İçeriğe atla

Mitos ve Kuşku

Mitos ve Kuşku
Mitos ve Kuşku'nun kapağı
YazarAtilla Dorsay
Kapak sanatçısı
San Grafik
ÜlkeTürkiye Türkiye
DilTürkçe
KonuSinema
TürSinema
Yayım1977
YayımcıGörsel Yayınlar
Sayfa318

Mitos ve Kuşku, sinema eleştirmeni ve yazar Atilla Dorsay'ın yazdığı 1977 basımı sinema kitabıdır. Görsel Yayınları'ndan çıkan bu kitabında Atilla Dorsay, 1966 ile 1977 yılları arasında çeşitli gazete ve dergilerde çıkan 1500'ün üzerindeki sinema yazısı arasından seçtiği 168 film eleştirisini bir araya getirmiştir. Bu seçilen eleştirilerin ortak yanı Amerikalı Sineması'ndan söz ediyor olmalarıdır.

Kitabın Bölümleri

Atilla Dorsay filmleri türlerine göre ayırmayı seçen klasik yöntem yerine kendi seçimi olan üç ana bölümde incelemeyi seçmiş. Bunlar: "Bir Zamanlar Batıda", "Amerika Kendine Bakıyor" ve "Hollywood Rüyası" dır. Bu ana bölümler de tematik alt bölümlere ayrılmıştır. Alt bölümlerde incelenen filmler o tarihte Türkiye sinemalarında gösterildikleri Türkçe adlarla kaydedilmişlerdir.[1]

1. Bir Zamanlar Batı'da

  • Mitos ve Kuşku
  • Butch Cassidy'den Gloria'ya: Amerikan düzeninin çarkları

Klasik Western:

  • Batının Zaferi (How the West Was Won)
  • Çılgınlar Batakhanesi (Donovan's Reef)
  • Bir Devin Ölümü, John Ford
  • Kahraman Şerif (High Noon)
  • Eldorado
  • Kötü Evlât (The Sons of Katie Elder)
  • Nevada Katilleri (Nevada Smith)
  • Kumar ve Ölüm (Five Card Stud)
  • Cezanı Çekeceksin (There Was a Crooked Man)
  • Profesyoneller (The Professionals)
  • Belâ Arayan Adam (Joe Kidd)
  • Alvarez Kelly
  • Belâlılar Postası (Stagecoach)
  • Batının Devleri (The Undefeated)
  • 7 Silahşorün Dönüşü (Return of the 7)
  • Devler Ülkesi (Chato's Land)

Western'i Yenileyenler:

  • Kanunsuz Silahşor (Cat Ballou)
  • Batıda Vuruşanlar (Appaloosa)
  • Görünmeyen Düşman (The Stalking Moon)
  • Vahşî Belde (The Wild Bunch)
  • Çöl Şeytanı (The Ballad of Cable Hogue)
  • Vahşî Sürücü (Junior Bonner)
  • Sonsuz Ölüm (Butch Cassidy and the Sundance Kid)
  • Kara Şerif (Tick, Tick, Tick)
  • Vahşi Kahraman (A Man Called Horse)
  • Mavi Askerler (Soldier Blue)
  • Kovboylar (Cuttlepepper and Co.)
  • Kadın Affetmez (The Beguiled)
  • Kahramanın Sonu (Monte Walsh)
  • Kızgın ve Sakin (Buck and the Preacher)
  • Vahşi Adam (A Man of the Wilderness)
  • Ya Sen Ya Ben (Tell Them Willie Boy is Here)

Western'de Yabancı Parmağı:

  • Bir Avuç Dolar (Per un Pugno di Dollari)
  • İyi, Kötü ve Çirkin (The Good, The Bad and the Ugly)
  • Yabandan Gelen Adam (Duck You Sucker - Giu La Testa)
  • İntikam Deresi (Blue)
  • Kızgın İntikam Günleri (The Reward)

2. Amerika Kendine Bakıyor

"Büyük Bunalım" Filmleri:

  • Korkunç İhtiras (Carpetbaggers)
  • Bonnie ve Clyde (Bonnie and Clyde)
  • Son Gerçek (They Shoot Horses, Don't They?)
  • Ölüm Treni (Emperor of the North Pole)
  • Dilinger
  • Soygun ve Aşk (Boxcar Bertha)

"Mafya" Denen Bir Örgüt ve Diğer Kötü Çocuklar :

Polise Övgü:

  • Vahşi Hakikat (The Detective)
  • Kanunun Kuvveti (The French Connection)
  • İnfilak (Busting)
  • 42. Hücre (The New Centurions)
  • Mavi Işık Saçanlar (Electra Glide in Blue)

"Kara Hafiye"ler:

  • Kara Tehlike (Cotton Comes to Harlem)
  • Kara Silah (The Black Gun)

Amerikan Usulü Şiddet:

  • Kaçaklar (The Chase)
  • Boston Canavarı (Boston Strangler)
  • Korkunç Olay (Incident)
  • Ölüm Noktası (Vanishing Point)
  • Köpekler (Straw Dogs)
  • Bugünün Adamı (Wusa)
  • Ilık Dudaklar (Lipstick)
  • Robert Altman, ya da Amerikan Toplumunun Gerçek Yüzü

Büyük Kent, Yalnızlık, Toplumsal Başarının Bedeli:

  • Seni Yaşatacağım (The Slender Thread)
  • Kumarbazlar Kralı (Cincinnati Kid)
  • Kadın ve Kumar (The Only Game in Town)
  • Jean Harlow'un Maceraları (Harlow)
  • Kralın Rüyası (A Dream of Kings)
  • Kader Değişmez (The Arrangement)
  • Geceyarısı Kovboyu (Midnight Cowboy)
  • Esrar Bitti (Panic in the Needle Park)
  • İki Taşralı (The Out of Towners)

Çeşitli Kurumlara Bakış:

  • Karanlığın İçinden (The Miracle Worker)
  • Bekleyen Çocuk (A Child is Waiting)
  • Hastane (The Hospital)
  • Mutluluk Peşinde (The Pursuit of Happiness)
  • Parmaklıklar Arkasında (Cool Hand Luke)
  • «Guguk Kuşu», ya da Baskıcı Düzen Alegorisi
  • 'Rocky': Eski Rüyanın Yeni Örneği

Savaş, Ordu, Askerlik:

  • Çavuşun Sırrı (The Sergeant)
  • Vietnam, Cephesiz Savaş
  • Son Hücum (The Green Berets)
  • 12 Kahraman Haydut (The Dirty Dozen)
  • Kahraman Çavuş (Sergeant Ryker)
  • Tora, Tora, Tora
  • Cephede Eğlence (MASH)
  • General Patton (Patton)
  • Cehennemde 2 Adam (Hell in the Pacific)

Sistemi Temelden Eleştirme Çabaları:

  • Akbabanın 3 Günü (Three Days of the Condor)
  • 'Dördüncü Güç'e İnanç, ya da Bir Amerikan Düşü
  • 'Peygamber' Bekleyen Toplum: «Şebeke» (Network)

Cinsiyet, Aşk, Ahlâk, Kadın ve Evliliğe Bakış:

  • Kim Korkar Hain Kurttan? (Who's Afraid of Virginia Woolf?)
  • Aşk Mevsimi (The Graduate)
  • İlk Defa (Carnal Knowledge)
  • Parıltılı Gözler (Reflections in a Golden Eye)
  • Ümitsiz Aşk (Sandpiper)
  • Aşıklar (The Swimmer)
  • Yasak Aşk (Rachel, Rachel)
  • Buhranlı Yıllar (The Rain People)
  • Bana Sevdiğini Söyle (April Fools)
  • Bir Masalın Anatomisi
  • Kucaktan Kucağa (The Grasshopper)
  • Sevgilimin Oyunu (I Walk the Line)
  • Kucak Dolusu (Goodbye, Columbus )
  • Karımı Seviyorum (I Love My Wife)
  • Fahişe (Klute)
  • Simsarın Düğünü (Marriage of a Young Stockbroker)
  • Yaz Günüydü (Summer of '42)
  • Gençlik Duyguları (Jeremy)
  • Kadın/Erkek Savaşı (The War Between Men and Women)

