İçeriğe atla

Mirmekoloji

Zooloji


Zooloji Dalları

Akaroloji

Araknoloji

Entomoloji

Etoloji

Herpetoloji

İhtiyoloji

Mammaloji

Mirmekoloji

Nöroetoloji

Kuş bilimi

Paleozooloji

Paleontoloji

Protozooloji

Setoloji

Zooloji Tarihi
Bal yiyen et karıncası (Iridomyrmex purpureus)

Mirmekoloji (Yunanca: μύρμηξ, myrmex, "karınca" ve λόγος, logos, "çalışma" kelimelerinden) karıncaların incelenmesine odaklanan bir entomoloji dalıdır. Karıncalar, karmaşık ve çeşitli sosyal örgütlenme biçimleri nedeniyle sosyal sistemlerin evrimi hakkındaki soruların incelenmesi için tercih edilen bir model olmaya devam etmektedir. Ekosistemlerdeki çeşitlilikleri ve öne çıkmaları, onları biyoçeşitlilik ve koruma çalışmalarında da önemli bileşenler haline getirmiştir. 2000'li yıllarda karınca kolonileri, makine öğrenimi, karmaşık etkileşimli ağlar, karşılaşma ve etkileşim ağlarının stokastikliği, paralel hesaplama ve diğer hesaplama alanlarındaki önemleri açısından incelenmeye ve modellenmeye başlandı.[1]

Karıncaların, yaşam ortamlarını, davranışlarını ve insanda hep merak uyandırmış[] sosyal yaşantılarını araştırır.

Tarihçe

Mirmekoloji kelimesi William Morton Wheeler (1865–1937) tarafından türetilmiştir, ancak insanların karıncaların yaşamına olan ilgisi çok eski zamanlara dayanır. Karınca yaşamının gözlemlenmesine dayanan en eski bilimsel düşünce, başlangıçta içgüdü, öğrenme ve toplum fikirleriyle ilgilenen İsviçreli bir psikolog olan Auguste Forel'e (1848–1931) aittir. 1874'te İsviçre karıncaları hakkında Les fourmis de la Suisse adlı bir kitap yazdı ve evine La Fourmilière (karınca kolonisi) adını verdi. Forel'in ilk çalışmaları, bir kolonideki karınca türlerini karıştırma girişimlerini içeriyordu. Karıncalarda polidomi ve monodomiyi not etti ve bunları ulusların yapısıyla karşılaştırdı.[2]

Wheeler karıncalara yeni bir ışık altında, sosyal örgütlenmeleri açısından baktı ve 1910'da Massachusetts, Woods Hole'da "Organizma Olarak Karınca Kolonisi" konulu bir konferans verdi ve bu konferans süperorganizmalar fikrinin öncülüğünü yaptı. Wheeler, koloni içinde yiyecek paylaşımını veya trofalaksiyi karınca toplumunun çekirdeği olarak gördü. Bu, yiyecekte bir boya kullanılarak ve kolonide nasıl yayıldığının gözlemlenmesiyle incelendi.[2]

Bazıları, örneğin Horace Donisthorpe, karıncaların sistematiği üzerinde çalıştı. Bu gelenek, biyolojinin diğer yönlerinde ilerlemeler kaydedilene kadar dünyanın birçok yerinde devam etti. Genetiğin ortaya çıkışı ve etoloji'deki fikirler ve evrimi yeni düşüncelere yol açtı. Bu araştırma çizgisi, sosyobiyoloji olarak adlandırılan alanı kuran E. O. Wilson tarafından öncülük edildi.[2]

Disiplinlerarası uygulama

Karıncalar genellikle mühendisler tarafından biyomimikri için ve ağ mühendisleri tarafından daha verimli ağ oluşturma için incelenir. Karıncaların sıkışıklıklardan nasıl kaçındıkları ve emirler gönderecek merkezi bir otorite olmadan en verimli şekilde hareket etmek için hareketlerini nasıl optimize ettikleri açıkça bilinmemektedir. Karıncaları inceleyerek geliştirilen yapı tasarımı ve ağ oluşturma alanında birçok uygulama zaten olmuştur, ancak insan yapımı sistemlerin verimliliği hala karınca kolonilerinin verimliliğine yakın değildir. Dahası, modern yönetimde karınca algoritmalarını ve karıncaların davranış stratejilerini kullanma çabaları vardır.[3]

