İçeriğe atla

Minimum yörünge kesişme mesafesi

(4953) 1990 MU'nun yörüngesi, 0,0263 AU'luk bir MOID ile potansiyel olarak tehlikeli bir cisim olarak sınıflandırılmıştır.

Minimum yörünge kesişme mesafesi (İngilizce: Minimum orbit intersection distance - kısaca MOID), astronomide iki astronomik cisim arasındaki çarpışma riskini değerlendirmek için kullanılan bir ölçüdür.[1][2] İncelenen iki cismin salınan yörüngelerinin en yakın iki noktası arasındaki mesafe olarak tanımlanır. Genellikle bir gezegenden daha küçük olan bir cisim için, gezegenin yörüngesinin kesişme noktasındaki minimum mesafe olarak hesaplanır. En yoğun ilgi Dünya ile çarpışma riskidir. Dünya MOID genellikle JPL Small-Body Database gibi kuyruklu yıldız ve asteroit veri tabanlarında listelenir. MOID değerleri diğer cisimlere göre de tanımlanır: Jüpiter MOID, Venüs MOID vb.

Dünya MOID < 0,0004 AU (~60.000 km veya ~5 Dünya çapı) olan potansiyel olarak tehlikeli asteroitler:[3]
NesneDünya MOID
(AU)
Boyut (m)
(yaklaşık)
(H)
2016 FG600,000076 AU (11.400 km; 7.100 mi)[4]30021,1
(177049) 2003 EE160,000107 AU (16.000 km; 9.900 mi)32019,8
2012 HZ330,000131 AU (19.600 km; 12.200 mi)26020,4
2010 JE880,000148 AU (22.100 km; 13.800 mi)18021,5
(137108) 1999 AN100,000153 AU (22.900 km; 14.200 mi)130017,9
2022 BX10,000177 AU (26.500 km; 16.500 mi)17021,7
2003 EG160,000179 AU (26.800 km; 16.600 mi)49019,4
2021 NQ50,000187 AU (28.000 km; 17.400 mi)21021,2
(442037) 2010 PR660,000238 AU (35.600 km; 22.100 mi)69519,3
(216985) 2000 QK1300,000252 AU (37.700 km; 23.400 mi)20021,3
99942 Apophis0,000257 AU (38.400 km; 23.900 mi)37019,7
(89958) 2002 LY450,000261 AU (39.000 km; 24.300 mi)130017,2
(35396) 1997 XF110,000305 AU (45.600 km; 28.400 mi)70417,0
162173 Ryugu0,000315 AU (47.100 km; 29.300 mi)89619,6
(143651) 2003 QO1040,000321 AU (48.000 km; 29.800 mi)230016,1
(85236) 1993 KH0,000335 AU (50.100 km; 31.100 mi)50018,8
(471240) 2011 BT150,000368 AU (55.100 km; 34.200 mi)15021,4
Dünya MOID < 0,02 AU (~3 milyon km) olan numaralandırılmış periyodik kuyruklu yıldızlar:
NesneDönemDünya MOID
(AU)
3D/Biela18320,0005 AU (75.000 km; 46.000 mi; 0,19 LD)
109P/Swift-Tuttle19950,0009 AU (130.000 km; 84.000 mi; 0,35 LD)
55P/Tempel–Tuttle19980,0085 AU (1.270.000 km; 790.000 mi; 3,3 LD)
255P/Levy20070,0088 AU (1.320.000 km; 820.000 mi; 3,4 LD)
15P/Finlay20150,0092 AU (1.380.000 km; 860.000 mi; 3,6 LD)
73P–BW20220,0093 AU (1.390.000 km; 860.000 mi; 3,6 LD)[5]
252P/LINEAR20160,0122 AU (1.830.000 km; 1.130.000 mi; 4,7 LD)
460P/PanSTARRS20160,0163 AU (2.440.000 km; 1.520.000 mi; 6,3 LD)
289P/Blanpain20190,0165 AU (2.470.000 km; 1.530.000 mi; 6,4 LD)
21P/Giacobini–Zinner20170,0179 AU (2.680.000 km; 1.660.000 mi; 7,0 LD)
Dünya MOID < 1 AU olan iyi bilinen bazı ana kuşak asteroitleri
NesneDünya MOID
(AU)
6 Hebe0,975 AU (145,9 milyon km; 90,6 milyon mi; 379 LD)
7 Iris0,850 AU (127,2 milyon km; 79,0 milyon mi; 331 LD)
8 Flora0,873 AU (130,6 milyon km; 81,2 milyon mi; 340 LD)
12 Victoria0,824 AU (123,3 milyon km; 76,6 milyon mi; 321 LD)
18 Melpomene0,811 AU (121,3 milyon km; 75,4 milyon mi; 316 LD)
84 Klio0,798 AU (119,4 milyon km; 74,2 milyon mi; 311 LD)
228 Agathe0,657 AU (98,3 milyon km; 61,1 milyon mi; 256 LD)

