İçeriğe atla

Modern insanın yakın zamanlı Afrika kökeni

Birbirini izleyen yayılışlar
 Homo erectus (sarı),
 Homo neanderthalensis (koyu sarı) ve
 Homo sapiens (kırmızı).
İlk modern insanların Afrika'dan Yakın Doğu'ya yayılışı

Paleoantropolojide, "Afrika'dan Çıkış" teorisi, yeni tek köken hipotezi, yer değiştirme hipotezi veya yakın zamanlı Afrika kökeni modeli olarak da adlandırılan modern insanın yakın zamanlı Afrika kökeni, anatomik olarak modern insanların (Homo sapiens), coğrafi kökeni ve ilk göçlerinin bilim dünyasında yaygın kabul gören modelidir.[1][2][3] Homo erectus ve daha sonra da Homo neanderthalensis'in, kısaca homininlerin Afrika dışına ilk yayılışlarının izini süren bir modeldir.

Model, taksonomik anlamda Homo sapiens'in "tek bir kökeni" olduğunu ileri sürer. Anatomik olarak modern kabul edilen özelliklerin diğer bölgelerde paralel evrimini dışlar,[4] ancak Avrupa ve Asya'daki H. sapiens ile arkaik insanlar arasındaki çoklu karışımı dışlamaz.[not 1][5][5] H. sapiens büyük olasılıkla Afrika Boynuzu'nda 300.000 ila 200.000 yıl önce gelişti.[6][7] Alternatif bir hipotez de H. sapiensin çeşitli morfolojik özelliklerinin, Afrika'nın farklı bölgelerinde yerel olarak ortaya çıktığını ve aynı dönemde farklı popülasyonlar arasındaki gen akışı nedeniyle yakınsadığını ileri sürmektedir.[8][9] "Yakın zamanlı Afrika kökeni" modeli, Afrikalı olmayan tüm modern popülasyonların büyük ölçüde Afrika'yı terk eden Homo sapiens popülasyonlarının soyundan geldiğini öne sürer.

Modern insanlar, muhtemelen 130.000 ila 115.000 yıl önce Afrika'nın kuzeyine ve Arap Yarımadası'na ve 215.000 yıl önce Yunanistan'a yayılışları da[10][11][11] dahil olmak üzere 270.000 yıl öncesinden başlayarak birkaç defa "Afrika dışına" yayıldılar.[12][13][14][15][16][17] Bu ilk göç dalgalarıyla yayılan insanların çoğunun 80.000 yıl önce tamamen yok olduğu veya bu bölgelerden geri çekildiği düşünülmektedir.

Afrika'dan çıkan en kayda değer "son" göç dalgası, yaklaşık 70.000 ila 50.000 yıl önce,[6][6][18][19][20] "Güney Yolu" olarak adlandırılan rota üzerinden gerçekleşti ve hızla Asya kıyıları boyunca yayılararak yaklaşık 65.000 ila 50.000 yıl önce Avustralya'ya ulaştı.[21][21][not 2] Bazı araştırmacılar, insanların Avustralya'ya erken yayılış tarihlerini sorgulayıp bu tarihin en erken 50.000 yıl öncesi olduğunu öne sürmektedir.[22][23] Bir kısmı da, Avustralya'nın bu ilk sakinlerinin, daha kayda değer ve eski olan Afrika dışına göçten önce gerçekleşmiş bir dalgayı temsil edebileceğini ve dolayısıyla Avustralya'daki ilk insanların bu bölgenin sonraki sakinlerinin ataları olmayabileceğini ileri sürmektedir.[20] 55.000 yıldan daha kısa bir süre önce ise Yakın Doğu ve Avrupa'ya yerleşen eski bir soy Avrupa'ya yayıldı.[20][24][25]

2010'larda popülasyon genetiği alanındaki çalışmalar, Avrasya, Okyanusya ve Afrika'da H. sapiens ile arkaik insanlar arasında meydana gelen çiftleşmelere dair kanıtları ortaya çıkardı;[26][27][28] modern popülasyon grupları, çoğunlukla ilkel H. sapiens'ten türemiş olsa da, daha az ölçüde arkaik insanların bölgesel varyantlarından da türemiştir.

