İçeriğe atla

Milano Dükalığı

Milano Dükalığı
Ducato di Milano (İtalyanca)
Ducatus Mediolani (Latince)
Milano Dükalığı bayrağı
Bayrak
{{{arma_açıklaması}}}
Arma
Milano Dükalığı, 1494 (Beyaz renkte)
Milano Dükalığı, 1494 (Beyaz renkte)
BaşkentMilano
Resmî dil(ler)Lombardca, İtalyanca

Milano Dükalığı (İtalyanca; Ducato di Milano, Latince; Ducatus Mediolani) İtalya'nın kuzeyinde yer alan Kutsal Roma İmparatorluğu'na bağlı devlet.[1][2] Başkenti Milano olan devlet Gian Galeazzo Visconti tarafından 1395 yılında kurulmuştu. Dükalığın komşuları doğuda Venedik Cumhuriyeti, batıda Savoy Dükalığı, güneyde Ceneviz Cumhuriyeti ve kuzeyde ise İsviçre Kantonlarıydı. Resmi olarak kullanılan diller Lombardca ve İtalyancaydı.

15.yy'ın başlarında en geniş sınırlarına ulaşan devlet Lombardiya eyaletinin tamamına ve Venedik eyaletinin, Emilia Romagna eyaletinin ve Piemonte eyaletinin bir kısmına sahipti.

Sforza hanedanı zamanında ipek endüstrisinin gelişmesiyle birlikte zenginleşen şehir Rönesans döneminin en zengin eyaletlerinden biri oldu.

15.yy'ın sonlarına doğru Fransa Krallığı ve Habsburg İmparatorluğu arasındaki mücadelenin sebeplerinden biri oldu. 1556 yılında Habsburg İspanya'sına geçen Milano Dükalığı 1707 yılında eski imparatorluk sınırında olduğu için Habsburg Avusturya'sına geçti. 1796 yılında yeniden Fransa'nın eline geçen Milano Dükalığı bir yıl sonra Campo Formio Antlaşması ile birlikte (Alplerin güneyindeki bir Fransız kukla devleti olan Cisalpin Cumhuriyeti'ne geçti.

Napolyon yönetimindeki yenilen Fransa, 1815'teki Viyana Kongresi'nde Lombardiya- Venedik Krallığı'nı (Milan Dükalığı dahil) Avusturya İmparatorluğu'na teslim etti. 1859 yılında Lombardiya Avusturya tarafından Sardinya-Piemonte Krallığı'na teslim edildi. Sardinya- Piemonte Krallığı ise ileride günümüz İtalya'sını oluşturacaktı.

Tarih

Visconti Hanedanı 1277 yılından beri Milan şehrini yönetmekteydi. 100.000 Florin karşılığında Milan Dükalığını Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu'na ekleten Gian Galeazzo Visconti Milan Dükü ve Pavia Kontu olmuştur.

Visconti Yönetimi (1395-1447)

1395 yılında Milan Dükü unvanını alan Gian Galeazzo Visconti Adda ve Ticino nehirleri arasında izin belgesine sahip olmasına rağmen dükalığını Piemonte'den Venedik'e kadar olan 26 kasabayı da dahil ederek sınırlarını papalığa ait Umbria eyaletinden İsviçre kantonu olan Ticino'ya kadar genişletmiştir. Gian Galeazzo Visconti'den önce gelen Milan yöneticileri sırasıyla şöyledir: Azzone Visconti, Luchino Visconti, Giovanni Visconti, Bernabò Visconti idi.

Gian Galeazzo Visconti'den önce gelen Azzone Visconti ise 1331 yılında Ossala'yı (Piemonte) 1332 yılında ise Bergamo ve Pavia 'yı (Lombardiya) ve Novara'yı (Piemonte), 1333 yılında Pontremoli'yi (Toskana), 1334'te ise Vercelli'yi(Piemonte) ve Cremona'yı (Lombardiya), 1335 yılında ise Lombardiya şehirleri olan Como, Creama, Lodi ve Valtellina'yı, 1336 yılında ise Bormio'yu(Lombardiya) ve Piacenza'yı (Emilia) ve 1337 yılında Brescia ve Val Camonica'yı dükalığına kattı.

