İçeriğe atla

Model canlı

Elektron mikroskobunda birkaç E. coli hücresi
Drosophila (meyve sineği), deneylerde kullanılan ünlü canlılardan biridir.

Model canlı veya model organizma, belirli biyolojik olayların anlaşılması için yapılan deneylerde yaygın olarak kullanılan canlılara verilen genel isimdir. Bu canlılarda çalışılarak bulunması ümit edilen keşiflerle, canlılardaki diğer süreçlerin de açıklanacakları düşünülmektedir.

Model canlılar özellikle, insan hastalıklarının olası sebepleri ve bunların tedavileri için, bu deneylerin insan üzerinde gerçekleştirilemediği ve etik olmadığı durumlarda yaygın olarak kullanılırlar.

Bu yöntemin uygulanması, evrim süresince korunmuş genetik malzeme, metabolik, gelişimsel süreçler ve ortak soydaki tüm yaşayan organizmalar için mümkündür.[1]

Model canlının seçilmesi

Model canlılar sıklıkla deneysel uygulamalara cevap verebilir oluşlarına göre seçilirler. Bunun için genelde kısa yaşam döngüsüne sahip olma, genetik uygulamalar için uygunluk (doğal ırklar, kök hücre çizgileri ve transfeksiyon sistemleri) ve özel yaşam gereksinimine sahip olmama gibi özelliklere sahiptirler.

Bazen genom düzenleri, örneğin kapladığı yerin oldukça az olması veya az oranda boş DNA içermesi (örneğin maya, Arabidopsis ve Kirpi balığı), model organizmanın genomunun diziliminin belirlenmesini kolaylaştırır.

Araştırmacılar çalışmalarında kullanacakları organizmaları seçerken aradıkları bazı özellikler vardır. Büyüklük, üreme süresi, kolay bulunabilirlik, uygulanabilrlik, genetik özellikler, yöntemin korunması ve potansiyel ekonomik yararı bunlardan bazılarıdır. Moleküler biyolojiyle kıyaslanırsa; bazı araştırmacıların model canlıların hayat ağacındaki birbirlerine benzerlikleri ve soylarının çeşitlenmesiyle ilgili araştırmaları, daha yaygındır.

Model canlıların kullanımı

Birçok model canlı vardır. Moleküler biyoloji için ilk olarak kullanılandan biri de insan sindirim sisteminin bir parçası olan Escherichia coli dir. E. coli yi enfekte eden bakteriyal virüsler de (bakteriyofaj) gen yapısı ve gen regülasyonu çalışmalarında çok yararlı olmuştur (örn Lambda fajı, Enterobacteria fajı (T4)). Fakat bakteriyofajlar, metabolizmaları yetersiz olduğundan ve üremek için konak hücreye bağımlı olduklarından gerçek bir canlı değillerdir.

Ökaryotlardan bazı mayalar, özellikle Saccharomyces cerevisiae (bira mayası) kolay ve hızlı üremesinden dolayı genetik ve hücre biyolojisi nde yaygın olarak kullanılır. Mayada hücre döngüsü insan hücresindekine göre çok daha basittir ve homolog proteinler tarafından düzenlenir. Sirke sineği Drosophila melanogaster ile de kolay üreyen bir hayvan olduğundan, gözle görülebilir konjenital özellikleri olduğundan ve tükrük bezlerinde ışık mikroskobunda incelenebilen dev (politen) kromozomlara sahip olduğundan dolayı çalışılmaktadır.

Değişmeyen hücre sayısı gibi gelişmişliklerini çok iyi belirleyen özelliklere sahip olmaları ve anormallikler kolayca analiz edilebildiğinden Yuvarlak solucan Caenorhabditis elegans ile de çok çalışılmaktadır.