Notlar

  1. ^ From 1984 to 2003, an alternative scientific hypothesis was the multiregional origin of modern humans, which envisioned a wave of Homo sapiens migrating earlier from Africa and interbreeding with local Homo erectus populations in varied regions of the globe.Jurmain R, Kilgore L, Trevathan W (2008). Essentials of Physical Anthropology. Cengage Learning. ss. 266-. ISBN 978-0-495-50939-4. Erişim tarihi: 14 Haziran 2011. 
  2. ^ McChesney (2015): "...genetic evidence suggests that a small band with the marker M168 migrated out of Africa along the coasts of the Arabian Peninsula and India, through Indonesia, and reached Australia very early, between 60,000 and 50,000 years ago. This very early migration into Australia is also supported by Rasmussen et al. (2011)."

Kaynakça

  1. ^ Liu, Hua; Prugnolle, Franck; Manica, Andrea; Balloux, François (Ağustos 2006). "A geographically explicit genetic model of worldwide human-settlement history". American Journal of Human Genetics. 79 (2): 230-237. doi:10.1086/505436. ISSN 0002-9297. PMC 1559480 $2. PMID 16826514. 17 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2022. 
  2. ^ Stringer, Chris (12 Haziran 2003). "Human evolution: Out of Ethiopia". Nature. 423 (6941): 692-693, 695. doi:10.1038/423692a. ISSN 0028-0836. PMID 12802315. 17 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2022. 
  3. ^ Stringer C (13 Mart 2012). Lone Survivors: How We Came to Be the Only Humans on Earth. Henry Holt and Company. s. 26. ISBN 978-1-4299-7344-1. 6 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2022. 
  4. ^ Wolpoff, M. H.; Hawks, J.; Caspari, R. (2000). "Multiregional, not multiple origins". American Journal of Physical Anthropology. 112 (1): 129-136. doi:10.1002/(SICI)1096-8644(200005)112:1<129::AID-AJPA11>3.0.CO;2-K. ISSN 0002-9483. PMID 10766948. 17 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2022. 
  5. ^ a b Mafessoni F (January 2019). "Encounters with archaic hominins". Nature Ecology & Evolution. 3 (1). ss. 14-15. doi:10.1038/s41559-018-0729-6. PMID 30478304. 
  6. ^ a b c University of Huddersfield (20 Mart 2019). "Researchers shed new light on the origins of modern humans – The work, published in Nature, confirms a dispersal of Homo sapiens from southern to eastern Africa immediately preceded the out-of-Africa migration". EurekAlert!. 11 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mart 2019. 
  7. ^ Rito, Teresa; Vieira, Daniel; Silva, Marina; Conde-Sousa, Eduardo; Pereira, Luísa; Mellars, Paul; Richards, Martin B.; Soares, Pedro (18 Mart 2019). "A dispersal of Homo sapiens from southern to eastern Africa immediately preceded the out-of-Africa migration". Scientific Reports. 9 (1): 4728. doi:10.1038/s41598-019-41176-3. ISSN 2045-2322. PMC 6426877 $2. PMID 30894612. 17 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2022. 
  8. ^ Scerri EM, Chikhi L, Thomas MG (October 2019). "Beyond multiregional and simple out-of-Africa models of human evolution". Nature Ecology & Evolution. 3 (10). ss. 1370-1372. doi:10.1038/s41559-019-0992-1. hdl:10400.7/954. PMID 31548642. 
  9. ^ Scerri EM, Thomas MG, Manica A, Gunz P, Stock JT, Stringer C, ve diğerleri. (August 2018). "Did Our Species Evolve in Subdivided Populations across Africa, and Why Does It Matter?". Trends in Ecology & Evolution. 33 (8). ss. 582-594. doi:10.1016/j.tree.2018.05.005. PMC 6092560 $2. PMID 30007846. 
  10. ^ Zimmer C (10 Temmuz 2019). "A Skull Bone Discovered in Greece May Alter the Story of Human Prehistory - The bone, found in a cave, is the oldest modern human fossil ever discovered in Europe. It hints that humans began leaving Africa far earlier than once thought". The New York Times. 6 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2019. 
  11. ^ a b Staff (10 Temmuz 2019). "'Oldest remains' outside Africa reset human migration clock". Phys.org. 11 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Temmuz 2019. 
  12. ^ Armitage, Simon J.; Jasim, Sabah A.; Marks, Anthony E.; Parker, Adrian G.; Usik, Vitaly I.; Uerpmann, Hans-Peter (28 Ocak 2011). "The southern route "out of Africa": evidence for an early expansion of modern humans into Arabia". Science (New York, N.Y.). 331 (6016): 453-456. doi:10.1126/science.1199113. ISSN 1095-9203. PMID 21273486. 17 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2022. 
