Başlığın diğer anlamları için, bakınız Rum
Sasani İmparatorluğu, dördüncü büyük İran Hanedanı ve ikinci Pers İmparatorluğu'nun adıdır. Sasani İmparatorluğu, son Arşaklı hanedanı (Partlar) kralı IV. Artabanus'u yenmesinin ardından I. Ardeşir tarafından kurulmuş, son Sasani hükümdarı Şehinşah III. Yezdigirt'in (632-651), erken Halifelik'le yani ilk İslam Devleti ile girdiği 14 senelik mücadeleyi kaybetmesiyle sona ermiştir. İmparatorluğun sınırları bugünkü İran, Irak, Azerbaycan, Ermenistan, Afganistan, Türkiye'nin doğu bölgesi, Suriye'nin bir kısmı, Pakistan, Kafkaslar, Orta Asya ve Arabistan'ın bir kısmını kapsıyordu. II. Hüsrev'in hükümdarlığı (590-628) sırasında Mısır, Ürdün, Filistin ve Lübnan da kısa süreli olarak imparatorluğa dahil oldu. Sasaniler, imparatorluklarını 'İranşehr' ايرانشهر (Iranshæhr) 'İranlıların (Aryanların) memleketi' diye adlandırırlardı.
Marcus Antonius Gordianus Sempronianus Romanus Africanus, 238 yılında II. Gordianus adıyla tahta çıkan ve 19 Mart - 9 Nisan 238 arasında sadece 20 gün yönetimde kalan Roma imparatoru.
Marcus Antonius Gordianus Sempronianus Romanus Africanus ya da I. Gordianus, Roma imparatoru. 238 yılında Altı İmparator Yılı'nın 2. imparatoru.
Marcus Antonius Gordianus Pius, 238 - 244 arası Roma imparatoru. I. Gordianus'un kızı ve II. Gordianus'un kızkardeşi Antonia Gordiana'nın oğludur. Babasını adı bilinmemektedir ve kendi adını 238'de dedesinden almıştır.
I. Şâpûr, ikinci Sasani Şahıdır. Hükümdarlığının yılları genellikle 241 - 272 olarak verilir, fakat babası I. Erdeşîr'in 241 yılında ölmesinden önce de babasıyla beraber krallık yapmış olması muhtemeldir.
Marcus Julius Philippus, ailesinin köklerinden dolayı "Arap" Philip olarak tanınan ve 244 - 249 yılları arasında tahta çıkan Roma imparatoru. Arabistan'ın Havran şehrinde, günümüz Suriye'sinde bulunan bir şehirde doğdu.
Ermenistan Eyaleti,, MS 114 yılında Roma İmparatoru Trajan tarafından, MÖ 66 yılından beri Roma korumasında olan Ermeni milletinin göç ettiği toprakların imparatorluğa bağlanmasıyla oluşturulan Roma eyaleti. Yerleştiği bölge Azerbaycan'ın tarihi Revan şehrinin etrafındadır.
Antakya Muharebesi, Suriye'de Antakya dışında 613 yılında Herakleios komutasındaki bir Bizans ordusu ile Bizans-Sasani Savaşı (602-628) sırasında Sasani ordusu arasında gerçekleşti. Zafer kazanan Persler yakın zamanda elde ettikleri Bizans topraklarında tutunmayı başardılar.
Resaena ya da Resaina Muharebesi, milattan sonra 243 yılında günümüzde Ceylanpınar yakınlarında bulunan mevkide III. Gordianus komutasındaki Roma İmparatorluğu ile Sasani İmparatorluğu arasında gerçekleşen savaştır.
Barbalissos Muharebesi, Sasani İmparatorluğu ve Roma arasında Barbalissos mevkiinde meydana gelen savaştır. Şapur Romalıların Ermenistan'a olan müdahalelerini bahane göstererek Roma'yı düşman ilan etti. Yaklaşık 60,000 kişiden oluşan Roma ordusu, Barbalissos'da Sassaniler tarafından yenilgiye uğratıldı. Bu durum Roma İmparatorluğu'nun doğuda tehlikelere açık bir hale gelmesini sağladı. Keza bunu takip eden dönemde Antakya ve Dura Europos gibi önemli merkezler kaybedildi. Savaş hakkında tek kaynak I. Şapur'un Nakş-ı Rüstem'deki yazıtıdır.
