İçeriğe atla

Minangkabau dili

Minangkabau dili
Baso Minangkabau
باسو مينڠكاباو
Ana dili olanlarSumatra, Açe, Endonezya
Konuşan sayısı8,5 milyon üzeri  (tarih gerekli)
Dil ailesi
Avustronezya
Dil kodları
ISO 639-1mi
ISO 639-2min
ISO 639-3
Minangkabau dilini konuşan bir adam
19. yüzyıldan kalma Minangkabau dilinde yazılmış bir mühür

Minangkabau dili (Minangkabauca: Baso Minangkabau; Jawi alfabesiyle باسو مينڠكاباو; kısaca Baso Minang olarak da bilinir; Endonezce ve Malayca: Bahasa Minang(kabau)) Endonezya'nın Sumatra, Riau, Jambi, Bengkulu, Cava, Açe ve Malezya'nın Negeri Sembilan bölgelerinde konuşlan Avustronezya dilidir.[1] Başta Minangkabaular olmak üzere 10 milyona yakın konuşanı vardır. Minangkabau dili konuşulduğu bölgeye göre Rao Mapat Tunggul, Muaro Sungai Lolo, Payakumbuh, Pangkalan-Lubuk Alai, Agam-Tanah Datar, Pancungsoal, Kotobaru, Sungai Bendung Air gibi birden çok diyalekte ayrılır. Avustronezya dil ailesine ait olup özellikle Malayca ile çok benzerdir. Minangkabau dili hem Arap alfabesinden türetilen Jawi alfabesi hem de Latin alfabesi olmak üzere iki alfabeyle yazılır.[2]

Minangkabau dilinde örnek bazı cümleler

Minangkabau Dili:بآ کابا ؟ (Ba'a kaba?)
Endonezce/Malayca:Apa kabar? veya Bagaimana kabar anda?
Türkçe:Nasılsın?
Minangkabau Dili:لـإﻰ الوﻚ الوﻚ سڽ یو، ساناﻚ باـأ؟ (Lai elok-elok se nyo. Sanak ba'a?)
Endonezce/Malayca:Saya baik-baik saja. Bagaimana dengan anda?
Türkçe:Oldukça iyiyim. Ya sen?
Minangkabau Dili:سيــأ نامو ساناك؟ (Sia namo sanak?)
Endonezce/Malayca:Siapa nama anda?
Türkçe:Adın ne?.
Minangkabau Dili:نامو امبو جون (Namo ambo John)
Endonezce/Malayca:Nama saya John
Türkçe:Adım John.
Minangkabau Dili:تريمو كاسيح (Tarimo Kasih)
Endonezce/Malayca:Terima Kasih
Türkçe:Teşekkür ederim.
Minangkabau Dili:سادانـݢ کایو د رمبو نداك سامو تینݢݢي کوك كونون مانوسی ـأ (Sadang kayu di rimbo ndak samo tinggi, kok kunun manusia)
Endonezce/Malayca:Sedangkan pohon di hutan tidak sama tinggi, apalagi manusia
Türkçe:İnsanları bir yana bırakın ormandaki ağaçlar bile aynık yükseklikte değildir
Minangkabau Dili:جو کنجك برانـݢ جو ایتو ایـڽ و. (Co a koncek baranang co itu inyo) (ifade)
Endonezce/Malayca:Bagaimana katak berenang seperti itulah dia.
Türkçe:Kurbağa yolunu yüzerek yapar
Minangkabau Dili:اندانݢ بولیا مامبوانݢ ساروﻚ دیسیکو! (Indak buliah mambuang sarok disiko!)
Endonezce/Malayca:Tidak boleh membuang sampah di sini!
Türkçe:Buraya çöp dökmeyin!
Minangkabau Dili:اییان د ڤاجيﻙ! بکو تانݢان انݢ کانائي اڤي. (Ijan di pacik! Beko tangan ang kanai api)
Endonezce/Malayca:Jangan disentuh! Nanti tangan kamu terbakar.
Türkçe:Buna dokunma! Dokunursan elin yanar.