  13. ^ Balter, Michael (7 Ocak 2011). "Was North Africa the launch pad for modern human migrations?". Science (New York, N.Y.). 331 (6013): 20-23. doi:10.1126/science.331.6013.20. ISSN 1095-9203. PMID 21212332. 17 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2022. 
  14. ^ Cruciani, Fulvio; Trombetta, Beniamino; Massaia, Andrea; Destro-Bisol, Giovanni; Sellitto, Daniele; Scozzari, Rosaria (10 Haziran 2011). "A revised root for the human Y chromosomal phylogenetic tree: the origin of patrilineal diversity in Africa". American Journal of Human Genetics. 88 (6): 814-818. doi:10.1016/j.ajhg.2011.05.002. ISSN 1537-6605. PMC 3113241 $2. PMID 21601174. 17 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2022. 
  15. ^ Smith, Tanya M.; Tafforeau, Paul; Reid, Donald J.; Grün, Rainer; Eggins, Stephen; Boutakiout, Mohamed; Hublin, Jean-Jacques (10 Nisan 2007). "Earliest evidence of modern human life history in North African early Homo sapiens". Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America. 104 (15): 6128-6133. doi:10.1073/pnas.0700747104. ISSN 0027-8424. PMC 1828706 $2. PMID 17372199. 17 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2022. 
  16. ^ Bae, Christopher J.; Douka, Katerina; Petraglia, Michael D. (8 Aralık 2017). "On the origin of modern humans: Asian perspectives". Science (New York, N.Y.). 358 (6368): eaai9067. doi:10.1126/science.aai9067. ISSN 1095-9203. PMID 29217544. 17 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2022. 
  17. ^ Kuo, Lily (10 Aralık 2017). "Early humans migrated out of Africa much earlier than we thought". Quartz (İngilizce). 23 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2022. 
  18. ^ Posth C, Renaud G, Mittnik M, Drucker DG, Rougier H, Cupillard C, ve diğerleri. (2016). "Pleistocene Mitochondrial Genomes Suggest a Single Major Dispersal of Non-Africans and a Late Glacial Population Turnover in Europe". Current Biology. 26 (6). ss. 827-833. doi:10.1016/j.cub.2016.01.037. hdl:2440/114930. PMID 26853362. 
  19. ^ Karmin M, Saag L, Vicente M, Wilson Sayres MA, Järve M, Talas UG, ve diğerleri. (April 2015). "A recent bottleneck of Y chromosome diversity coincides with a global change in culture". Genome Research. 25 (4). ss. 459-66. doi:10.1101/gr.186684.114. PMC 4381518 $2. PMID 25770088. 
  20. ^ a b c Haber M, Jones AL, Connell BA, Arciero E, Yang H, Thomas MG, ve diğerleri. (August 2019). "A Rare Deep-Rooting D0 African Y-Chromosomal Haplogroup and Its Implications for the Expansion of Modern Humans Out of Africa". Genetics. 212 (4). ss. 1421-1428. doi:10.1534/genetics.119.302368. PMC 6707464 $2. PMID 31196864. 
  21. ^ a b Clarkson C, Jacobs Z, Marwick B, Fullagar R, Wallis L, Smith M, ve diğerleri. (July 2017). "Human occupation of northern Australia by 65,000 years ago". Nature. 547 (7663). ss. 306-310. Bibcode:2017Natur.547..306C. doi:10.1038/nature22968. hdl:2440/107043 Özgürce erişilebilir. PMID 28726833. 
  22. ^ Wood R (2 Eylül 2017). "Comments on the chronology of Madjedbebe". Australian Archaeology. 83 (3). ss. 172-174. doi:10.1080/03122417.2017.1408545. ISSN 0312-2417. 
  23. ^ O'Connell JF, Allen J, Williams MA, Williams AN, Turney CS, Spooner NA, ve diğerleri. (August 2018). "Homo sapiens first reach Southeast Asia and Sahul?". Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America. 115 (34). ss. 8482-8490. doi:10.1073/pnas.1808385115 Özgürce erişilebilir. PMC 6112744 $2. PMID 30082377. 
  24. ^ Macaulay et al. (2005).
  25. ^ Posth et al. (2016). See also mtDNA from 55 hunter-gatherers across 35,000 years in Europe 26 Eylül 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Dienekes' Anthroplogy Bog.
  26. ^ Prüfer K, Racimo F, Patterson N, Jay F, Sankararaman S, Sawyer S, ve diğerleri. (January 2014). "The complete genome sequence of a Neanderthal from the Altai Mountains". Nature. 505 (7481). ss. 43-9. Bibcode:2014Natur.505...43P. doi:10.1038/nature12886. PMC 4031459 $2. PMID 24352235. 
  27. ^ Lachance J, Vernot B, Elbers CC, Ferwerda B, Froment A, Bodo JM, ve diğerleri. (August 2012). "Evolutionary history and adaptation from high-coverage whole-genome sequences of diverse African hunter-gatherers". Cell. 150 (3). ss. 457-69. doi:10.1016/j.cell.2012.07.009. PMC 3426505 $2. PMID 22840920. 
  28. ^ Hammer MF, Woerner AE, Mendez FL, Watkins JC, Wall JD (September 2011). "Genetic evidence for archaic admixture in Africa". Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America. 108 (37). ss. 15123-8. Bibcode:2011PNAS..10815123H. doi:10.1073/pnas.1109300108. PMC 3174671 $2. PMID 21896735. 