Kaynakça

  1. ^ Bruce Koehn, "Minimum Orbital Intersection Distance", Lowell Observatory, Erişim tarihi: 14 Mayıs 2009, Arşiv tarihi: 15 Temmuz 2015.
  2. ^ Basics of Space Flight: The Solar System, p. 3, NASA Science, 14 Mayıs 2009'da erişildi (JPL sitesinden), Arşiv tarihi: 17 Eylül 2021.
  3. ^ "JPL Small-Body Database Search Engine: H <= 22 (mag) and Earth MOID < 0.0004 (AU)". JPL Solar System Dynamics. 1 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2018. 
  4. ^ "JPL Small-Body Database: (2016 FG60)" (son gözlem: 17 Haziran 2020; yay: 4,29 yıl). Jet Propulsion Laboratory. 28 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2023. 
  5. ^ JPL SBDB: 73P-BW 2 Temmuz 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Kısa ömürlü kuyruklu yıldız parçası)

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Dış merkezlik (astronomi)</span>

Astrodinamikte, bir astronomik cismin yörünge eksantrikliği, başka cisim etrafındaki yörüngesinin mükemmel bir daireden ne kadar saptığını belirleyen boyutsuz bir parametredir.

<span class="mw-page-title-main">Kuyruklu yıldız</span> Güneş’in yakınından geçerken ısınarak gaz açığa çıkarmaya başlayan, buzlu, küçük Güneş Sistemi cisimleri

Kuyruklu yıldız ya da kirlikartopu, Güneş’in yakınından geçerken ısınarak gaz açığa çıkarmaya başlayan, buzlu, küçük Güneş Sistemi cisimleridir. Bu gaz çıkışı, görünür bir atmosfer veya koma ve bazen de bir kuyruk oluşturur. Bu fenomenler, kuyruklu yıldızın çekirdeğine etki eden güneş radyasyonu ve güneş rüzgarı etkilerinden kaynaklanır. Kuyruklu yıldız çekirdek’lerinin büyüklüğü, birkaç yüz metreden ile onlarca kilometreye kadar değişir ve gevşek buz, kozmik toz ve küçük kayalık parçacıklardan oluşur. Kuyruk bir astronomik birim ötesine uzanabilirken, koma Dünya'nın çapının 15 katına kadar çıkabilir. Yeterince parlaksa, teleskop yardımı olmadan Dünya'dan kuyruklu yıldız görülebilir ve gökyüzünde 30°'lik bir alt açı yayı olabilir. Kuyruklu yıldızlar eski çağlardan beri birçok kültür ve din tarafından gözlemlenmiş ve kaydedilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Küçük Güneş Sistemi cismi</span>

Küçük Güneş Sistemi Cismi, 2006 yılındaki kararla Uluslararası Astronomi Birliği'nce (UAB) tanımlanan güneş sisteminde bulunup ne gezegen, ne de cüce gezegen olan bir cisimdir:

Güneş'in etrafından dönen diğer cisimlere topluca "Küçük Güneş Sistemi Cismi" olarak telmih edilecek... Bunlar, şu anda Güneş Sistemi'nin çoğu asteroitlerini, çoğu Neptün-ötesi cisimleri (NÖC), kuyruklu yıldızlar ve diğer küçük cisimleri içerir.