Minangkabau dilinde sayılar

Minangkabau Dili:جياك
Endonezce/Malayca:satu
Türkçe:bir
Minangkabau Dili:دوو
Endonezce/Malayca:dua
Türkçe:iki
Minangkabau Dili:تيݢو
Endonezce/Malayca:tiga
Türkçe:üç
Minangkabau Dili:امڤـك
Endonezce/Malayca:empat
Türkçe:dört
Minangkabau Dili:ليمو
Endonezce/Malayca:lima
Türkçe:beş
Minangkabau Dili:انام
Endonezce/Malayca:enam
Türkçe:altı
Minangkabau Dili:توجواه
Endonezce/Malayca:tujuh
Türkçe:yedi
Minangkabau Dili:سالڤان
Endonezce/Malayca:delapan
Türkçe:seki
Minangkabau Dili:سمبيلان
Endonezce/Malayca:sembilan
Türkçe:dokuz
Minangkabau Dili:ساڤولواه
Endonezce/Malayca:sepuluh
Türkçe:on

Kaynakça

  1. ^ Adelaar, K. Alexander (1992). Proto-Malayic: The Reconstruction of its Phonology and Parts of its Lexicon and Morphology. Pacific Linguistics, Series C, no. 119. Canberra: Dept. of Linguistics, Research School of Pacific Studies, the Australian National University. 
  2. ^ Marjusman Maksan, Yulina Kasim, Tamsin Medan, Syamsir Arifin, Basri, A. Razak Sikumbang, 1984, Geografi Dialek Bahasa Minangbakau, Jakarta, Pusat Pembinaan Dan Pengembangan Bahasa Departemen Pendidikan Dan Kebudayaan, 1984.

Ayrıca bakınız

Vikipedi
Vikipedi

Wikimedia Commons'ta Minangkabau language ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Endonezce</span> Endonezyanın resmî ve en çok konuşulan dili.

Endonezce ya da Endonezya dili, Endonezya ve çevresinde yaklaşık 300 milyon kişi tarafından konuşulan Avustronezya dil ailesine bağlı bir dil. Malaycanın standartlaştırılmış bir değişkesi olan Endonezce Endonezya'nın dünyanın en kalabalık dördüncü ülkesi olmasına bağlı olarak dünyanın en çok konuşulan dillerinden biridir. Tarih boyuncaGüneydoğu Asya takımadaları üzerinde lingua franca olarak kullanılmıştır. 700'den fazla yerel dilin konuşulduğu Endonezya'nı resmî dilidir. 1976-1999 yılları arasında Endonezya hakimiyetine bağlı olarak Doğu Timor'da resmî dil olarak kullanılmış olup daha sonra İngilizce ile birlikte çalışma dili olarak kabul edilmiştir. Kasım 2023'te UNESCO'nun resmî dillerinden biri olarak kabul edilmiştir. Endonezya'nın 1945'te bağımsızlığını ilan etmesinden sonra standartlaştırılmış bir Malayca şivesi olmasına bağlı olarak Endonezce ve Malayca farklı diller olarak kabul edilmelerine rağmen neredeyse aynıdırlar.

Soğdca, Soğutça veya Soğdakça, Orta Asya'da yer alan Soğdiana'da ve Çin'deki Soğd göçmen gruplarının yaşadığı bazı bölgelerde kullanılmış bir Doğu İran dili.

<span class="mw-page-title-main">Malayca</span>

Malayca, Güneydoğu Asya ve Okyanusya üzerinde yaygın olarak konuşulan bir Avustronezya dili. Yaklaşık 300 milyon kişi tarafından konuşulmakta olup Brunei, Endonezya, Malezya ve Singapur'un resmi dilidir. Malayca aynı zamanda Cocos Adaları, Doğu Timor, Tayland, Papua Yeni Gine ve Filipinler'in bazı bölgelerinde konuşulmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Fenike alfabesi</span> tahminen MÖ 1200 yılında ortaya çıkmış, Fenike dilini yazmak için kullanılmış alfabe

Fenike alfabesi, tahminen MÖ 1200 yılında ortaya çıkmış, Fenike dilini yazmak için kullanılmıştır. Günümüzde kullanılan birçok çağdaş alfabe Fenike alfabesinden türemiştir. Paleo-İbrani alfabesi, doğrudan Fenike yazı sisteminden gelmektedir. Modern Arap alfabesinin kökeni olan Arami alfabesi; Avrupa'da Yunan alfabesi, Yunan alfabesi üzerinden Kiril alfabesi ve Latin alfabesi, Fenike alfabesinden türemiş alfabelerdir. Fenikelilerden önce yazı, resimlerden oluşmaktaydı ve her kelimeye karşılık bir resim çizilirdi. Fenikeliler, her ses için bir sembol kullanarak bu sesleri birleştirip kelimeler oluşturdular. Bu sayede cümleler, artık resimlerin birleştirilmesiyle değil; seslerin birlikteliğini içerir kelimelerin birleştirilmesiyle kuruluyordu.

