İçeriğe atla

Minarşizm

Minarşizm (aynı zamanda minimal devletçilik,[1] küçük devlet veya sınırlı devlet liberteryenizmi[2] olarak da bilinir), devletin tek meşru fonksiyonunun bireyleri saldırganlıktan, hırsızlıktan, sözleşmelerin ihlalinden ve dolandırıcılıktan korumak olduğunu ve devlet kurumlarının sadece askeriye, polis, yargı ve yasamadan ibaret olması gerektiğini[3] savunan liberteryen siyaset felsefesidir. Bazı minarşistler vergilendirmeyi desteklerler. Minarşistler genellikle laissez-faire yaklaşımının ekonomik refahı arttıracağını düşünür.

İdeoloji

Minarşizm liberteryen değerler ve ilkelerden hareket etmekle birlikte, devletin ahlaken meşru olduğu veya özgürlüklerin korunması için gerekli olduğu sonucuna ulaşan, ancak her türlü devletin değil, sadece minimal bir devletin meşru olduğunu ileri süren anlayışı tanımlamada kullanılmaktadır. Harvardlı bir profesör olan Robert Nozick 1974 yılında Anarşi, Devlet ve Ütopya adlı eseriyle bu akıma önemli katkılarda bulunmuştur.

Etimoloji

Bir agorist olan Samuel Edward Konkin III, devletin zorunluluğunu savunan liberteryenlerin tanımlanması amacıyla minarşizm terimini icat etmiştir. Terim sınırlı devlet liberteryenizminin alternatif kullanımıdır.

Kelime görünüşte şöyle oluşturuldu: min(minimal)+ archy (hükûmet) + ism (sistem) - minimal hükûmet sistemi.

Objektivizm

Ayn Rand'ın felsefesi. Objektivizm mahkeme sistemiyle, polis ve askeriyeden sorumlu bir minarşist devletin kurulmasını destekler.

Notlar

  1. ^ Rob Miller (8 Temmuz 2008). "An introduction to minarchism" (İngilizce). Homeland Stupidity. 1 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2017. 
  2. ^ B.K. Marcus. "BlackCrayon.com : library : dictionary : 'minarchism'". BlackCrayon.com. 10 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2011. 
  3. ^ Bazı teorilerde bu kurumlara cezaevleri de dahildir.

İlgili Araştırma Makaleleri

Liberalizm, bireysel özgürlük üzerine kurulan bir siyasi felsefe veya dünya görüşüdür. Bireysel özgürlük ve bireysel haklar düşüncesiyle yola çıkan liberalizm, daha sonraki yıllarda farklı türlere bölündü ve bireylerin eşitlik ilkesinin de önemini vurgulamaya başladı. Klasik liberalizm bireysel özgürlüklerin rolünü vurgularken, sosyal liberalizm özgürlüğe vurgu yaptığı kadar; bireylerin eşitlik hakkı ilkesinin önemine vurgu yapar ve özgürlük ile eşitlik arasında denge kurmayı amaçlar. Liberal görüşü savunanlar geniş bir görüş dizisi benimsemekle birlikte genellikle ifade özgürlüğü, inanç özgürlüğü, basın özgürlüğü, sivil haklar ve sivil özgürlükler, seküler devlet, liberal demokrasi, ekonomik ve siyasi özgürlük, hukukun üstünlüğü, özel mülkiyet ve piyasa ekonomisi gibi fikirleri destekler.

Siyaset veya politika, gruplar arasında kararların alındığı veya bireyler arasındaki güç ilişkilerinin, kaynakların dağıtımı veya statü gibi diğer etkileşim biçimlerinin ilişkilendirildiği bir dizi faaliyeti ifade eder. Siyaset ve hükümeti inceleyen sosyal bilim dalı ise siyaset bilimi olarak adlandırılır.

<span class="mw-page-title-main">Agorizm</span>

Agorizm, insanlar arasındaki tüm ilişkilerin karşılıklı rızaya dayalı alışverişlerden oluştuğu bir serbest pazar dünyasını amaçlayan, Samuel Edward Konkin III tarafından ve J. Neil Schulman’ın da katkılarıyla kurulmuş bir politik felsefedir.

