İçeriğe atla

Mizraim

Mizraim (İbranice: מִצְרַיִם / מִצְרָיִם, Mişrayim; Arapçaمصر, romanizeMısr) Mısır ve halkı için kullanılan İbranice ve Aramice bir isimdir.[1]

Dilsel analiz

Mizraim, günümüzde Mısır olarak bilinen ülkeye dair ortak bir Sami kökenli sözcüğün İbranice karşılığıdır. Modern Arapçada Miṣr, M.Ö. 14. yüzyıla ait Amarna tabletlerinde Misri,[2] Ugaritçe de Mṣrm,[3] Yeni Babil metinlerinde Mizraim[4] ve Yeni Asur Akadcasında (Rassam Silindiri üzerinde görüldüğü üzere) Mu-ṣur olarak geçer.[5] Bu kelimeye belki de Yukarı ve Aşağı Mısır'a atıfta bulunarak ikili anlam taşıyan -āyim eki eklenmiştir.[6] Bu kelime, İbranicedeki "kuşatma" anlamına gelen matsór ve "darlık, sıkıntı" anlamına gelen meitsár kelimeleriyle benzer bir telaffuz ve yazıma sahiptir ve İbranice konuşanlara bu çağrışımları yapabilir.[7]

Kitabi anlatımlar

Başlangıç 10'a göre, Ham'ın oğlu Mizraim (Misrayim), Kuş'un küçük kardeşi ve Put'un büyük kardeşidir. Bu aileler, Nuh'un soyundan gelen Hamî kolunu oluşturur. Mizraim'in oğulları arasında Ludim, Anamim, Lehabim, Naftuhim, Patrusim, Kasluhim ve Caftorim yer alır.[8] 19. yüzyıl bilim insanı Henry Welsford, Yaratılış Kitabı'nda geçen Mizraim'i Minos ile özdeşleştirmiştir.[9]

Mizraim (Mısır), Çıkış Kitabı'nda "esaret evi" olarak anılır. Musa, Pesah hakkında İsrailoğullarına şöyle der: "Ve Musa halka dedi ki: 'Bu günü hatırlayın, çünkü siz bugün Mısır'dan, esaret evinden çıktınız. יהוה, sizi güçlü eliyle oradan çıkardı. Mayalı ekmek yenmeyecek.'"[10]

Tesniye Kitabı'nda İsrailoğullarına bir Mısırlıdan (Mizri) nefret etmemeleri emredilir: "Çünkü siz onun ülkesinde bir yabancıydınız."[11]

Kaynakça

  1. ^ "Topical Bible: Mizraim". biblehub.com. 17 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Eylül 2024. 
  2. ^ Daniel I. Block (19 Haziran 1998). The Book of Ezekiel, Chapters 25 48. Wm. B. Eerdmans Publishing. s. 166. ISBN 978-0-8028-2536-0. 
  3. ^ Gregorio del Olmo Lete; Joaquín Sanmartín (12 Şubat 2015). A Dictionary of the Ugaritic Language in the Alphabetic Tradition (2 vols): Third Revised Edition. BRILL. ss. 580-581. ISBN 978-90-04-28865-2. 
  4. ^ Ciprut, J.V. (2009). Freedom: reassessments and rephrasings. MIT Press. ISBN 9780262033879. Erişim tarihi: 13 Eylül 2015. 
  5. ^ George Evans (1883). An Essay on Assyriology. Williams and Norgate : pub. by the Hibbert trustees. s. 49. 
  6. ^ Mizraim-International Standard Bible Encyclopedia, 9 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 13 Eylül 2024 
  7. ^ "Mizraim". Abarim Publications. 16 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2023. 
  8. ^ Bullinger, 2000, s. 6.
  9. ^ Welsford, Henry (1845). On the Origin and Ramifications of the English Language: Preceded by an Inquiry Into the Primitive Seats, Early Migrations, and Final Settlements of the Principal European Nations (İngilizce). Longman, Brown, Green and Longmans. ss. 11-12. 13 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Eylül 2024. 
  10. ^ "Exodus 13:3". Sefaria. 30 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Eylül 2024. 
  11. ^ "Deuteronomy 23:8". Sefaria. 

