İçeriğe atla

Moğolistan-Rusya ilişkileri

Moğolistan–Rusya ilişkileri
Haritada gösterilen yerlerde Mongolia ve Russia

Moğolistan
Rusya
Rusya'daki Moğolistan Büyükelçiliği
Moğolistan'daki Rusya Büyükelçiliği

Moğolistan-Rusya ilişkileri (Moğolca: Монгол Оросын харилцаа; Rusça: Российско-монгольские отношения) Sovyetler Birliği'nin Moğol Halk Cumhuriyeti'ni desteklediği komünizm döneminden beri güçlüdür. Komünizm sonrasında da kardeş ülke olarak kalmışlardır. Rusya'nın iki başkonsolos generali (Darhan ve Erdenet şehirlerinde) ve Ulan Batar'da bir büyükelçiliği bulunur. Moğolistan'ın ise Moskova'da bir başkonsolosluğu, üç başkonsolos generali (Irkutsk, Kızıl ve Ulaan Üde'de) ve Yekaterinburg'da elçiliği vardır. İki ülkede Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı'nın tam üyesidir (Rusya, katılımcı bir devlet iken, Moğolistan ortaktır.).

Arka planı

Rusya ve Moğolistan, 3,500 kilometrelik bir sınırı paylaşırlar.[1] 13. yüzyılda Rusya'nın Moğollar tarafından istilaya uğraması sonucu, Rus nüfusunun önemli bir bölümü öldürüldü ve günümüz Rusya'sının çoğunluğu Altın Orda Devleti sınırlarına bağlandı. Çin güçleri 1919 yılında Moğolistan'ın bağımsızlığını ilan etmek istemesine karşı Moğolistan saldırdı ancak Kızıl Ordu birlikleri Moğolistan'a yardım etti ve saldırıyı püskürttü. Moğol Halk Cumhuriyeti 1921 yılında Sovyetler Birliği'nin desteğiyle kuruldu.

Moğolistan Halk Cumhuriyeti dönemi

Moğolistan Halk Cumhuriyeti, Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti ve Sovyetler Birliği ile yakın ikili ilişkiler ve işbirlikleri kurdu.[1][2] Her iki ülke de, özellikle Orta Asya ve Moğolistan'daki Sovyet cumhuriyetleriyle yakın ticaret bağlantıları kurdu; Moğolistan, uluslararası konularda Sovyetler Birliği'ni sürekli destekledi.[2] Moğolistan, Çin'in yayılmasından çekindiği için, Sovyet yardımına başvurdu ve Moğolistan'da kalıcı olacak şekilde çok sayıda Sovyet kuvvetleri kuruldu.[3] 1986'da her iki ülkede barış, dostluk ve işbirliği antlaşması imzaladı.[2] Moğolistan, 1950'lerde Çin-Sovyet ayrılığı sonrasında Sovyetler Birliği'ne yöneldi. Sovyet lider Mihail Gorbaçov'un Batı ve Çin ile olan bağları iyileştirme politikasını izleyen Moğolistan, Amerika Birleşik Devletleri ve Çin ile olan ilişkilerini geliştirdi.[2] 1989 yılında Moğolistan ve Sovyetler Birliği yönetimleri Sovyet birliklerinin Moğolistan'dan çekilmesine yönelik kararlar aldı.[2]

Günümüzde

Sovyetler Birliği'nin dağılması ve Soğuk Savaş'ın sona ermesiyle birlikte, Moğolistan'ın Rusya ile olan ticareti %80 geriledi ve Çin'in Moğolistan üzerindeki ticaretinde artış yaşandı.[3] Bununla birlikte, Rusya son yıllarda bölgedeki gücünü tekrar güçlendirmek amacıyla Moğolistan ile olan ilişkilerini eski haline getirmek için çalışmalara başladı.[3] 2000 yılında, Rusya devlet başkanı Vladimir Putin, Sovyet lider Leonid Brejnev'in 1974 yılındaki seyahatinden sonra Moğolistan'a giden ilk devlet başkanı oldu[4] ve Putin döneminde iki önemli antlaşma yenilendi.[1][3] Rusya, Moğolistan'a petrol ve enerji ihracatı fiyatlarını düşürdü ve sınır ötesi ticareti artırdı.[3] Rusya hükûmeti, Moğolistan'ın devlet borcunun %98'ini sildi ve Moğolistan üzerinden Rusya'dan Çin'e giden bir petrol boru hattı inşa etme sözleşmesi imzalandı.[1]

