyeti Millet Meclisi, Azerbaycan Cumhuriyeti İnsan Hakları Komisyonu adında bir kurumun kurulması için anayasa kanununu kabul etti ve 5 Mart 2002'de cumhurbaşkanı bunun uygulanması, yasal çerçevesinin oluşturulması ve işleyişi hakkında bir kararname imzaladı.

<span class="mw-page-title-main">Ermenistan'da sansür</span>

Ermenistan'da sansür, farklı zamanlarda çeşitli yasalarla yürürlükte olmakla beraber uzun bir tarihe sahiptir.

Ülkelere göre sansür; internet sansürü, basın özgürlüğü, ifade özgürlüğü ve insan hakları gibi alt başlıklara ayrılır.

<span class="mw-page-title-main">Honduras'ta sansür</span>

Honduras'ta sansür, ülkeye ilk kez 1830 yılında ülkeye eğitim, basın özgürlüğü, din özgürlüğü gibi konularda liberal reformlar sağlayan Orta Amerika Federal Cumhuriyeti başkanı Francisco Morazán ile girmiştir.

Amerika Birleşik Devletleri'nde sansür, konuşma veya kamuya açık iletişimin bastırılmasını içermektedir ve Amerika Birleşik Devletleri Anayasası'nın Birinci Değişikliği ile korunan ifade özgürlüğü meselelerini gündeme getirir. Bu temel özgürlüğün yorumu, kutsandığından bu yana değişiklik göstermiştir. Örneğin, Amerikan Karşıtı Faaliyetleri İzleme Komitesi'nin duruşmalarında örneklendiği üzere, 1950'lerin yaygın anti-komünist duyarlılık döneminde kısıtlamalar arttı. Miller - California (1973) davasında, ABD Yüksek Mahkemesi, Birinci Değişikliğin, ifade özgürlüğünün müstehcenlik için geçerli olmadığını ve dolayısıyla sansürlenebileceğini söyledi. Bazı nefret söylemi biçimleri eyleme geçmedikleri veya başkalarını yasadışı eylemlerde bulunmaya teşvik etmedikleri sürece yasal olsa da, daha şiddetli eylemler insanların veya grupların yürüyüş izinlerinin veya Westboro Baptist'in reddedilmesine yol açtı. Kilise hakkında dava açıldı, ancak ikincisi aleyhindeki ilk olumsuz karar, daha sonra ABD Yüksek Mahkemesi'nin Snyder - Phelps davasına temyiz edildiğinde bozuldu.

Amerika Birleşik Devletleri Dışişleri Bakanlığı'nın Samoa'daki İnsan Hakları Uygulamalarına İlişkin Ülke Raporu şunları belirtmektedir:

Yasa ifade ve basın özgürlüğünü öngörüyor ve hükümet genellikle uygulamada bu haklara saygı duyuyor ve akademik özgürlüğü veya interneti kısıtlamıyordu. Genel olarak bağımsız medya aktifti ve kısıtlama olmaksızın çok çeşitli görüşleri ifade etti. Kanun, herhangi bir kamu üyesinin talebi üzerine mahkeme kararı çıkarılmasına rağmen gizli bir kaynağı açıklamayı reddeden gazetecilere hapis cezası öngörüyor. Ancak, bu kanuna başvuran herhangi bir dava açılmamıştır.

Maldivler, uluslararası basın özgürlüğü endekslerinin ortasından ilk üçte birine kadar sıralanmakta ve büyük ölçüde özgürlüğü göstermektedir. Bununla birlikte, medyada din üzerine tartışmalar sıkı bir şekilde sınırlandırılmıştır.

Filipinler'de sansür, Filipinler'deki belirli bilgilerin kontrolünü ifade eder.

Bolivya'da sansür, Bolivya'nın yerli nüfusu ile Avrupa kökenli zengin nüfus arasında yıllarca süren çatışmalara dayanmaktadır. Bolivya 1982'de demokratikleşene kadar medya sıkı bir şekilde kontrol ediliyordu. Evo Morales'in seçilmesinden bu yana, özgürlük evi2 Ekim 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. tarafından kısmen özgür olarak nitelendirilen sansür, basın özgürlüğü konusunda 53/100 puanla yıllar içinde arttı. Evo Morales hükûmeti o zamandan beri medyayı kontrol etmeye ve onun lehine düzenlemeye çalıştı. "Şubat 2016'da seçmenler, Morales'in dördüncü dönem için aday olmasına izin verecek bir referandumu reddettiler. Oylama, yaygın olarak, referandumun yenilgisinden sorumlu göründüğü medyayı çökertme girişimiyle karşılık veren cumhurbaşkanına bir azarlama olarak görüldü. Oylamadan kısa bir süre sonra hükûmet, İletişim Bakanlığı bünyesinde hükûmetin çevrimiçi topluluklarla etkileşimlerini koordine etmekle görevli bir organ olan Sosyal Ağlar Genel Müdürlüğü'nü kurdu. Bu misyon, hükûmet dostu mesajları çevrimiçi olarak yayma ve sosyal medyada hükûmeti eleştirenlerle genellikle agresif bir şekilde iletişim kurma çabalarını içerir.

Sanatsal ifade özgürlüğü, bir sanatçının çalışmalarını özgürce düşünebilmesi, tasarlanması, ürünün ortaya konması ve yaygınlaştırılması veya sanat eserlerinin yaygınlaştırılması ve bunun devlet veya başka bir kişi, zümre, platform tarafından müdahaleye uğramaması anlamına gelmektedir. Sanatsal ifade özgürlüğü denince sanatın herhangi bir dalında herhangi bir formu üretenlerin düşüme, tasarlama, ürünleştirme ve yaygınlaştırma aşamalarının tamamında tamamen özgür olmaları demektir. Sanatsal ifade özgürlüğü, sanatçının veya sanat eserlerinin devlet tarafından desteklenmesi ve sanat eserlerine ulaşmak isteyen kişilerin eserlere erişim hakkını güvence altına almasını da kapsayan hakların tümünü içermektedir.

Moldova'da din ağırlıklı olarak Ortodoks Hristiyandır. Moldova Cumhuriyeti Anayasası din özgürlüğünü korur ve ulusal hükûmet uygulamada bu hakka genel olarak saygı gösterir.