Tütün mozaik virüsü nün elektron mikrografı (TMV) parçacıkları

Önemli model organizmalar

Virüsler

  • Lambda fajı
  • Phi X 174 genomu tam olan ilk organizmadır. Genom 11 genden oluşur, 5386 baz çitfi uzunluğundadır ve halkasaldır.
  • Tütün mozaik virüsü (TMV)

Prokaryotlar

  • Escherichia coli (E. coli) - Moleküler genetikde çok kullanılan yaygın bir bağırsak bakterisidir.
  • Bacillus subtilis
  • Caulobacter crescentus - bölünerek iki farklı hücre oluşturan, hücresel farklılaşmayı çalışmak için kullanılan bir bakteridir.
  • Mycoplasma genitalium - en küçük organizmadır.
  • Vibrio fischeri - bakterilerde hücre-hücre iletişimi, biyolüminesans ve Hawai kısakuyruklu mürekkepbalığı ile hayvan-bakteri simbiyozmi çalışmalarında kullanılır.
  • Synechocystis, fotosentez araştırmalarında çok kullanılan bir fotosentetik bakteri siyanobakteridir.
  • Pseudomonas fluorescens, laboratuvarda farklı türlere kolayca farklılaşan, toprakta bulunan bir bakteridir.

Ökaryotlar

Ökaryotlar şöyledir:

Protistler

  • Protistler:
  • Chlamydomonas reinhardtii - Fotosentez,kamçı, kendiliğinden hareket edebilme ,metabolizma düzenlenmesi, hücrelerarası tanıma ve hücre tutunması, beslenme yetersizliğine yanıt ve başka birçok araştırmada kullanılan tek hücreli yeşil bir algdir. Chlamydomonas reinhardtiiin genetiği çok araştırılmıştır. Haritalanmış mutantlarla ve ifade edilmiş dizilerle çok çalışılmıştır.[2] Chlamydomonas reinhardtii nin genom dizilimi Ekim 2007 de açıklanmıştır.[3] Duke Üniversitesi nde bir Chlamydomonas genetik stok merkezi vardır ve araştırma sonuçlarını düzenli olarak tartışan uluslararası bir Chlamydomonas grubu vardır. Chlamydomonas ucuz defined medyum da kolaylıkla ürer.
  • Dictyostelium discoideum moleküler biyoloji de ve genetik te (genom dizilimi yapılmıştır)

kullanılır ; hücre haberleşmesinde, farklılaşmasında ve programlı hücre ölümünde çalışılan bir örnektir.

  • Tetrahymena thermophila - tatlısuda yaşayan bir silli protozoan.
  • Emiliania huxleyi - denizde yaşayan tek hücreli bir coccolithophore alg, çok çalışılan bir model plankton türü.

Mantarlar

  • Aspergillus nidulans, genetik araştırmalarda kullanılan bir mantar türüdür.
  • Neurospora crassa - portakal tarator küfü (mayoz,metabolik regülasyon ve günlük ritim ile ilgili genetik çalışmalarda kullanılır):[4]* Ashbya gossypii, pamuk patojeni, genetik araştırma konusu (polarite, hücre döngüsü)
  • Saccharomyces cerevisiae, bira mayası (bira ve ekmek yapımında kullanılır)
  • Schizosaccharomyces pombe, füzyon maya, genetik araştırmalarda kullanılır.

Bitkiler

Arabidopsis thaliana

Bildirilen en küçük genoma sahip bitkidir (~110Mb) ve dizilimi 2008 in başlarında Joint Genom Enstitüsü tarafından açıklanacaktır. (Evrimsel biyoloji, Moleküler biyoloji)

  • Brachypodium distachyon temperate tahıllar için mükemel bir model olmasını sağlayan özelliklere sahip deneysel bir model çimdir. (Agronomi, Moleküler biyoloji, Genetik)
  • Lotus japonicus azot fiksasyonundan sorumlu simbiyozisi araştırmak için kullanılan bir baklagil

(Agronomi, Moleküler biyoloji)

