İçeriğe atla

Mirza Şirazi

Mirza Muhammed Hasan Şirazi
Kişisel bilgiler
Doğum 25 Nisan 1815
Şiraz, İran
Ölüm 20 Şubat 1895 (79 yaşında)
Samarra, Irak
Milliyeti İran İran
Dini İslam, Şiî

Mirza Muhammed Hasan Şirazi (Farsça: سید محمدحسن حسینی شیرازی, Arapça: آية الله العظمى السيد محمد حسن الشیرازي), tam adıyla Ebû Muhammed Muizzüddîn Mirzâ Muhammed Hasen b. Mahmûd b. İsmâil eş-Şîrâzî el-Hüseynî (1814- 1896), İslam alimi.[1]

Hayatı

Muhammet hasen Şirazi hicri 15 Cemaziyelevvel 1230 tarihinde İran'ın Şiraz kentinde dünyaya geldi ve burada yetişti. Babası yetkin bir hattatmiş. Muhammet hasen çocukken babasını kaybetti. O zamandan beri dayısı onu yetiştirdi, ilk eğitimini de ondan aldı. Üç dört yaşında çeşitli ilimleri tehsil etmeye başladı. Bu yaşta katipliği öğrendi. Farsça yazmak ve okumağı öğrendikten sonra, hicri 1236 yılından Arapça öğrenmeğe başladı. Nihayet 8 yaşta ilk tahsilini tamamladı. 17 Safer 1248 (16 Temmuz 1832) tarihinde tahsilini ilerletmek için bölgenin ilim merkezi İsfahan'a gitti. Orada Muhammed Takī el-İsfahânî, Müderris lakabıyla meşhur Hasan el-Beydâbâdî, Molla Muhammed İbrâhim b. Muhammed Hasan el-Kelbâsî (el-Kerbâsî) gibi âlimlerden felsefe, astronomi, matematik ve tıp dersleri aldı. Sonra mukaddes mekanları ziyaret için Irak'a giderek Necef'e yerleşti. Necef'te Muhammed Hasan Necefî, Hasan Kâşifülgıtâ ve Murtazâ el-Ensârî'den ders aldı. Muhammet hasen Şirazi Meşkûr b. Muhammed Cevâd b. Meşkûr el-Hevlâvî, Hasan b. Ca'fer en-Necefî ve Ali et-Tüsterî gibi âlimlerden hadis dinledi. Şirazi'nin hocası, Murtazâ el-Ensârî 1281 yılında öldü. Onun ölümünden sonra talebeleri onun yerine Hasan eş-Şîrâzî'yi seçtiler. Daha sonra Şirazi, Şiîler'in merci-i taklîdi oldu. Bu zamanda, devrinin müceddidi olarak tanındı.[2] Şirazi, 1287 yılında hacca gitti. 1292 yılında Samarra'ya yerleşerek ömrünün sonuna kadar burada kaldı. Mirza Muhammet hasen Şirazi 24 Şaban 1312 tarihinde Samarra'da öldü. Onun naaşı Necef'e nakledildi ve Nâsır Ali Han el-Efgānî'nin inşa ettirdiği medresenin hazîresine gömüldü.[3]

Siyası Faaliyetleri

Nasıreddin şah 1890 yılında bir İngiliz olan binbaşı Gerald F. Talbot'la yaptığı antlaşmayla, İran'ın tütün endüstrisini (Alım, Satım, Dağıtım,İşleme) veren bir anlaşma imzaladı ancak Talbet şirketini verilen bu imtyaz yabancıların sömürüsü olarak algılandı. Muhammet hasen Şirazi tütünü üretme, kullanma ve ticaretini yasak olduğuna dair bir fetva verdi. Şaha da bir telgraf çekti. Bu fetvanın ardında halk tütün boykotuna başladı, şahın sarayındaki nargileler bile gizlice tahrip edildi.[4]

Şirket yetkilileri, Şirazi'yi ikna etmek için büyük meblağlara varan rüşvetler teklif ettilerse de sonuç alamadılar. Nihayet şah imtiyazı feshetmeye mecbur oldu. Bunun üzerine Şirazi de fetvasını geri aldı. Bu olayın en önemli yanı, İran tarihinde müctehidleri devlete karşı birleştiren ve onları halkın temsilcileri olarak siyasi otorite üzerinde baskı yapma konumuna getiren ilk hareket olmasıdır.[5]

Eserleri

  • Ḥavaşi ʿale'l-Menasik
  • Ḥaşiye ʿala Necati'l-ʿibad
  • Taʿliḳa ʿala Muʿâmelâti'l-Âḳā el-Bihbehani
  • Ḥaşiye ʿale'n-Nuḫbe
  • Risale fi'l-müştaḳ

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "MİRZA MUHAMMED TAKİ ŞİRAZİ (R.A)". 15 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2019. 
  2. ^ آیت الله العظمی میرزای شیرازی
  3. ^ "چگونه میرزای شیرازی حکم به تحریم تنباکو داد". 30 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2019. 
  4. ^ میرزای شیرازی چگونه نماد استعمارستیزی شد؟
  5. ^ "İngilizleri Dize Getiren Ayetullah Mirza Şirazî". 26 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2019. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ruhullah Humeyni</span> İran İslam Cumhuriyetinin ilk dinî lideri

Ruhullah Humeyni, İranlı siyasetçi ve Şii din adamı. Ayetullah Humeyni olarak da anılır. İran İslam Devrimi'nin siyasi ve ruhani lideriydi. Muhammed Rıza Pehlevi rejimine son verip İslam Cumhuriyeti'ni kurdu ve devrimden sonraki tüm dinî ve siyasi yetkileri elinde tuttu.