Luchino ve Giovanni Visconti kardeşler 1342 yılında şu an İsviçre'ye ait olan Bellizona'yı 1346 yıllında ise Parma'yı(Emilia), 1347 yılında ise güneybatı Pieomente'deki birkaç bölgeyi daha eklemiştir. (Tortona, Alessandria, Asti ve Mondovi) Luchino ve Giovanni kardeşleden sonra yönetime gelen Bernabo Visconti, Reggio Emilia'yı 1371 yılında, Riva Del Garda'yı da 1380 yılında fethett ve son olarak Gian Galeazzo Visconti Verona (1387),Vicenza (1387), Belluno'yu (1388) topraklarına kattı. Kısa bir süreliğine de olsa Padova'yı da topraklarına kattı. Güneye doğru da fetihler yapan Galeazzo Lucca, Pisa ve Siene'yı da 1399 yılında topraklarına kattı. 1402 yılında ise Bologna (Emilia'da), Perugia ve Assisi'yi de (Umbria'da) fethetti.

Ambrosyan Cumhuriyeti (1447-1450)

1447 yılında erkek vâris bırakmadan ölen Filippo Maria ardından cumhuriyet yönetimine geçen Milan Dükalığı komşularının saldırıları ve isyanlar neticesinde zor bir duruma düşmüştü. Bu sırada bir paralı asker komutanı olan Francesco Sforza Filippo Maria'nın gayrimeşru kızı ile evlenerek Sforza hanedanının yönetiminde dükalık yeniden kurulmuştur.

Sforza Yönetimi ( 1450-1499)

Bu dönemde krallık topraklarını İsviçrelilere, Venediklilere ve Fransızlara karşı korumaya çalışmasına rağmen bunda pek de başarılı olamayıp Novara İhaneti'nden sonra krallık Fransa tarafından ele geçirilmiştir.

Fransa Yönetimi (1499-1526)

1498 yılında Fransa Kralı XII. Louis babasının hak iddiasını kullanarak 1499 yılında Milan Dükalığı'nı işgal edip Lodovico Sforza'yı tahtan indirdi ve kendisini Milan Dükü ilan etti. Bu durum üzerine İsviçre ise 1512 yılında Lodovico'nun oğlu Massimilano'yu tahta geçirdi fakat kısa bir süre sonra Fransuva tarafından 1515 yılında tahtan indirilip, hapsedildi. Bunun üzerine 1521 yılında Avusturya Massimilano'nun kardeşi Francesco'yu tahta geçirdi. Bu durum üzerine karşı karşıya gelen Fransa ve Habsburglar 1525 yılında Pavia'da savaşa girdiler.

1525 yılında V. Karl'a yenilen Fransa Konyak Ligi'ne katıldı. Fransa, Papalık, Floransa Cumhuriyeti ve Venedik Cumhuriyeti ile birlikte Habsburg İspanyası ve Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu'na saldırdı. İmparatorluk bu savaşta galip gelmişti ve Milan şehrinden Fransızlar çıkarılmıştı. Ancak bu galibiyete rağmen hala bazı şehirleri işgal eden Fransa 1529 yılında Habsburglarla anlaşarak Milan Dükalığı'ndan çekildi.

1535 yılında Francesco II'nin varis bırakmadan ölmesi yeni bir tartışmaya sebep olmuştu. Bu tartışmalar sürerken 1545 yılında Po Nehri'nin güneyindeki Milan Düklüğü'nün topraklarından Parma Düklüğü oluşturulmuş olup Papa III. Paul'un gayrimeşru oğlu Pier Luigi Farnese bu düklüğün başına getirilmiştir.