  • Lemna gibba hızlı büyüyen bir sucul monokotildir.En küçük çiçeğe sahip bitkilerdendir. Lemna mikrobiyal faaliyetin engellenebildiği saf kültür de yetiştirilebildiği için ekotoksikoloji de kimyasalların bitkilere olan toksik etkisini ölçmek için yapılan deneylerde kullanılır. Lemna kompleks tıbbi maddelerin ekonomik üretimi için rekombinant ifade sistemi olarak kullanılır. Ayrıca popülasyon büyüme eğrilerini açıklamak için kullanılır.
Mısır (Zea mays)
  • Mısır (Zea mays L.) bir tahıldır. Mikroskopla kolaylıkla incelebilen 10 büyük kromozom çifti içeren diploid bir monokotildir. İyi bilinen ve gen haritası çıkarılmış fenotipik mutantlarının ve krossing overla oluşan çok sayıda (100-200) ırkının olması transpozonlar ("sıçrayan genler") in ortaya çıkarılmasını kolaylaştırmıştır. Birçok DNA markırının haritası çıkarılmıştır ve genom dizisi belirlenmektedir. (Genetik, Moleküler biyoloji, Agronomi)
  • Medicago truncatula sıradan yoncayla yakından bağı olan bir baklagildir. Dizisi çıkarılan, görece küçük bir genomdur. Azot fiksasyonundan sorumlu simbiyozisi araştırmak için kullanılmaktadır.(Agronomi, Moleküler biyoloji)
  • Tütün BY-2 hücreleri (Nicotiana tabaccum) dan elde edilen süspansiyon hücre dizisidir.Hücre düzeyindeki genel bitki fizyolojisi çalışmaları için kullanışlıdır. Bu kısmi kültivar ın genom dizisi (en azından yakın zamanda ) belirlenemeyecektir,fakat yabani bir türü Nicotiana tabaccum un genom dizileri günümüzde belirlenmektedir. (Sitoloji, Bitki fizyolojisi, Biyoteknoloji)
  • Pirinç (Oryza sativa) tahil biylojisinde kullanlan bir model canlıdır. En küçük genoma sahip tahıl türlerinden biridir ve genom dizilimi belirlenmiştir. (Agronomi, Moleküler biyoloji)
  • Physcomitrella patens bitkilerin gelişimi ve moleküler evrimin araştırılmasında kullanımı gün geçtikte artan bir likendir.[6] Şimdiye kadar genomu tamamen belirlenmiş tek iletim sistemi olmayan (ve bunun için tek ilkel yapılı) bitkidir.[6] (Bitki fizyolojisi, Evrimsel biyoloji, Moleküler genetik, Moleküler biyoloji)
  • Kavak orman genetiğinde ve odunsu bitki çalışmalarında model olarak kullanılan bir cinstir. Genom boyutu küçüktür, hızlı büyür ve kolaylıkla nakil edilir.
  • Ayrıca yukarıdaki Protistler başlığı altındaki Chlamydomonas reinhardtiiye bakınız.

