İçeriğe atla

Moşe Şaret

Moşe Şaret
2. İsrail başbakanı
Görev süresi
26 Ocak 1954[1] - 3 Kasım 1955[1]
Yerine geldiğiDavid Ben-Gurion
Yerine gelenDavid Ben-Gurion
1. İsrail Dışişleri Bakanı
Görev süresi
14 Mayıs 1948[2] - 26 Ocak 1954[3]
Kişisel bilgiler
Doğum Moşe Shertok
משה שרתוק

15 Ekim 1894(1894-10-15)
Herson, Rus İmparatorluğu
Ölüm 07 Temmuz 1965 (70 yaşında)
Kudüs, İsrail
Partisi Mapai
Evlilik(ler) Tzipora Meirov
Çocuk(lar) 3
Bitirdiği okul İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi
Londra Ekonomi Okulu
Dini Yahudi
İmzası

Moşe Şaret (İbraniceמשה שרת; 15 Ekim 1894 – 7 Temmuz 1965), David Ben-Gurion'un başbakanlık yaptığı iki dönem arasında iki seneye yakın görev aldı. İsrail'in ikinci başbakanıdır (1954-1955).

Yaşamı

Zamanında Rus İmparatorluğu'nun bir parçası olan Herson (Ukrayna)'da Yahudi bir ailede doğdu. 1906'da Filistin'e göç etti. 1910'da ailesiyle Yafa'ya yerleşti ve Tel Aviv'in ilk ailelerinden oldu. İstanbul'da hukuk eğitimi almaya gitti fakat I. Dünya Savaşı yüzünden eğitimini yarıda kesmek zorunda kaldı.[4] Savaş sırasında Osmanlı Ordusunda üstteğmen olarak tercümanlık yapmış ve Çanakkale Savaşında yer almıştır.[5][6]

Moşe Şaret (oturanlardan ortadaki) 1916 tarihli rütbeli diğer Musevi subaylarla birlikte fotoğrafta, İstanbul

Savaş Sonrası

Filistin Yahudi Cemaati Temsilciler Kurulunda toprak satın alma işinde çalıştı. Daha sonraları Ahdut Ha'Avoda'ya ve Mapai'a üye oldu. 1922'de Londra'ya Londra Ekonomi Okulu'e gidip Workers of Zionda editörlük yaptı. Ardından Davar isimli gazetenin editörlüğünü 1925'ten 1931'e kadar sürdürdü. 1931'de Filistin'e geri dönüp Yahudi Ajansı'nın siyasi departmanında sekreterlik yaptı. 1933'te Yahudi Ajansı'nın başına geçti ve İsrail devleti kurulana kadar görevde kaldı.[7]

İsrail'in Bağımsızlığı

İsrail'in bağımsızlık bildirgesinde imzası bulunan Sharett, meclise ilk defa 1949 yılında seçildi ve İsrail'in ilk Dışişleri Bakanı oldu. Dışişleri Bakanlığı süresince birçok ülkeyle diplomatik ilişkiler kurup İsrail'in BM'ye girmesini sağladı; 1956 yılına kadar bu görevi üstlendi. 1954'te David Ben-Gurion'un emekliliğe ayrılmasıyla Başbakan seçildi. Filistin-İsrail anlaşmazlığı şiddetlendi ve Ben-Gurion tekrar Başbakanlığa aday olup 1955'te koltuğu Sharett'ten geri aldı.[8][9][10]

Emeklilik

Tel Avivdeki mezarlığı

1956'da Dışişleri Bakanlığını bırakıp emekliliğe ayrıldı. Emekliliği süresince Am Oved basımevi'nin, Beit Berl Üniversitesi'nin, Dünya Siyonist Örgütü'nün ve Yahudi Ajansı'nın başkanlığını yaptı. 1965'te vefat eden Sharett'in mezarı Tel Aviv'dedir.

Kaynakça

  1. ^ a b "Israel Ministry of Foreign Affairs". 18 Ekim 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2010. 
  2. ^ "The Governments of Israel- Provisional Government -May 14- 1948". 30 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2010. 
  3. ^ "The Governments of Israel- Fourth Government -December 22- 1952". 18 Mart 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2010. 
  4. ^ "Moshe Sharett". 15 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2009. 
  5. ^ "Arşivlenmiş kopya". 19 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2016. 
  6. ^ "Arşivlenmiş kopya". 12 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mayıs 2016. 
  7. ^ "Sharett, Moshe (Shertok; 1894-1965)". 22 Aralık 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2009. 
  8. ^ "Moshe Sharett - MSN Encarta". 29 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2009. 
  9. ^ "Moshe Sharett". 13 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2009. 
  10. ^ "Knesset Member, Moshe Sharett". 25 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2009. 