<span class="mw-page-title-main">Anarko-kapitalizm</span> ekonomik teori ve politik felsefe

Anarko kapitalizm özel mülkiyet hakkına, iktidar müdahalesinin reddine ve temel toplumsal etkileşim mekanizması olarak rekabete dayalı serbest piyasanın savunusuna dayanan siyasal düşüncedir. Anarko-kapitalizm, özel mülkiyeti şu şartlarda meşru görür: bir emek ürünü ise, ticaret etkinliğinin bir sonucu ise veya hediye olarak elde edilmiş ise. Ekole göre, anarko kapitalist toplumda; serbest piyasa işleyişini, toplumsal kurumları, yasa uygulamalarını, güvenliği ve altyapıyı, devlet yerine kâr amaçlı rekabete dayalı şirketlerin, yardım derneklerinin veya gönüllülüğe dayanan birliklerin düzenlemesi öngörülür.

<span class="mw-page-title-main">Hükûmet</span> organize bir topluluğu yöneten sistem, kişi veya bir grup insan, genellikle bir devlet

Hükûmet, genellikle bir devlet olan düzenli bir topluluğu yöneten sistem veya insan grubudur.

<span class="mw-page-title-main">Başkanlık sistemi</span> ülke yönetim sistemi

Başkanlık sistemi, kuvvetler ayrılığının uygulandığı sistemlerde hükûmet başkanının yasama organından ayrı bir yürütme organına liderlik ettiği bir yönetim şeklidir. Hükümet başkanı çoğu ülkede aynı zamanda devlet başkanıdır. Yasama, yürütme ve yargı ilkeleri arasında katı bir ayrılık olur. Parlamenter sisteme göre farklarından biri, yürütme ile yasama arasındaki ayrımdan dolayı hükûmet başkanının direkt halk oyuyla iktidara gelerek, seçilmiş bir yasama organının güvenini kazanmadan bunu sağlamasıdır. Parlamenter sistemde ise yürütme ile yasama arasında güçlü bir işbirliği bulunur.

<i>Demokrasi Endeksi</i> Demokrasinin 167 ülkedeki durumunun ölçümü

Demokrasi Endeksi, The Economist'in araştırma bölümü Economist Intelligence Unit (EIU) tarafından derlenen bir dizindir. Endeks, 167 ülkede demokrasinin durumunu ölçmeyi ve beş temel kategoride derlemeyi amaçlamaktadır.

Liberteryenizm, özgürlüğün ve özgürlüğün bileşenlerinin siyaset içerisinde en önemli değer olduğuna inanan bir siyaset felsefesidir. Liberteryen felsefeye göre insanlar özgür olduğunda herkes için daha güvenli, daha iyi ve daha adil bir dünya yaratılabilir. Liberteryenizmin bazı türleri ise negatif özgürlüğe daha çok odaklanır. Liberteryenler otonomi ve seçme özgürlüğünü maksimize etmeye çalışır; seçim özgürlüğü, gönüllü iş birliği ve bireysel karar önceliğini vurgular, bu doğrultuda da devletin minimize edilmesini savunur. Popüler anlamda, otoriterlik ile zıt anlamda kullanılır. Liberteryenler otorite ve devlet iktidarı konusunda aynı şüpheciliği paylaşıyorlar, ancak bazıları mevcut ekonomik ve politik sistemlere muhalefetlerinin kapsamı konusunda farklılaşıyor. Çeşitli liberteryen düşünce okulları, devletin ve özel iktidarın meşru işlevlerine ilişkin bir dizi görüş sunar ve genellikle zorlayıcı sosyal kurumların sınırlandırılmasını veya tasfiye edilmesini ister.

<span class="mw-page-title-main">Liberteryen Parti (Amerika Birleşik Devletleri)</span> Siyasi parti

Liberteryen Parti, sivil özgürlükleri, müdahale karşıtlığını ve laissez faire tarzı kapitalist ekonomiyi destekleyen, sınırlı devlet anlayışının ve sosyal devlet anlayışının kaldırılmasını savunan ABD'deki liberteryen politik partidir. Parti, tüm bireylerin kendi hayatları üzerinde egemen olduğu ve başka insanların çıkarları için bireyin kendi değerlerini feda etmeye zorlanmadığı bir dünya istediğini belirtir.

Paternalizm veya Babacılık, toplum veya aile yönetimlerinde kararların, rehber ve ideal kabul edilen kişi veya kişilerce alınmasını öngören yönetim sisteminin adıdır. Toplum ve aile içerisinde bir hiyerarşik yapı bulunması gerekliliğine ve hiyerarşide en üst olan kişiler veya kişinin yürütmeyi elinde bulundurması gerekliliğini savunur.

