
İşletim sistemi ya da işletim dizgesi, bir bilgisayarın donanım kaynaklarını yöneten ve uygulama yazılımlarına hizmet sağlayan yazılımların bir bütünüdür. İşletim sistemleri, bilgisayarın donanımı ile uygulama yazılımları arasında bir köprü görevi görerek kullanıcıların sistemle etkileşim kurmasını sağlar. Öne çıkan örnekler arasında Microsoft Windows, macOS, GNU/Linux dağıtımları, Android ve iOS yer alır.

MS-DOS, Microsoft firmasının geliştirdiği bir DOS sistemidir. 1980'li yıllarda PC uyumlu platformlar üzerinde kullanılan en yaygın işletim sistemiydi. 1990'lı yılların ortalarından 2000 yılına kadarki en popüler işletim sistemleri olan Windows 9x ailesinin temeli olarak kullanıldı. Masaüstü bilgisayarlardaki popülerliğini, zamanla Windows NT mimarisi kullanan yeni nesil Windows işletim sistemlerine bıraktı.

Make dosyaları bir formdan diğerini çevirme işlemini otomatikleştiren bir araçtır. Bu işlemi, çevrilecek programların ihtiyaç duyacağı diğer programları kontrol ettikten sonra gerekli programları çalıştırarak çevirme işlemini gerçekleştirir. Çevrilen programı çalıştırmak için ihtiyaç duyulan diğer programlara bağımlılıklar denir. Unix/Linux tabanlı işletim sistemlerinde, kaynak kodu nesne koduna derlerken ve nesne kodlarını çalıştırılabilir (executable) ve kütüphane (library) dosyalarına bağlarken (linking) sıklıkla kullanılır. Bağımlılık grafiğini çıkarmak için "Makefile" ismi verilen bir dosya kullanır ve shell'e geçirilmek üzere kullanılan betikleri (script) oluşturur.
Boru hattı (pipeline), yazılım mühendisliğinde, her bir elemanın çıktısı bir sonraki elemanın girdisi olacak şekilde sıralanmış işlemler zinciridir. Genellikle, ardışık birimlerin aralarına bir miktar arabellek (buffer) konulmaktadır. Bu boruhatları arasındaki bilgi akışı çoğunlukla bayt katarları (stream) ve bit katarları şeklindedir.

Unix ve Unix benzeri işletim sistemlerinde kullanılan dosya sistemlerinde kök dizin, hiyerarşideki ilk ve en üstteki dizindir. Bu bakımdan, bir ağacın köküne benzetilebilir. Kök dosya sistemi ise, kök dizininin bulunduğu disk bölümünde bulunan dosya sistemidir. Sistem başladığında diğer tüm dosya sistemleri bu dosya sistemi üzerine bağlanır.

Apache Ant, yazılım inşası süreçlerini otomatikleştirmeye yarayan bir araçtır. Make'e benzeyen uygulama, Java ile geliştirilmiş olup Java platformunu gerektirmekte ve Java projelerinde sıkça kullanılmaktadır.

netstat ağ bağlantıları, yönlendirme tabloları ve ağ arayüzü istatistiklerini görüntüleyen bir komut satırı aracıdır. netstat komutu UNIX, Linux ve Windows NT tabanlı işletim sistemlerinde kullanılabilir.
Çevre değişkenleri, çevresel değişkenler ya da ortam değişkenleri, işletim sistemi seviyesinde konfigüre edilebilen ve bilgisayar işlemleri tarafından erişilebilen değişkenlerdir. Çoğu kez belli programların ve dosyaların konumlarını ve birden fazla işlem tarafından kullanılabilen bilgi ve ayarları tutmak için kullanılırlar. Çoğunlukla bir karakter dizisi olurlar.
Toplu iş dosyaları, Batch dosyaları ya da kısaca Bat dosyaları, bilgisayarda belirli bir sırayla yapılması istenen işlemlerin müdahaleye gerek duyulmadan yapılmasını sağlayan dosyalara verilen isimdir. Bunun yanında toplu iş dosyalarının DOS sistemlerinde yaygın kullanımı vardı. Bunun yanında Windows işletim sistemi tarafından desteklenmektedir.