Hayvanlar

Omurgasızlar
Denizkestanesi
Caenorhabditis elegans
  • Arbacia punctulata, embriyolojik çalışmaların klasik konusu olan, mor dikenli denizkestanesi.
  • Aplysia, mürekkep salna yanıtıyla nörobiyoloji de, üreme konileri hücre iskeleti nin yeniden düzenlenmesinde model olarak kullanılmakta olan bir denizde yaşayan bir sümüklü böcektir.
  • Caenorhabditis elegans, genellikle C. elegans[7] olarak adlandırılan bir nematoddur, gelişim ve fizyolojinin genetik kontrolünü anlamak için mükemmmel bir canlıdır. C. elegans, genom dizisi tamamen tamamnlanan ilk çok hücreli canlıdır.
  • Ciona intestinalis, bir deniz eteği.
  • Drosophila, genellikle; Drosophila melanogaster, Thomas Hunt Morgan ve arkadaşları tarafından popüler hale getirilen bir meyve sineği türüdür. Laboratuvarda kolayca bulunabilir, hızlı soylar üretir, mutasyonları kolayca tetikler. Yakın zamanda nörofarmakolojik araştırmalar için de kullanılmıştır.[8] (Moleküler genetik, Popülasyon genetiği, Gelişim biyolojisi).
  • Euprymna scolopes, Havai mürekkep balığı, hayvansal,bakteriyal simbiyozim, biyoışıyan virgül bakteriler için kullanılır.
  • Hidra, bilateral vücut düzeninin evriminin anlaşılması için kullanılan haşamlı bir model canlıdır.
  • Loligo pealei, bir mürekkepbalığı, sahip olduğu dev akson (yaklaşık 1 mm çapındadır, tipik bir memeli aksonundan yaklaşık bin kez daha büyüktür) nedeniyle sinir fonksiyonu çalışmalarında kullanılır.
  • Pristionchus pacificus, evrimsel gelişim biyolojinde "C. elegans" ile karşılaştırmalı analizi yapılarak kullanılan bir yuvarlak solucandır.
  • Stomatogastrik gangliyon, arthropodlar. Sindirim sistemleri tekrarlayan hareketlerde görülen motor patern oluşumu için bir modeldir.
  • Strongylocentrotus purpuratus, gelişim biyolojisinde yaygın kullanılan bir mor denizkestanesi.
  • Symsagittifera roscoffensis, bir yassı solucan, bilateral vücut düzeni gelişim biyolojisi çalışmalarında kullanılır.
  • Tribolium castaneum, un böceği, küçük, kolay saklanır (karanlık böceği) özellikle davranışsal ekoloji deneylerinde kullanılır.
Omurgalılar
Laboratuvar (ev) faresi
  • Cavia porcellus, kobay veya Gine domuzu, Robert Koch ve diğer erken dönem bakteriyolojistler tarafından, bakteriyal enfeksiyonlarda konak olarak kullanılmış, bu nedenle deyim yerindeyse, günümüzde de, az da olsa "laboratuvar hayvanı" olarak adlandırılmaktadır.
  • Tavuk (Gallus gallus domesticus) - bir amniyota olarak gelişim çalışmalarında kullanılır ve mikromanüplasyon için kusursuzdur (örneğin doku aşılama) ve gen ürünlerinin üst ifadesinde.
  • Kedi (Felis cattus) - nörofizyolojik araştırmalarda kullanılır
  • Köpek (Canis lupus familiaris) - solunumla ilgili ve kardiyovaskülerde önemli bir modeldir
  • Hamster - kala-azarda (leishmania) ilk çalışılan canlı
  • Fare (Mus musculus) - omurgalıların klasik canlısıdır.
  • Homo sapiens (insanlar) - çeşitli klinik çalışmalarda kullanılır.
  • Oryzias latipes, Medaka, (Japon pirinç balığı) gelişim biyolojisinde kullanılan önemli bir canlıdır, sıradan Zebra balığından daha dayanıklı olması gibi avantajları vardır.
  • Sıçan (Rattus norvegicus) - özellikle toksikoloji modeli olarak kullanışlıdır; ayrıca nörolojik model ve akrabası fareden daha büyük organlara ve alt organeler yapılara sahip olmasıyla ilkel hücre kültürleri kaynaklarında, (moleküler evrim, genomik) çalışmalarında kullanılır.
  • Macaca mulatta - hint şebeği enfeksiyon hastalıkları ve akıl-kavrama çalışmalarında.
  • Sigmodon hispidus - pamuk sıçanı polio araştırmalarında ilk kullanılan canlıdır
  • Taeniopygia guttata - zebra ispinozu - ötücü kuşların ötme sistemleri ve memeli olmayanlarda işitme sistemleri
  • Takifugu rubripres, bir şişen balık türü - bir miktar boş-DNA'ya sahip genomu vardır.
  • Afrika pençeli kurbağası (Xenopus laevis), - büyük embriyosu nedeniyle gelişim çalışmalarında, fiziksel ve farmakolojik işleyişlerde yüksek dayanıklılığı nedeniyle.
  • Zebra balığı (Danio rerio), gelişmesinin erken dönemlerinde hayvanın iç vücut anatomisinin görülmesine benzersiz olarak imkân veren, neredeyse şeffaf vücuda sahip bir tatlı su balığı. Zebra balıkları gelişim çalışmalarında, toksikoloji ve toksikopatolojide,[9] özgül gen fonksiyonları ve sinyalleme yollarının araştırılmasında kullanılır.

Özel araştırmalar için kullanılan model organizmalar

Eşey seçilimi ve eşeysel zıtlık

  • Callusobruchus maculatus
  • Chorthippus parallelus, çayır çekirgesi
  • Coelopidae - denizyosunu sinekleri
  • Diopsidae - sap-gözlü sinekler
  • Drosophila spp. - meyve sinekleri
  • Gryllus bimaculatus, tarla cırcırböceği
  • Scathophaga stercoraria, sarı gübre sineği

Melez alanlar

  • Bombina bombina ve variegata
  • Podisma spp. (Alplerde)

