İçeriğe atla

Milletvekili

Milletvekili, parlamenter, mebus ya da saylav[1] bir parlamentoda oy verenleri temsil eden kişidir. Birçok ülkede bulunan bikameral sistem gereği; parlamento üyelerine değişik isimler verilebilmektedir. Örneğin; senato bulunan sistemlerde seçilen kişi; senatör olarak tanımlanabilmektedir. Parlamenter bağımsız olabileceği gibi sıklıkla görüldüğü üzere bir siyasi partiye bağlı da olabilir. Ülkenin parlamento sistemine ve yürürlükteki mevzuatına göre seçme ve seçilme kuralları ile milletvekilinin görev ve sorumlulukları değişiklik gösterebilir.

Westminster sistemi

Westminster sistemi, hükûmet modelinin Birleşik Krallık siyaseti tarafından uygulanması sonucu şekillenen bir demokratik parlamenter sistemdir. Bu sebeple ismini Birleşik Krallık Parlamentosu'nun konuşlandığı Westminster Sarayı'ndan almıştır.

Avustralya

Avustralya Parlamentosu'nda parlamento üyesi, senato veya temsilciler meclisi üyesini tanımlar. Avustralya Parlamentosu federal parlamentodur (The Parliament of the Commonwealth). Parlamento üyeleri; İngilizce Member of Parliament (Parlamento üyesi) kelimesinin kısaltması olarak MP kelimesini isimlerinden sonra kullanır. (Örneğin; John McCallahan, MP.) Senato üyeleri ise senatör sıfatını kullanır.

Bangladeş

Jatiyo Sangshad adlı ulusal meclisin üyeleri milletvekili sayılır. Her 5 yılda bir yapılan seçimle seçilen 350 parlamento üyelesinin 50 tanesi kadınlar için rezerve edilir.

Birleşik Krallık

Daha fazla bilgi: Birleşik Krallık Parlamentosu

Hindistan

Daha fazla bilgi: Hindistan Parlamentosu

İrlanda

Alt meclislere seçilenlere deputy, senatoya seçilenlere senatör denir.

Jamaika

Çift meclisli sistemin üyeleri 5 yıllığına seçilir.

Kanada

Birleşik Krallık parlamento sisteminin yerleştiği Kanada'da alt meclis üyelerine parlamento üyeleri, üst meclis senato üyelerine senatör denir.[2] Senatörler 75 yaşına ulaştığında emekliliğe sevkedilirler.

Kenya

349 milletvekilinin 290 tanesi Kenya'nın şehirlerinden temsilen seçilir. 47 tane kadın vekil ise illeri temsilen seçilir. 12 üye ise temsilciler tarafından seçilir.

Malezya

Çift meclisli Malezya parlamentosu üyelerine Ahli Parlimen denir. Daha önceleri milletvekili anlamında wakil rakyat denilmiştir.[3]

Malta

Malta Parlamentosu çift meclislidir ve 69 milletvekilinden oluşur.[4]

Nauru

Nauru Parlamentosu üyeleri 3 yıllığına seçilir ve 18 kişiden oluşmaktadır. Milletvekilleri Nauru Başkanı'nı seçer.[5]

Pakistan

Çift meclisli Pakistan Ulusal Asamblesi'nin 342 üyesinin 272 tanesi doğrudan seçilir. Kalan 70 tanesi kadınlara ve çeşitli azınlıklara ayrılır. Bir siyasi partinin üstünlük kurması için 172 sandalyeye ulaşması gereklidir.[6]

Singapur

Singapur parlamentosu üyelerinin bir kısmının siyasi partiye bağlı olmaması gerekir.

Sri Lanka

Çift meclisli Sri Lanka parlamentosunun 225 üyesi bulunur. Birleşik Krallık parlamentosu örnek alınarak dizayn edilmiştir. 18 Yaşını dolduran herkes aday olabilir.

Yeni Zelanda

Parlamentonun 120 üyesi 3 yıllığına seçilir. 69 tanesi yerel Maori halkına ayrılmıştır.

Zimbabve

Çift meclisli sistemde parlamenterler ile senatörler 5 yıllığına seçilirler.