Sağ liberteryenizm, siyasi analistler, akademisyenler ve medya kaynakları tarafından öz-sahipliği, sınırlı hükûmeti savunan, özel mülkiyet haklarını ve serbest piyasayı destekleyen laissez faire eğimli liberteryen felsefeleri tanımlamada kullanılan bir terimdir. İlk olarak klasik liberalizm üzerinden yola çıkmıştır ve günümüzde bu düşüncenin daha uç şekli olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Volontarizm</span>

Volontarizm ya da iradecilik, istenççilik veya gönüllülük, insanlar arasındaki tüm ilişkilerin gönüllülük esasına dayanması gerektiğini savunan liberteryen siyasi görüştür. Çoğu kez eşanlamlı olarak anarko-kapitalizm kavramı da kullanılır. Voluntarist görüşü desteklemek için en sık kullanılan ilke saldırmazlık ilkesidir.

<span class="mw-page-title-main">Murray Rothbard</span> Amerikalı ekonomist (1926 – 1995)

Murray Newton Rothbard, Avusturya Okulu'na mensup Amerikalı bir iktisatçı, iktisat tarihçisi, siyaset teorisyeni ve aktivisttir. Rothbard, 20. yüzyıl Amerikan liberteryen hareketinin, özellikle de sağ kanat kollarının merkezi bir figürüydü ve anarko-kapitalizmin kurucusu ve önde gelen teorisyenlerinden biriydi. Siyaset teorisi, tarih, ekonomi ve diğer konularda yirmiden fazla kitap yazdı.

<span class="mw-page-title-main">Samuel Edward Konkin III</span>

Samuel Edward Konkin III, ayrıca SEK3 olarak bilinir, Yeni Liberteryen Manifestonun yazarı ve Agorizm olarak adlandırdığı siyaset felsefesinin savunucusu.

<span class="mw-page-title-main">Liberland</span> Hırvatistan-Sırbistan arasında sahipsiz toprağa kurulan mikro ulus

Liberland ya da tam adı ile Özgür Liberland Cumhuriyeti, Avrupa kıtasının orta kesiminde Hırvatistan'ın Zmajevac ve Sırbistan'ın Vojvodina bölgesine bağlı Bački Monoštor kasabaları arasında, Tuna Nehri'nin Hırvatistan bölümünde kalan batı (sol) yakasında ilan edilmiş, Birleşmiş Milletler üyesi ülkeler tarafından tanınmayan bir mikro ulus.

15 Temmuz Darbe Girişimine uluslararası tepkiler, bu madde de 15 Temmuz Darbe Girişimi sonrası ülkelerin ve uluslararası örgütlerin ve kişilerin açıklamaları yer almaktadır.

Dünya komünizmi, bütün dünya ülkelerini kapsayan uluslararası boyuttaki komünizm biçimidir.

<span class="mw-page-title-main">Nippon Ishin no Kai</span> Japon siyasi partisi

Japonya Yenilik Partisi (日本維新の会) Japonya'da kurulan Liberteryen, Neo Muhafazakar bir siyasi partidir. Japonya İnovasyon Partisi'ndeki bir bölünmeden Ekim 2015'te Osaka'dan İnisiyatifler olarak kurulan parti, Temmuz 2016 Belediye Meclisleri seçiminin ardından Ulusal Diyette üçüncü en büyük muhalefet partisi oldu.

<span class="mw-page-title-main">Kapitalist Parti</span> Norveçte bir siyasi parti

Kapitalist Parti, Norveç'te kurulan bir sağ liberteryen ve klasik liberal görüşlü siyasi partidir. 2014 yılında kurulan parti, yasal olarak kendini 2016 yılında tescil ettirmiştir. Norveç genelinde tüm ilçelerde ve çeşitli belediyelerde parti şubeleri oluşturmuştur. 2016 yılından beri Uluslararası Liberteryen Partiler İttifakı üyesidir.

<span class="mw-page-title-main">Liberteryen Parti (İsviçre)</span> İsviçrede liberteryen bir siyasi parti

Liberteryen Parti, İsviçre'de 14 Haziran 2014 tarihinde kurulmuş bir sağ liberteryen ve klasik liberal siyasi partidir. Uluslararası Liberteryen Partiler İttifakı'nın ana kurucu üyesidir. Simon Scherrer, Brenda Mäder ve Silvan Amberg tarafından kurulan parti, 2021 yılının Mart ayında bugünkü adını almıştır.