Kaynakça

  1. ^ Fox, Michael Allen (1986). The Case for Animal Experimention: An Evolutionary and Ethical Perspective. Berkeley and Los Angeles, California: University of California Press. ISBN 0-520-05501-2. 
  2. ^ "Chlamydomonas reinhardtii resources at the Joint Genome Institute". 23 Temmuz 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2008. 
  3. ^ Chlamydomonas genome sequenced 15 Mart 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. published in Science, October 12, 2007
  4. ^ Rowland H. Davis: Neurospora. Contributions of a Model Organism. Oxford University Press, Oxford, 2000. ISBN 0-19-512236-4.
  5. ^ a b c d "About Arabidopsis on the The Arabidopsis Information Resource page ([[TAIR]])". 12 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2008. 
  6. ^ a b Rensing, S. A., Lang, D., Zimmer, A. D., Terry, A., Salamov, A., Shapiro, H. et al. (2008). The physcomitrella genome reveals evolutionary insights into the conquest of land by plants. 6 Mart 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Science, 319(5859), 64-69.
  7. ^ Riddle, Donald L.; Blumenthal, Thomas; Meyer, Barbara J.; and Priess, James R. (Eds.). (1997). C. ELEGANS II. Woodbury, NY: Cold Spring Harbor Press. ISBN 0-87969-532-3. Full text available on-line 28 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
  8. ^ Manev H, Dimitrijevic N, Dzitoyeva S. (2003). "Techniques: fruit flies as models for neuropharmacological research". Trends Pharmacol. Sci. 24 (1). ss. 41-43. 12 Mayıs 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2008. 
  9. ^ Spitsbergen J.M. and Kent M.L. (2003). The state of the art of the zebrafish model for toxicology and toxicologic pathology research--advantages and current limitations. Toxicol Pathol. 31 (Supplement), 62-87. PubMed Abstract Link => PMID 12597434.

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Genetik</span> biyolojinin organizmalardaki kalıtım ve çeşitliliği inceleyen bir dalı

Genetik ya da kalıtım bilimi, biyolojinin organizmalardaki kalıtım ve genetik varyasyonu inceleyen bir dalıdır. Türkçeye Almancadan geçen genetik sözcüğü 1831 yılında Yunanca γενετικός - genetikos ("genitif") sözcüğünden türetildi. Bu sözcüğün kökeni ise γένεσις - genesis ("köken") sözcüğüne dayanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Sitoloji</span> Hücreleri inceleyen biyoloji dalı

Sitoloji veya hücre biyolojisi, kökü Yunancadaki kytos, barındırıcı kelimesidir), hücrelerin fizyolojisini, yapısını, içerdiği organelleri, bulunduğu ortamla olan ilişkisini, yaşam döngüsünü, bölünmesini ve ölümünü inceleyen bir bilim dalıdır. Bu işlem hem moleküler hem de mikroskobik ölçüde gerçekleştirilir. Sitoloji araştırmaları, bakteriler ve protozoa gibi tek hücreli organizmalardan, insan gibi çok hücreli organizmalara kadar büyük bir alana yayılır.

Gelişim biyolojisi, canlıların büyüme ve gelişimlerini inceleyen bilim dalı. Modern gelişim biyolojisi, dokular, organlar ve sistemlerin oluşumunda rol alan hücrelerin gelişimini, değişimini, farklılaşımını ve şekil almasını (morfojenez) inceler. Embriyoloji, gelişim biyolojisinin bir alt birimidir ve tek hücrenin oluşumundan embriyonik gelişim aşamasının sonuna kadarki gelişimi inceler ki serbest yaşam bazen embriyonik gelişimin tamamlanmasından da önce başlar.

Genetik mühendisliği, canlıların kalıtsal özelliklerini değiştirerek, onlara yeni işlevler kazandırılmasına yönelik araştırmalar yapan bilim alanıdır. Bu uygulamalarla uğraşan bilim insanlarına "genetik mühendisi" denir. Genetik mühendisleri, genlerin yalıtılması, çoğaltılması, farklı canlıların genlerinin birleştirilmesi ya da genlerin bir canlıdan başka bir canlıya aktarılması gibi çalışmalarla uğraşırlar. Genetik mühendisliği için, rekombinant DNA teknolojisi, gen klonlaması, DNA klonlaması, genetik maniplasyon/modifikasyon veya gen ekleme (splays) birçok bilim insanınca eş anlamlı olarak kullanılabilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Biyoteknoloji</span> Yararlı ürünler geliştirmek veya yapmak için canlı sistemlerin ve organizmaların kullanılması

Biyoteknoloji; hücre ve doku biyolojisi kültürü, moleküler biyoloji, mikrobiyoloji, genetik, fizyoloji ve biyokimya gibi doğa bilimlerinin yanı sıra makine mühendisliği, elektrik-elektronik mühendisliği ve bilgisayar mühendisliği gibi mühendislik dallarından yararlanarak, DNA teknolojisiyle bitki, hayvan ve mikroorganizmaları geliştirmek, özel bir kullanıma yönelik ürünleri oluşturmak ya da dönüştürmek için biyolojik sistemleri, canlı organizmaları ya da türevlerini kullanan uygulamaların tümüne verilen addır.