Diğer sistemler

Westminister sistemini benimsemeyen ülkeler özgün sistemleri ve adlandırmaları ile parlamenter demokrasiyi uygulamaktadır. Parlamento üyesi her ülkede değişik isimlerle tanımlanabilmektedir. Tek meclislilik mümkündür.

Afganistan

Çift meclisli sistemde Wolesi Jirga denilen halk meclisinin 249 üyesi bulunur. Mesherano Jirga denilen yaşlılar meclisinin ise 102 üyesi olup, 34 tanesi bölge konseylerince 3 yıllığına, 34 tanesi eyalet konseylerince 4 yıllığına, 34 tanesi ise Başkan tarafından 5 yıllığına seçilirler. Milletvekilleri içinde kadın kontenjanı bulunur.

Almanya

Daha fazla bilgi: Almanya Federal Meclisi

Almanya'da da diyet meclisi vardır. 16 federal eyaletin temsil edilmesi eski Prusya Lordlar Kamarası'na benzer ve bunlar halk tarafından seçilmezler.

Avusturya

Avusturya Parlamentosu çift meclislidir. Bunlar Ulusal Konsül ve Federal Konsül'dür. Konsül üyeleri bölgesel diyet meclislerince seçilirler.

Bulgaristan

Daha fazla bilgi: Ulusal Meclis (Bulgaristan)

Filipinler

Daha fazla bilgi: Batasang Pambansa

Hollanda

Çift meclisli Hollanda'da Temsilciler Meclisinin 150 üyesi 4 yıllığına halk tarafından seçilir. Senatonun 75 tane olan üyeleri ise doğrudan halk tarafından seçilmezler. Karayiplerde bulunanlar gibi özel yerleşim yerleri için kontenjan bulundurulur.

İtalya

Daha fazla bilgi: İtalya Parlamentosu

İspanya

Daha fazla bilgi: Cortes Generales

İsrail

Daha fazla bilgi: Knesset

İsveç

4 yıllığına halk tarafından 349 milletvekili seçilir. Bir siyasi parti tarafından aday gösterilen 18 yaşını doldurmuş İsveç vatandaşları milletvekili olabilir. Tek meclislidir.

İzlanda

Daha fazla bilgi: Alþingi

Kamboçya

Kamboçya'nın 123 parlamenteri vardır. Üyeler 5 yıllığına seçilir.

Lübnan

Lübnan parlamentosunun 128 üyesi vardır. Üyelere Naib meclise Meclis an Nuvvab denir.

Kuzey Makedonya

120 üyeli mecliste milletvekillerine Pratenik denir.

Norveç

Parlamentoya Stortinget, parlamentere stortingsrepresentanter denir.

Polonya

Çift meclisli Polonya'da alt meclise Sejm denir. 460 üyesi vardır.

Portekiz

Daha fazla bilgi: Assembleia da República

Parlamentoya deputado denir.

Tayland

650 parlamenterin 500'ü meclis üyesi 150'si senatördür.

Türkiye

ile ilgili metin bulabilirsiniz.
Daha fazla bilgi: Türkiye Büyük Millet Meclisi

Tek meclisli sistemde 600 üye halk tarafından beş yıllığına seçilir.

Ukrayna

Tek meclisli sistemde 450 üye halk tarafından seçilir.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 29 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2024. 
  2. ^ "ESL Home". Parl.gc.ca. 30 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mart 2012. 
  3. ^ Then, Stephen (11 Ekim 2012). "Here comes a real wakil rakyat". The Star (Malaysia). 13 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2013. 
  4. ^ "Court Services" (PDF). Docs.justice.gov.mt. 21 Mayıs 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 30 Mart 2012. 
  5. ^ "About Parliament", Parliament of Nauru 19 Nisan 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  6. ^ "Pakistan PM loses vital coalition partner as MQM quits". BBC News. 3 Ocak 2011. 10 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Haziran 2013. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Parlamento</span> asli görevi yürütmeyi denetlemek olan, yasa yapıcı meclis veya meclisler

Parlamento ya da yasama kurulu, birincil görevi yürütmeyi denetlemek olan, yasama gücüne ve yetkisine sahip meclis veya meclislerdir.