İspanyol Habsburgları (1556-1707)

Kalan toprakları 1535 yılından beri kontrol eden V.Karl 1556 yılından sonra tahtını oğlu II. Philip'e bırakmıştı. 1551-1559 İtalyan Savaşları sonunda ise Fransa Dükalığın Habsburglara ait olduğunu kabul etti.

İspanyol Veraset Savaşı ile birlikte 1701 yılında Milan'ı işgal eden Habsburglar 1707 yılında Milan Kongresi ile Milan Dükalığı'nın yeni dükü olmuştu.

Avusturya Habsburgları (1707-1796)

1796 yılında Napolyon tarafından işgal edilen Milan Avusturya tarafından 1797 yılında resmi olarak Campo Formio Antlaşması ile birlikte Fransa'ya teslim edildi. Cisalpine Cumhuriyeti'nin merkezini oluşturdu.

Mirası

1815 yılındaki Viyana Kongresi'nde yıkılan birçok devlet yeniden oluşturulmasına rağmen Milan Dükalığı oluşturulmadı. Lombardiya ve eski Venedik topraklarından bir krallık oluşturuldu. Bu krallığın kralı ise Avusturya İmparatoru olmuştu. İtalya Krallığı'nı oluşturacak olan Sardinya-Piemonte Krallığı tarafından 1861 yılında eski Milan Düklüğü toprakları, 1866 yılında ise eski Venedik Krallığı'nın toprakları ele geçirilecekti. 1870 yılında İtalyan Krallığı'nın oluşturulmasıyla birlikte günümüzde İtalyan Cumhuriyeti'nin bir eyaleti olmaktadır.

Kaynakça

  1. ^ Bueno (1941), s. 173
  2. ^ Black (2009), ss. 68–72

Konuyla ilgili yayınlar

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Avusturya İmparatorluğu</span> 1804-1867 yılları arasında Habsburg hanedanı tarafından hükmedilen Orta Avrupa toprakları

Avusturya İmparatorluğu, 1804-1867 yılları arasında Habsburg Hanedanı tarafından yönetilen Orta Avrupa topraklarına verilen isimdi.

<span class="mw-page-title-main">I. François</span> Ortaçağ Fransa Kralı

I. François, 1515 ile 1547 yılları arasında hüküm süren Fransa Kralı. Valois Hanedanının Angoulême kolundan gelen beş hükümdardan ilkidir.

<span class="mw-page-title-main">İtalya tarihi</span>

İtalya tarihi, İtalya yarımadasında yaşayan halkların antik çağlardan başlayarak günümüze kadar ulaşan tarihini kapsar.

<span class="mw-page-title-main">İtalya Krallığı</span> 1861-1946 yılları arasında Güney Avrupada hüküm sürmüş bir krallık

İtalya Krallığı, 1861 yılında İtalya’nın birleşmesinden 1946 yılında İtalyan Cumhuriyeti’nin ilanına kadar devam etmiş bir krallıktır. İtalya Krallığı, Roma İmparatorluğu’nun dağılmasından sonra kurulmuş, bütün İtalya yarımadasını kapsayan ilk devlettir. Aradaki 12 yüzyıl boyunca İtalya yarımadasında çok sayıda devletçik kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">I. Maximilian (Kutsal Roma imparatoru)</span> XVI. yyde Kutsal Roma İmparatoru

Habsburglu I. Maximilian, Kutsal Roma İmparatoru. 1493 yılından ölümüne kadar hüküm sürmüş, yaptığı savaşlar ve evlilikler sayesinde Habsburg Hanedanı'nın nüfuzunu arttırmıştır.

<span class="mw-page-title-main">İtalya Savaşları</span>

İtalya Savaşları (1494-1559), Orta Çağ'dan Yeni Çağ'a geçiş döneminde Avrupa ve Akdeniz coğrafyasının büyük güçlerini karşı karşıya getiren savaşlar dizisidir.

<span class="mw-page-title-main">Pavia</span> İtalyanın Lombardia bölgesinde, Pavia iline bağlı ilçe (komün)

Pavia, kuzeybatı İtalya'daki Lombardiya bölgesinin ve Pavia ili'nin merkezi olan şehir ve yerel idare bakımından bir komün.

