İçeriğe atla

Mokissos

Koordinatlar: 38°11′08″K 34°12′26″D / 38.18556°K 34.20722°D / 38.18556; 34.20722
Mokissos
Diğer adıNora
KonumTürkiye Aksaray
Koordinatlar38°11′08″K 34°12′26″D / 38.18556°K 34.20722°D / 38.18556; 34.20722
Tarihçe
Kuruluş6. yy'ın ilk yarısı
Kültür(ler)Hellenistik Dönem, Roma Dönemi
Sit ayrıntıları
Buluntu(lar)Üç nefli bazilika, metropolit kilisesi, kale laıntıları, sarnıç
DurumRestore
Mokissos adı Konstantinopolis Patrikhanesinin önemli kayıtlarında geçmektedir.
Mokissos ve Hasan Dağı

Mokissos ya da bir diğer adıyla Nora, Aksaray ilinin, merkez ilçesinin 30 km güneyinde, Helvadere Kasabası sınırları içinde antik kent.[1]

Hasan Dağı'nın parazit (ikincil) kraterlerinden birinin doğal erozyonla dolması sonucu oluşmuş yüksek vadinin içinde yer alır.[2] Deniz seviyesinden yaklaşık 1500 metre yükseklikteki 200 hektar alanda kurulan antik kentte konutlar dışında, 32 kilise yapısı, 20 sarnıç tespit edilmiştir.[3] Arkeolojik kalıntıların bulunduğu alan yörede Viranşehir olarak bilinir. Ayakta kalan yapılar Bizans devrine aittir. Önceleri, Nora ya da Neroassos adıyla bilinen Helenistik dönem kalesi olduğu düşünülen bu yerleşimin, 6. yüzyılın önemli Bizans kentlerinden Mokisos yerleşimi olduğu 1930'lu yıllardan itibaren bilim adamları arasında kabul görmüştür. Bu konuda genel görüş, 2021 yılı itibarıyla net değildir; yapılacak yeni araştırmalarla netleşmesi beklenmektedir.[4]

Vadiye batıda, doğuda ve kuzeyde bulunan dik yamaçlı üç dar geçitten girilir. Kentin etrafını saran tepeler doğal bir sur duvarı oluşturur. Sadece akropolis surlarla çevrilmiştir. Kalıntılar vadi tabanına bakan yamaçlarda yoğunlaşır. Yapılar, tamamen yığma taş yapım tekniğiyle inşa edilmiştir.[2]

Kalıntılar 19. yüzyıldaki batılı seyyahlar ve 20. yüzyılın başlarında bilim insanlarının araştırma raporları sayesinde tanınmaya başlamıştır. Bizanslı vakanüvis Prokopios'un anlatımına dayanarak kalıntıların Mokissos kentine ait olduğu kabul gördü. Prokopios'a göre "Kapadokya'da, ovada Mokissos adında kısmen yıkılmış, kısmen de yıkılma tehlikesi altında harap bir kale vardı. İmparator Iustinianos kaleyi tümüyle yıktırıp batısındaki dik, çok yüksek ve ulaşılması güç yere dev bir sur inşa ettirmiş; çok sayıda kilise, imaret ve halka açık hamamlar gibi başka yapılar yaptırmıştı." Mokissos adı Konstantinopolis Patrikhanesinin önemli kayıtlarında geçer.[5] Bu kayıtlara göre Bizans İmparatoru Iustinianos Dönemi'nde 535 yılında eyalet sisteminde yapılan değişiklikler sonucu oluşturulan yeni kilise eyaletinin piskoposluk merkezi yapılmıştır. Böylece kent statüsü kazanan yerleşim, Iustinianapolis adını almıştır.[5]

Kentteki 1994-1996 arasında Alman araştırmacı Albrecht Berger yöntemindeki bir ekip tarafından bilimsel araştırma gerçekleştirilmiştir.[4] Berger'e göre Roma nekropolisi üzerine kurulmuş kentteki konut sayısını yaklaşık 1000'dir.[6][7]

