İçeriğe atla

Miyaz

Miyaz
Diğer adlarYaz yarası
İnsan omzunda deri miyazı
Telaffuz
UzmanlıkEnfeksiyon hastalıkları

Miyaz, hayvan ve insanlarda vücudunun sinek larvaları (kurtçuklar) tarafından parazitik istilasıdır. Larvalar konağın dokularında beslenerek gelişim gösterirler. Sinekler genellikle açık yaralara, dışkı veya idrarla kirlenmiş vücut yüzeylerine larva bıraksalar da, bazı sinek türleri sağlıklı dokulara dahi larva bırakabilmektedir. Bazı durumlarda miyaz etkenleri, bu etkenlerle kirlenmiş topraklardan/yüzeylerden veya bu etkenlerin bulaştığı başka böceklerden de dokulara geçebilmektedir.[1]

Bulgu ve belirtiler

Miyazisin vücudu nasıl etkilediği, larvaların bulunduğu bölgeye bağlıdır. Larvalar çeşitli bölgelerde ölü, nekrotik (erken ölmekte olan) veya canlı dokuyu enfekte edebilir: deri, gözler, kulaklar, mide ve bağırsak yolu veya genitoüriner bölgeler de enfekte olabilmektedir. Açık yaraları ve lezyonları veya sağlıklı cildi istila edebilirler. Bazıları vücuda burun veya kulak yoluyla girerler.[1][2]

Miyazın farklı formları ve belirtileri:

Syndrome Symptoms
Deri miyazı (Kuteneöz miyasis) Ağrılı, yavaş gelişen ülserler veya çıban benzeri uzun süre devam edebilen yaralar
Burun miyazı (Nazal miyasis) Burun deliklerinin tıkanması ve şiddetli tahriş. Bazı durumlarda yüzde ödem ve ateş gelişebilir. Ölüm gelişebilmektedir.
Kulak miyazı Çınlama hissi ve uğultu sesleri. Bazen kokulu akıntı vardır. Larvalar orta kulakta bulunursa, beyne gidebilir.
Göz miyazı Şiddetli tahriş, ödem ve ağrı.

Larva ile tedavi (Maggot terapi)

Tarih boyunca larvalar (kurtçuklar), larva ile tedavi olarak bilinen bir yöntem ile nekrotik yaraları temizlemek için kullanılmıştır. Ölü dokudan beslenen sinek larvaları yaraları temizleyebilir ve bakteri aktivitesini ve ikincil enfeksiyon olasılığını azaltabilirler. Yaranın üzerine sindirim enzimlerini salgılayarak ve aynı zamanda ağız kancaları ile ölü dokuyu aktif olarak yiyerek çözerler.[4]

Kaynakça

  1. ^ a b John, David; Petri, William, (Ed.) (2006). Markell and Voge's Medical Parasitology (9.9yer=Missouri bas.). Saunders Elsevier. ss. 328-334. ISBN 978-0-7216-4793-7. 
  2. ^ Ockenhouse, Christian F.; Samlaska, Curt P.; Benson, Paul M.; Roberts, Lyman W.; Eliasson, Arn; Malane, Susan; Menich, Mark D. (1990). "Cutaneous myiasis caused by the African tumbu fly (Cordylobia anthropophaga)". Archives of Dermatology. 126 (2): 199-202. doi:10.1001/archderm.1990.01670260069013. PMID 2301958. 
  3. ^ a b c "UOTW #22 - Ultrasound of the Week". Ultrasound of the Week. 14 Ekim 2014. 9 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2017. 
  4. ^ Greer, Kathleen A. (January–February 2005). "Age-old therapy gets new approval". Advances in Skin & Wound Care. 18 (1): 12-5. doi:10.1097/00129334-200501000-00003. PMID 15716781. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Böcek</span> eklembacaklılar sınıfı

Böcekler eklem bacaklılar (Arthropoda) şubesinin sınıfı ve tür ve takson bakımından en kalabalık hayvan sınıfıdır. 1.000.000'dan fazla olan tür sayılarıyla Dünya'daki en fazla türe sahip canlılardır. Dünya'nın hemen hemen her yerinde bulunur ve bazen çok yoğun popülasyonlarda görülebilirler. Her yıl birkaç bin böcek türü tanımlanmaktadır. Toplam tür sayısının 2.000.000 ila 30.000.000 kadar olduğu tahmin edilmektedir. Tür, cins, familya gibi taksonomik kategoriler bakımından 6-10.000.000 sayıya ulaşırlar ve Dünya'daki hayvanların %90 kadarını oluştururlar.