Bibliyografya

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Tevrat</span> Tanahın ilk beş kitabı

Tevrat, İbrani Kutsal Kitabı'nın ilk beş kitabının, yani Tekvin, Çıkış, Levililer, Sayılar ve Tesniye kitaplarının derlemesidir.

<span class="mw-page-title-main">Eski Ahit</span> Kitâb-ı Mukaddesin ilk kısmı

Eski Ahit veya Eski Antlaşma, Kutsal Kitap'ın İbranice kaleme alınmış olan ilk kısmına Hristiyanların verdiği isimdir. Yahudilerin Tanah ve Müslümanların Tevrat ve Zebur olarak kabul ettikleri kitapları içinde barındırır. Kutsal Kitap'ın birinci yüzyılda Grekçe kaleme alınan yazılarına "Yeni Ahit" adı verildi. İnançlı Yahudilerce "Yeni Ahit" kabul edilmez. Toplam 39 bölümden oluşur. Eski Ahit; Tevrat, Tarihsel Kitaplar, Şiirsel Kitaplar, Peygamberlik Kitapları olarak 4 temel bölüme ayrılır.

<span class="mw-page-title-main">Kitâb-ı Mukaddes</span> Yahudiliğin ve Hristiyanlığın kutsal metinlerini oluşturan kitapların kanonik bir koleksiyonu

Kitâb-ı Mukaddes, Mukaddes Kitap veya Kutsal Kitap, Eski Ahit ve Yeni Ahit'i kapsayan, Hristiyan inanışının temelini oluşturan ve Hristiyanlarca kutsal sayılan kitaptır.

<span class="mw-page-title-main">İbranice</span> Afro-Asyatik dil ailesinin Kenan koluna bağlı bir dil

İbranice (עִבְרִית‎,

<span class="mw-page-title-main">Tanah</span> Yahudiliğin ana kutsal metinlerini oluşturan kitapların kanonik bir koleksiyonu

Tanah/Tanak, Yahudiliğin ana mukaddes metinlerini oluşturan kitapların kanonik bir koleksiyonudur. Hristiyanlar tarafından İbranice Mukaddes Kitap ya da Eski Ahit denir. Metinlerin neredeyse tamamı Kutsal İbranice ile yazılmış olup, ufak bir bölümü de Kutsal Aramiceyle yazılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Musa</span> İbranî peygamber ve din büyüğü

Musa, Hristiyanlık, İslam ve Bahâîlik gibi İbrahimî dinlerde önemli bir peygamber, Yahudilikte ise en büyük peygamber kabul edilen İbrani din büyüğüdür. İsrail'in on iki oğlundan biri olan Levi'nin soyundan geldiğine inanılır. Tanah'taki anlatımlara göre İsrailoğulları'nın önderi ve kanun koyucusu olan Musa, Tanah'ın ilk beş kitabının birleşimi olan Tevrat'ın gökten indiricisi olarak atfedilir.

Çıkış, Mısır'dan Çıkış, Eksodos ya da Şemot, Tanah ve Eski Ahit'in ilk beş kitabı olan Tevrat'ın ikinci kitabı. Toplam 40 baptan oluşur. On Emir bu kitabın 20. babında yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Yaratılış Kitabı</span> Kutsal Kitapın ilk kitabı

Yaratılış Kitabı, Tanah'ın ve Hristiyan Eski Ahit'inin ilk kitabıdır. Yahudilik ve Hristiyanlık geleneklerinde her şeyin başlangıcını; insanlığın erken tarihini, İsrailoğullarının atalarını ve Yahudi milletinin asıllarını açıklayan bir kitap olarak görülür.

Sayılar veya Çölde Sayım; Tanah ve Eski Ahit'in ilk beş kitabı olan Tevrat'ın dördüncü kitabı. Toplam 36 baptan oluşur.