Kaynakça

  1. ^ Johnson, Scott Fitzgerald (2016). The Oxford handbook of late antiquity. Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0190277536. 
  2. ^ a b Uyar, Tolga. "Hasan Dağı'nın Gölgesinde Gizli bir ören Yeri: Viranşehir/Mokissos Antik Kenti". aktuelarkeoloji.com.tr. Aktuelarkeoloji.com.tr sitesi. 18 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Temmuz 2021. 
  3. ^ "Aksaray'daki Nora Antik Kenti'nde 30 yıl sonra çalışmalar yeniden başladı". Anadolu Ajansı. 1 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Temmuz 2021. 
  4. ^ a b "Hasan Dağı'nın gölgesinde bir ören yeri: Mokisos Antik Kenti'nde altyapı hazırlıkları yapıldı". Cumhuriyet. 3 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Temmuz 2021. 
  5. ^ a b Erpek, Can (2020). "Geç Antik Dönemde Kapodokya'da Kentler". Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi Cilt 10, Sayı 2. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  6. ^ Berger, Albrecht. "Viranşehir (Mokisos) Yüzey Araştırması" (PDF). 14. Araştırma Sonuçları Toplantısı (27-31 Mayıs 1996). Kültür Bakanlığı Anıtlar Ve Müzeler Genel Müdürlüğü. 6 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Temmuz 2021. 
  7. ^ "Aksaray- Mokissos (Viranşehir) 2021 Kazı Çalışmaları Başlıyor. | Sanat Tarihi Bölümü". sanattarihi.nevsehir.edu.tr. 7 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Temmuz 2021. 

İlgili Araştırma Makaleleri

Bybassios, Muğla ili Marmaris ilçesi yakınlarındaki bir antik kenttir.

<span class="mw-page-title-main">Myndos</span>

Myndos ya da Türkçede okunuşuyla Mindos, Antik yazarların sıkça sözünü ettiği, Mausolos'un kurmuş olduğu şehridir. Yerleşim Bodrum yarımadasının en batısına düşen, bugünkü Gümüşlük ilçesinin bulunduğu bölgede yer almıştır. Ege Denizi ile Akdeniz'in kesişme noktasında bulunan kent, MÖ 640 yılında Anadolu'nun en eski medeniyetlerinden Lelegler tarafından kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Pınara</span> Seydikemer yakınlarındaki Likya antik kenti

Pınara. Seydikemer yakınlarındaki Likya antik kenti.

<span class="mw-page-title-main">Ksanthos</span> Türkiyedeki UNESCO Dünya Mirası listesinde bulunan Likya antik kenti

Ksantos, Kaş'ın Kınık köyündeki antik kent. Kaş kara yoluna 70 km uzaklıkta bulunmaktadır. Antik Çağda Likya'ya başkentlik yapmıştır. UNESCO tarafından ’Dünya Kültür Mirası’ listesine alınmıştır.

Akalissus, Antalya sınırları Kumluca ilçesi yakınlarındaki bir antik kenttir.

<span class="mw-page-title-main">Helvadere, Aksaray</span> Aksaray ilinin Merkez ilçesine bağlı bir belde

Helvadere, Türkiye'nin İç Anadolu Bölgesi'ndeki Aksaray ilinin Merkez ilçesine bağlı bir beldedir. 2022 nüfus sayımına göre belde nüfusu 2.560'dır. Beldenin ortalama yüksekliği 1.532 metredir.

<span class="mw-page-title-main">Kanlıdivane</span> Mersinin Erdemli ilçesinde yer alan antik kent

Kanlıdivane, günümüzde Mersin'in Erdemli ilçesinde yer alan antik kent. MÖ 3. yüzyılda kurulan ve MS 4. yüzyılda adı Neapolis olarak değişen kentin Elaiussa Sebaste'nin sur dışında yer alan uzantısı olduğu tahmin edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Selge</span>

Selge, antik Pisidya bölgesinin dağ kentlerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Etenna</span> Manavgat, Sırtköyde antik Pisidya kenti

