Millî yas

2011 Norveç saldırıları sebebiyle 24 Temmuz'da yarıya indirilen Finlandiya bayrağı		2016 Beşiktaş saldırıları sonrası yarıya indirilen Türk bayrağı, İstanbul, Türkiye

Ulusal yas veya millî yas, bir ülkenin halkının büyük bölümü tarafından yerine getirilen yas tutma ve anma eylemlerinin gerçekleştirildiği gün.

Bu günler; o ülkeden veya başka bir yerden önemli bir kişinin veya kişilerin ölümü, cenazesi veya bunların yıl dönümü nedeniyle hükûmetler tarafından ilan edilir. Ayrıca, bir ülkede gerçekleşen doğal afet, facia, kaza, savaş veya terör saldırısı sonrasında da ulusal yas ilan edilebilir. Bayrakların yarıya indirilmesi ve saygı duruşu yaygın olarak gerçekleştirilen bir ritüeldir.

• Mustafa Kemal Atatürk – Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu ve ilk cumhurbaşkanı. 10 Kasım 1938'de ölen Atatürk, her yıl 10 Kasım'da anılmaktadır.
• Winston Churchill – İngiltere Başbakanı. 24 Ocak 1965'te öldü. 25-27 Ocak 1965 tarihleri arasında Birleşik Krallık'ta resmî ulusal yas ilan edildi.
• Hirohito – Japonya İmparatoru. 7 Ocak 1989'da öldü. Ölümünü takip eden iki günde ve cenazesinin olduğu günde ülkesinde ulusal yas ilan edildi.^[1][2]
• Turgut Özal – 8. Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı. 17 Nisan 1993 yılında öldü. Türkiye'de 17-21 Nisan 1993 tarihleri arasında, Mısır ve Pakistan'da ise üç gün ulusal yas ilan edildi.^[3]
• İzak Rabin – 5. İsrail Başbakanı. 4 Kasım 1995'te bir suikast sonucu öldü. Bu tarih İsrail'de ulusal yas günü olarak anılmaktadır.
• Diana Spencer – Galler Prensesi. 31 Ağustos 1997'de öldü. Ülkesi Birleşik Krallık'ta 6 Eylül 1997'de ulusal yas ilan edildi.
• Néstor Kirchner – 51. Arjantin Devlet Başkanı. 27 Ekim 2010'da öldü. Arjantin ile birlikte birçok Latin Amerika ülkesi üç günlük ulusal yas ilan etti.^[4]
• Kim Jong-il – Kuzey Kore ulusal lideri. 17 Aralık 2011'de öldü. Ülkesi Kuzey Kore'de 17-29 Aralık 2011'de ulusal yas ilan edildi.^[5]
• Rauf Denktaş – Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı. 13 Ocak 2012'de öldü. 14-17 Ocak 2012'de Türkiye'de, 14-20 Ocak 2012'de KKTC'de ulusal yas ilan edildi.^[6][7]
• Nelson Mandela – Güney Afrika Cumhurbaşkanı. 5 Aralık 2013'te öldü. Ülkesinde 8-15 Aralık 2013'te ulusal yas ilan edildi.
• Abdullah bin Abdülaziz el-Suud – Suudi Arabistan Kralı. 23 Ocak 2015'te öldü. Bahreyn'de 40 gün, Mısır'da 7 gün, Birleşik Arap Emirlikleri, Ürdün, Tunus, Fas ve Lübnan'da 3 gün, Türkiye'de ise 24 Ocak 2015'te 1 günlük ulusal yas ilan edildi.^[8]