Dış bağlantılar

Önce gelen:
David Ben-Gurion
İsrail başbakanı
1954 - 1955
Sonra gelen:
David Ben-Gurion
Önce gelen:
David Ben-Gurion
Mapai Başkanlığı
1954 - 1955
Sonra gelen:
David Ben-Gurion
Önce gelen:
-
İsrail Dışişleri Bakanı
1948 - 1956
Sonra gelen:
Golda Meir

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kudüs</span> Orta Doğuda yer alan bir şehir

Kudüs veya Yeruşalim, Orta Doğu'nun Kenan bölgesinde, Akdeniz ile Lut Gölü arasındaki Yehuda Dağları'ndaki bir plato üzerine kurulmuş eski bir şehirdir. Üç büyük İbrahimî din olan Yahudilik, Hristiyanlık ve İslam için kutsal sayılan bir şehirdir. İsrail, başkentinin Kudüs olduğunu ilan etmiştir. Birleşmiş Milletler, bu kararı tanımadığını açıklamıştır. Aynı şekilde Filistin de tıpkı İsrail gibi kendi başkentinin Kudüs olduğunu ilan etmiştir. Günümüzde İsrail ve Filistin Kudüs'ü başkent olarak kabul eder fakat Uluslararası alanda bu kararlar tanınmamaktadır. Çoğu ülke İsrail'deki diplomatik misyonlarını ve Büyükelçiliklerini Tel Aviv'de bulundururken, Filistin'deki diplomatik misyonlar ve Büyükelçilikler ise Ramallah, Gazze Şehri, Kahire ve Şam gibi çeşitli yerlerde bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Siyonizm</span> Yahudilerin ana vatanına dönüş projesi

Siyonizm, tarihî İsrail Toprakları olarak tanımlanan topraklarda bir Yahudi devletinin asırlar sonra yeniden kurulmasını destekleyen, savunan ve Yahudi milliyetçiliğini temel alan ideolojik fikir hareketidir. Modern Siyonizm, 19. yüzyılın sonlarında Orta ve Doğu Avrupa'da ulusal bir canlanma hareketi olarak hem şiddetlenen antisemitizm dalgalarına tepki olarak hem de "Yahudi Aydınlanması" olarak da bilinen Haskala'ya bir cevap olarak ortaya çıktı. Kuruluşundan çok kısa bir süre sonra varlıklı Yahudi soyluların ilgisini çeken hareket, Osmanlı İmparatorluğu'nun kontrol ettiği Filistin'de sürdürülebilir bir Yahudi devletini, 1900 yıl sonra tekrar yaratmayı amaçlıyordu.

<span class="mw-page-title-main">Tel Aviv</span> İsrail Devletinde yerleşim birimi

Tel Aviv-Yafo veya kısaca Tel Aviv, İsrail'in Akdeniz kıyı şeridinde, Guş Dan metropolünde bulunan 451.523 nüfuslu bir şehirdir. Ülkenin finans ve teknoloji merkezidir. Uluslararası kuruluşlar ve birçok ülke Tel Aviv'i İsrail'in başkenti olarak tanımakta ve bu ülkelerin elçilikleri Tel Aviv'de bulunmaktadır. Doğu Kudüs, İsrail'in bir parçası olduğu varsayılırsa Tel Aviv, ülkenin Kudüs'ten sonra ikinci en kalabalık şehridir. Tel Aviv, Batı Kudüs'ten önceki en kalabalık şehirdir.

<span class="mw-page-title-main">İsrail-Filistin çatışması</span> Levantta devam eden askerî çatışma

İsrail-Filistin çatışması, Filistin ile İsrail Silahlı Kuvvetleri arasında Filistin topraklarında devam eden silahlı çatışmadır. Başta 1897 Birinci Siyonist Kongresi ve 1917 Balfour Deklarasyonu olmak üzere, Filistin'deki bir Yahudi vatanına ilişkin iddiaların kamuoyuna duyurulması, bölgede erken gerilim yarattı. O zamanlar, Yahudi göçü önemli ölçüde artmasına rağmen, bölgedeki Yahudi nüfusu çok azdı. İngiliz hükûmetine "Filistin'de Yahudi halkı için ulusal bir yuva kurulması" için bağlayıcı bir yükümlülük içeren Filistin Mandası'nın kurulması ardından gerilim, Yahudiler ve Araplar arasında çatışmaya dönüştü. Erken çatışmayı çözme girişimleri, 1947 Birleşmiş Milletler Filistin Bölme Planı ve daha geniş Arap-İsrail çatışmasının başlangıcı olan 1947-1949 Filistin savaşıyla sonuçlandı. İsrail-Filistin süregelen durumu, 1967 Altı Gün Savaşı'nda İsrail'in Filistin topraklarını işgal etmesiyle başladı.