<span class="mw-page-title-main">Güney Kafkas dilleri</span> Kafkas Dağlarının güneyinde konuşulan Gürcüce, Megrelce, Lazca ve Svanca dilleri

Güney Kafkas dilleri, Kafkas dillerine bağlı ve Kafkas Dağları'nın güneyinde konuşulan Gürcüce, Megrelce, Lazca ve Svancadan oluşan dil ailesidir. Dünya çapında yaklaşık 5.2 milyon konuşanı vardır. Diğer hiçbir dil ailesi ile ilişkisi tespit edilemeyen Güney Kafkas dilleri, dünyanın birincil dil ailelerinden biridir. Güney Kafkas dillerinde yazılmış en eski edebi kaynak, Asomtavruli harfleriyle yazılmış Eski Gürcüce Bir el Qutt yazıtlarıdır. MS 430 yılına tarihlenen yazıt, Beytüllahim yakınlarındaki bir Gürcü manastırında bulunmuştur. Gürcücenin yanı sıra, yazı dili gelişmemiş olan diğer Güney Kafkas dilleri de Gürcü alfabesiyle yazılır. Bunun yanında Türkiye ve Avrupa'daki Lazlar için Latin alfabesinden geliştirilmiş Laz alfabesi kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Fenikece</span>

Fenike dili veya Fenikece, Fenikeliler tarafından kullanılmış tarihî bir Kuzeybatı Sami dili. Dil, Antik Mısırca Pūt; İbranice, Aramice ve Fenike dilinde Kenan Ülkesi; Yunanca ve Latince'de Fenike denen bir kıyı bölgesinde konuşulmuştur. Bu bölge, günümüzde Lübnan, Suriye kıyıları ve kuzey İsrail'i kapsar. Kuzeybatı Sami dilleri içerisinde bir Kenan dili olan Fenikece, kökensel açıdan İbranice ve Ugaritçe ile yakından ilişkilidir. Dilin Kartacalılar tarafından kullanılmış değişkesine Pönce denilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Latin harfli alfabeler listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Latin harfli alfabeler, dünya üzerinde birçok dilin yazı sisteminde kullanılmaktadır. Aşağıdaki tablolarda bazı alfabeler özetlenmiş ve karşılaştırılmıştır. Yalnızca alfabeleri oluşturan harfler değil aynı zamanda farklı tonları belirtmek için kullanılan tonlama imleri ile diğer sesçil imler de bu tablolarda gösterilmeye çalışılmıştır. Dipnotlarda alfabelerin kendilerine özgü özellikleri belirtilmeye çalışılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Filipinler'de konuşulan diller</span>

Filipinler'de konuşulan dillerin sayısı sınıflandırma farklılıklarına göre 120 ila 187 arasındadır. Bu dillerin hemen hemen hepsi Avustronezya dil ailesinden türemiştir. Tüm bu dillerden sadece 2 tanesi resmiyette sahiptir, ancak yarı resmi uygulamalar ve konuşulma ile beraber toplamda 10 adet önemli dil kullanılır.

Sibirya Yupikçesi , Amerika Birleşik Devletlerinde Alaska'ya bağlı St. Lawrence Adasında ve Rusya'ya bağlı Çukçi Özerk Bölgesinde yaşayan Sibirya Yupikleri tarafından konuşulan Yupik dilleri kolundan bir Eskimo dili. Alaska Yerli Dil Merkezine göre Alaska'daki 1.400 kişilik nüfustan 1.000 kadarı, Rusyadaki 900 kişilik nüfustan ise ancak 300 tanesi anadillerini konuşabiliyor.

<span class="mw-page-title-main">Bulgarcanın romanizasyonu</span>

Bulgarcanın Latin harflerine transliterasyonu, Kiril alfabesiyle yazılmış metinlerin Latin alfabesiyle gösterilmesi şeklinde olur. Bu işlem sayesinde söz konusu metnin herhangi bir ses ve anlam kaybına uğramadan okunması ve anlaşılması hedeflenir. Latin harflerine olduğu kadar diğer alfabe sistemlerine de transliterasyon mümkündür. Bulgaristan, günümüze kadar aşamalar hâlinde çeşitli Latinleştirme teknikleri denemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Cavi alfabesi</span> Arap alfabesinin Güneydoğu Asya dillerine uyarlanmış şekli

Cavi alfabesi, Arap alfabesinin Güneydoğu Asya dillerinde uyarlanmış şeklidir. Malayca, Açece, Tayca, Banjar dili, Minangkabau dili, Tausug dili ve daha birçok Güneydoğu Asya dili bu alfabe ile yazılır. Cavi alfabesi Brunei'de resmi alfabedir. Malezya'da ise alternatif alfabe olarak kullanılır. Endonezya, Singapur, Filipinler'in güneyindeki Müslüman Mindanao Özerk Bölgesi ve Tayland'ta Müslümanların çoğunlukta olduğu Pattani'de ise dini işler için kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Sundaca</span>