Önemli mirmekologların listesi

Alfabetik olarak:

  • Thomas Borgmeier (1892–1975), Alman-Brezilyalı teolog ve böcek bilimci
  • Murray S. Blum (1929–2015), Amerikalı kimyasal ekolojist, feromon uzmanı
  • Giovanni Cobelli (1849–1937), İtalyan böcek bilimci, Rovereto müzesi müdürü
  • Walter Cecil Crawley, İngiliz böcek bilimci
  • William Steel Creighton (1902–1973), Amerikalı böcek bilimci
  • Horace Donisthorpe (1870–1951), İngiliz mirmekolog, birkaç yeni türe isim verdi
  • Carlo Emery (1848–1925), İtalyan entomolog
  • Johan Christian Fabricius (1745–1808), Danimarkalı entomolog, Linnaeus öğrencisi
  • Auguste-Henri Forel (1848–1931), İsviçreli mirmekolog, insanların ve karıncaların beyin yapılarını inceledi
  • Émil August Goeldi (1859–1917), İsviçreli-Brezilyalı doğa bilimci ve zoolog
  • William Gould (1715–1799), Horace Donisthorpe tarafından "İngiliz mirmekolojisinin babası" olarak tanımlandı
  • Thomas Caverhill Jerdon (1811–1872), İngiliz hekim, zoolog ve botanikçi
  • Walter Wolfgang Kempf (1920–1976), Brezilyalı mirmekolog
  • Pierre André Latreille (1762–1833) Fransız entomolog
  • Sir John Lubbock (1. Lord ve Baron Avebury) (1834–1913), hymenoptera duyu organları hakkında yazdı
  • Gustav Mayr (1830–1908), Avusturyalı entomolog ve Pest ve Viyana'da profesör, Hymenoptera konusunda uzman
  • William Nylander (1822–1899), Fin botanikçi, biyolog, mikolog, entomolog ve mirmekolog
  • Basil Derek Wragge-Morley (1920–1969), araştırmaları genetik, hayvanların sosyal davranışları ve tarımsal zararlıların davranışları üzerineydi
  • Fergus O'Rourke (1923– 2010), İrlandalı zoolog
  • Julius Roger (1819–1865), Alman doktor, böcekbilimci ve halkbilimci
  • Felix Santschi (1872–1940), İsviçreli böcekbilimci
  • Theodore Christian Schneirla (1902–1968), Amerikalı hayvan psikoloğu
  • Frederick Smith (1805–1879), 1849'dan itibaren British Museum'un zooloji bölümünde çalıştı ve Hymenoptera konusunda uzmanlaştı
  • Roy R. Snelling (1934–2008), nadir veya yeni karınca türlerinin birçok önemli bulgusuyla tanınan Amerikalı böcekbilimci
  • Erich Wasmann](1859–1931), Avusturyalı böcekbilimci
  • John Obadiah Westwood (1805–1893), İngiliz böcekbilimci ve arkeolog, aynı zamanda sanatsal yetenekleriyle de dikkat çekti
  • William Morton Wheeler (1865–1937), Amerikan Doğa Tarihi Müzesi'nde omurgasız zoolojisi küratörü, birçok yeni türü tanımladı
  • Edward Osborne Wilson (1929–2021), Pulitzer Ödülü kazanan Amerikalı mirmekolog, sosyobiyoloji alanında devrim yarattı