<span class="mw-page-title-main">Hoşea</span>

İbranice İncil'de Hoşea, aynı zamanda Oşe olarak da bilinir, Beeri'nin oğlu, İsrail'de MÖ 8. yüzyılda yaşamış bir peygamberdi ve Hoşea Kitabı'nın baş yazarıydı. İkinci Tapınak döneminde Nevi'im'in son kitabını oluşturan toplu yazıları Yahudi Tanah'ta toplanıp tek bir kitapta toplanan, ancak Hristiyanlıkta Eski Ahit olarak incelenen On İki Küçük Peygamber'in ilkidir. Hoşea genellikle bir "kıyamet peygamberi" olarak görülüyor, ancak onun yıkım mesajının altında bir restorasyon vaadi vardı. Talmud onun neslinin en büyük peygamberi olduğunu iddia eder. Hoşea'nın hizmet süresi yaklaşık altmış yıla kadar uzanıyordu ve o, kendi zamanında İsrail'in yazılı kehanet bırakan tek peygamberiydi.

<span class="mw-page-title-main">Yuşa</span> Tevratta adı geçen kişi

Yûşa veya Yeşu, Tanah'a göre Musa'nın ölümünden sonra İsrailoğullarının lideriydi. Hikâyesi Çıkış, Sayılar ve Yuşa Kitabı'nda anlatılır. Tora'da adının Efraim kabilesinden Nun oğlu Hoşea olduğu ve Musa'nın ona Yûşa olarak hitap ettiği yazılıdır. İsrailoğulları Mısır'dan çıkmadan evvel Mısır'da doğdu.

<span class="mw-page-title-main">On iki casus</span>

On iki casus, Musa tarafından 40 gün boyunca bilgi toplamak için İsrail Diyarı'na gönderilen Yahudi casuslardı. On iki İsrail kabilesinin her birine bir casus düşecek şekilde on iki deneyimli adam seçildi. Mısır'dan Kenan'a geri dönecek İbrani halkının, uzun zaman sonra tekrar dönecekleri yerlerde başlarına bir sıkıntının gelip gelmiyeceğine emin olmak için gönderildiler. Tanrı, İsrailoğullarının Kenan topraklarını ellerine geçireceğine dair söz verdiyse de İsrailoğulları önce bu toprakları gözlemlemek istedi.

<span class="mw-page-title-main">Şimon (Yakub'un oğlu)</span>

Tora'nın Tekvin kitabına göre Şimon Yakup'la Lea'nın ikinci oğlu ve Şimon kabilesinin kurucusudur. Bazı dinbilimcilerce Şimon sembolik bir kişiliktir. Bu tezi savunanlara göre Lea ve Rahel'den gelenler orijinal İsrailoğullarını ve hizmetçilerden gelenler ise İsrailoğullarına sonradan katılan halkları belirtmektedir. Şimon, Lea'dan geldiği için orijinal İsrailoğullarındandır. Buna rağmen Debora'nın Ezgisi'nde kabileler listelenirken Şimon'un ismi verilmemektedir bunun için bazı dinbilimciler Şimon'un belirgin bir kabile olmadığını savunurlar.

<span class="mw-page-title-main">On Bela</span> Tanah/Eski Ahitte anlatılan ve İsrailoğullarının azat edilmesi için YHVH tarafından Mısır firavununa gönderilen belalar dizisi

On Bela veya Mısır Belaları, Tevrat'ta Çıkış kitabının 7 ila 12. bölümleri altında anlatılan, köle olan İsrailoğullarının serbest bırakılması için YHVH tarafından Mısır firavununa gönderilen belalar dizisidir. Firavun, İsrailoğullarının gitmesine, onuncu bela gerçekleşene kadar izin vermemiştir. Bu belalar, İsrail Tanrı'sının gerçekliğini ve Mısır tanrılarının güçsüzlüğünü betimlemektedir. Bazı yorumcular bu belaların bazılarını Nil tanrılarına verilen yargı, bereket ve doğal fenomenlerle bağdaştırırlar. Çıkış kitabına göre Tanrı, Mısır tanrılarını yargılayacağını bildirmektedir: "O gece Mısır'dan geçeceğim. Hem insanların hem de hayvanların bütün ilk doğanlarını öldüreceğim. Mısır'ın bütün ilahlarını yargılayacağım. Ben RAB'bim."

