İçeriğe atla

Mogao Mağaraları

Koordinatlar: 40°02′14″K 94°48′15″D / 40.03722°K 94.80417°D / 40.03722; 94.80417
Mogao Mağaraları
UNESCO Dünya Mirası
Konum Çin
KriterKültürel: i, ii, iii, iv, v, vi
Referans440
Tescil1987 (11. oturum)
BölgeAsya-Pasifik
Mogao mağaralarının dışarıdan görünüşü

Mogao mağaraları, (Çince: 莫高窟; pinyin: mò gāo kū), Mogao yeraltı odaları, Bin Buda mağaraları (Çince: 千佛洞; pinyin: qiān fó dòng) ve Dunhuang mağaraları adlarıyla da bilinir. Çin'in Gansu eyaletinin Dunhuang şehrinin 25 km güneydoğusunda Mingsha dağı eteklerinde bulunan mağaralarda 492 adet tapınak vardır. Tarihi İpek Yolu'nun üzerinde önemli bir vahada yer alan mağaralarda bin yıllık bir dilimi kapsayan süreç içinde yapılmış Budist sanatın en seçkin örnekleri bulunmaktadır.[1] Budist yeraltı mabedlerinin yapımına 366 yılında başlanmış ve uzun süre çeşitli heykel ve sanat eserlerini saklamak amacıyla kullanılmışlardır.[2] Mogao mağaraları Longmen yealtı odaları ve Yungang yeraltı odaları ile birlikte Çin'in en bilinen Budist yeraltı odalarından ve en ünlü antik heykel sitlerden biridir.

Yapımı

Mağaralardan bir duvar resmi.

Söylenceye göre, 366 yılında Lezun (Lè Zūn, 樂尊) adında bir Budist rahip Dunhuang'a gelir. Mingsha Dağı'na bakarken altın ışıklar arasında binlerce Buda gördüğü sanrısına kapılan Lezun, bu görüntüden ilham alarak ilk mağara kazısına başlar. Zamanla mağaraların sayısı artar, Tang Hanedanı dönemine gelindiğinde bölgede binin üzerinde mağara bulunduğu kaydedilmiştir.[3] Sade bir yaşamı ilke edinen Budist rahipler aydınlanma arayışlarının bir parçası olarak bu mağaralarda inzivaya çekilmiştir. 4. yüzyıldan 14. yüzyıla kadar rahipler batıdan topladıkları heykelleri Dunhuang'a getirmiş, yolu buradan geçen gezginler ardlarında çeşitli duvar resimleri bırakmıştır.

Duvar resimleri toplam 42000 metrekare alanı kaplamaktadır. 11. yüzyıldan itibaren mağaralar duvarlarla kapatılarak değerli, hasara uğramış elyazmaları, kutsal eşyalar için depo olarak kullanmaya başlamışlardır.

Keşifler

Zhang Qian'in Batıya yolculuğu, Mogao mağaraları, 618-712.

20. yüzyılın başında, Wang Yuanlu adında bir Taocu rahip ana tapınakların birinin içinde duvarla kapatılmış bir oda keşfeder. Oda 406-1002 yıllarına tarihlenen el yazmaları ile doludur. Bunların arasında Çince ve diğer dillerde kenevir rulolar, parşömen ve ipek üzerine yapılmış resimler, çok sayıda hasar görmüş Buda heykelcikleri ve daha başka Budist kutsal eşyalar bulunmaktadır. El yazmalarının konuları da geniş bir kapsama yayılmıştır; Budist sutra derlemeri, dua kitapları, yorumlar dışında, Konfüçyusçu ve Taocu metinler, Nasturi Hristiyan belgeler, Çin resmi metinleri, idari belgeler, antolojiler, sözlükler ve kaligrafiler bulunmaktadır. Wang bunların çoğunu 220 pound gibi küçük bir bedele Aurel Stein'a satar.

Bu keşfin dedikoduları 1910 yılından itibaren pek çok Batılı kaşifi bölgeye çekmiştir. Bunlardan bazıları Aurel Stein liderliğindeki Britanyalı-Hint karma grup (Çince okuyamadıkları için Elmas Sutra'nın yüzlerce kopyasını almışlardır), Paul Pelliot başkanlığında bir Fransız seferi, Otani Kozui liderliğinde bir Japon seferi ve Sergei F. Oldenburg liderliğindeki Rus seferi sayılabilir. Geriye kalan el yazmaları Çin hükûmetinin emriyle Pekin'e gönderilmiş; ancak Tibet el yazmalarının çoğu geride kalmıştır. Wang bundan sonra kısmen çevre kasabalardan, kısmen de Stein ve Pelliot'tan topladığı bağışlarla tapınakların yeniden inşaasına girişmiştir.

