İçeriğe atla

Mokvi Katedrali

Koordinatlar: 42°50′06″K 41°30′28″D / 42.83500°K 41.50778°D / 42.83500; 41.50778
Mokvi Katedrali
მოქვის ეკლესია
Mokvi Katedrali
Harita
Temel bilgiler
KonumMokvi, Oçamçıra, Gürcistan
Abhazya (de facto)
Koordinatlar42°50′06″K 41°30′28″D / 42.83500°K 41.50778°D / 42.83500; 41.50778
İnançGürcü Ortodoks Kilisesi
Mimari
Mimari biçimGürcü; Katedral
İnşaat başlangıcı10. yüzyıl, Kral III. Leon dönemi
Özellikler
Kubbe sayısı1
Mokvi İncili
Peter'in inkar etmesi
İsa'nın hayatından sahneler
Hainlik
Mokvi İncilinden sayfalar

Mokvi Katedrali (Gürcüce: მოქვის ეკლესია) Gürcistan/Abhazya'nın Oçamçıra rayonundaki Mokvi köyünde konumlanmış bir Gürcü Ortodoks katedralidir.

Mokvi Katedrali, 10. yüzyılın üçüncü çeyreğinde ve Kral III. Leon'un saltanatında inşa edilmiş beş nefli bir kilisedir. Kaybolmuş bir yazıta göre, (Mokvi'yi 1659'da ziyaret eden II. Dositheos tarafından dikilmiş) kilise İmparator I. Aleksios ve IV. Davit döneminde boyanmıştır.[1] Abhazya Piskoposluğuna göre, kilisede en azından 17. yüzyıla kadar bir piskopos ikamet etmiştir.[1]

Mokvi Katedrali'ni tasvir eden hatıra paralar

Tarihi ve mimarisi

Yüzyıllar boyunca Mokvi, el yazmalarının kopyalandığı ve eski yazmaların yenilendiği önemli bir Gürcü kültürü merkeziydi. Mokvi kilisesi kütüphanesindeki el yazmaları günümüze kadar korunmuştur ve Mokvi'de görev yspmış kişilerin isimlerini içerir. Özel önem taşıyan ve sanatsal değeri olan Mokvi eserleri arasında ünlü Mokvi İncilleri de vardır. Daniel Mokveli (Mokvi Piskoposu) tarafından 1300 yılında yazılmıştır. Böyle büyük kültürel aktivitelerin merkezi olan Mokvi kilisesi, epigrafik anıtlar açısından da zengindir. Bununla birlikte, günümüzde sadece Mokvi çan kulesinin üzerindeki bir yazıt korunmaktadır.

Mokvi Piskoposluğu, 10. yüzyılda kuruldu, ancak Gürcü kültürünün en önemli merkezlerinden biri olan Mokvi, 13. yüzyıldan itibaren baharını yaşamaya başladı. Gürcü edebiyatı kaynakları, Gürcü kültürüne önemli katkılar vermiş Mokvi piskoposlarının isimlerini korumuştur: Grigol Mokveli, Daniel Mokveli, Abraam Mokveli, Eptvime Sakvarelidze, Pilipe Çkhetidze ve diğerleri.

Mokvi kilisesinin eskilere dayanan bir tarihi vardır. Kilise, Kurucu IV. Davit döneminde (1089-1125) büyük ölçüde boyanmış ve yenilenmiştir; ancak günümüze bu duvar resimleri ulaşmamıştır. 1980'lerde, muhtemelen 15. yüzyıldan kalma duvar resminin parçaları ve Gürcüce yazılmış çok sayıda yazıt bulunmuştur.

Neflerin yanında şapeller bulunan, kare kesitli kubbeli bir kilisedir. Doğu cephesinde üç çıkıntılı apsis vardır. Sunaktaki orta apsis içeriden bakılınca at nalı şeklindedir ve dışarıdan bakılınca beş yüzü vardır. Kubbe, binaların ortasındaki dört sütun üzerinde konumlanmıştır. Kubbenin on iki yüzlü boynu alçaktır. Bina kesme taşlarla bezelidir. Cepheler süslemesiz ve sadedir. Düz yüzeyler, açıklık sırasına göre iki katmana ayrılır.

Kaynakça

  1. ^ a b Акты собранные Кавказскою Археографическою Комиссиею (Acts of Caucasian Archeographic Commission), v. 5, pp. 1056-1057, cited by Экзеков, Мусса (2012). По обе стороны Большого Кавказа. Сборник документов (1-я половина XIX века). Том II. Питер. ss. 570-572. ISBN 9785459008906. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Pitsunda Katedrali</span>

Havari Aziz Andrew Katedrali, ayrıca bilinen adıyla Pitsunda Katedrali veya Biçvinta Katedrali Gagra rayonuna bağlı Pitsunda köyünde yer alan Gürcü Ortodoks katedralidir. Fiilen bağımsız Abhazya'ya, uluslararası alanda ise Gürcistan'a bağlıdır. Katedral günümüzde Abhaz Ortodoks Kilisesi tarafından kullanılıyor ve o topluluğa hizmet ediyor. Bu kullanım Doğu Ortodoks cemaati tarafından düzensiz olarak kabul ediliyor.