Etenna, Manavgat'ta bulunan bir antik şehir. Manavgat'tan 31 km. uzakta denizden 900 m. yüksekte kurulu Etenna antik kentinde, çam ormanları içerisinde bulunan Antik kalıntıların içinde ilk dikkati çeken, kenti çevreleyen şehir surlarıdır. Pamfilya özelliğinden ziyade, kalıntılar diğer kıyı Antik kentlerine göre bir Pisidya kenti özelliği taşımaktadır. Bu akropol kent yöre halkınca "Dedekalesi" olarak isimlendirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Perperene</span> İzmir ili Bergama ilçesinin sınırları içinde bulunan Kozak Yaylasında bulunan bir antik kent

Perperene İzmir ili Bergama ilçesinin sınırları içinde bulunan Kozak Yaylasında bulunan bir antik kenttir. Aşağıbey köyü, çakıl kayası mevkindedir.

<span class="mw-page-title-main">Arsada</span> Likya antik kenti

Arsada, Muğla ilinin Fethiye ilçesine bağlı Arsa mahallesi yakınlarındakı Likya antik kentidir. Toros dağlarının eteklerinde oldukça etkileyici bir manzaraya sahip olan kentin kuzey ve kuzeydoğusu Akdağ ve onun uzantısı olan dağlar ile çevrilidir.

<span class="mw-page-title-main">Simena</span>

Simena, Antalya ilinin Kaş - Demre arasında yer alan, günümüzde Kaleköy olarak adlandırılan antik Likya kenti.

<span class="mw-page-title-main">Karadağ (Karaman)</span>

Karadağ, Karaman ilinde bulunan sönmüş volkanik bir dağ. Konya ilinin güneyinde Karaman ilinin kuzeyinde Konya ile Karaman arasına yer alır. Dağ Hotamış bataklığı ile Karaman ve Çumra ovaları arasındadır. Karaman'a uzaklığı yaklaşık 30 km kadardır. Karadağ 3 yüksek tepenin birleşmesinden oluşmaktadır. Bunlar; Baştepe, Kızıltepe ve en yüksek noktası olan Mahalaç Tepe'dir. Baştepe'de 150 metre çaplı bir krater bulunmaktadır. Dağ kütlesinin içinde çokça ikincil tepenin yer alması, dağın farklı zamanlarda pek çok kez püskürdüğünü düşündürmektedir. Önemli zirveler şunlardır: Mahalaç, Kızıldağ, Yellibel, Başdağ, Göz (Maden) dağı.

<span class="mw-page-title-main">Nerik</span>

Nerik, günümüzde Samsun'a bağlı Vezirköprü ilçesinin 7 kilometre kuzeybatısında bulunan Oymaağaç Höyüğü'nde tespit edilen antik kent.

<span class="mw-page-title-main">Karakabaklı</span>

Karakabaklı Mersin ilinde Roma İmparatorluğu döneminden kalan bir yerleşim yeri örenidir. Yerleşim yerinin orijinal adı bilinmemektedir.

<span class="mw-page-title-main">Anemurium</span>

Anamurium Antik Kenti Mersin ili batısında bir kent örenidir.

<span class="mw-page-title-main">Tapureli (antik kent)</span>

Tapureli Mersin ilinde bulunan bir antik kent örenidir. Tapureli antik yerleşime komşu olan köyün adı olup, kentin antik dönemdeki adı bilinmemektedir.

<span class="mw-page-title-main">Harpasa</span>

Harpasa (Arpasa) Antik Kenti, Aydın İli, Nazilli İlçesi, Esenköy sınırları içerisinde yer almış yüksekçe bir tepe üzerine kurulu olan eski bir Karya kentidir.

<span class="mw-page-title-main">Dara (antik kent)</span>

Dara (antik kent); Mardin'in 30 kilometre güneydoğusunda bulunan Oğuz köyünde yer alan antik kenttir.

<span class="mw-page-title-main">Herakleia Antik Kenti</span> Karya bölgesinde yer alan antik kent

Herakleia Antik Kenti veya Latmos Herakleia, Muğla ili Milas ilçesine 39 km uzaklıkta Kapıkırı Köyü sınırları içinde kurulmuş Antik İyonya bölgesi kent yerleşimlerinden biridir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.