<span class="mw-page-title-main">Kaçar Hanedanı</span> 1789-1925 yılları arasında İranı yöneten Türk hanedan

Kaçar Hanedanı, İran'daki Azerbaycan Türklerinin Kaçar boylarından olan Kovanlı kolu tarafından kurulmuş ve 1794 ile 1925 yılları arasında hüküm sürmüş bir İran Devletidir.

<span class="mw-page-title-main">İsmaililik</span> İslâmın Şiilik koluna bağlı bir mezhep

İsmâilîlik, adını İsmâil b. Ca'fer es-Sâdık'tan alan Şii mezhebi.

<span class="mw-page-title-main">Karakoyunlular</span> 1380-1469 yılları arasında bugünkü Doğu Anadolu Bölgesi, Güney Kafkasya, Azerbaycan ve Kuzey Irak topraklarında egemenlik sürmüş Oğuz Türklerinin kurduğu bir devlet

Karakoyunlular ya da Karakoyunlu Devleti, başkenti Tebriz olan ve 1380-1469 yılları arasında bugünkü Doğu Anadolu Bölgesi, Güney Kafkasya, Azerbaycan ve Kuzey Irak topraklarında egemenlik sürmüş Oğuz Türklerinin kurmuş olduğu bir devlettir.

<span class="mw-page-title-main">Nadir Şah</span> 1. Afşar Devleti Şahı

Nadir Şah Afşar, Afşar İmparatorluğu'nun kurucusu ve ilk hükümdarı olan Türkmen şahtır. İran tarihinin en güçlü hükümdarlarından biri kabul edilip, 1736'dan 1747'deki suikastına kadar Afşar İmparatoru ve İran şahı olarak hüküm sürmüştür. Batı Asya, Güney Kafkasya, Orta Asya ve Güney Asya'da birçok seferde savaşmıştır. Askeri dehası nedeniyle, bazı tarihçiler onu İran'ın Napolyonu veya İkinci İskender olarak tanımlamıştır.

<i>Velâyet-i Fakih yâ Hükûmet-i İslamî</i>

Velâyet-i Fakih veya Hükûmet-i İslamî, İranlı şii dini lider Ruhullah Humeyni tarafından teokratik islam devleti fikri üzerine yazılan ve 1970 yılında ilk baskısı yapılan bir kitaptır. Kitap Türkçeye "İslam Fıkhında Devlet" olarak çevrilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Nasıreddin Şah</span> 4. Kaçar Şehinşahı

Nasıreddin Şah, 5 Eylül 1848 - öldürüldüğü 1 Mayıs 1896 yılına kadar İran şahı. Muhammed Şah Kaçar ve Melik Cihan Hanım'ın oğlu ve Sasani Hanedanının II. Şapur ve Safevi Hanedanı'nından I. Tahmasb'tan sonrasında İran'ın en uzun saltanat süren üçüncü hükümdarıdır. Nasıreddin Şah, 50 yıla yakın süren hükümdarlığı süresince, resmi olarak Avrupa'yı ziyaret eden modern ilk İran hükümdarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Karadağ Hanlığı</span>

Karadağ Hanlığı, 1747 yılında bugün İran'a bağlı Azerbaycan bölgesindeki Karadağ (Karacadağ) topraklarında kurulmuş feodal devlettir. Karadağ kelimesi büyük dağ veya dağlık yer anlamına gelmektedir. Hanlığın başkenti Ahar şehri olup bir ara Kürdeşt'e taşınmıştır. Hanlığın batısında Hoy Hanlığı, doğusunda Lenkeran Hanlığı, kuzeyinde Karabağ Hanlığı, güneyinde Tebriz Hanlığı ve Erdebil Hanlığı vardır.

<span class="mw-page-title-main">Ağa Muhammed Şah</span> Türk Kaçar Hanedanının kurucusudur.

Ağa Muhammed Şah, Kaçar Aşireti'nin reisi; 1794-1925 yılları arasında İran'a hakim olan Kaçar Hanedanı'nın kurucusudur. Aslen Kaçar kabilesinden Koyunlu kolunun aşiret reisiydi. Ağa Muhammed Han 1789'da İran Şahı olarak tahta çıktı, ancak Mart 1796'ya kadar resmen taç giymedi, 1794'te Zend hanedanlığından Lotf Ali Han'ı öldürmesiyle tahta çıktı. 17 Haziran 1797'de suikasta kurban gitti ve yeğeni Feth Ali Şah Tahta çıktı. Ağa Muhammed Han'ın Saltanatında başkenti Tahran yaparak İran'ın tekrar merkezi otoriteye kavuşmasını sağladı. Gürcistan'ın bağımsızlık ilan etmesiyle Tiflis'e şiddetli bir saldırı düzenleyerek 15,000 Gürcü esir İle İran'a geri döndü.