• Süleyman Demirel – Türkiye Cumhurbaşkanı. 17 Haziran 2015'te öldü. Ülkesinde 17-19 Haziran 2015'te ulusal yas ilan edildi.^[9]
• İslam Kerimov – Özbekistan Devlet Başkanı. 2 Eylül 2016'da vefat etmesinin ardından Özbekistan'da üç gün ulusal yas ilan edildi.^[10]
• Bhumibol Adulyadej - Tayland Kralı. 13 Ekim 2016'da 88 yaşında öldü. Ölümü üzerine Tayland'da bir yıl boyunca ulusal yas ilan edildi.^[11]
• Halife bin Hamed es-Sani – Katar Emiri. 23 Ekim 2016'da vefatının ardından ülkesi Katar'da üç gün ulusal yas ilan edildi.^[12]
• Fidel Castro – Küba Devlet Başkanı. 25 Kasım 2016'da öldü. Ölümünün ardından Küba'da 9 gün, Cezayir'de 8 gün ve Venezuela'da üç gün ulusal yas ilan edildi.^[13][14][15]
• Celal Talabani - Irak Cumhurbaşkanı. 3 Ekim 2017 tarihinde öldü. Ölümünün üzerine Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nde yedi, Irak genelinde ise üç gün ulusal yas ilan edildi.^[16][17]
• Sabah el-Ahmed el-Cabir es-Sabah - Kuveyt Emiri. 28 Eylül 2020'de 91 yaşında ölen emir için Kuveyt'te kırk gün boyunca ulusal yas ilan edildi.^[18]
• Karolos Papulias - Yunanistan Cumhurbaşkanı. 26 Aralık 2021'de 92 yaşında hayatını kaybetti. Yunanistan hükûmeti tarafından üç gün ulusal yas ilan edildi.^[19]
• Halife bin Zayid en-Nehyan - Birleşik Arap Emirlikleri Devlet Başkanı. 13 Mayıs 2022'de 73 yaşında öldü. Nehyan için ülkesi Birleşik Arap Emirlikleri'nin yanı sıra Ürdün ve Kuveyt'te 40 gün,^[20][21] Suudi Arabistan, Bahreyn, Katar, Umman, Lübnan, Mısır, Moritanya, Fas, Pakistan ve Brezilya'da 3 gün,^{[22][23][24][25][26][27]} Cezayir'de 2 gün,^[28] Filistin Devleti, Hindistan ve Bangladeş'te ise 1 gün ulusal yas ilan edildi.^{[29][30][31][32]}
• Silvio Berlusconi - İtalya Başbakanı. 12 Haziran 2023'te 86 yaşında ölen siyasetçi için ülkesi İtalya'da 14 Haziran günü bir günlük ulusal yas ilan edildi ve 12-14 Haziran tarihleri arasında 3 gün boyunca bayraklar yarıya indirildi.^[33][34]
• İbrahim Reisi - İran Cumhurbaşkanı. 19 Mayıs 2024'te bir helikopter kazasında öldü. Ülkesi İran'da 20-24 Mayıs, Maldivler'de 21-23 Mayıs, Lübnan ve Suriye'de üç gün, Küba'da iki gün, Tacikistan'da iki gün, Bangladeş'te 23 Mayıs, Hindistan, Pakistan, Sri Lanka, Irak ve Türkiye'de ise 21 Mayıs günü bir günlük milli yas ilan edildi.^{[35][36][37][38][39][40][41][42][43][44]}