Bibliyografya

 

Konuyla ilgili yayınlar

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Neandertal</span> Avrasyada yaşamış ve soyu tükenmiş insan türü veya alt türü

Neandertal ya da Neandertal insanı, günümüzden yaklaşık 250 bin ila 40 bin yıl önce yaşamış insan türüdür. İkili adlandırmada ismi "Homo neanderthalensis"dir. Fosilleri muhafaza etmeye müsait kireç taşı mağaralarda yaşadıkları için haklarında en fazla bilgi sahibi olunan ve bunun bir sonucu olarak modern kültürde tipik "mağara adamı" kalıbını yaratan tarih öncesi insan türüdür.

<span class="mw-page-title-main">İnsan</span> embriyodan yetişkine kadar Homo cinsinin mevcut benzersiz türü olan Homo sapiensin herhangi bir üyesi

İnsan ya da modern insan, primatların en yaygın türüdür. İki ayaklılığı ve yüksek zekâsıyla karakterize edilen büyük insansı maymun olan insan, çeşitli ortamlarda gelişip son derece karmaşık araçlar geliştirmiş, karmaşık toplumsal yapılar ve medeniyetler oluşturmuştur. İnsanlar son derece sosyaldir; tek bir insan, ailelerden ve yaşıt gruplarından şirketlere ve siyasi devletlere kadar iş birliği yapan, farklı ve hatta rekabet eden sosyal grupların çok katmanlı bir ağına ait olma eğilimindedir. Bu nedenle, insanlar arasındaki sosyal etkileşimler, her biri insan toplumunu destekleyen çok çeşitli değerleri, sosyal normları, dilleri ve gelenekleri oluşturmuştur. İnsanlar aynı zamanda son derece meraklıdır: Olguları anlama ve etkileme arzusu, insanlığın bilim, teknoloji, felsefe, mitoloji, din ve diğer bilgi çerçevelerindeki gelişimini motive etmiştir; insanlar aynı zamanda antropoloji, sosyal bilimler, tarih, psikoloji ve tıp gibi alanlar aracılığıyla da kendilerini incelerler.

<span class="mw-page-title-main">İnsanın evrimi</span> anatomik olarak modern insanların ortaya çıkmasına yol açan evrimsel süreç

İnsanın evrimi, modern insanın evrimsel kökenini ve ne tür evrimsel süreçlerle ortaya çıktığını incelediği gibi insanın en eski atalarını ve atasal kökenlerini de konu edinir. Bunun yanında insanla ortak ataları paylaşan ve insan ile yakın akraba olan türlerin evrimini ve kökenini de araştırır. İnsan evrimi, konu olarak 1863 yılında T. H. Huxley tarafından oluşturulan bilim dalı primatolojiyi ve günümüz maymunlarının tüm canlılar ile onların eski atalarının fosillerini de dikkate almaktadır. Bunun yanında insanın evrimsel tarihi üzerindeki çalışma ve araştırmalar fiziksel antropoloji, paleoantropoloji, primatoloji, arkeoloji, dilbilim, genetik ve embriyoloji dâhil olmak üzere birçok bilimsel alanı de içerir.