<span class="mw-page-title-main">David Ben-Gurion</span> İsrailin ilk başbakanı

David Ben-Gurion veya David Grün, İsrail'in ilk başbakanı ve İsrail Devleti'nin kurucusudur. 14 Mayıs 1948'de Tel Aviv'de İsrail Bağımsızlık Bildirgesi'ni okumuş ve 1948 Arap-İsrail Savaşı'nda ülkenin liderliğini yapmıştır. 1942 yılında New York'ta düzenlenen Biltmore Konferansı'nın programını hazırlayan kişi oldu. Ayrıca Gurion, hükûmetteki görevinden ve daha sonra Knesset'ten ayrıldıktan sonra Ulusun Atası payesi ile onurlandırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">İsrail</span> Batı Asyada bulunan bir ülke

İsrail, resmî adıyla İsrail Devleti (İbranice: מְדִינַת יִשְׂרָאֵל‎,

<span class="mw-page-title-main">Golda Meir</span> 4. İsrail başbakanı

Golda Meir, İsrailli öğretmen, kibbutznik, devlet kadını, politikacı ve İsrail'in dördüncü başbakanıydı.

<i>Haaretz</i> İsrailli günlük gazete

Haaretz veya tam ismiyle Hadashot Ha'aretz (חַדְשׁוֹת הָאָרֶץ‎, romanize: Ḥadshot Ha'aretz, lit. "vatan haberleri"), İsrail'in en eski günlük gazetesi olan gazetedir. 1919'da kurulan gazete, Berliner formatında İbranice ve İngilizce olarak yayım yapmaktadır. İnternet'te de her iki dilde yayını vardır. Kuzey Amerika'da ise haftalık olarak çıkarılmaktadır.

The Jerusalem Post, Kudüs’te basılan, sadece İngilizce ve Fransızca yayınlanan bir gazetedir. 1932 yılında, Birleşik Krallık Filistin Mandası döneminde, Gershon Agron tarafından The Palestine Post adıyla kurulmuştur ve 1950 yılında adı The Jerusalem Post olarak değiştirilmiştir. 2004 yılında, gazete, yatırımcı Eli Azur’a ait bir medya kuruluşu olan Mirkael Tikshoret tarafından satın alındı. Nisan 2014’te ise Eli Azur Maariv gazetesini satın aldı.

Türkiye'de antisemitizm, Yahudi etnik geçmişi, kültürü veya dini baz alınarak Türkiye Yahudilerine karşı beslenen nefrettir.

İsrail’de laiklik, din ve devlet işlerinin birbiriyle nasıl alakalandığını gösterir. Laiklik, devlet kurumlarının, dini kurumlardan ve kurallardan ayrıl tutulması ilkesidir. Ayrıca laiklik dini kabul etmemeye karşı devletin tutum geliştirmemesidir. İsrail’de laiklik, herhangi bir dine mensup olmayan kesim ile Yahudi toplumu içinde kendini herhangi bir mezheple tanımlamayanlar olarak kendini gösterir. 1948’de, İsrail’in yeni bir devlet olarak kurulmasıyla birlikte, yeni İsrailli nüfus için yeni ve farklı bir Yahudi kimliği ortaya çıktı. Bu nüfus, İsrail kültürü ve İbranice’yle tanımlandı ve Holokost ile yaşananlar toplum için bir bağ oluşturdu.

<span class="mw-page-title-main">İsrail kültürü</span>

İsrail kültürü, 1948 yılında devlet kurulmadan önce gelişmeye başladı ve içerisinde dindar ve laik hayatların mirasını bulundurmaktadır. İsrail kültürünün çeşitliliği, nüfusunun çeşitliliğinden gelir. Kökeni Doğu Akdeniz ülkelerinden ve dünyanın her tarafından çeşitli kültürel geçmişleriyle gelen göçmenler, İsrail’in kültürünün gelişmesinde büyük rol oynadı ve bu kültür dünyadaki kültürel trendleri ve kültürel değişimleri, yapısı gereği takip eder. İsrail kültürü ayrıca diasporadaki Yahudi tarihini de yansıtır. Bunun içerisinde 19. yüzyıl sonuna doğru başlayan Siyonist akımı ideolojisi de vardır.