• II. Ioannes Paulus, çoğunlukla Roma Katoliği ülkelerde yas ilan edildi.
• Rahibe Teresa, Arnavutluk, Hindistan ve bazı Roma Katoliği ülkelerde yas ilan edildi.

• Daphne Caruana Galizia - Maltalı gazeteci. 16 Ekim 2017'de aracına yerleştirilen bombanın patlaması sonucu öldü. Cenaze töreninin düzenlendiği 3 Kasım 2017 günü Malta hükûmeti tarafından ulusal yas ilan edildi.^[45]
• Kasım Süleymani - İranlı general ve Kudüs Gücü komutanı. 3 Ocak 2020’de Amerika Birleşik Devletleri başkanı Donald Trump’ın emriyle Irak’ın başkenti Bağdat’ta uğradığı suikast sonucu öldürüldü. Ülkesi İran’ın yanı sıra Irak’ta üç gün ulusal yas ilan edildi.^[46][47]
• Mikis Theodorakis - Yunan besteci, siyasetçi ve aktivist. 2 Eylül 2021'de 96 yaşında ölen Theodorakis için ülkesi Yunanistan'da üç gün ulusal yas ilan edildi.^[48][49]
• Diego Maradona - Arjantinli efsane futbolcu, teknik direktör. 25 Kasım 2020'de kalp krizi geçirerek hayatını kaybetti. Ülkesi Arjantin'de 3 gün ulusal yas ilan edildi.
• Pelé - Brezilyalı futbolcu. 29 Aralık 2022'de kolon kanseri nedeniyle 82 yaşında hayatını kaybetti. Ülkesi Brezilya'da üç gün ulusal yas ilan edildi.^[50][51]
• İsmail Haniye - Filistinli siyasetçi. 31 Temmuz 2024'te suikast sonucu öldürüldü. İran'da üç gün, 2 Ağustos 2024'te Pakistan ve Türkiye'de bir gün yas ilan edildi.^[52][53][54]
• Hasan Nasrallah - Hizbullah Genel Sekreteri. 27 Eylül 2024'te İsrail tarafından düzenlenen suikast sonucu öldürüldü. Lübnan, Suriye, Yemen ve Irak'ta üç gün; İran'da ise 28 Eylül-2 Ekim tarihleri arasında beş günlük yas ilan edildi.^[55][56][57]