Çağdaş mirmekologlar

  • Barry Bolton, İngiliz karınca taksonomisti
  • John S. Clark, İskoç mirmekolog
  • Deborah M. Gordon (1955–), karınca kolonisi davranışı ve ekolojisi üzerine çalışmalar yapar
  • Bert Hölldobler (1936–), Pulitzer Ödülü kazanan Alman mirmekolog
  • Laurent Keller (1961–), İsviçreli evrimsel biyolog ve mirmekolog
  • Mark W. Moffett (1958–), Amerikalı entomolog ve fotoğrafçı
  • Corrie S. Moreau, Amerikalı evrimsel biyolog ve entomolog, karıncaların evrimi ve çeşitlenmesi üzerine yazılar yazmıştır
  • Justin Orvel Schmidt, Amerikalı entomolog, karıncaların, eşek arılarının ve araknidlerin kimyasal ve davranışsal savunmalarını inceler
  • Bernhard Seifert, Alman entomolog
  • Walter R. Tschinkel, Amerikalı mirmekolog

Ayrıca bakınız

Dış bağlantılar

Vikisözlük'te mirmekoloji ile ilgili tanım bulabilirsiniz.

Dış bağlantılar

Kaynakça

  1. ^ Deborah Gordon (2010). Ant Encounters Interaction Networks and Colony Behavior. New Jersey: Princeton University Press. s. 143. ISBN 978-0691138794. 
  2. ^ a b c Sleigh, Charlotte (2007) Six Legs Better: A Cultural History of Myrmecology. The Johns Hopkins University Press. 0-8018-8445-4
  3. ^ Fladerer, Johannes-Paul; Kurzmann, Ernst (2019). The Wisdom of the Many: How to create Self-Organisation and how to use Collective Intelligence in Companies and in Society From Management to ManagemANT. BOOKS ON DEMAND. ISBN 9783750422421. 

İlgili Araştırma Makaleleri

25 Haziran, Miladi takvime göre yılın 176. günüdür. Yıl sonuna kadar kalan 189 gün vardır.

6 Ocak, Miladi takvime göre yılın 6. günüdür. Yıl sonuna kadar kalan 359 gün vardır.

8 Ocak, Miladi takvime göre yılın 8. günüdür. Yıl sonuna kadar kalan 357 gün vardır.

16 Şubat, Miladi takvime göre yılın 47. günüdür. Yıl sonuna kadar kalan 318 gün vardır.

1 Nisan, Miladi takvime göre yılın 91. günüdür. Yıl sonuna kadar kalan 274 gün vardır.

2 Mayıs, Miladi takvime göre yılın 122. günüdür. Yıl sonuna kadar kalan 243 gün vardır.

15 Kasım, Miladi takvime göre yılın 319. günüdür. Yıl sonuna kadar kalan 46 gün vardır.

Asalak ya da parazit, bir canlıya bağımlı olarak yaşayabilen ve üzerinde yaşadığı canlıya zarar verebilen organizmadır. Bu canlılardan kimileri mikroskobik boyutlardan erginlikte çok büyük boyutlara ulaşabilecek değişimlere sahip olabilirler.

<span class="mw-page-title-main">Takson yazarı zoologlar listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Zoolog, zooloji denilen hayvan bilimi uzmanı olan bilginlerdir. Taksonomiyle ilgilenen ve takson yazarı olan zoologların adları Uluslararası Zoolojik Adlandırma Koduna (ICZN) göre keşfettikleri/tanımladıkları/adlandırdıkları takson ile birlikte kullanılır ve genellikle yayım yılı ve tam soyadı ya da bir kısaltmayla gösterilir.

<span class="mw-page-title-main">Bilim insanı</span> bilimsel çalışmalarla uğraşan kimse

Bilim insanı, bilimci veya bilimadamı-bilimkadını, evrene ilişkin olgulara ve değişkenlere yönelik bilimsel veri elde etme yöntemlerini kullanarak sistematik bir şekilde bilgi elde etmeye çalışan kişidir. Daha sınırlı anlamda ise bilimsel yöntem kullanan bir bireydir. Kişi bilimin bir veya birden fazla alanında uzman olabilir. Bilim insanları; fiziksel, matematiksel ve sosyal alanlar da dâhil olmak üzere bilimin tüm alanlarında araştırmalar yaparlar. Onlar olaylar hakkında soru soran ve bu soruları sistematik olarak cevaplama yoluna giden insanlardır. Doğaları gereği meraklı ve iyi organize insanlardır. Diğer insanların aksine, bilim insanları bir şeyleri gözlemleme yeteneğine ve gözlemlediklerinde bir şeyler görebilme yetisine sahip olurlar.