<i>Homo erectus</i> tarih öncesi insan türü

Homo erectus, en eski kalıntıları 2 milyon yıl öncesine tarihlendirilen, Pleistosen'de yaşamış soyu tükenmiş bir arkaik insan türüdür. Örnekleri Homo (insan) cinsinin ilk tanınabilen üyeleri arasındadır.

<i>Homo floresiensis</i> Floresli cüce insan

Homo floresiensis ya da Flores insanı Pleyistosen'de Flores Adası'nda yaşamış bir arkaik insan türüdür. Bu türe ait ilk fosillerin 2003 yılında keşfedilmesi ve çok az olması nedeniyle bu insanlar hakkındaki bilgiler oldukça azdır. İlk aşamada bu insanların kretenizm hastalığına sahip olan bir Homo sapiens alt türü olduğu düşünülse de Homo erectus'un küçülmüş bir versiyonu olduğu da ortaya atılmıştır. Yeni incelemeler ışığında Homo floresiensis fosillerinin, Homo sapiens'lere ait olmadığı kesinleşmiştir.

<i>Homo</i> i̇nsan ve yakın akrabalarını içeren insansı cinsi

Homo, modern insanı ve yakın akrabalarını içeren insansı cinsine verilen ad. Cinsin üyeleri genelde "insan" adıyla birlikte anılır. En erken üyesi, en eski kalıntıları 2.3 milyon yıl öncesine tarihlenen Homo habilis olup modern insan dışındaki yaşayan son türü olan Homo neanderthalensis'in (Neandertal) yaklaşık 40.000 yıl öncesine kadar yaşadığı düşünülmektedir. Homo floresiensis türünün ise 50.000 yıl öncesine kadar var olduğu düşünülüyor. Homo, Paranthropus cinsi ile birlikte, muhtemelen Australopithecus africanus ile kardeştir ve kendisi de Pan soyundan, şempanzelerden ayrılmıştır.

<i>Homo rhodesiensis</i> soyu tükenmiş hominid türü

Homo rhodesiensis, Arthur Smith Woodward (1921) tarafından Zambiya Broken Hill'deki bir mağaradan çıkarılan bir Orta Taş Devri fosili olan Kabwe 1'i sınıflandırmak için önerilen tür adıdır. 2020'de kafatası 324.000 ila 274.000 yıl öncesine tarihlendirildi. Türe ait diğer benzer yaşlı örnekler de mevcuttur.

<span class="mw-page-title-main">Arkaik insanlar</span> Tarihlerine ve görünümlerine göre Homo türünün erken, orijinal ("antik") örnekleri olarak yorumlanan Homo cinsinin fosilleri

Arkaik insanlar, anatomik olarak modern görünüme sahip olan insana karşıt olarak Homo cinsinin bazı çeşitlerini kapsayan, geniş tanımlı bir terimdir. Terim, Homo heidelbergensis, Homo rhodesiensis, Homo neanderthalensis, Homo naledi, Homo ergaster ve Homo antecessor türlerini kapsar. Neandertaller gibi iri yapılı olan ilkel diğer insanlar Neandertallere özgü, özellikle yüz çizgilerindeki yapısal aşırılıkları taşımazlar. Birkaç Homo türü, yaklaşık 300 bin yıl öncesinde en erken erken modern insanların ortaya çıkışından önceki ve bu dönemin çağdaşı olan geniş arkaik insan kategorisi altında gruplandırılmıştır. Güney Etiyopya'dan Omo-Kibish I, Fas'taki Jebel Irhoud ve Güney Afrika'daki Florisbad kalıntıları Homo sapiens'in en eski kalıntıları arasındadır.