<span class="mw-page-title-main">İsrail Yahudi Ajansı</span>

İsrail Yahudi Ajansı, Dünyanın en büyük kâr amacı gütmeyen Yahudi kuruluşudur. Görevi, "tüm dünyadaki Yahudi halklarının, mirası ve topraklarıyla bağlantı kurmalarını sağlamak ve gelişen bir Yahudi geleceği ile güçlü bir İsrail'i inşa etmek için onları güçlendirmektir".

<span class="mw-page-title-main">Dışişleri Bakanlığı (İsrail)</span> Kurum

İsrail Dışişleri Bakanlığı İsrail hükûmetinin en önemli bakanlıklarından biridir. Bakanlığın rolü, İsrail'in dış politikasını uygulamaktır ve diğer ülkelerle ekonomi, kültür ve bilim alanlarında ilişkiler kurmaktır. Dış İşleri Bakanlığı, Kudüs’ün Givat Ram adlı muhitinde bulunan hükûmet yerleşkesindedir. Yisrael Katz şu anki Dışişleri Bakanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Aliyah</span> Yahudilerin diasporadan İsrail topraklarına göç etmesi

Aliyah, Yahudilerin diasporadan İsrail topraklarına göç etmesini ifade eden terim. Ayrıca "yukarı çıkma" olarak tanımlanan ve "İsrail topraklarına geçerek Aliyah yapma" olarak tanımlanan durum, Siyonizm'in temel ilkelerinden birisidir.

<span class="mw-page-title-main">Aharon Appelfeld</span>

Aharon Appelfeld, Nazi Soykırımından kurtulmuş İsrailli romancı ve yazar.

İşçi Siyonizmi ya da Sosyalist Siyonizm, Siyonist hareketin solcu kanadıdır. Yıllar boyunca, Siyonistler ve Siyonist kuruluşlar arasında en kayda değer eğilim olmuştur. Harekete mensup gruplar, kendilerini, Doğu ve Orta Avrupa’daki Yahudi işçi hareketlerinin Siyonist dilimi olarak gördüler ve birçok ülkede çok sayıda Yahudi üyeye sahip yerel birimler kurdular. Theodor Herzl tarafından kurulan ve Haim Wiezmann tarafından desteklenen Politik Siyonizm’in tersine, İşçi Siyonizmi, bir Yahudi devletinin, İngiltere, Almanya ve ya Osmanlı İmparatorluğu gibi büyük devletlere yanaşıp yardım isteyerek basit bir şekilde kurulamayacağına inanıyordu. Aksine, İşçi Siyonistler, bir Yahudi devletinin ancak Yahudi işçi sınıfının gayretleriyle, İsrail topraklarına yerleşerek ve çalışarak kurulacağına inandılar. Yahudiler, kibbutz ve moşavlar ile ilerici bir Yahudi toplumu ve şehirli Yahudi proletaryasını kurmalıydılar.

Palmaḥ, geçmişte Haganah'ın elit savaş birimine verilen isimdi. 15 Mayıs 1941 tarihinde kurulan Palmach, Filistin Mandası döneminde, Yahudi toplumunun (Yishuv) yeraltı ordusu olmuştur. Birim, İsrail Bağımsızlık Savaşı başladığında, 2000 erkek ve kadına, üç savaş tugayına ve yardımcı hava, deniz ve istihbarat birimlerine sahipti. İsrail ordusu kurulduktan sonra, Palmach'ın üç tugayı dağıtıldı. Bu ve siyasi bazı nedenlerden dolayı, birçok kıdemli Palmach subayı 1950 yılında istifa etti. Palmach, askeri katkılarının yanı sıra, İsrail kültürü ve değerler sistemine büyük katkılarda bulunmuştur. Üyeleri, uzun yıllar boyunca İsrail ordusu komutanlığının belkemiğini oluşturmuştur ve ayrıca, İsrail'de siyaset, edebiyat ve kültür'e önemli isimler kazandırmıştır.

<span class="mw-page-title-main">İsrail-Sırbistan ilişkileri</span>

İsrail-Sırbistan ilişkileri - Sırbistan Cumhuriyeti ile İsrail Cumhuriyeti arasındaki mevcut ikili ilişkiler. İsrail ile ilk diplomatik ilişkiler, Sırbistan'ın hala Yugoslavya'nın bir parçası olduğu 31 Ocak 1992'de kuruldu. İsrail'in Belgrad'da ve Sırbistan'ın Tel Aviv'de büyükelçiliği var Her iki ülkenin de ekonomik ve kültürel bağları bulunmaktadır.