<span class="mw-page-title-main">Feth Ali Şah</span>

Feth Ali Şah, Kaçar Hanedanı'ndan olup 1797-1834 yılları arasında İran'da hüküm süren ikinci şah. Yönetimi sırasında Kuzey Kafkasya'yı Gülistan ve Türkmençay Antlaşması'yla geri alınamayacak şekilde Rusya'ya bırakmıştır. Feth Ali Şah Tarihçi Joseph M. Upton'a göre, "uzun sakalıyla, ince beliyle, evlatlarıyla İranlılar arasında meşhurdur." Feth Ali Şah'ın saltanatının sonlarında, ekonomik sıkıntılar, askeri ve teknolojik yükümlülük İran'ı parçalanmanın eşiğine getirdi, ölümünden sonra yaşanan taht mücadelesiyle çözülme hızlandı.

Muhammed Hüdabende veya Hudabende, Muhammed Şah, Sultan Muhammed, 1578 ve 1587 yılları arasında hükümdarlık yapmış Safevî Devletinin 4. şahı.

<span class="mw-page-title-main">Kutbüddîn Şîrâzî</span>

Kutbüddin Şirazî, İranlı din ve astronomi bilgini. Tam adı 'Kutbeddin Mahmud İbn Mes'ud İbn Muslih eş-Şirazî' olan alim, hicri 634 (1236) yılında güzümüzde İran sınırları içinde bulunan Şiraz şehrinde dünyaya gelmiştir. İlk eğitiminin ardından Anadolu'ya geçerek Sivas ve Malatya kadılıkların­da bulunmuştur. Ardından Şam'a gitmiş sonra ise Tebriz'e yerleşmiş ve hicri 710 (1310) yılında Tebriz'de, ölmüştür. Şafiî mezhebinden olan Kutbeddin Şirazî, Sadreddin Konevî'nin derslerinde bulunmuş ve Feth'ül Mennân isimli büyük bir tefsir yazmıştır. Tefsir, havass, felsefe ve astronomiye dair eserleri bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Muhammed Taki Behcet Fumeni</span>

Büyük Ayetullah Muhammed Taki Behcet Fumeni İranlı Taklit Mercii idi. İran'ın Fumen şehrinde dünyaya geldi. 16 aylık iken annesini kaybetti. Babası Mahmud Kerbelai Fumen'de bir mersiyehandı.

Büyük Ayetullah Seyyid Sadık Hüseyni Şirazi, Iraklı-İranlı taklit merciidir. 1942'de Irak'ın Kerbela şehrinde dünyaya geldi. Kum ve Necef'te dini eğitim aldı. Günümüzde Kum şehrinde dini eğitim vermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Ebu'l-Kasım Hoyî</span>

Büyük Ayetullah Seyyid Ebu'l-Kasım Hoyî el-Musevi 19 Kasım 1899 - 8 Ağustos 1992) İranlı-Iraklı Şii bir merciydi. Hoyî, en etkili Şii alimlerden biri olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Penahali Han</span>

Penah Ali Han, Azerbaycan'ın Terter şehrinde doğan Karabağ Hanlığı'nın kurucusu ve ilk hanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Mirza Taki Han</span> İran Başbakanı

Mirza Taki Han, 1807 yılında Irâk-ı Acem’de Ferâhân yakınlarındaki Hezâve’de doğdu. Emîr-i Kebîr ve Emîr-i Nizâm unvanlarıyla tanınır.

<span class="mw-page-title-main">Nurullah Necefi İsfahani</span>

Şeyh Nurullah Necefi İsfahani, — İran meşrutiyet devrimi yanlarından, alim. Onun evi, İran’ın İsfahan kentinde Meşrutiyet evi olarak tanıtılır.

<span class="mw-page-title-main">Kaçar Devleti</span>

Kaçar Devleti, Kaçar İmparatorluğu veya resmiyette Yüce İran Devleti, İran'daki Azerbaycan Türklerinin Kaçar boylarından olan Kovanlı kolu tarafından kurulmuş ve 1794 ile 1925 yılları arasında hüküm sürmüş İran devleti.

Ebul-Feth Muhammed Mirza veya Sultan II. Muhammed, Sultan II. Hüseyin'in oğluydu. Tahtta hak iddia eden son Safevi prensiydi. 1786'da Ağa Muhammed Han Kaçar kendi adına bir fetva verdi ve meşruiyetini kullanmak için sikkeler bastırdı, ancak Muhammed Mirza Kaçar varlığını reddetti ve Hindistan'a göç etti.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.