<span class="mw-page-title-main">Ultrasonografi</span> ultrason kullanılarak elde edilen görüntüler

Ultrasonografi veya ekografi, ultrason kullanımına dayanan tıbbi görüntüleme ve tıbbi prosedür yöntemidir. Perfloropentan ve kükürt hekzaflorür gibi kontrast maddeler kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Pansuman</span> Yaraların mikroplardan temizlenmesi ve korunması için yapılan yıkama ve örtme işlemi

Pansuman, genel olarak ilk yardım ve acil tıpta yara tedavisi demektir. Yaraların mikroplardan temizlenmesi ve korunması için yapılan yıkama ve örtme işlemidir. Yara iyileşmesinin iyi, çabuk ve iz bırakmadan olması için bölgenin ölü dokulardan ve mikroorganizmalardan temizlenmesi ve dış ortamın zararlı etkilerinden korunması gerekir. Böylece hem mikropların hem de tahriş edici maddelerin yaraya ulaşması engellenmiş olur. Pansuman, ifraz maddelerini yaradan uzaklaştıran, emen, kanayan kısmı tampone eden, yaralı bölgenin anatomik ve fizyolojik durumunu muhafaza eden ve aseptik esaslar içinde uygulanan tedavidir. Yumuşak parafin pansumanlar, çinko bandajlar, esmark bandı, yapışkan bandaj, sıvı bandaj, koheziv bandaj, sargı bezi, gazlı bez yaygın kullanılan pansuman türleridir.

<span class="mw-page-title-main">Şarbon</span> Bacillus anthracis adlı bakteri nedeniyle oluşan bulaşıcı bir hastalık

Şarbon, antraks veya anthrax; Bacillus anthracis adlı bakteri nedeniyle oluşan zoonotik karakterde bulaşıcı bir hastalık.

<span class="mw-page-title-main">Veba</span> Yersinia pestis adındaki bakterinin neden olduğu enfeksiyon hastalığına verilen genel isim

Veba, Yersinia pestis adındaki bakteri tarafından oluşturulan enfeksiyon hastalıklarına verilen genel isimdir.

Abse, irinli yangı bölgesinde doku erimesi vardır, oluşan boşluğu irin doldurur. Genellikle piyojen bakterilerin neden olduğu fokal bir yangı türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Kene</span>

Ixodida veya kene, Parasitiformes üsttakımına bağlı bir hayvan takımıdır.

<span class="mw-page-title-main">Sinek</span> Böcek takımı

Diptera veya Sinek, Holometabola üsttakımına bağlı bir hayvan takımıdır.

Asalak ya da parazit, bir canlıya bağımlı olarak yaşayabilen ve üzerinde yaşadığı canlıya zarar verebilen organizmadır. Bu canlılardan kimileri mikroskobik boyutlardan erginlikte çok büyük boyutlara ulaşabilecek değişimlere sahip olabilirler.

Taşıyıcı ya da vektör epidemiyolojide: bir mikroorganizmayı veya parazit bir canlıyı vücudunda barındıran ve başka canlılara ulaşmasına aracılık eden canlılara denir. Taşıyıcılar enfeksiyon nedeni olan bakteri, kene, bit vb. canlıları üzerlerinde taşıyabilen eklem bacaklı, omurgalı veya omurgasız gibi gelişmiş canlılar olabildiği kadar, yapısında değiştirilmiş gen bölgelerini konağa aktarabilen basit yapılı bakteriler gibi canlılar da olabilirler.

<span class="mw-page-title-main">Adli entomoloji</span>

Adli entomoloji veya adli böcek bilimi ya da biyokriminal entomoloji, adli tıbba yardımcı olan ya da onun yetersiz kaldığı durumlarda, ceset üzerinde bulunan böcek ve diğer eklembacaklıların ergin ve larvalarından, maktulün ("cesedin") ölüm zamanını doğruya yakınlıkta ya da yaklaşık olarak tahmin etmeye çalışan bir bilim dalıdır.