<span class="mw-page-title-main">Tehlikeli olabilecek cisim</span>

Tehlikeli Olabilecek Cisim ya çapı ve yörüngesiyle Dünya'ya yaklaşıp dolayısıyla Tehlikeli Olabilecek Asteroit ya da Tehlikeli Olabilecek Kuyruklu yıldız olma potansiyeline sahip cisimlere denir.

<span class="mw-page-title-main">1862 Apollo</span> Asteroit

1862 Apollo, Dünya'ya yakın cisim (NEO) olarak sınıflandırılan ve yaklaşık 1,5 kilometre çapa sahip olan taşsı bir asteroittir. Alman gök bilimci Karl Reinmuth tarafından 24 Nisan 1932'de Heidelberg Gözlemevi'nde keşfedilmiş, fakat daha sonra kaybedilmiş ve 1973 yılına kadar tekrar bulunamamıştı.

<span class="mw-page-title-main">Centaur (küçük gezegen)</span>

Centaur, Güneş Sisteminin dış bölgesindeki gaz devleri Jüpiter ve Neptün gezegenleri arasında, tutarlı olmayan yörüngelerde bulunan bir küçük Güneş Sistemi cismidir. Bu cisimlerin yörüngelerindeki tutarsızlık, bir veya birden çok büyük gezegenin yörüngeleriyle kesişmelerinden kaynaklanır. Centaur'ların kendileri, kısa ömürlü kararsız yörüngelere sahiptir ve birkaç milyon yıl içinde Kuiper kuşağı nesnelerinin aktif olmayan popülasyonundan Jüpiter ailesi kuyruklu yıldızlarının aktif grubuna geçiş yaparlar.

<span class="mw-page-title-main">Küçük gezegen</span>

Uluslararası Astronomi Birliği'ne (IAU) göre küçük gezegen, Güneş'in etrafında doğrudan yörüngede dönen ve ne gezegen ne de kuyruklu yıldız olarak sınıflandırılmayan bir gök cismidir. IAU, 2006 yılından önce resmen küçük gezegen terimini kullanmaktaydı, fakat o yıl yapılan toplantıda küçük gezegenler ve kuyruklu yıldızlar; cüce gezegenler ve Küçük Güneş Sistemi Cisimleri (SSSB) olarak yeniden sınıflandırıldı.

JPL Small-Body Database (SBDB), küçük Güneş Sistemi cisimleri hakkında bir astronomi veritabanıdır. Jet İtki Laboratuvarı (JPL) ve NASA tarafından sürdürülür ve yörünge parametreleri ve diyagramları, fiziksel diyagramlar ve küçük cisimle ilgili yayın listeleri dahil olmak üzere bilinen tüm asteroitler ve birkaç kuyruklu yıldız için veri sağlar. Veritabanı günlük olarak güncellenir.

<span class="mw-page-title-main">Küçük gezegenler listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Aşağıda, artan sayısal sırayla numaralandırılmış küçük gezegenlerin bir listesi bulunmaktadır. Kuyruklu yıldızlar hariç, asteroitler, uzak cisimler ve cüce gezegenler dahil olmak üzere küçük gezegenlerin tümü Güneş Sistemi'ndeki küçük gök cisimleri olarak bilinir. Bu gezegenlerin listeleri, her biri 1000 küçük gezegen içeren yüzlerce sayfalık kataloglardan oluşmaktadır. Uluslararası Astronomi Birliği adına, Küçük Gezegen Merkezi, Minor Planet Sirkülerlerinde her yıl binlerce yeni numaralandırılmış küçük gezegen yayınlamaktadır. Haziran 2024 itibarıyla, toplamda 1.367.486 adet gözlemlenen cisimden 669.991 tanesi numaralandırılmış küçük gezegenlerdir. Geriye kalanlar ise henüz numaralandırılmamış küçük gezegenler ve kuyruklu yıldızlardır.

