Miralay Sadık Bey

Miralay Sadık Bey (1860-1940), son Osmanlı döneminde asker ve siyaset adamı.

1882 yılında Mekteb-i Harbiye'den sü­vari mülazımı olarak mezun olmuştur. Suriye, Trablus ve Makedonya'da görev yapmıştır. 1906 yılında Manastır'da miralay rütbesiyle Süvari alay komutanıyken gizli İttihad ve Terakki Cemiyeti'ne girmiştir. 1908 yılında İkinci Meşrutiyet'in ila­nı üzerine Selanik'te toplanan İtti­had ve Terakki Kongresi'ne Manastır de­legesi olarak katılmıştır. Debre mutasarrıflığı­na atanmıştır. Değerinin yeterince anlaşılma­dığı gerekçesiyle 1911 Kongresi'nden sonra İttihat ve Terakki'den ayrılarak muhale­fet saflarına katılmış ve emekliye ayrılıp poli­tikaya girmiştir. Hürriyet ve İtilaf Fırkası kurucu­su olmuş, partinin ikinci başkanı seçilmiştir. Tarihe sopalı seçim olarak geçen 1912 seçim­lerinde İttihad ve Terakki'nin başarısı üzerine kendisine bağlı su­baylarla Bâb-ı Âli'yi basıp bir hükûmet dar­besiyle iktidarı ele geçirmeyi planladıysa da baş gösteren Birinci Balkan Savaşı buna olanak bırakmadan İttihad ve Terakki iktidar­dan düşmüştür. Savaşın sonuna doğru 1913 yılında sadra­zam olan Mahmud Şevket Paşa'ya karşı gi­rişilen suikasttan sonra ittihatçılar muhaliflerini sürerlerken Paris'e kaçmış, oradan Mısır'a geçmiştir. İngilizler ile yakın ilişki içinde olmuştur. Mondros Mütarekesi'nin ar­dından 1919 yılında İstanbul'a dönmüştür. Döndükten sonra kısa sü­re sonra 1920 yılında Hürriyet ve İtilaf Fırkası'nın başkanlığına getirilmiştir. Bir kongre darbesiyle İngiliz Muhipleri Cemiyeti yönetimini 1921 yılında ele geçirmiş ancak bir süre sonra bu cemiye­tin yönetimini Sait Molla'ya kaptırmıştır. Damad Ferid Paşa hükûmetinde istediği ba­kanlık koltuğu kendisine verilmemiş; Meclis-i Âyan üyeliğine atanmayı da kabul etmemiştir. Böy­lece hem İstanbul'daki Damat Ferit Paşa hükûmetine hem de Anadolu'daki Kurtuluş Savaşı veren TBMM hükûmetine muhalif bir tutum takınmıştır. Kurtuluş Savaşı'nın başarı­ya ulaşması ve Refet Paşa komutasında­ki Milli kuvvetlerin İstanbul'a gir­mesi üzerine pek çok işbirlikçi ile 1922 yılında İngiliz Yüksek Komiserliğine sığınmış, İngilizlerin sağladığı bir gemiyle Romanya'ya gitmiştir. Lozan Antlaşması'ndan sonra 1924 yılında TBMM'nin çıkardığı Yüzellilikler Listesi'ne alınmıştır. Yüzellilikler'in affından sonra da 1941 yılına kadar yurda dönmemiştir. İstanbul'a dön­düğü günün gecesi kalp yetmezliğinden ölmüştür.^[1]