  • 2009 yılında Dmitri Medvedev ve Tsakhiagiin Elbegdorj.
    2009 yılında Dmitri Medvedev ve Tsakhiagiin Elbegdorj.
  • Dimitry Medvedev ile Tsakhiagiin Elbegdorj.
    Dimitry Medvedev ile Tsakhiagiin Elbegdorj.
  • 2005 yılında Nambaryn Enkhbayar, Vladimir Putin ile birlikte.
    2005 yılında Nambaryn Enkhbayar, Vladimir Putin ile birlikte.

Kaynakça

  1. ^ a b c d Blagov, Sergei (Mayıs 2005). "Mongolia Drifts Away From Russia Toward China". China Brief. 5 (10). Jamestown Vakfı. 22 Mart 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Haziran 2008. 
  2. ^ a b c d e "Mongolia — Soviet relations". Kongre Kütüphanesi. 24 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2008. 
  3. ^ a b c d e "Russia Seeks To Restore Position in Mongolia As Most Favored Neighbor". Eurasianet.org. 17 Kasım 2000. 31 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2008. 
  4. ^ Montsame News Agency. Mongolia. 2006, Foreign Service Office of Montsame News Agency, 99929-0-627-8, p. 55

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Moğolistan-Rusya ilişkileri ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

Diplomatik görevler

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Moğolistan</span> Doğu ve Orta Asyada yer alan karasal bir ülke, devlet

Moğolistan, Doğu ve Orta Asya'da bulunan denize kıyısı olmayan bir ülkedir. Ülke toprakları tarihî Dış Moğolistan bölgesine denk düşer. Kuzeyde Rusya; güney, doğu ve batısında Çin'e bağlı İç Moğolistan ile Sincan Uygur Özerk Bölgesi vardır. Moğolistan'ın Kazakistan'a sınırı olmamasına rağmen ülkenin en batısı Kazakistan'ın doğu ucuna 37 kilometre uzaklıktadır. Ayrıca Kazakistan'dan sonra denize kıyısı olmayan en büyük ikinci ülkedir. Yüzölçümü 1.564.116 kilometre kare, nüfusu 3,3 milyon civarı olan Moğolistan, en geniş on dokuzuncu ülke ve en seyrek nüfuslu ülkedir. Ülke çok az ekilebilir toprağa sahiptir. Topraklarının çoğu bozkırdır. Kuzey ve batıda dağlar ve güneyde Gobi Çölü bulunur. Ulan Batur, ülkenin başkentidir ve yaklaşık olarak ülke nüfusun %38'ine ev sahipliği yapar. Ayrıca dünyanın en soğuk başkentlerinden biridir. Moğolistan yarı başkanlık sistemi ile yönetilen cumhuriyettir.

<span class="mw-page-title-main">Moğollar</span> Doğu Asyada yaşayan etnik halk ya da etnik grup

Moğollar, Doğu ve Orta Asya kavimlerindendir. Asıl yurtları olan Moğolistan'ın ve Moğolistan devleti ile sınır paylaşan, fakat Çin'e bağlı olan İç Moğolistan bölgesinin yerli halkıdırlar.

<span class="mw-page-title-main">Orta Asya</span> Asyanın okyanuslardan uzak iç kesimi

Orta Asya, dar anlamıyla geçmişte Sovyetler Birliği'nin parçası olan beş ülkeyi tanımlar. Geniş anlamda ise Afganistan, Pakistan'ın kuzeyi, Çin'in batısı, Moğolistan ve Rusya'nın bir kısmı ile kuzeydoğu İran'ı içeren bölge ve bölgeyi tanımlamak için kullanılan coğrafi terim. Asya'nın dünya okyanuslarından uzak iç kesimini belirtmek için kullanılır, bölgenin bu denizlere kapalı oluşu başlıca ana özelliğidir. Orta Asya, aynı zamanda Türk halklarının anayurdudur.