<span class="mw-page-title-main">Senato</span>

Senato, bazı ülkelerde yasama organının bir parçası olarak görev yapan kurumdur. Senatolar genellikle çift meclisli ülkelerde bulunur ve daha yüksek düzeyde olan meclise verilen isimdir. Senatoların asil üyelerine senatör denir. Dünya tarihindeki ilk senato Roma'da M.Ö. 8. yüzyılda kuruldu ve M.S. 6. yüzyıla kadar devam etti. Ayrıca Bizans İmparatorluğu da Doğu Roma İmparatorluğu olarak M.S. 4. yüzyıldan başlayarak 13. yüzyılda 4. Haçlı Seferinin İstanbul'u işgal etmesine kadar senato kurumunu devam ettirdi.

<span class="mw-page-title-main">Cumhuriyet Senatosu (Türkiye)</span> 1961–1980 yılları arasında TBMM üst kanadı olarak çalışan parlamento

Cumhuriyet Senatosu ya da eskiden yaygın bir şekilde kullanılan adıyla Okumuşlar Meclisi, Türkiye'de 1961-1980 yılları arasında çift meclisli sistem yürürlükteyken TBMM'nin üst kanadını oluşturan yasama organı. Alt kanadı ise Millet Meclisi idi.

<span class="mw-page-title-main">Tek meclislilik</span> tek bir yasama veya parlamento meclisine sahip yasama organı

Tek meclislilik, tek bir yasama organı ya da parlamento'nun bulunduğu yönetim şeklidir. Tek meclisli ülkelerin çoğu küçük ve homojen üniter devletlerdir. Türkiye de tek meclisli ülkelere örnektir.

Yasama organı, bir ülke veya şehir gibi siyasi bir birim için yasalar yapma yetkisine sahip bir topluluktur. Genellikle yürütme ve yargı yetkilerinden ayrılırlar.

<span class="mw-page-title-main">Çift meclislilik</span>

Çift meclislilik, iki yasama organı ya da parlamento'nun bulunduğu yönetim şeklidir. Türkiye'de bu yönetim şekli iki askeri darbe arasındaki dönemde (1961-1980) Millet Meclisi ve Cumhuriyet Senatosu olarak uygulanmıştır. Günümüzde ABD ve Birleşik Krallık çift meclisli ülkelere örnektir.

<span class="mw-page-title-main">Avustralya Parlamentosu</span>

Avustralya Parlamentosu Avustralya hükûmeti ve meclisinin yasama ve yürütme hizmetlerini gerçekleştirdiği binadır.

<span class="mw-page-title-main">Ulusal Kongre (Brezilya)</span> Brezilyanın yasama organı

Ulusal Kongre, Brezilya'nın federal yürütme görevini yerine getirmektedir. Yerel yönetimlerin aksine Brezilya Ulusal Kongresi, Federal Senato ve Temsilciler Meclisinden oluşan çift meclisli bir yapıya sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Folketing</span>

Folketing, Danimarka Parlamentosu olarak da bilinen Folketing, Faroe Adaları ve Grönland ile birlikte, Danimarka Krallığı'nın tek meclisli ulusal yasama organıdır. 1849'da kurulan Folketing 1953'e kadar, iki meclisli bir parlamentonun alt meclisiydi. Üst yasama organı Landstinget'tı. Kopenhag'ın merkezindeki Slotsholmen adasındaki Christiansborg Sarayı'nda bulunuyordu.

<span class="mw-page-title-main">Kanada Avam Kamarası</span> Kanada Parlamentosunun alt kanadı

Kanada Avam Kamarası, Genel Vali tarafından temsil edilen Kanada Monarşisi ve Senato ile birlikte Kanada Parlamentosuna bağlı alt meclistir.

<span class="mw-page-title-main">Finlandiya Parlamentosu</span>

Finlandiya Parlamentosu, 9 Mayıs 1906'da kurulan Finlandiya'nın tek kamaralı yüksek yasama organıdır. Finlandiya Anayasası uyarınca, egemenlik halka aittir ve bu güç Parlamentoya verilmiştir. Parlamento, her dört yılda bir, D'Hondt sistemi kullanılarak seçilen 200 üyeden oluşur. Bu üyelerin 199'u Finlandiya'dan 1 tanesi ise Åland'dan seçilir.