Irk Sorunu:

  • Sevgili Hocamız (To Sir, with Love)
  • Sevgili Arkadaşım (A Patch of Blue)
  • Siyah Öğretmen (Halls of Anger)
  • Kader Bağlayınca (The Defiant Ones)
  • Beklenmeyen Misafir (Guess Who's Coming to Dinner)
  • Gecenin Sıcağında (In the Heat of the Night)
  • Mandingo

3. Hollywood Rüyası

En Büyükler: 2 'komple Sanatçı', 2 Büyük Yönetmen:

  • Hong-Kong'lu Kontes (A Countess from Hong Kong)
  • Ölümsüz Şarlo
  • Jerry Lewis Gönüllü Doktor (Disorderly Orderly)
  • Jerry Lewis Aptal Tezgâhtar (Who's Minding the Store)
  • Jerry Lewis 7 Yüzlü Adam (Family Jewels)
  • Jerry Lewis Geveze Hafiye (The Big Mouth)
  • Jerry Gider Tersine (Don't Raise the Bridge, Lower the River)
  • Tuz, Biber ve Elmas (One More Time)
  • Bazıları Sıcak Sever (Some Like It Hot)
  • Şerlok Holmes (The Private Life of Sherlock Holmes)
  • Dokunma, Gıdıklanırım (Avanti)
  • Pembe Panter (The Pink Panther)
  • Karanlıkta Bir Çığlık (A Shot in the Dark)
  • Büyük Yarış (The Great Race)
  • Harpte Ne Yaptın? (What Did You Do in the War, Daddy?)
  • Tatlı Budala (The Party)

Amerikan "Salon Komedisi":

  • Beni Rahatsız Etme (Do Not Disturb)
  • Şaşkın Baba (Father Goose)
  • Karınızı Nasıl Öldürürsünüz? (How to Murder Your Wife?)
  • Hırsız Âşıklar (How to Steal a Million)
  • İnatçı Kız (The Unsinkable Molly Brown)
  • Işıklar Söndüğünde Neredeydin? (Where Were You When the Lights Went Out?)
  • Kaktüs Çiçeği (Cactus Flower)
  • Annem Kim Olacak? (The Courtship of Eddie's Father)
  • Aşk Yolu (Two For the Road)
  • Yastık Kavgası (A Touch of Class)

Komediyi Yenileme Çabaları:

  • Çılgın Adam (A Fine Madness)
  • Üç Kâğıtçı (The Flim-Flam Man)
  • Evlenmekten Korkuyorum (What's New Pussycat?)
  • Evlenmek İstiyorum (Luv)
  • Çılgın Dünya (It's a Mad Mad Mad Mad World)
  • Para Babası (The Magic Christian)
  • Aptallar Şehri (A Funny Thing Happened on the Way to the Forum)
  • Aşka Vakit Yok (What's Up, Doc?)
  • 200 Yıl Sonra (Sleeper)
  • Bir Sinema Tutkunu: Mel Brooks

Müzikalin Dünyası:

  • Neşeli Günler (The Sound of Music)
  • 7 Kardeşe 7 Gelin (Seven Brides for Seven Brothers)
  • Telefonda Aşk (Bye Bye Birdie)
  • Benim Tatlı Meleğim (My Fair Lady)
  • Komik Kız (Funny Girl)
  • Masum Melekler (Oliver)
  • Cici Kız (Hello Dolly)
  • Damdaki Kemancı (Fiddler on the Roof)
  • Kabare (Cabaret)
  • Yalnız Kalpler (Music Lovers)
  • Tommy
  • Yönetmenler Sözlüğü

Kaynakça

Genel
  • Kitabın kapak ve iç sayfalarında yer alan bilgiler
Özel
  1. ^ Dorsay, Atilla (1977). Mitos ve Kuşku. Remzi Kitabevi. ss. sayfa 103. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Muzaffer Tema</span> Türk sinema sanatçısı

Muzaffer Tema, Türk sinema sanatçısıdır.