<span class="mw-page-title-main">Ekinokokkoz</span>

Ekinokokkoz ya da diğer adlarıyla kist hidatik, hidatidoz veya halk arasında türüne bakılmaksızın bilinen adıyla kist hastalığı, Echinococcus türü şerit solucanlarının sebep olduğu bir paraziter hastalıktır. İnsanlarda bu hastalığın iki ana türü görülür: kistik ekinokokkoz ve alveolar ekinokokkoz. Daha seyrek görülen ve polikistik ekinokokkoz ve ünikistik ekinokokkoz adı verilen iki türü daha vardır. Bu hastalık çoğunlukla belirti vermeden başlar ve bu durum yıllarca sürebilir. Ortaya çıkan belirti ve işaretler kistlerin yerine ve büyüklüğüne bağlıdır. Alveolar hastalık genellikle karaciğerde başlar, ama akciğerler ve beyin gibi vücudun diğer kısımlarına da sıçrayabilir. Karaciğeri etkilenen kişilerde karın ağrısı, kilo kaybı ve renkte sararma görülebilir. Akciğer hastalığı ise göğüs ağrısına, nefes darlığına ve öksürüğe yol açabilir.

<span class="mw-page-title-main">Onkoserkiyaz</span>

Onkoserkiyaz ya da bilinen diğer adlarıyla nehir körlüğü veya Robles hastalığı, bir asalak solucan olan Onchocerca volvulus enfeksiyonunun sebep olduğu bir hastalıktır. Hastalığın belirtileri arasında şiddetli kaşınma, deri altında şişlikler ve körlük sayılabilir. Trahom hastalığının ardından körlüğün en yaygın ikinci sebebidir.

Kokuşma, ölmüş hayvan bedeninin ayrışmasının yedi aşamasından biridir. Geniş anlamda, dokular arasındaki uyumsuzlukla ve çoğu organın sıvılaşmasıyla sonuçlanan bir süreç içinde, protein yapılarının bozulmasıdır. Organik maddelerin bakterilerle veya mantarlarla ayrışmasından kaynaklanır ve zararlı kokuların oluşumuyla sonuçlanır.

<span class="mw-page-title-main">Ayrışma (biyoloji)</span> Biyokimyasal bir süreç

Ayrışma veya çürüme, organik maddelerin, maddenin daha basit formlarına ayrıldığı süreçtir. Bu süreç biyomda yer kaplayan sonlu maddelerin geri dönüşümü için gereklidir. Canlı organizmaların organları ölümünden kısa bir süre sonra ayrıştırmaya başlar. Bütün organizmalar aynı yolla ayrışmamalarına rağmen, ölümden sonra aynı aşamalardan geçerler. Ayrışmayı inceleyen bilim olan taponomi, Yunanca’da (τάφος, taphos) (mezar) kelimesinden gelir.

<span class="mw-page-title-main">Casu marzu</span>

Casu marzu (Sardinyaca'da casu modde, casu cundidu veya casu frazugi ya da İtalyancada formaggio marcio), kokuşmuş peynir anlamına gelen, içinde canlı böcek larvası bulundurmasıyla ünlü olan Sardinya'ya özgü bir koyun peyniridir. Genellikle Sardinya adasında yapılmasına rağmen yakınındaki Korsika adasında da casgui merzu adıyla bulunur.

Larva ile tedavi, bir yara (debridman) içindeki nekrotik (ölü) dokuyu temizlemek amacıyla canlı ve sağlıklı larvaların bir insan veya hayvanın iyileşmeyen deri ve yumuşak doku yaralarına sokulmasını içeren bir biyoterapi türüdür.

Cuterebriazis, kemirgenleri, lagomorfları, kedigilleri ve köpekleri etkileyen paraziter bir hastalıktır. Etiyolojik ajan, sırasıyla kemirgenlerde ve lagomorflarda zorunlu olarak oluşan Cuterebra veya Trypoderma cinsleri içindeki bot sineklerinin larva gelişimidir. Kediler ve köpekler tesadüfi konaklar olarak hizmet eder, ancak araştırmalar yalnızca Trypoderma spp 'yi işaret eder. Vücuda ilk evredeki larvalar tarafından giriş, doğrudan cilde saplanmanın aksine, doğal deliklerin veya açık yaraların mukoza zarları yoluyla gerçekleşir.

<span class="mw-page-title-main">Gazlı kangren</span>

Gazlı kangren, dokuda gaz oluşumu ile seyreden bakteriyel bir enfeksiyonun neden olduğu kangren türüdür. Bu ölümcül kangren formuna genellikle Clostridium perfringens bakterisi neden olur. Amerika Birleşik Devletleri'nde yılda yaklaşık 1.000 gazlı kangren vakası bildirilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Apocephalus borealis</span>

.