<span style="white-space:nowrap;">C/2014 UN<sub>271</sub></span> (Bernardinelli-Bernstein) Oort bulut kuyruklu yıldızı

C/2014 UN271 (Bernardinelli-Bernstein) veya basitçe 2014 UN271, astronomlar Pedro Bernardinelli ve Gary Bernstein tarafından Karanlık Enerji Araştırması'ndan alınan arşiv görüntülerinde keşfedilen potansiyel olarak büyük bir Oort bulutu kuyruklu yıldızıdır. Ekim 2014'te ilk görüntülendiğinde, cisim Güneş'ten 29 AB (4,3 milyar km) uzaklıktaydı (neredeyse Neptün'ün yörüngesine kadar) ve bu bir kuyruklu yıldızın keşfedildiği en büyük mesafeydi. 2021'de Güneş'e 19 AB (2,8 milyar km) ve 21 AB (3,1 milyar km) aralık mesafesinde yaklaşıyor ve Ocak 2031'de 10.9 AB'lik (Satürn'ün yörüngesinin hemen dışında) günberisine ulaşacak.

<span class="mw-page-title-main">Encke Kuyruklu Yıldızı</span>

Encke Kuyruklu Yıldızı veya Encke'nin Kuyruklu Yıldızı, Güneş'in yörüngesini her 3.3 yılda bir tamamlayan bir periyodik kuyruklu yıldız'dır. Encke ilk olarak Pierre Méchain tarafından 17 Ocak 1786'da kaydedildi, ancak yörüngesinin Johann Franz Encke tarafından hesaplandığı 1819 yılına kadar periyodik bir kuyruklu yıldız olarak tanınmadı. Halley Kuyruklu Yıldızı gibi adını keşfedicisinden ziyade yörüngesinin hesaplayıcısından alıyor olması olağandışıdır. Kuyruklu yıldızlar büyük bir koma ve onları çok daha görünür hale getirebilen günberi‘leri sırasında kuyruk oluşturmalarına rağmen çoğu kuyruklu yıldız gibi çekirdeği aldığı ışığın yalnızca %4.6'sını yansıtan çok az albedo'su vardır. Encke Kuyruklu Yıldızı'nın çekirdek çapı 4.8 km'dir.

<span class="mw-page-title-main">C/1980 E1</span>

C/1980 E1, Edward LG Bowell tarafından 11 Şubat 1980'de keşfedilen ve Mart 1982'de Güneş'e en yakın (günberi) bir periyodik olmayan kuyruklu yıldız'dır. Jüpiter'e yaklaşması nedeniyle Güneş Sistemi'ni hiperbolik yörünge üzerinde terk eder. Keşfinden bu yana sadece 1I/ʻOumuamua ve 2I/Borisov böyle daha hızlı bir yörünge ile tanımlandı.

14827 Hypnos, sönmüş bir kuyruklu yıldız olduğu düşünülen, yüksek dışmerkezli ve bir kilometreden küçük karbonlu bir asteroitdir. Dünya'ya yakın cisim ve Apollo grubunun potansiyel olarak tehlikeli asteroidi olarak sınıflandırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">21P/Giacobini-Zinner</span> kuyruklu yıldız

Kuyruklu yıldız Giacobini–Zinner Güneş Sistemindeki bir periyodik kuyruklu yıldız'dır. 20 Aralık 1900'de Kova takımyıldızında gözlemleyen Michel Giacobini tarafından keşfedildi. İki yörünge sonra Ernst Zinner tarafından 23 Ekim 1913'te Beta Scuti yakınlarında değişen yıldızları gözlemlerken bulundu.