<span class="mw-page-title-main">Şemokmedi Manastırı</span>

Şemokmedi manastırı Gürcistan'ın güneybatısında kalan bölge Guria'nın Şemokendi kasabasında konumlanmış bir Gürcü Ortodoks manastırdır. 15. yüzyılda kurulan Şemokmedi manastırı, piskoposun malikanesi ve Gurieli hanedanlığının mezarlığı olarak işlev görüyordu. Kilise hazinelerinin tutulması için güven bir yerdi ve yüzyıllar boyunca diğer Gürcü manastırlarından çok çeşitli nesneler buraya getirilip saklanmıştır. 19. yüzyıldaki soygundan kurtulan koleksiyonun bölümleri şu anda Gürcistan'daki müzelerde sergileniyor.

<span class="mw-page-title-main">Katshi Manastırı</span>

Katshi Kutsal Doğuş Manastırı veya daha bilinen adıyla Katshi Manastırı, Gürcistan'ın Çiatura kentinin yanındaki Katshi köyünde konumlanmış bir Orta Çağ manastırıdır. 988-1014 döneminde Baguaşi ailesinin emriyle inşa edilmiştir. Kilise binası altıgen tasarımı ve zengin süslemeleriyle dikkat çekmektedir. 1924'te Sovyet hükûmeti tarafından kapatıldı. Manastır, 1990'da yeniden canlandı ve günümüzde Gürcü Ortodoks Kilisesi Saçhere ve Çiatura piskoposluğu tarafından işletiliyor.

<span class="mw-page-title-main">Nikortsminda Katedrali</span> Ortodoks Kilisesi

Nikortsminda Katedrali Gürcistan'ın Raça bölgesindeki Nikortsminda köyünde bulunan Gürcü Ortodoks Kilisesidir.

<span class="mw-page-title-main">Samtavisi Katedrali</span>

Samtavisi Doğu Gürcistan'ın Şida Kartli ve ülkenin başkenti Tiflis'e 45 km uzaklıkta olan bir 11. yüzyıl Gürcü Ortodoks manastırıdır. Katedral, günümüzde Samtavisi Piskoposluğu ve Gori Gürcü Ortodoks Kilisesinin merkezlerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Bedia Katedrali</span>

Bedia Katedrali, Abhazya'nın Tkvarçeli rayonuna bağlı Bedia köyünde yer alan bir Orta Çağ Gürcü Ortodoks katedralidir. Gürcistan'ın altbölümlerine göre Oçamçire Belediyesinde yer alan katedral, Karadeniz sahillerindeki tartışmalı bir bölgede yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Dranda Katedrali</span>

Dranda Katedrali uluslararası alanda Gürcistan'a, de factoda ise bağımsız Abhazya cumhuriyetine bağlı Gulripş rayonundaki Dranda kentinde yer alan bir Gürcü Ortodoks katedralidir. Katedral, 2006 yılında Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">İlori Kilisesi</span>

İlori Aziz Yorgi Kilisesi Gürcistan/Abhazya'nın Oçamçıra rayonundaki İlori köyünde konumlanmış bir Orta Çağ Gürcü Ortodoks kilisesiydi. Kilise, 11. yüzyılın ilk çeyreğinde inşa edilmiştir ve batı Gürcistan mimarisinin en önemli simgelerinden biridir. Ayrıca, Orta Çağ Batı Gürcistan'ının en önemli dini konumlarından biri olarak kabul edilir. Yapı, tek nefli bir tasarıma sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Samtsevrisi Kilisesi</span>

Samtsevrisi Aziz Yorgi Kilisesi Gürcistan'ın Şida Kartli bölgesindeki Kareli Belediyesinin Samtsevrisi köyünde yer alan bir Erken Orta Çağ Gürcü Ortodoks kilisesidir. "Serbest haç" planlı kilise, stilistik olarak 7. yüzyılın ilk yarısına tarihlenmektedir. Kilise, Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Dmanisi Sioni Katedrali</span>

Dmanisi Theotokos Katedrali, yaygın olarak bilinen adıyla Dmanisi Sioni Kilisesi Güney Gürcistan'ın Kvemo Kartli bölgesindeki Dmanisi Tarihi Sit Alanının kalbinde yer alan bir Erken Orta Çağ bazilikasıdır. Kilise, üç bölümlü nefe, belirgin şekilde çıkık apsise ve 13. yüzyılın başlarında zengin biçimde süslenmiş bir nartekse sahiptir. Sioni kilisesi, 2009 yılında yenilenen ve faal durumda olan bir Gürcü Ortodoks kilisesidir. Devlet tarafından Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtı listesine eklenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kazreti Manastırı</span>