<span class="mw-page-title-main">Genom</span> Hücrenin genetik şifresinin tamamı

Genom, bir kalıtım birimi. Bir organizmanın kalıtım materyalinde bulunan genetik şifrelerin tamamını simgeler. Bir canlının gen ve kromozomlarındaki “genetik materyale” verilen addır.

<span class="mw-page-title-main">Moleküler biyoloji</span> Canlı yapılarını moleküler düzeyde inceleyen bilim dalı.

Moleküler biyoloji, canlılardaki olayları moleküler seviyede inceleyen biyoloji dalıdır.

Mutasyon ya da değişinim, bir canlının genomu içindeki DNA ya da RNA diziliminde meydana gelen kalıcı değişmelerdir. Mutasyona sahip bir organizma ise mutant olarak adlandırılır.

<span class="mw-page-title-main">Klonlama</span> genetik olarak özdeş bireyler üretme süreci

Klonlama, temel olarak, herhangi bir şeyin aynısının kopyalanması anlamına gelmektedir. Klon ise; tek bir bireyden eşeysiz üreme yoluyla üretilmiş, genetik yapısı birbirinin tıpatıp aynı olan canlı topluluğuna karşılık gelen bir biyoloji terimidir ve kısaca "cl." simgesiyle gösterilir.

<span class="mw-page-title-main">Evrimsel biyoloji</span> canlı çeşitliliğini ve gelişimini inceleyen bilim dalı

Evrimsel biyoloji; biyoloji konularını, canlıların evrimini göz önüne alarak inceleyen bilim dalıdır. Taksonomi biliminin temelinde evrimsel biyoloji yer almaktadır. Canlıları sistematik bir şekilde ayırmada, canlıların evrimsel akrabalıkları ve farklılıkları göz önüne alınır. Ayrıca birçok ekolojik ilişkinin açıklanmasında evrimsel biyoloji kullanılır. Moleküler biyolojide DNA ve RNA dizilerinin baz dizilişleri göz önüne alınarak canlıların hatta organellerin mikroorganizmalarla olan akrabalıkları incelenmekte ve bu incelemede evrimsel biyoloji temel alınmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Biyoenformatik</span> büyük, karmaşık biyolojik veri setlerinin hesaplamalı analizi

Biyobilişim veya Biyoenformatik, biyolojinin çeşitli dalları, ancak özellikle moleküler biyoloji ile bilgisayar teknolojisini ve bununla ilişkili veri işleme aygıtlarını bünyesinde barındıran bilimsel disiplin. Bir diğer tanımla, karmaşık biyolojik verilerin derlenmesi ve analiz edilmesi bilimidir.

<i>Saccharomyces cerevisiae</i> bira, şarap ve ekmek yapımında kullanılan; tomurcuklanan bir maya türü

Saccharomyces cerevisiae, tomurcuklanan bir maya türüdür. Eski çağlardan beri bira, şarap ve ekmek yapımında kullanılmasından dolayı en önemli maya türü olduğu söylenebilir. Üzümün kabuğundan izole edildiği tahmin edilmektedir. Koyu kabuklu meyvelerin kabuklarındaki beyaz tabakanın bir bileşeni mayadır. Kabuktaki mumun içinde yer alır. Moleküler biyoloji ve hücre biyolojisi alanlarında prokaryotlar arasında model organizma olarak ele alınan Escherichia coliye benzer şekilde, üzerinde en çok çalışılmış model ökaryotik organizmalar arasında da bu maya türü yer alır. Saccharomyces cerevisiae hücreleri yuvarlak veya yumurta biçimlidir. Çapları 5-10 mikrometredir. Tomurcuklanma olarak bilinen bir bölünme yoluyla ürer.

<span class="mw-page-title-main">Drosophila</span>

Drosophila, küçük bir sinek cinsidir. Üyeleri genelde "meyve sineği" olarak adlandırılır. Ayrıca sirke sineği, şarap sineği, posa sineği ve üzüm sineği olarak da adlandırılır.