<span class="mw-page-title-main">Orta Taş Devri</span>

Orta Taş Devri, Erken Taş Devri ile Geç Taş Devri arasında yer alan bir Afrika tarih öncesi dönemiydi. Genellikle yaklaşık 280.000 yıl önce başladığı ve yaklaşık 50-25.000 yıl önce sona erdiği kabul edilir. Belirli MSA taş aletlerinin başlangıçlarının kökeni 550-500.000 yıl öncesine kadar uzanır ve bu nedenle bazı araştırmacılar bunu MSA'nın başlangıcı olarak görür. MSA'nın, özellikle kabaca çağdaş zaman aralıkları nedeniyle, Avrupa'nın Orta Paleolitik'i ile eş anlamlı olduğu sıklıkla yanlış anlaşılır, ancak Orta Paleolitik Avrupa, Afrika'nın MSA'sından tamamen farklı bir hominin popülasyonu olan Homo neanderthalensis'i temsil eder. Neandertal popülasyonuna sahip değildir. Buna ek olarak, Afrika'daki mevcut arkeolojik araştırmalar, MSA sırasında Afrika'da modern insan davranışının ve bilişinin Orta Paleolitik Dönem'de Avrupa'dakinden çok daha erken gelişmeye başladığını gösteren birçok kanıt ortaya koydu. MSA, hem anatomik olarak modern insanlarla hem de bazen Homo helmei olarak adlandırılan arkaik Homo sapiens ile ilişkilidir. Erken fiziksel kanıtlar Etiyopya'daki Gademotta Formasyonu, Kenya'daki Kapthurin Formasyonu ve Güney Afrika'daki Kathu Pan'dan elde edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Haplogrup R1a (Y-DNA)</span>

Haplogroup R1a veya haplogroup R-M420, İskandinavya ve Orta Avrupa'dan güney Sibirya ve Güney Asya'ya kadar uzanan, Avrasya'daki geniş bir bölgeye dağılmış bir insan Y-kromozom DNA haplogrubu.

<span class="mw-page-title-main">Fuyan Mağarası</span>

Fuyan Mağarası, Çin'in güneyinin merkezinde Hunan eyaletine bağlı Lefutang kentinin Dao İlçesindeki Tangbei köyünde yer alan, Afrika dışındaki kesin olarak tamamen modern insanlar için en eski kanıtların keşfi ile ünlü kireçtaşı mağaralar kompleksi. Fuyan Mağarası'nda 80.000 ile 120.000 yıl öncesine dayanan 47 insan dişi bulunmuştur. Dişler ayrıca, tipik olarak 50.000 yıldan eski dişlerde bulunmayan bir özellik olan çürük belirtilerini göstermek için sıra dışıdır.

<span class="mw-page-title-main">Zhiren Mağarası</span>

Zhiren Mağarası, Chongzuo, Guangksi Zhuang Özerk Bölgesi, Çin'deki Mulan Dağları'nda yer alan ve Hejiang Nehri'ne bakan karstik bir mağaradır. Zhiren Mağarası, anatomik olarak modern insanların fosil kalıntıları ile arkaik insanların fosil kalıntıların karışık olarak bulunduğu bir erken Geç Pleistosen bölgesidir.

<span class="mw-page-title-main">Homo helmei</span>

İlk kez 1932'de Güney Afrika'da (Florisbad) T.F. Dreyer tarafından bulunan bir kafatasından yola çıkarak bu türün varlığı ileri sürülmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Omo kalıntıları</span> hominin fosilleri

Omo kalıntıları, 1967 ve 1974 yılları arasında Etiyopya'nın güneybatısında bulunan Omo Ulusal Parkı'ndaki Omo Nehri yakınlarındaki Omo Kibish bölgelerinde keşfedilen bir hominin kemik koleksiyonudur. Kemikler, Richard Leakey ve meslektaşları tarafından yönetilen Kenya Ulusal Müzelerinden bir bilim ekibi tarafından bulundu. Kamoya'nın Hominid Sitesinden (KHS) kalanlara Omo I ve Paul I. Abell'in Hominid Sitesinden (PHS) kalanlara Omo II adı verildi.

Apidima Mağarası, Güney Yunanistan'da, Mani Yarımadası'nın batı kıyısında yer alan ve dört küçük mağaradan oluşan bir komplekstir. Mağaranın sistematik olarak incelenmesi sonucunda Paleolitik çağa ait Neandertal ve Homo sapiens fosilleri ortaya çıkarıldı.

