Mod (müzik)
Günümüzde var olan tüm "dizi"lerin (İngilizce Scale) oluşumu konusunda en eski örneklere Mısır ve Hindistan'da rastlanılmıştır. Bunlar asıl anlamıyla makamsal dizilerdir. Günümüzde çağdaş klasik batı müziğinde kullanılan diziler ise, kuramsal açıdan ilk defa Antik Yunan'da görülmüştür. Çeşitli uygarlıkların etkileşimleriyle birbirine aktarılan müzik bilgileri, Antik Yunan'da kuramsallaştırılmıştır. O dönemde oluşturulan modlar tam anlamıyla günümüz modları ile aynı değildir. Antik Yunan'da modların doryen, hipodoryen, frigyen, hipofrigyen, lidyen, hipolidyen, miksolidyen, hipomiksolidyen gibi özel isimleri vardır. Bu modlar Orta Çağ'da kilise müzik adamları tarafından tekrar düzenlenmiş ve bugünkü halini almıştır. Günümüzde kullanılan modlar ise şu şekildedir;
İyonyan Modu (İngilizce İonian)
Herhangi bir majör gamın ilk derecesine kurulan moddur. İlk dereceden başlar ve 8. derecede son bulur. Türk Müziği Makamları'ndan Neo Çargah, Mahur veya Acemaşiran ile benzerlik göstermektedir. Kısacası bu mod, majör gam ile aynı aralıklara sahiptir. Aralıkları T-T-Y-T-T-T-Y şeklindedir.
Doryen Modu (İngilizce Dorian)
Herhangi bir majör gamın 2. derecesine kurulan moddur. 2. dereceden başlar ve oktavında son bulur. Türk Müziği Makamları'ndan Buselik ve türevleri ile biraz benzerlik göstermektedir. Aralıkları T-Y-T-T-T-Y-T şeklindedir.
Frigyen Modu (İngilizce Phrygian)
Herhangi bir majör gamın 3. derecesine kurulan moddur. 3. dereceden başlar ve oktavında son bulur. Türk Müziği Makamları'ndan Kürdi ile benzerlik göstermektedir. Aralıkları Y-T-T-T-Y-T-T şeklindedir.
Lidyen Modu (İngilizce Lydian)
Herhangi bir majör gamın 4. derecesine kurulan moddur. 4. dereceden başlar ve oktavında son bulur. Aralıkları T-T-T-Y-T-T-Y şeklindedir.
Miksolidyen Modu (İngilizce Mixolydian)
Herhangi bir majör gamın 5. derecesine kurulan moddur. 5. dereceden başlar ve oktavında son bulur. Aralıkları T-T-Y-T-T-Y-T şeklindedir.
Aeoliyen Modu (İngilizce Aeolian)
Herhangi bir majör gamın 6. derecesine kurulan moddur. 6. dereceden başlar ve oktavında son bulur. Türk Müziği Makamları'ndan Nihavend ile benzerlik göstermektedir. Kısacası bu mod, doğal minör gamı ile aynı aralıklara sahiptir. Aralıkları T-Y-T-T-Y-T-T şeklindedir.
Lokriyen Modu (İngilizce Locrian)
Herhangi bir majör gamın 7. derecesine kurulan moddur. 7. dereceden başlar ve oktavında son bulur. Aralıkları Y-T-T-Y-T-T-T şeklindedir.
Majör Gamın modlarına göre 7'li akorlar
- Derece (İyonyan) = Maj. 7
- Derece (Doryen) = Minör 7
- Derece (Frigyen) = Minör 7
- Derece (Lidyen) = Maj. 7
- Derece (Mixolidyen) = Dominant 7
- Derece (Aeolyen) = Minör 7
- Derece (Lokriyen) = Eksilmiş 7 (b5) veya Minör 7