<i>Sejm</i> Polonya Parlamentosunun alt kanadı

Sejm, Polonya Cumhuriyeti'nin Polonya Parlamentosu'nun alt meclisidir. 460 kişiden genel oy hakkı ile seçilmiş ve "Polonya Cumhuriyeti'nin Sejm'inin Mareşali" olarak bilinen konuşmacı tarafından yönetilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Cumhuriyet Meclisi (Portekiz)</span> Portekiz Cumhuriyetinin parlamentosu

'Cumhuriyet Meclisi, Portekiz Cumhuriyeti'nin yasama organını oluşturan parlamentosudur. Meclis binası olarak Lizbon'da bulunan tarihi bir bina olan Palácio de São Bento kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">İspanya Senatosu</span> Genel Kongrenin üst kanadı

İspanya Senatosu İspanyol parlamentosunun İspanyolca: Cortes Generales'in üst meclis kanadıdır. 266 üyeden oluşur: 208'i halkın oylarıyla seçilmekte, 58'i ise bölge yasama organları tarafından atanmaktadır. Tüm senatörler dört yıllık dönemlerde görev yaparken, bölgesel yasama organları görevlilerini herhangi bir zamanda atadıkları senatörleri görevden alabilirler.

<span class="mw-page-title-main">Yunan Parlamentosu</span>

Yunan Parlamentosu, Yunanistan'ın tek meclisli yasama organıdır. Parlamento, seçilmiş bir milletvekilleri vasıtasıyla vatandaşları temsil eden en üst düzey demokratik kurumdur. Bu, dört yıllık bir dönem için seçilen 300 sandalyeli tek meclisli bir yasama organıdır. 1844-1863 ve 1927-1935 yılları arasında parlamento, iki katmanlı bir üst meclis Senato ve bir alt meclis olan Vulli adını alan Temsilciler Meclisinden oluşmaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">Hırvat Parlamentosu</span> Hırvatistanın tek meclisli yasama organı

Hırvat Parlamentosu, Hırvatistan'ın tek meclisli yasama organı. Hırvat Anayasası hükümlerine göre parlamento halkı temsil ediyor ve yasama yetkisine sahip. Sabor, gizli oyla doğrudan, genel ve eşit oy kullanma yöntemiyle dört yıllık bir süre için seçilen 151 üyeden oluşur. Koltuklar Hırvat Parlamento seçim bölgelerine göre ayrılıyor: Parlamentonun 140 üyesi çok oturumlu seçim bölgelerinden, 8'i azınlıklardan ve 3 tanesi Hırvat diasporasından seçilir.

<span class="mw-page-title-main">Karadağ Parlamentosu</span>

Karadağ Parlamentosu, Karadağ'ın tek meclisli yasama organıdır. Meclis'in şu anda dört yıllık bir süre için seçilen 81 üyesi vardır. 2006 bağımsızlık referandumunun ardından Parlamento, Karadağ'ın bağımsızlığını 3 Haziran 2006'da ilan etti ve onayladı. Yasama organının sitemi nispi temsil sitemidir.

<span class="mw-page-title-main">Polonya Parlamentosu</span> Polonya Cumhuriyetinin yasama organı

Polonya Cumhuriyeti Parlamentosu, Polonya'nın ulusal yasama organıdır. İki meclisli bir yapıya sahip olup Sejm ve Senato'dan oluşmaktadır. Polonya Anayasası'nda bir organ olarak Parlamento'dan değil, yalnızca Sejm ve Senatodan söz edilir.

<span class="mw-page-title-main">Temsilciler Meclisi (Romanya)</span>

Temsilciler Meclisi Romanya'nın iki meclisli parlamentosunun alt meclisidir. Dört yıllık görev süreleri için parti listesi orantılı temsil sistemi kullanılarak doğrudan halk oylamasıyla seçilen milletvekillerinin 330 sandalyesi var. Ek olarak, her ulusal azınlığın örgütü, mecliste bir koltuk hakkına sahiptir.

Bir grup başkanı, çeşitli ülkelerde kullanılan bir siyasi unvan veya tanımlayıcı terimdir ve bir yasama organında bir parlamento grubunu veya meclis grubunu yöneten kişiyi belirtmek için kullanılır, bu ulusal veya alt ulusal bir yasama organı olabilir. Çoğu parlamenter demokraside, parlamento lideri parti üyesi milletvekilinin en kıdemli üyesidir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.