Çoğu Unix benzeri işletim sisteminde, ps
programı o anda çalışan işlemleri görüntüler. "top" adındaki bir başka Unix yardımcı programı ise çalışan süreçlerin gerçek zamanlı bir görünümünü sağlar.
Güvenli kabuk,, ağ hizmetlerinin güvenli olmayan bir ağ üzerinde güvenli şekilde çalıştırılması için kullanılan bir kriptografik ağ protokolüdür. En iyi bilinen örnek uygulaması bilgisayar sistemlerine uzaktan oturum açmak için olandır.

Metin tabanlı kullanıcı arayüzü, metinsel kullanıcı arayüzü veya terminal kullanıcı arabirimi olarak da adlandırılır, grafik kullanıcı arayüzlerinin (GUI) icadından bir süre sonra ortaya çıkan ve onu grafik kullanıcı arayüzünden ayırt etmek için türetilen yeni bir terimdir. TUI'de bilgisayar grafikleri metin kipinde görüntülenir. Gelişmiş bir TUI, GUI'ler gibi tüm ekran alanını kullanabilir ve fare ve diğer girişleri kabul edebilir.

cmd.exe, Microsoft Windows, Windows NT, Windows CE, OS/2, EComStation ve ReactOS'un varsayılan Komut satırı uygulamasıdır. Uygulama çeşitli işletim sistemlerinde farklılık gösterebilir ancak kullanımı ve komutları hemen hemen aynıdır.
Güvenli mod, bir işletim sisteminin tanılama modudur. Ayrıca uygulama yazılımı tarafından bir çalışma moduna da atıfta bulunabilir. Güvenli mod, bir işletim sistemindeki sorunların hepsini olmasa da çoğunu düzeltmeye yardımcı olmayı amaçlar. Ayrıca, sahte güvenlik yazılımlarını kaldırmak için yaygın olarak kullanılır.

ls
, Unix ve Unix benzeri işletim sistemlerinde bilgisayar dosyalarını listeleyen komuttur. ls
komutu POSIX ve Tekil UNIX Şartnamesi ile düzenlenmiştir. Herhangi bir argüman verilmediğinde, geçerli dizindeki dosyaları listeler. Bu komut EFI komut satırında da mevcuttur. DOS, OS/2 ve Microsoft Windows gibi diğer ortamlarda, benzer bir işlev dir
komutu ile sağlanır. Sayısal analiz ortamları MATLAB ve GNU Octave da benzer işleve sahip bir ls
fonksiyonu barındırır.

cp
çeşitli Unix ve Unix benzeri sistemlerde dosya ve dizinleri kopyalamaya yarayan bir araç komutudur. Komutun bir dosyayı başka bir dosyaya kopyalamaya, birden çok dosyayı bir dizinin içine kopyalamaya veya bir dizini tamamen başka bir dizine kopyalama gibi farklı işlevler görmesi için yanına eklenen argümanlarla sağlanabilecek üç ana modu vardır.

rm
Unix ve Unix benzeri işletim sistemlerinde dosyaları, dizinleri ve sembolik linkleri silmek için kullanılan bir komuttur.
Geçici klasör veya geçici dizin, geçici dosyaları tutmak için kullanılan bir dizindir. Birçok işletim sistemi ve bazı yazılımlar, açılışta veya düzenli aralıklarla bu dizinin içeriğini otomatik olarak siler ve dizinin kendisini olduğu gibi bırakır.

Bilgisayar biliminde süper kullanıcı, sistem yönetimi için kullanılan özel bir kullanıcı hesabıdır. İşletim sistemine (OS) bağlı olarak bu hesabın adı root, admin veya supervisor olabilir. Bazı durumlarda hesabın adı belirleyici faktör değildir. Unix benzeri sistemlerde, örneğin kullanıcı tanımlayıcısı (UID) sıfır olan kullanıcı, hesabın adına bakılmaksızın süper kullanıcıdır. Rol tabanlı güvenlik modeli uygulayan sistemlerde, süper kullanıcı rolüne sahip herhangi bir kullanıcı, süper kullanıcı hesabının tüm eylemlerini gerçekleştirebilir. En az ayrıcalık ilkesi, süper kullanıcı hesabının sınırsız, sistem çapında değişiklikler yapma kabiliyetine sahip olmasından dolayı çoğu kullanıcının ve uygulamanın işlerini gerçekleştirmek için sıradan bir hesap altında çalışmasını önerir.