Günümüzde kalıntılar süregiden bir arkeolojik projenin parçasıdır.[4] Mogao mağaraları 1987'de UNESCO'nun Dünya Mirasları Listesine alınmıştır.

Galeri

  • Xuanzang'ı dini tören düzenlerken gösteren bir resim
    Xuanzang'ı dini tören düzenlerken gösteren bir resim
  • Şansi eyaleti Wutai Dağındaki Budist manastırları gösteren bir duvar resmi, 10. yüzyıl Mağara 61
    Şansi eyaleti Wutai Dağındaki Budist manastırları gösteren bir duvar resmi, 10. yüzyıl Mağara 61
  • İmparator Han Wudi'yi (MÖ 156 – 87) iki Buda önünde tapınırken resmeden freskten ayrıntı, yaklaşık MS 700.
    İmparator Han Wudi'yi (MÖ 156 – 87) iki Buda önünde tapınırken resmeden freskten ayrıntı, yaklaşık MS 700.
  • Şakyamuni'yi saçlarını keserken resmeden Tang dönemi ipek resim
    Şakyamuni'yi saçlarını keserken resmeden Tang dönemi ipek resim

Notlar

Wikimedia Commons'ta Mogao Mağaraları ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
  1. ^ http://whc.unesco.org/en/list/440 26 Aralık 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Mogao Caves, UNESCO, erişim: 04-09-2008
  2. ^ http://www.chinapage.com/dunhuang.html 7 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Silk Road - DunHuang [Tun-Huang] Grottoes, erişim:04-09-2008
  3. ^ http://turkish.cri.cn/chinaabc/chapter20/chapter200315.htm 19 Haziran 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. China ABC Sanal Müze: Mogao Taş Mağaraları, erişim:04-09-2008
  4. ^ http://idp.bl.uk/ 20 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. The International Dunhuang Project, erişim: 04-09-2008

Kaynakça


İlgili Araştırma Makaleleri

Soğdca, Soğutça veya Soğdakça, Orta Asya'da yer alan Soğdiana'da ve Çin'deki Soğd göçmen gruplarının yaşadığı bazı bölgelerde kullanılmış bir Doğu İran dili.

<span class="mw-page-title-main">Zen</span> aydınlanmacı bir yaşam felsefesi

Zen, kökeni Hindistan'daki Dhyana (ध्यान) okuluna kadar uzanan bir Mahāyāna Budist okulunun Japoncadaki ismidir. Hindistan'dan Çin'e geçen okul, burada Ch'an (禪) olarak ismini duyurmuştur. Tang Hanedanlığı döneminde Çin'de belli başlı Budist okullar arasına giren Ch'an, Çin'den Kore, Vietnam ve Japonya'ya yayılmıştır. 20. yüzyılda Batı'da tanınmaya başlanan bu okul, İngilizce ve diğer Batı dillerine Zen ya da Zen Budizm ismiyle girmiştir.

Sutra, Hindistan yazın geleneğinde özellikle Hinduizm, Budizm, Cainizm gibi inanç ve öğretilere ait eski metinlerde başvurulmuş bir edebî tarzın hem de bu türde yazılmış toplu metinlerin de adıdır. Vecize, özdeyiş, atasözü, özlü sözler gibi halk arasında dilden dile yayılma kolaylığı sağlamıştır.

Mahāyāna, Budizm’in üç ana kolundan biridir. Kaynağı Hint yarımadasıdır. Budizm’i Hinayana ve Mahayana olarak sınıflandırır. Vajrayana ise Mahayana Budizm’inin bir uzantısıdır. MS 1. yüzyılda Orta Asya ve Çin’e geçmiş, buradan da Doğu Asya’ya yayılmıştır. Günümüze hâlen uygulanmakta olduğu yerler Hindistan, Çin, Tibet, Japonya, Kore, Vietnam ve Tayvan’dır.