<span class="mw-page-title-main">Jim Carrey</span> Kanadalı-Amerikalı oyuncu ve komedyen

Jim Carrey, Altın Küre ödülü sahibi Kanadalı komedyen ve sinema oyuncusudur.

Erdoğan Tokatlı, Türk dizi ve sinema yönetmeni, yazar ve çevirmendir.

<span class="mw-page-title-main">John Ford</span> Amerikalı film yönetmeni (1894 – 1973)

John Ford, Amerikalı yönetmen. John Ford Western sineması ile özleşmiş ve dönemin sinema dilini en iyi kullanan yönetmenlerinden biriydi. Ford'un filmlerinde mülkiyet ya tarla ya da ev olsun silahla savunma gereklidir. Ortak bir düşmana karşı koymak gerektiğinde ortaya çıkan toplumsal dayanışma ise yönetmenin filmlerindeki ana temalardan biridir. Stagecoach ve The Searchers gibi Western türü filmleriyle tanınır. En iyi yönetmen Oscar'ını, 1935, 1940, 1941 ve 1952 yıllarında kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Atilla Dorsay</span> Türk gazeteci ve sinema eleştirmeni

Atilla Dorsay, Türk sinema eleştirmeni, yazar, gazeteci, mimar.

<span class="mw-page-title-main">Don Cheadle</span> Amerikalı film yönetmeni ve sinema oyuncusu

Donald Frank Cheadle, Amerikan oyuncu, yazar, yapımcı ve yönetmen. Hamburger Hill (1987) filmi ile çıkışı yakaladı. 1990'larda yükselişine devam etti ve Devil in a Blue Dress (1995), Rosewood (1997) ve Boogie Nights (1997) filmlerinde performans gösterdi. Yönetmen Steven Soderbergh ile iş birliği yaptı ve Out of Sight (1998), Traffic (2000) ve Ocean's Eleven (2001) isimli filmlerde görev aldı. Diğer filmleri: The Rat Pack (1998), Things Behind the Sun (2001), Swordfish (2001), Crash (2004), Ocean's Twelve (2004), Ocean's Thirteen (2007), Reign Over Me (2007), Talk to Me (2007), Traitor (2008) ve The Guard'dır. Cheadle caz müzisyeni Miles Davis'in hayatından uyarlanan Miles Ahead isimli filmde senaryoyu ortaklaşa yazmış, başrol oynamış ve aynı zamanda filmi yönetmiştir. Şu anda Marvel Cinematic Universe'te Lt. James 'Rhodey' Rhodes / War Machine isimli süper kahramanı canlandırmaktadır ve Iron Man 2 (2010), Iron Man 3 (2013), Yenilmezler: Ultron Çağı (2015) ve Kaptan Amerika: Kahramanların Savaşı (2016) isimli filmlerde görünmüştür.

<span class="mw-page-title-main">İthal filmlerin Türkçe adlandırılması</span>

İthal filmlerin Türkçe adlandırılması, bu maddede Türkiye'de gösterime giren yabancı filmlere verilen Türkçe adların baştan beri özgün adlarının anlamlarından daha farklı olması durumu örneklerle aktarılmış ve bu uygulamanın sadece Türkiye'ye özgü olmadığı da vurgulanmıştır.

<i>Vahşi Hakikat</i> (film)

Vahşi Hakikat 1968 ABD yapımı bir polisiye filmdir. Özgün adı The Detective olan film Kasım 1971'de Türkiye'de de gösterime girmiştir.

<i>Şaşkın Baba</i> (film, 1964)

Şaşkın Baba 1964 ABD yapımı komedi filmidir. Özgün adı Father Goose olan film 2 Ocak 1967'de Türkiye'de sinemalarda gösterime girmiştir.

<i>Cephede Eğlence</i>

Cephede Eğlence, 1970 ABD yapımı bir savaş-komedi filmidir. Özgün adı MASH olan film çevrildikten üç yıl sonra, Şubat 1973 tarihinde Türkiye'de de gösterilmiştir.