<span class="mw-page-title-main">Baço Kiro mağarası</span>

Baço Kiro mağarası, Bulgaristan'ın Direnova şehrinin 5 km (3,1 mi) batısında, Direnova Manastırı'na sadece 300 m (980 ft) uzaklıkta yer alan bir mağaradır. Andaka ve Direnova Nehri kanyonlarında yer almaktadır. 1890'da içine girilmiş ve ilk rekreasyonel ziyaretçiler mağaraya, Bulgar Ulusal Uyanış lideri, öğretmen ve devrimci Baço Kiro'nun onuruna yeniden adlandırılmadan iki yıl önce 1938'de girmiştir. Mağara, toplam uzunluğu 3.600 metre (11.800 ft) olan galeriler ve koridorlardan oluşan dört katlı bir labirenttir, mağaranın 700 metre (2.300 ft)'lik bölümü kamuya açıktır ve 1964'ten beri aydınlatılmaktadır. Mağaranın içinden akan bir yer altı nehri zamanla sayısız sarkıt ve dikit mağara oluşumları içeren büyük güzellikteki birçok galeriyi şekillendirdi. 1.200 metre (3.900 ft) uzunluğundaki uzun bölüm, bir dizi peri masalından ilham alınarak adlandırılmıştır. Oluşumlar art arda şu isimlerle anılmaktadır: Baço Kiro'nun Tahtı, Cüceler, Uyuyan Prenses, Taht Salonu, Kabul Salonu, Haidouti Buluşma Alanı, Çeşme ve Kurban Sunağı.

<span class="mw-page-title-main">Peștera Muierilor</span>

Peștera Muierilor veya Peștera Muierii, Romanya'nın Gorj ilindeki Baia de Fier komününde bulunan bir mağara sistemidir. Mağara ayısı kalıntıları ve bir insana ait kafatası içermesi nedeniyle önemlidir. Radyokarbon tarihleme yöntemine göre kafatası günümüzden 30.150 ± 800 yıl öncesine tarihlenmektedir. 1952 yılında ortaya çıkarılmıştır. Cioclovina Mağarası'nda bulunan benzer kalıntılarla birlikte, Romanya tarihöncesindeki en eski erken modern insan kalıntıları olarak gösterilmektedir.

Ust'-Ishim adamı, batı Sibirya'da, günümüzden 45.000 yıl önce yaşayan, ilk modern insanlardan birinin kalıntılarına verilen isimdir. Fosil, en eski modern insan genomu olan genomunun bu şekilde deşifre edilmesine izin veren bozulmamış DNA'ya sahip olması bakımından dikkat çekicidir.

<span class="mw-page-title-main">Erken dönem insan göçleri</span>

Erken dönem insan göçleri, arkaik ve modern insanların kıtalar arasındaki en eski göçleri ve yayılmalarıdır. Yaklaşık 2 milyon yıl önce başladığına inanılmaktadır. Homo Erectus'un Afrika dışına yaptığı erken açılımlarla başlamıştır. Bu ilk göçü, yaklaşık 500.000 yıl önce yaşayan ve modern insanın yanı sıra Denisovalılar ve Neandertallerin muhtemel atası olan H. heidelbergensis de dahil olmak üzere diğer arkaik insanlar izledi. Erken hominidler muhtemelen şimdi batmış olan kara köprülerini kullanmışlardı.

<span class="mw-page-title-main">Davranışsal modernite</span>

Davranışsal modernite, mevcut Homo sapiens'i diğer anatomik olarak modern insanlardan, homininlerden ve primatlardan ayıran bir dizi davranışsal ve bilişsel özelliktir. Bilim insanlarının çoğu, modern insan davranışının diğerlerinin yanı sıra soyut düşünme, planlama derinliği, sembolik davranış, müzik ve dans, büyük oyunlardan yararlanma ve bıçak teknolojisi ile karakterize edilebileceği konusunda hemfikirdir. Bu davranışların ve teknolojik yeniliklerin altında, evrimsel ve kültürel antropologlar tarafından deneysel ve etnografik olarak belgelenmiş bilişsel ve kültürel temeller yatar. Bu insan evrensel kalıpları, kümülatif kültürel adaptasyonu, sosyal normları, dili ve yakın akrabaların ötesinde kapsamlı yardım ve işbirliğini içermektedir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.