<span class="mw-page-title-main">Irk Bitig</span> 9. Yüzyılda Göktürk abecesiyle yazılmış fal kitabı

Irk Bitig, 9. veya 10. yüzyıla ait çift dilli bir el yazmasıdır. Yazmanın büyük çoğunluğu Orhun alfabesi ile Eski Türkçe yazılmış olup kehanet ve falcılık hakkındadır, ancak girişinde ve sonunda Çince Budist metinler ihtiva etmektedir. Macar-İngiliz arkeolog Aurel Stein tarafından 1907'de günümüzde Çin'in Dunhuang şehri civarında yer alan Bin Buda Mağaraları'nda keşfedilmiştir. Aurel Stein tarafından Danimarkalı dilbilimci Vilhelm Thomsen'ı yollanarak Thomsen tarafından incelenmiştir. Günümüzde British Library'nin kataloğunda bulunmaktadır.

Amitābha ya da Sonsuz Işık Budası Budizmin Mahāyāna okuluna ait yazmalarda adı geçen Buda'lardan biridir. Doğu Asya'ya özgü Arık Ülke mezhebinde en önemli Buda olarak kabul edilir. Vajrayana'da ise, Amitābha uzun ömürlülüğü ile tanınır. Amitābha Dharmakāra adında bir bodhisattva olarak yaşadığı sayısız yaşamlar boyunca yaptığı iyiliklerden biriktirdiği sonsuz erdemlere sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Piçan İlçesi</span> Çinin Sincan Uygur Özerk Bölgesinin batısında, Turfan İline bağlı bir İlçe

Piçan İlçesi, Çin'in Sincan Uygur Özerk Bölgesinin batısında, Turfan İli'ne bağlı bir İlçedir.

<span class="mw-page-title-main">Ksitigarbha</span>

Kṣitigarbha Mahayana Budizm'inde çok yaygın olarak tanınan bir Bodhisattva'dır. Genellikle Doğu Asya'da bir Budist rahip olarak resmedilir. Dizang ismi "Yeryüzünün hazinesi", "Yeryüzünün deposu", "Yeryüzü rahmi" ya da "Yeryüzünün karnı" olarak çevrilebilir. Çince metinlerde Sanskrit ksiti ve garbha kelimelerinin kısaltmasından türetilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Dunhuang el yazmaları</span>

Dunhuang yakınlarındaki Mogao mağaralarında, bulunmuş büyük tarihi, filolojik ve edebi değer taşıyan el yazmalarıdır. Uzun süredir kaybolduğu düşünülen yapıtlar, klasik yapıtların antik baskıları, dünyada matbaayla basılmış ilk kitap olan Elmas Sutra bu mağaralarda bulunmuştur. Ayrıca daha önce varlığı bilinmeyen Orta Asya dilleriyle (Hotanca) yazılmış belgeler de bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Elmas Sutra</span> vajracchedikā-prajñāpāramitā-sūtra

Elmas Sutra Prajnaparamita türü kısa bir Mahayana Budist sutrasıdır. Zihinsel takıntılara bağlanıp kalmaktan kaçınmanın yöntemlerini öğretir. Mogao mağaralarında Dunhuang el yazmaları arasında bulunmuş bir Elmas Sutra kopyası 868 tarihine aittir; ve bugün bilinen en eski kalıp baskı kitaptır.

<span class="mw-page-title-main">Dunhuang</span>

Dunhuang Çin'in Kansu eyaletinde bulunan bir şehirdir. Şehir, tarihi önemi olan bir vahada kurulmuştur. Şehrin nüfusu 2010 yılı itibarı ile 186,027'dir.

<span class="mw-page-title-main">Piçan Krallığı</span>

Piçan Krallığı, kabaca milattan önce 200 ile milattan sonra 1000 yıllarında Taklamakan Çölü'nün kuzeydoğusunda Lop Nur Tuz Gölü içine alan bölgede kurulmuş, Çince adı Shànshàn olan bir krallıktır.

<span class="mw-page-title-main">Yanan Dağlar</span>

Yanan Dağlar, Çin'in doğu Sincan Uygur Özerk Bölgesinde Tanrı Dağlarının silsilesinde bir çorak, aşınmış, kırmızı kumtaşlı tepelerdir. Kumtaşları, başlıca kum tanesi büyüklüğünde minerallerden ya da kayaların parçalanarak ufalanmasından tortul kayaçlar oluşturmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Bezeklik Mağaraları</span> Magara

Bezeklik Bin Buda Mağaraları, Çin'in Turfan ve Piçan (Loulan) kentleri arasında yer alan ve 5. yüzyıldan 14. yüzyıla tarihlenen Budist grottolardan oluşan bir komplekstir. Mağaralar kuzeydoğu Taklamakan Çölü'nde, Karahoca antik kalıntılarının da bulunduğu Yanan Dağlar'ın Mutou Vadisi'nde yer alır. Batı Mutou Vadisi'ndeki kayalıklarda yer alan mağaraların ayakta kalanlarının çoğu 10. ila 13. yüzyıllar arasında Batı Uygur Krallığı'ndan kalmadır.