Bu madde kayda değer biyologların listesidir. Zoologlar, botanikçiler, ornitologlar, malakologlar, doğa bilimciler ve diğer uzmanlıkları da içermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Yaprakarıları</span> zar kanatlılar takımındaki Symphyta alt takımının böcekleri

Yaprak arıları; karıncalar, arılar ve yaban arıları ile birlikte Zar kanatlılar takımındaki Symphyta alt takımının böcekleridir. Yaprakarıları özellikle, bilinen yaklaşık 7.000 tür içeren en büyük üst aile olan Tenthredinoidea üst ailesi ile ilişkilidir; bütün alt takımda ise 800'den çok cins içerisinde yaklaşık 8000 tür tanımlanmıştır. Symphyta alt takımı, Hymenoptera takımındaki çeşitli bazal gruplardan oluşan parafiletiktir.

Bu, bilimle uğraşan kadınların nadir olduğuna inanılan zaman dilimini ele almayı amaçlayan tarihsel bir listedir. Bu nedenle aşağıdaki liste 20. yüzyıl ile bitmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Kraliçe karınca</span>

Kraliçe karınca, karınca kolonisindeki üreyen dişi karıncadır. Genellikle kolonideki tüm karıncaların annesidir. Cataglyphis gibi bazı dişi karıncalar, eşeysiz partenogenez veya klonlama yoluyla üreme yaparlar ve çiftleşmeye ihtiyaç duymazlar. Bu şekilde çoğalan kraliçenin tüm yavruları dişi olur. Crematogaster cinsi karıncalar ise çiftleşme uçuşunda çiftleşir. Dişi yavru karınca, cinsel olgunluğa erişmek için özel olarak beslenen larvalardan gelişir. Türe bağlı olarak kolonide tek kraliçe karınca olabileceği gibi yüzlerce kraliçe karınca da olabilir. 90 sene yaşayabilen kraliçe karıncalar, beklenen yaşam süresi en fazla olan böcek türüdür. Lasius niger türü kraliçe 28 yıldır Alman böcek bilimci Hermann Appel tarafından bakılmaktadır; ayrıca Pogonomyrmex owyheei türü kraliçe 30 seneye kadar yaşayabilir.

<span class="mw-page-title-main">Sosyologların listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bu bir sosyolog listesidir. Herhangi bir sosyolojik alt alan da dahil olmak üzere, sosyal teori ve araştırmaya önemli katkılarda bulunanları kapsaması amaçlanmıştır. Diğer alanlardaki bilim adamları ve filozoflar, çalışmalarının en azından bir kısmı özellikle sosyolojik olarak tanımlanmadıkça dahil edilmez.

<span class="mw-page-title-main">E. O. Wilson</span>

Edward Osborne Wilson Amerikalı bir biyolog, doğa bilimci ve yazardı. Wilson, birçok kez "Yeni Darwin", "Darwin'in doğal varisi" veya "21. yüzyılın Darwin'i" lakapları verilen etkili ve ünlü bir biyolog olmuştur. Biyoloji bilimindeki uzmanlık alanı zoolojinin karıncalarla ilgili çalışma alanı olan mirmekoloji idi. Kendisi bu konuda dünyanın önde gelen uzmanlarından biri sayılmıştır ve bu çalışmalarından dolayı ona "Karınca adam" lakabı takılmıştır.

William Thompson, şu anlamlara da gelebilir:

<span class="mw-page-title-main">Deborah M. Gordon</span> Amerikalı biyolog

Deborah M. Gordon, Stanford Üniversitesi Biyoloji Bölümü profesörü bir biyolog ve entomologdur.

<span class="mw-page-title-main">Joseph Charles Bequaert</span> Amerikalı doğabilimci (1886 – 1982)

Joseph Charles Bequaert, Belçikalı entomologdur.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.