<span class="mw-page-title-main">Ulan Batur</span> Moğolistanın başkenti

Ulan Batur, Moğolistan'ın başkenti ve en büyük şehridir. Moğolcada "Kızıl Bahadır" anlamına gelen şehrin eski ismi Urga'dır. 2014 yılı itibarıyla nüfusu 1,3 milyondan fazladır.

<span class="mw-page-title-main">Tuva Halk Cumhuriyeti</span> Komünist, 20. yüzyıl türk devleti

Tuva Halk Cumhuriyeti, 1921-1944 yılları arasında Güney Sibiryada şimdiki Tuva Cumhuriyeti topraklarında bağımsız yaşamış bir Türk cumhuriyetidir. 11 Ekim 1944'te SSCB'ye bağlanmıştır. Kuruluşta Tandı Uranhay ülkesindeki Tañnı Tuva Cumhuriyeti adı sonra Tuva Halk Cumhuriyeti olarak değiştirilmiştir. Tuva meclisinin ilk başkanı Buyan Badırgıdır.

<span class="mw-page-title-main">Çin-Türkiye ilişkileri</span>

Çin-Türkiye ilişkileri, Çin ile Türkiye arasındaki hem tarihî hem de günümüzdeki ilişkileri içerir. Çin Komünist Partisi'nin Çin İç Savaşı'nı kazanması ve Çin Halk Cumhuriyeti devletinin 1 Ekim 1949 tarihinde kurulmasından sonra bile Türkiye, İç Savaş'ı kaybetmenin sonucu olarak Tayvan adasına çekilmeye zorunda kalmış Çin Cumhuriyeti devletini "Çin" ülkesinin tek meşru temsilcisi olarak tanımaya devam etti, ancak 4 Ağustos 1971 tarihinde Türkiye, Çin Halk Cumhuriyeti'yle diplomatik ilişkiler kurup "Tek Çin politikası"na uyarınca Çin Cumhuriyeti'yle olan resmî ilişkilerini askıya aldı ve Çin Halk Cumhuriyeti'nin Tayvan dahil tüm Çin toprakları üzerindeki egemenliğini tanıdı. Buna rağmen, Türkiye, Çin Cumhuriyeti'yle (Tayvan) yine gayrıresmî, hükümet dışı seviyede ilişkiler sürdürmektedir.

Moğolistan'daki Yahudilerin tarihi, 19.yy'ın sonlarına doğru Sibirya Yahudilerinin Moğollarla ticaret yapmasına kadar dayanır. Bunun sonucunda bazı Yahudi aileler Moğolistan'a yerleşti.

<span class="mw-page-title-main">Sühbaatarın Batbold</span> 9. Moğolistan başbakanı

Sühbaatarın Batbold, Moğol siyasetçi. Moğolistan eski Başbakanı. Selefi Sanjaagiin Bayar hükûmetinde daha önce Dışişleri Bakanı olarak görev yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Ulan-Ude</span> Rusyada şehir

Ulan Ude, Rusya'nın Sibirya bölgesindeki, Buryat Özerk Cumhuriyeti'nin başkenti. Batısında, Baykal Gölü, Irkutsk, güneyinde Moğolistan yer almaktadır. Trans Sibirya Demiryolu'nun bir durağını oluşturan şehir, 51.83 enlem, 107.61 boylamındadır.

<span class="mw-page-title-main">1921 Moğol Devrimi</span>

1921 Moğol Devrimi, Moğolistan'da gerçekleşmiş komünist devrimdir. Devrim sonucunda Moğolistan Çin'den bağımsızlığını kazanarak Moğolistan Halk Cumhuriyeti ilan edildi.