Yeşu Kitabı, Eski Ahit'in ve Tanah'ın altıncı kitabıdır. 24 konu başlığı içeren kitapta Kenan topraklarına giriş, Yeşu önderliğinde toprakların fethi ve paylaşımı ve bu topraklarda Tanrı'ya yapılan hizmet anlatılır.

<span class="mw-page-title-main">Çıkış</span> Yahudi halkının kurucu efsanesi

Çıkış (İncil Yunancası : ἔξοδος ; Tanah'a göre İsrail'in Vaat Edilen Topraklar'daki kuruluş hareketi olarak bilinir ve tarihçilere göre İsrailoğulları'nın kuruluş efsanesidir.Stricto sensu'daki terim, Mısır'dan Çıkış Kitabı'nda anlatıldığı gibi İsraillilerin Mısır'dan kaçışını ifade eder; lato sensu, daha sonraki yasaları ve Mısır'ı Kenan'dan ayıran çöllerde dolaşmaları da kapsayabilir, Levililer, Sayılar ve Tesniye kitaplarında anlatılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Refidim Savaşı</span>

Kutsal Kitap'ta anlatılan Refidim Savaşı, İsrailoğulları ile Amalekliler arasında, İsrailoğulları Vaat Edilmiş Topraklar'a doğru ilerlerken Refidim'de meydana gelen bir savaştır. Bu savaşın tanımı Çıkış Kitabı'nda bulunabilir.

<span class="mw-page-title-main">Haman (Yahudilik)</span> Kutsal Kitapta Agaklı Hammedatanın oğlu (Ester 3:1)

Yahudilikte Haman, İbrani Kutsal Kitabı'na göre, genellikle I. Serhas olarak tanımlanan ancak geleneksel olarak I. Artaserhas veya II. Artaserhas ile eşit tutulan Kral Ahaşveroş yönetimindeki Pers İmparatorluğu'nun sarayında Ester Kitabı'ndaki ana düşmandır. Hristiyan ve Yahudilikte yer alsa da İslami kaynaklarda böyle biri yer almaz. Bunun yerine Musa dönemindeki onlarda olmayan başka bir Haman'a yer verilir. Eski Pers kaynaklarında ise kraliçe Ester doğrudan yer alsa da, Haman'ın varlığına ve bu olaylara ilişkin bir belgeye rastlanmamaktadır. Yahudilikte, Agagite lakabından da anlaşılacağı gibi, Yahudi dini metinlerinin bazılarına göre Haman Amalekliler'in kralı Agag'ın soyundan geliyordu. Ancak bazı yorumcular, benzer kişiliği nedeniyle bu soy iddiasını sembolik bir benzetme olarak yorumlarlar.

<span class="mw-page-title-main">Periziler</span>

Periziler, Perizzitler, Perizziler veya Perizliler ; İsrailoğulları'nın gelişinden önce Kenan topraklarında yaşadıkları Kutsal Kitap'ta birçok kez belirtilen bir grup insandır. Bu isim "kırsal kesim insanı" anlamına gelen İbranice bir terimle ilişkili olabilir.

<span class="mw-page-title-main">Girgaşiler</span>

Girgaşi veya Gergaşi, İbranice: גרגשי, "kumlu toprakta yaşayan" anlamına gelir, Ham'ın oğlu ve daha sonra Nuh'un oğlu olan Kenan'ın oğullarından biriydi. Onun soyundan gelenler Girgaşiler olarak bilinir ve Ürdün Nehri ile Celile Gölü'nün doğusunda yaşarlardı ve daha sonra İsrail Krallığı haline gelecek olan ve Yuşa'nın İsrailoğullarına önderlik ettiği Kenan topraklarındaki Kenanlı kabilelerden biriydi.