Kadri Yurdatap, yapımcı ve gazeteci.

<i>Dönüşü Olmayan Yol</i>

Dönüşü Olmayan Yol 1967 ABD yapımı suç gerilim filmidir. Özgün adı Point Blank tir. "Point Blank" bir balistik ve adli tıp terimi olup ateşli silahlarla yapılan "yakın atış" anlamına gelmektedir.

<i>Kirli Adam</i> 1971 ABD yapımı polisiye gerilim filmi

Kirli Adam 1971 ABD yapımı polisiye gerilim filmidir. Özgün adı Dirty Harry olan bu kült film Türkiye'de sinemalarda "Kirli Adam" adıyla gösterilmiş, TRT Televizyonundaki bir gösteriminde ise "Korku Şehri" adı kullanılmıştır. Sinemalardaki gösteriminin üzerinden uzunca bir zaman geçince filmin ilk afiş adı unutulduğu için olacak, son yıllarda sinema sitelerinde ve internette özgün adının tam çevirisi olan Kirli Harry kullanılır olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Stanley Kramer</span> Amerikalı film yapımcısı ve yönetmeni (1913 – 2001)

Stanley Kramer, Amerikalı sinema yönetmeni ve yapımcıdır.

<i>Mavi Askerler</i>

Mavi Askerler 1970 ABD yapımı revizyonist western filmidir. Özgün adı Soldier Blue olan film Ocak 1973'te Türkiye'de sinemalarda gösterime girmişti.

<i>Küçük Dev Adam</i> (roman)

Küçük Dev Adam, Amerikalı yazar Thomas Berger'in 1964 yılında yayımladığı satirik western romanınıdır. Baskan Yayınları tarafından 1973 yılında Nurcihan Kesim'in çevirisiyle Türkçe olarak yayımlanmıştır. Roman 1970 yılında ABD'de aynı adla sinemaya da aktarılmıştı.

<i>Aşk Hocası</i>

Aşk Hocası, 1963 ABD yapımı bilimkurgu komedi filmidir. Özgün adı The Nutty Professor (İng: Çatlak Profesör) olan film Türkiye'de Mayıs 1965'te sinemalarda gösterildikten sonra 1972 yılının Mart ayında da Türk Sinematek Derneği'nde "Jerry Lewis Toplu Gösterisi" kapsamında Türkçe altyazılı olarak gösterilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Engelbert Humperdinck (şarkıcı)</span>

Engelbert Humperdinck, asıl adı Arnold George Dorsey. Anglo-Hint kökenli şarkıcı ve söz yazarı. 2012 Eurovision Şarkı Yarışması'nda Birleşik Krallık'ı temsil etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Ralph Nelson</span> Amerikalı film yönetmeni (1916 – 1987)

Ralph Nelson, Amerikalı yönetmen, yapımcı, senarist ve oyuncudur. Daha çok televizyon işleri ile tanınır. Filmlerinde rasizm sorunuyla ilgilenmiştir. Bunu örnek olarak tick... tick... tick... et la violence explosa, The Wilby Conspiracy ve Duel at Diablo, Soldier Blue filmleri verilebilir.

<span class="mw-page-title-main">Amerikan sineması</span>

Amerika Birleşik Devletleri sineması, Amerikan sineması veya genellikle kullanılan ismiyle Hollywood, 20. yüzyılın başlarından bu yana dünya çapında sinema üzerinde derin bir etkisi olan ABD menşeli sinema sektörüdür. Bu sektörün geçmişi dört ana döneme ayrılmaktadır: Sessiz film dönemi, klasik Hollywood sineması, Yeni Hollywood ve çağdaş dönem. Fransız Lumière Kardeşler modern sinemanın kurucusu olarak kabul edilmelerine rağmen, hızla gelişen bu sektörde Amerikan sineması en baskın güç haline gelmiştir. 1920'lerden bu yana, Amerikan film endüstrisi her yıl herhangi başka bir ülkeden daha fazla hasılat elde etmektedir.