<span class="mw-page-title-main">Medikal genetik</span> Kalıtsal hastalıklara odaklanan tıp dalı

Medikal genetik ya da tıbbi genetik, kısaca, genetiğin tıbba uygulanmasıdır. Medikal genetik, genel olarak, kalıtımsal varyasyonun, insan sağlığı ve hastalıklarıyla ilişkilerini araştırmaktadır. İnsan genetik hastalıklarına ilişkin kalıtımı, hasta ailelerindeki "ayrışım"ı inceler. Bu yolla, tedavi biçimlerini sağlamak amacıyla, insan hastalıklarından sorumlu mutasyonları tanımlamaya çalışır.

Epigenetik, biyolojide, DNA dizisindeki değişikliklerden kaynaklanmayan ama aynı zamanda ırsi olan gen ifadesi değişikliklerini inceleyen bilim dalıdır. Diğer bir deyişle, ırsi (kalıtımsal) olup genetik olmayan fenotipik varyasyonları incelemektedir. Bu değişiklikler hücreyi ya da organizmayı doğrudan etkilemektedir ancak, DNA dizisinde hiçbir değişiklik gerçekleşmemektedir.

<i>Chlamydomonas</i>

Chlamydomonas bir yeşil alg cinsidir. Tek hücreli kamçılılardandır. Chlamydomonas moleküler biyolojide, özellikle kamçı hareketliliği, kloroplast dinamiği, biyogenesis ve genetik araştırmalarında model organizma olarak kullanılır. Chlamydomonas'ın pek çok çarpıcı özelliğinden biri de doğrudan ışık ile aktive olan channelrhodopsin gibi iyon kanallarına sahip olmasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Gen duplikasyonu</span>

Gen duplikasyonu, içinde bir gen bulunan bir DNA bölgesinin herhangi şekilde ikilenmesidir; homolog rekombinasyon sırasında bir hata sonucu, retrotranspozisyon olayı veya tüm bir kromozomun ikilenmesi sonucu meydana gelebilir. Genin kopyası selektif baskıdan yoksun olduğu için, ondaki mutasyonların organizma üzerinde zararlı etkisi olmaz. Dolayısıyla, organizmanın nesilleri boyunca, işlevsel tek kopyalı bir gene kıyasla daha hızlı mutasyona uğrar.

<span class="mw-page-title-main">RNA interferaz</span>

RNA interferaz veya RNA girişimi (RNAi), canlı hücreler içinde yer alan ve hangi genlerin aktif olacağını ve nasıl aktif olacaklarını belirleyen ve kontrol eden bir sistemin ismi. Küçük RNA moleküllerinin iki tipi, -mikroRNA (miRNA) ve küçük interferans RNA'sı (siRNA)- RNA interferaz için büyük önem taşır. RNA'lar genlerin doğrudan ürünü olup bu küçük RNA'lar, ya faaliyetlerini artırmak veya azaltmak suretiyle, örneğin bir mesajcı RNA'nın protein üretmesini engelleyerek diğer özel RNA'lar (mRNA) ile bağlanabilirler. RNA interferaz, hücreyi parazitik genlere - virüs ve transpozonlar - karşı savunmada, bunun yanında genel olarak gelişmeyi yönlendirmede olduğu gibi gen ifadesinden de önemli bir role sahiptir.

Chlamydomonas reinhardtii iki kamçı ile yüzen, çap olarak yaklaşık 10 mikrometre boyutunda olan tek hücreli bir yeşil algdir. Geniş kupa şeklinde kloroplast, geniş bir pirenoit, ışığı algılayan bir kuşgözü ve zengin hidroksiprolin glikoproteinlerden oluşan bir hücre duvarına sahiptir. Dünya çapında toprak ve tatlı suda fazlaca bulunmasına rağmen, C. reinhardtii öncelikle biyolojinin birçok alt alanında model organizma olarak kullanılmaktadır. Aydınlatıldığında, organik karbon ve kimyasal enerji olmadan büyüyebilir ve bunlar sağlandığında karanlıkta da büyüyebilir. C. reinhardtii ayrıca biyofarmasötik ve biyoyakıt alanlarında bir hidrojen kaynağı olarak da kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Biyolojinin ana hatları</span> Vikimedya liste maddesi

Biyoloji - Yaşamı inceleyen doğa bilimi. Odaklandığı alanlar arasında yapı, işlev, büyüme, köken, evrim, dağılım ve taksonomi yer alır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.