<span class="mw-page-title-main">Dandan Oilik</span>

Dandan Oilik, ayrıca Dandān-Uiliq, kelime anlamı ile "fildişinden evler", Çin'in Taklamakan Çölü'nde, günümüzün Sincan Özerk Bölgesi olan Hotan'ın kuzeydoğusunda, Hotan ve Keriya nehirleri arasında yer alan terk edilmiş tarihi bir vaha şehri ve Budist sitesidir. Merkezi site 4,5 km2 bir alanı kaplamaktadır; büyük vaha 22 km2'lik bir alana yayılır. Alan, İpek Yolu'nun güney kolu boyunca, altıncı yüzyıldan sekizinci yüzyılın sonunda Tibet ilerlemesinden önce terk edilinceye kadar gelişti.

<span class="mw-page-title-main">Kızıl Mağaraları</span> Çinin Sincan Uygur Özerk Bölgesindeki bir dizi Budist kaya mağarası

Kızıl Mağaraları, Çin'in Sincan Uygur Özerk Bölgesi'ndeki Bay İlçesindeki Kızıl kasabası yakınlarında bulunan bir dizi Budist kaya mağarasıdır. Site, Muzat Nehri'nin kuzey yakasında, Kuça'nın 65 kilometre batısında yer almaktadır. Bu alan İpek Yolu üzerinde yer alan bir ticaret merkeziydi. Mağaraların Çin'deki en eski büyük Budist mağara kompleksi olduğu ve 3. ve 8. yüzyıllar arasında gelişim gördüğü ifade edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Kumtura Mağaraları</span>

Kumtura Bin Buda Mağaraları, Çin'in Sincan Özerk Bölgesi'nde yer alan bir Budist mağara tapınak sitesidir. Site antik İpek Yolu üzerinde, Kuçar İlçesi'ndeki Kuça'nın 25 km batısında yer almaktadır. Beşinci yüzyıldan on birinci yüzyıla kadar tarihlenen 112 mağara tapınağı içermektedir. İslami fetihler sırasında ve daha sonra sitenin terk edilmesinden sonra ara sıra gerçekleştirilen yerleşimlerle hasar gören Kumtura, 1902 Otani seferi, Oldenburg ve Le Coq dahil olmak üzere Çin Orta Asyası'na yapılan erken yabancı seferler ile araştırıldı. Sonuncu seferde birkaç duvar resmi çıkarıldı ve bu buluntular Berlin'e götürüldü.

<span class="mw-page-title-main">Miran</span>

Miran, Kuzeybatı Çin'de, Sincan'daki Taklamakan Çölü'nün güney kenarında bulunan eski bir vaha şehridir. Lop Nur çölünün Altun Shan dağlarıyla birleştiği yerde bulunan Miran, bir zamanlar İpek Yolu olarak bilinen ünlü ticaret yolunun bir durağıydı. İki bin yıl önce dağdan bir nehir akan bir nehir bulunmaktaydı ve Miran'ın gelişmiş bir sulama sistemi vardı. Günümüzde alan, bakımsız yolları bulunan ulaşımın zorluklarla sağlandığı, seyrek yerleşimli, tozlu bir bölgedir. 20. yüzyılın başlarından bu yana yapılan arkeolojik kazılar, MS 2. ila 5. yüzyıllar arasında var olan geniş bir Budist manastır alanını ve MS 8. ve 9. yüzyıllara tarihlenen bir Tibet yerleşimi olan Miran Kalesi'ni ortaya çıkardı.

<span class="mw-page-title-main">Uygur resim sanatı</span>

Uygur resim sanatı, yerleşik hayata geçen ilk Türk topluluğu olan Uygurların duvar resimlerinden başlayarak, minyatürlerle devam ederek gerçekleştirdikleri resim sanatına dair tüm örnekleri kapsar.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.