• 11 Eylül saldırıları kurbanları için Amerika Birleşik Devletleri, İsrail, Kanada, Fransa, Hırvatistan, Güney Kore, Japonya, Çin, Bulgaristan, Çekya, Polonya, Romanya, Arnavutluk, Vietnam, Birleşik Krallık ve İrlanda'da ulusal yas ilan edildi.
• 2009 L'Aquila depremi kurbanları için 10 Nisan 2009'da İtalya'da bir günlük yas ilan edildi ve bayraklar yarıya indirildi.^[58]
• 2010 Polonya Hava Kuvvetleri Tu-154 kazası kurbanları için Polonya, Brezilya, Kanada, İspanya, Çek Cumhuriyeti, Estonya, Gürcistan, Macaristan, Letonya, Litvanya, Moldova, Romanya, Rusya, Sırbistan, Slovakya, Türkiye ve Ukrayna'da yas ilan edildi.^[59]
• 2011 Norveç saldırıları kurbanları için 24 Temmuz 2011'de Danimarka, Finlandiya, İsveç, İzlanda ve Norveç'te ulusal yas ilan edildi.^[60]
• 2014 Soma Faciası kurbanları için Türkiye'de 13-15 Mayıs, KKTC'de 15-16 Mayıs ve Pakistan'da 15 Mayıs tarihlerinde ulusal yas ilan edildi.^[61][62][63]
• 2014 Güneydoğu Avrupa sel felaketi kurbanları için Sırbistan'da 21-23 Mayıs ve Bosna-Hersek'te 20 Mayıs tarihlerinde ulusal yas ilan edildi.^[64][65]
• 2014 İsrail-Gazze çatışması'nın Filistinli kurbanları için Filistin'de 21-23, Türkiye'de 22-24, KKTC'de 22-24 ve Pakistan'da 24 Temmuz 2014 tarihlerinde ulusal yas ilan edildi ve tüm bayraklar yarıya indirildi.^{[66][67][68][69][70]}
• MH 17 sefer sayılı uçak kazası kurbanları için Hollanda'da 23 Temmuz 2014'te ulusal yas ilan edildi.^[71][72]
• AH 5017 sefer sayılı uçak kazası kurbanları için Fransa'da 28-30 Temmuz 2014'te ulusal yas ilan edildi.^[73]
• 2014 Peşaver okul saldırısı kurbanları için Pakistan'da 3 gün, Türkiye'de 17 Aralık tarihinde ulusal yas ilan edildi.^[74][75]
• Charlie Hebdo saldırısı kurbanları için Fransa'da 3 gün yas ilan edildi.^[76]
• 2015 Hac izdihamı'nda ölen İranlı hacılar için İran İslam Cumhuriyeti tarafından üç gün ulusal yas ilan edildi.^[77]
• 2015 Ankara saldırısı'nın ardından Türkiye'de 10-12 ve KKTC'de 11-13 Ekim 2015 tarihlerinde ulusal yas ilan edildi.^[78][79]
• 2016 Brüksel saldırıları'nın ardından Belçika tarafından üç gün ulusal yas ilan edildi.^[80]
• 2016 Atatürk Havalimanı saldırısı'nda ölen insanlar için 29 Haziran 2016 tarihinde Türkiye ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde bir günlük millî yas ilan edildi.^[81][82][83]
• 2016 Nice saldırısı sonrasında Fransa hükûmeti tarafından üç gün ulusal yas ilan edildi.^[84]
• 2016 Üsküp sel felaketi sonrasında Makedonya hükûmeti tarafından bir günlük ulusal yas ilan edildi.^[85]
• 2016 Orta İtalya depremi'nde ölen kurbanlar için 27 Ağustos 2016'da bir günlük ulusal yas ilan edildi.^[86]
• LaMia Airlines'ın 2933 sefer sayılı uçak kazası'nda ölenler için Brezilya'da üç gün ulusal yas ilan edildi.^[87]
• 2016 Beşiktaş saldırıları'nda ölenler için 11 Aralık 2016'da Türkiye ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde bir günlük millî yas ilan edildi.^[88][89]
• 2016 Berlin saldırısı'nda ölen kurbanlar için 20 Aralık 2016'da Almanya'da bir günlük ulusal yas ilan edildi.^[90]
• 2016 Rusya Savunma Bakanlığı Tu-154 kazası'nda ölen kurbanlar nedeniyle 26 Aralık 2016'da Rusya'da bir günlük millî yas ilan edildi.^[91]
• 2017 Mogadişu saldırısı sonucu 512 kişi hayatını kaybetti, 316 kişi ise yaralandı. Saldırı nedeniyle ülkede üç günlük ulusal yas ilan edildi.^[92]
• 2017 Kirmanşah depremi'nde 540 kişi öldü, 8000'den fazla kişi yaralandı. Depremde ölenler için İran'ın Kirmanşah Eyaleti'nde üç gün, ülke genelinde ise 14 Kasım 2017 tarihinde bir gün ulusal yas ilan edildi.^[93]
• 2017 Sina cami saldırısında ölenler için Mısır'da üç gün, Türkiye'de 27 Kasım'da bir gün ulusal yas ilan edildi.^[94][95]
• 2018 Gazze sınır protestolarında ölenler için Türkiye'de 15-17 Mayıs tarihlerinde üç günlük ulusal yas ilan edildi.^[96]
• Attika orman yangınları'nda ölenler için Yunanistan'da üç gün ulusal yas ilan edildi.^[97]
• 2020 Beyrut patlaması’nın ardından Lübnan hükûmeti tarafından 5 Ağustos 2020’de ülke genelinde ulusal yas ilan edildi.^[98]
• 2020 Dağlık Karabağ Savaşı'nda Ermeni kurbanlar için Ermenistan'da 19 Aralık 2020'den itibaren başlayarak üç gün ulusal yas ilan edildi.^[99]
• 2023 Kahramanmaraş depremlerinin ardından Türkiye ve Kuzey Kıbrıs'ta 6-12 Şubat tarihleri arasında, Kosova'da 8 Şubat günü, Bangladeş'te 9 Şubat günü ve Arnavutluk ve Kuzey Makedonya'da ise 13 Şubat günü ulusal yas ilan edildi.^{[100][101][102][103][104][105][106]}
• 2023 Tempi tren kazası kurbanları için Yunanistan ve Kıbrıs Cumhuriyeti'nde üç gün, Arnavutluk'ta ise bir gün milli yas ilan edildi.^{[107][108][109]}
• 2023 Marakeş-Safi depremi kurbanları için Fas kralı VI. Muhammed üç gün ulusal yas ilan etti.^[110][111]
• El-Ehli Hastanesi patlamasında ölenler için 19-21 Ekim 2023'te Türkiye'de ulusal yas ilan edildi.^[112]
• Crocus City Hall saldırısı kurbanları için Rusya'da 24 Mart'ta ulusal yas ilan edildi.