Gözlemsel astronomide, bir Güneş Sistemi cisminin gözlem yayı, cismin yolunu izlemek için kullanılan en erken ve en son gözlemleri arasındaki süredir. Genellikle gün veya yıl olarak verilir. Terim çoğunlukla asteroitlerin ve kuyruklu yıldızların keşfi ve takibinde kullanılır. Yay uzunluğu, bir yörüngenin doğruluğu üzerinde en büyük etkiye sahiptir. Ara gözlemlerin sayısı ve aralığı daha az etkiye sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">118 Peitho</span> Asteroit

Peitho bir ana kuşak asteroididir. Muhtemelen S-tipi bir asteroittir ve silisli bir mineralojiye sahip olduğu düşünülmektedir. 15 Mart 1872'de R. Luther tarafından keşfedilmiş ve adını Yunan mitolojisindeki iki Peitho'dan birinin adıyla anmıştır. Sönük bir yıldızın iki gözlemlenmiş Peitho örtülmesi vardır: biri 2000'de, diğeri 2003'te gözlemlenmiştir.

Demokloid, bir tür küçük gezegen grubuna verilen genel isimdir. 5335 Demokles ve 1996 PW gibi küçük gezegenler, yüksek dışmerkezliğe sahip uzun dönemli yörüngeleri olan fakat koması veya kuyruğu olmayan kuyruklu yıldızlar bu sınıfa dahil edilmektedir. David Jewitt bir Demokloid'i Jüpiter'e göre Tisserand parametresi 2 ya da daha az olan bir cisim olarak tanımlarken, Akimasa Nakamura bu grubu aşağıdaki yörünge elemanları uyarınca tanımlamaktadır:

Dünya'ya yakın asteroit takibi araştırması (NEAT), İng. Near-Earth Asteroid Tracking, Dünya'ya yakın cisimlerin tespiti için gökyüzü taraması yapılabilmesi amacıyla NASA ve Jet İtki Laboratuvarı tarafından yürütülen bir programdır. NEAT Kaliforniya'da bulunan Palomar Gözlemevi ile birlikte Hawaii'de bulunan GEODSS araştırmasında Aralık 1995'ten Nisan 2007'ye kadar yürütülmüştür. Bu araştırma kapsamında 40 binden fazla küçük gezegen keşfedilmiş olup, NEAT Catalina Sky Survey, LONEOS ve Mount Lemmon Survey ile birlikte bu alandaki en başarılı çalışmalardan biridir.

<span class="mw-page-title-main">Ön keşif gözlemi</span>

Astronomide ön keşif gözlemi veya kısaca ön keşif, daha doğru bir yörünge hesabı yapabilmek amacıyla bir cismin keşfinden önceki görüntülerinin, fotoğraflarda veya fotoğraf plakalarında bulunması işlemidir. Bu işlem, genellikle küçük gezegenler için gerçekleştirilir, fakat bazen kuyruklu yıldız, cüce gezegen, doğal uydu veya bir yıldız eski arşivlenmiş görüntülerde bulunabilir, hatta ötegezegen ön keşif gözlemleri de elde edilmiştir. İngilizcedeki tanımlamasıyla "ön keşif" (pre-discovery) keşif öncesi görüntüye, "yeniden bulma" (recovery) ise görüş alanımızın dışında kalan fakat tekrar görülebilir hale gelen bir cismin görüntülenmesini ifade eder.

<span class="mw-page-title-main">Güneş'e en uzak küçük Güneş Sistemi cisimleri listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Burada listelenen küçük Güneş Sistemi cisimleriden Haziran 2024 itibarıyla Güneş'e en uzak olanlar göstermektedir. Nesneler, yörüngelerinin hesaplanan günöteye göre değil, Güneş'e olan yaklaşık mevcut uzaklıklarına göre kategorize edilmiştir. Nesneler yörüngelerinde hareket ettikleri için liste zaman içinde değişmektedir. Bazı cisimler içeri doğru bazıları ise dışarı doğru hareket etmektedir. Mesafeler bu cisimlerin gelecekte ulaşabilecekleri minimum (günberi) ya da maksimum (günöte) mesafeler değildir.