Kazreti Manastırı Gürcistan'ın Kvemo Kartli bölgesindeki Kazreti şehrinin yanında yer alan Bolnisi belediyesinde konumlanmış bir Gürcü manastır kompleksidir. Ayrıca Kazreti Teslis Manastırı olarak da bilinen manastır, Kral Giorgi Laşa tarafından 13. yüzyılda inşa ettirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Zemo Nikozi Başmelek Kilisesi</span>

Zemo Nikozi Başmelek Kilisesi, Doğu Gürcistan'ın Şida Kartli bölgesindeki Gori Belediyesinde konumlanmış bir 10. yüzyıl Gürcü Ortodoks kilisesidir. Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Zemo Nikozi İlah Kilisesi</span>

Zemo Nikozi İlah Kilisesi, ayrıca bilinen adıyla Ghvtaeba (ღვთაება), Doğu Gürcistan'ın Şida Kartli bölgesindeki Gori Belediyesinde konumlanmış bir Orta Çağ Gürcü Ortodoks katedralidir. Ayrıca çan kulesi, piskoposluk sarayı ve savunma duvarını da içeren bir kompleksin parçasıdır. Kompleks, Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Gudarehi Manastırı</span>

Gudarehi Manastırı Güney Gürcistan'daki bir 13. yüzyıl Gürcü Ortodoks manastırıdır. Kvemo Kartli bölgesine bağlı Tetritskaro belediyesindeki Gudarehi köyünün batısında konumlanmıştır. Manastır kompleksi, ana salon kilisesi, bağımsız çan kulesi, saray, hücreler, şapeller, ahırlar ve şarap mahzeni gibi çeşitli yapıların kalıntılarından oluşmaktadır. Kilise, Orta Çağ taş oymaları ve yazıtlarla süslenmiştir. Kompleks, Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Urbnisi</span>

Urbnisi Gürcistan’ın Şida Kartli bölgesindeki Kareli ilçesinde konumlanmış bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Tsilkani Katedrali</span>

Tsilkani Meryem Ana Katedrali, Doğu Gürcistan'ın Mtsheta-Mtianeti bölgesindeki Mtsheta Belediyesinin Tsilkani köyünde konumlanmış bir Gürcü Ortodoks kilisesidir. Aslen 4. yüzyılda inşa edilen kilisenin, Orta Çağ'da sürekli biçimi değiştirilmiştir. Köşelerinde kuleler bulunan bir duvarla çevrelenmiş olan mevcut yapı, kubbeli Yunan haçı planı tasarımına sahiptir. Kilise, Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Tsirkoli Meryem Ana Kilisesi</span>

Tsirkoli Meryem Ana Kilisesi, Ksani nehri vadisindeki Tsitkoli köyünün yanında konumlanmış bir 8-9. yüzyıl Gürcü Ortodoks kilisesidir. Kubbesiz ve kubbeli kilise tasarımlarının özelliklerini birleştiren kilise, Orta Çağ Gürcü mimarisinin "geçiş dönemine" ait olarak sınıflandırılmaktadır. Kilisenin bulunduğu bölge, Ağustos 2008'deki yılındaki Rus-Gürcü Savaşı savaşında Rus ve Güney Oset birliklerinin kontrolü altına giren Ahalgori belediyesinin parçasıdır. Savaşla beraber, Gürcü din adamları ve kilise cemaati kiliseye erişimlerini kaybetmiştir. Kilise, Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Ruisi Katedrali</span>

Ruisi Meryem Ana Katedrali Doğu Gürcistan'ın Şida Kartli bölgesindeki Ruisi köyünde konumlanmış bir Gürcü Ortodoks kilisesidir. Aslen 8-9. yüzyılda inşa edilen kilise, 11. yüzyılda yeniden modellenmiş ve 15. yüzyılda yeniden inşa edilmiştir. Doğusunda at nalı şekilli apsisi bulunan, uzun kubbeli bir Yunan haçı planlı kilisedir. Katedral, Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Urbnisi Katedrali</span>

Urbnisi İlk Şehit Aziz Stephen Katedrali, yaygın olarak bilinen adıyla Urbnisi Sioni Kilisesi, Doğu Gürcistan'ın Şida Kartli bölgesindeki Urbnisi köyünde konumlanmış bir Gürcü Ortodoks katedralidir. İlk kez 6. yüzyılda inşa edilmiş olan kilise, 10 ve 17. yüzyıllarda yeniden inşa edilmiştir. Yapı, görece büyük bir üç nefli bazilikadır. Kilise duvarları, Gürcü alfabesinin kullanıldığı en eski örneklerin de bulunduğu birçok yazıt içermektedir. Katedral, Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Samşvilde Sioni Kilisesi</span>

Samşvilde Sioni Kilisesi,, Gürcistan'ın güneyinde Kvemo Kartli bölgesindeki Samşvilde tarihî koruma alanında bulunan bir harabe, Orta Çağ Ortodoks katedrali kalıntılarıdır. Apsisli sığınağı ve pastoforiumlu merkezi kubbesi olan kilise, 759 ve 777 yılları arasında inşa edilmiştir. Günümüzde harabe durumunda olan kiliseden geriye sadece doğu duvarının parçaları kalmıştır. Kilise, Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.