<span class="mw-page-title-main">Moğolistan Demokratik Devrimi</span>

Moğolistan Demokratik Devrimi, 1990 yılında Moğolistan'da gerçekleşen demokratik barışçıl devrimdir. Devrim, sosyalist hükûmete karşı açlık grevleri ve protesto gösterileri ile başladı. Başkent Ulan Batur'un Sühbatur Meydanı'nda çoğunlukla gençler tarafından öncülük edilen protestolar kansız bir şekilde otoriter yönetimin istifasıyla sona erdi ve yeni bir anayasa oluşturuldu ve çok partili demokratik düzene geçildi.

<span class="mw-page-title-main">Horloogiyn Çoybalsan</span>

Horloogiyn Çoybalsan, Moğolistan Halk Cumhuriyeti'nin 1930'lardan ölümüne kadar lideri olan Moğol komünist siyasetçi ve mareşal.

<span class="mw-page-title-main">Buyantu Han Uluslararası Havalimanı</span>

Buyantu Han Uluslararası Havalimanı, Moğolistan'ın başkenti Ulanbatur'a hizmet veren bir havalimanıdır. Havalimanı şehir merkezinden 18 km güneybatısında yer almaktadır. 2014 yılında havalimanı 1,019,102 yolcuya hizmet vermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Moğolistan Halk Cumhuriyeti</span> 1924-1992 yılları arasında Doğu Asyada hüküm sürmüş sosyalist devlet.

Moğolistan Halk Cumhuriyeti (Moğolca: Бүгд Найрамдах Монгол Ард Улс, Bügd Nairamdakh Moğol Ard Uls, 1924 ile 1992 yıllar arasında Asya kıtasında bugünkü Moğolistan sınırları içerisinde egemen olan sosyalist devlet.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan-Rusya ilişkileri</span>

Azerbaycan-Rusya ilişkileri Azerbaycan Cumhuriyeti ile Rusya Federasyonu arasındaki ikili ilişkilerdir.

<span class="mw-page-title-main">Çin-Gürcistan ilişkileri</span>

Çin-Gürcistan ilişkileri, Çin ile Gürcistan arasındaki hem tarihî hem de günümüzdeki ilişkileri kapsar. Çin Halk Cumhuriyeti ile Gürcistan devletleri 9 Haziran 1992 tarihinde diplomatik ilişkiler kurdular. Bu zamandan beri iki ülke arasındaki ilişkiler giderek ilerlemiş ve ağırlıklı olarak ekonomik işbirliğine odaklanmıştır. Tiflis'te Çin'in bir büyükelçiliği ve Pekin'de Gürcistan'ın bir büyükelçiliği vardır. 2017 yılında Çin, Gürcistan'ın en büyük dördüncü ticaret ortağı ve Gürcü şarabının en büyük ikinci pazarı konumundaydı. Gürcistan "Tek Çin politikası" konusunda taahhüt göstermiştir ve Çin Cumhuriyeti'ni (Tayvan) tanımamaya ek olarak Çin Cumhuriyeti pasaportunu geçerli bir giriş belgesi olarak da tanımamaktadır. Çin ise Abhazya ile Güney Osetya devletlerini tanımayı reddederek Gürcistan'ın toprak bütünlüğüne destek göstermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Çin-Moldova ilişkileri</span>

Çin-Moldova ilişkileri, Çin Halk Cumhuriyeti (ÇHC) ile Moldova Cumhuriyeti devletleri arasındaki ikili ilişkileri kapsar. Çin'in Kişinev'de, Moldova'nın da Pekin'de büyükelçiliği var.

<i>Soyombo</i> sembolü Moğolistanın ulusal sembolü

Soyombo sembolü 1686'da Zanabazar tarafından icat edilen Soyombo alfabesindeki özel bir karakterdir. "Soyombo" adı, Sanskritçe svayambhu "kendi yarattığı" kelimesinden türetilmiştir. Moğolistan bayrağı, Moğolistan arması ve diğer birçok resmi belgede bulunan Moğolistan'ın ulusal sembolü olarak hizmet eder.

Moğolistan'ın Ankara Büyükelçiliği, Türkiye'nin başkenti Ankara'da bulunan ve Moğolistan'a ait olan bir büyükelçiliktir. Büyükelçilik binası 1997 yılında açılmış olup Çankaya ilçesinde yer almaktadır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.