Sunda dili Endonezya'nın Sunda adası ve çevresinde konuşulan bir dildir.35 milyona yakın konuşanı vardır.Avustronezya dil ailesine ait olup Endonezce ve Cava dili ile akrabadır. Endonezya dışında Malezya'nın güney eyaletleri ve Singapur'da konuşulur. Sunda dili Sunda alfabesi ve Latin alfabesi olmak üzere iki alfabeyle yazılır. Sundaca dört ana diyalekte ayrılır ;

<span class="mw-page-title-main">Banjar dili</span> Avustronezya dili

Banjar dili, Endonezya,Malezya ve Kalimantan'da Banjarlılar tarafından konuşulan bir Avustronezya dili.Endonezce ile benzerlik gösterir.Dünyada yaklaşık olarak 3,5 - 4 milyon kişinin anadilidir ve Endonezya'nın Kalimantan bölgesinde lingua franca işlevindedir.Banjar dili Arap alfabesi'nden uyarlanmış olan Jawi alfabesi ve Latin alfabeleri ile yazılır.

<span class="mw-page-title-main">Avustronezya dilleri</span>

Avustronezya dilleri, Güneydoğu Asya, Tayvan, Okyanusya ve Madagaskar'da konuşulan, yeryüzündeki en büyük temel dil ailelerinden biridir. Avustronezyalılar olarak adlandırılan 386 milyondan çok konuşuru olan aile, bu açıdan dünyanın en büyük beşinci dil ailesidir. Aile 1257 dili içinde barındırmasıyla ise en çok dile sahip ikinci dil ailesi olmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Çamlar</span>

Çamlar, Çam halkı ya da Çampa halkı, Güneydoğu Asya'da Avustronezya kökenli bir etnik gruptur. 2. yüzyıldan 15. yüzyılın ortalarına kadar, Çamlar, orta ve güney Vietnam'da bir takım bağımsız beyliğin oluşturduğu bitişik bir bölge olan Çampa'yı doldurdu. Avustronezya dil ailesinin Malaya-Polinezya koluna ait Çam ve Tsat dillerini konuşurlardı. Çam dili hâlen Çamlar tarafından, Tsat dili ise Çamların torunları olan ve Çin'in Hainan Adası'nda yaşayan Utsullar tarafından konuşulmaktadır. Çamlar ile Malaylar, Güneydoğu Asya anakarasının daha eski Avustroasya halkları arasında, Demir Çağı döneminde bu bölgeye yerleşmiş tek büyük Avustronezya halklarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Tibet alfabesi</span> Tibet kökenli bir alfabe

Tibet alfabesi ; Limbu, Lepça ve Fags-pa alfabeleri ile akraba olan Tibet merkezli bir alfabedir.

<span class="mw-page-title-main">Minangkabaular</span>

Minangkabaular, çoğunlukla Batı Sumatra'da yaşayan ve Avustronezya halklarına mensup bir etnik gruptur.Toplam nüfuslarının 9 milyondur. Anadilleri Minangkabau dili olup çoğunlukla Müslümandırlar. Anaerkil bir toplum düzeni vardır.

<span class="mw-page-title-main">Alban alfabesi</span> Kafkas Albanları tarafından kullanılan alfabe

Alban alfabesi, bugünkü Azerbaycan ve Dağıstan'ın bir bölümünde yaşayan Kafkas Albanları tarafından kullanılan bir alfabeydi. Yerli bir Kafkas dilini yazıya geçirmek için geliştirilmiş olan ikinci yazı sistemidir. Diğer yazı sistemi ise, Gürcü alfabesidir.

<span class="mw-page-title-main">Avustronezyalılar</span>

Avustronezyalılar veya, Avustronezya dilleri konuşan halklar, Güneydoğu Asya, Okyanusya ve Doğu Afrika'da Avustronezya dillerini konuşan birçok halktan oluşan geniş bir gruptur. Ağırlıklı olarak Austronezya dili konuşan halklar tarafından doldurulan milletler ve bölgeler, toplu olarak Avustronezya olarak bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Ternate dili</span>

Ternate veya Ternatese Doğu Endonezya'nın bir Kuzey Halmahera dilidir. Ternate Adası'nda ve Halmahera, Hiri, Kayoa ve Bacan Adaları dâhil olmak üzere Kuzey Maluku'daki bazı komşu bölgelerde konuşulmaktadır. Tarihsel olarak, baharat ticaretindeki rolüyle ünlü Ternate Sultanlığı'nın dilidir. Bir Kuzey Halmahera dili, Endonezya'nın Avustronezya dil ailesine ait çoğu dilinden farklıdır.