Roma-Sasani Savaşı (421-422), Doğu Roma İmparatorluğu ile Sasani İmparatorluğu arasında bir çatışmadır. Casus belli, Hristiyanların Zerdüşt tapınaklarına karşı saldırılarına bir cevap olarak Sasani kralı V. Behram'ın Hristiyanlara zulmüdür. Hristiyan Doğu Roma İmparatoru II. Theodosius savaş ilan etmiş ve bazı zafer kazanmıştır fakat iki güç, status quo ante kabülü üzerine bir barış anlaşması imzaladılar.
Callinicum Muharebesi, Paskalya'da, 19 Nisan 531 Cumartesi günü, Belisarius komutasında Bizans İmparatorluğu ordusu ile Azaritis komutasındaki Sasani süvari kuvveti arasında gerçekleşmiştir. Dara Muharebesi'ndeki yenilgiden sonra Sasanilar, savaşın yönünü döndürmek amacıyla Suriye'yi işgal etmek için harekete geçtiler. Belisarius'un hızlı müdahalesi planı bozdu ve Sasanilerin Pirus tarzı muzaffer oldukları muharebe öncesi Belisarius'un askerleri Sasanileri Suriye'nin sınırına doğru geri ittiler.
Anglon Muharebesi Lazika Savaşı'nın erken döneminde Persarmenia'nın Roma istilası sırasında, I. Hüsrev hükümdarlığında Sasani İmparatorluğu'na karşı, I. Justinianus hükümdarlığında Bizans İmparatorluğu tarafından MS 543'te gerçekleşti.
Thannuris Muharebesi 528 Yazında, Kuzey Mezopotamya'da Dara yakınlarında Serhas komutasındaki Sasani İmparatorluğu ile Belisarius ve Coutzes komutasındaki Bizans İmparatorluğu kuvvetleri arasında gerçekleşen askeri çatışmadır. Minduous'ta bir kale inşa etmeye çalışırlarken, Bizanslılar Sasani ordusu tarafından mağlup edilmiştir. Belisarius kaçmayı başardı ama Sasaniler binaları yıktı. Zaferlerine rağmen, Persler, Sasani şahı I. Kubâd'ı kızdıracak ağır kayıplara maruz kalmışlardır.
Sasani ordusu, Sasani donanmasının yanı sıra görev yapan Sasani silahlı kuvvetlerinin birincil askeri organıdır. Ordunun doğuşu, Sasani İmparatorluğu'nun kurucusu I. Erdeşîr'in tahta yükselişine dayanır. Erdeşîr, Pers İmparatorluğu'nun yeniden canlanmasını hedefledi ve bu amacını sürdürmek için ordusunu, doğrudan kendi emri altında olan ve Satraplıktan, yerel prenslerden ve asaletten ayrı duran subaylar ile ayakta duran bir ordu oluşturarak, reform yaptı. Ahameniş İmparatorluğu askeri örgütlerini yeniden kurdu, Part süvarileri modelini korudu ve yeni tür zırh ve kuşatma savaş teknikleri kullandı. Bu, kendisine ve onun haleflerine 400 yıldan fazla hizmet verecek bir askeri sistemin başlangıcıydı; bu sırada Sasani İmparatorluğu, Geç Antik Çağ'da Batı Avrasya'daki iki süper gücünden biriydi, diğeri ise önce Roma İmparatorluğu sonra Doğu Roma İmparatorluğu'ydu. Sasani ordusu Eranshahr'ı Doğu'dan, Ak Hunlar ve Türk halkları gibi Orta Asya göçebelerinin saldırılarına karşı korurken, batıda Roma İmparatorluğu'na karşı tekrarlayan bir mücadeleye girişti.
Kartaca Muharebesi, Roma İmparatoru Maximinus Thrax'a sadık kuvvetler ile I. Gordianus ve II. Gordianus'un kuvvetleri arasında 238 yılında gerçekleşmiştir.
Sasani İmparatorluğu
Roma İmparatorluğu