<span class="mw-page-title-main">Vigevano</span> İtalyanın Lombardia bölgesinde, Pavia iline bağlı ilçe (komün)

Vigevano, Kuzeydoğu İtalya'da Lombardiya Bölgesi'nde, Pavia ili'ne bağlı ve bulunan bir kent ve bir komün. Vigevano'ya şehir olma şerefi 2 Şubat 1532'de Milano Dükü II. Francesco tarafından verilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Caterina Sforza</span>

Caterina Sforza, İtalyan Sforza ailesi üyesi asilzade, Forli kontesi. Milano Dükü Galeazzo Maria Sforza'nın evlilik dışı kızıdır. Girolamo Riario ile yaptığı evlilikten sonra asalet unvanı olan İmola ve Forli kontesi olmuştur. Aynı zamanda ilk erkek çocuğu Ottaviano'nın naibesi olmuştur. Önemli bir condottieri aileden gelen Caterina küçük yaşta kendisini göstermiş ve ileride de topraklarını şiddetle korumaya çalışmıştır. 15. yüzyıl İtalyasının önde gelen liderlerindendir.

<span class="mw-page-title-main">Toskana Büyük Dükalığı</span>

Toskana Büyük Dükalığı 1569 - 1859 döneminde bazı aralıklarla Merkezi İtalya'da bulunan bir monarşi devletidir. Bu devlet 1569'da Floransa Dükalığı devletinin yerine kurulmuştur. Toskana Büyük Dükalığı'nın başkenti Floransa idi.

<span class="mw-page-title-main">Lucca Cumhuriyeti</span> İtalyada bir tarihsel şehir devleti

Lucca Cumhuriyeti, Lucca şehrinde Orta Çağ ve Erken modern dönem'de 1160'tan 1805'e kadar hüküm süren bir devletti.

<span class="mw-page-title-main">Cisalpin Cumhuriyeti</span> Kuzey İtalyada kurulmuş eski bir ülke

Cisalpin Cumhuriyeti, 1797'den 1802 yılına kadar süren Kuzey İtalya'daki Cumhuriyettir.

<span class="mw-page-title-main">Transpadan Cumhuriyeti</span>

Transpadan Cumhuriyeti, Napolyon Bonapart tarafından Milano'da kurulan, geçici ve uluslararası alanda tanınmayan bir devrimci cumhuriyettir.

<span class="mw-page-title-main">Lombardiya-Venedik Krallığı</span>

Lombardiya-Venedik Krallığı yaygın olarak "Lombardo-Venedik Krallığı", Avusturya İmparatorluğu'nun bir parçası olan devlet. 1805 yılında ilan edilen Napolyon'un İtalya Krallığı'nın yıkılmasından sonra Avusturya Habsburg-Lorraine'in Lombardiya ve eski Venedik Cumhuriyeti'nin haklarını tanıyan Viyana Kongresi'nin kararı ile 1815 yılında kuruldu.

<span class="mw-page-title-main">İtalya Krallığı (1805-1814)</span>

İtalya Krallığı Kuzey İtalya'da, Fransız imparatoru I. Napolyon'un himayesinde bulunan Fransa ile kişisel birliktelikte olan devletti.

<span class="mw-page-title-main">Sforza ailesi</span> Milan dükü olan İtalyan soylu ailesi

Sforza Ailesi, İtalyan Rönesansı'nın başlıca ailelerinden olup 1440-1535 yılları arasında Milano ve Lombardiya'yı yöneten ailedir.

<span class="mw-page-title-main">Konyak Ligi Savaşı</span>

Konyak Ligi Savaşı (1526–1530), V. Karl'ın Habsburg hakimiyetleri -öncelikle Kutsal Roma İmparatorluğu ve İspanya- ve Fransa Krallığı, Papa VII.Clemens, Venedik Cumhuriyeti dahil bir ittifak olan Konyak Ligi arasında yapıldı.

<span class="mw-page-title-main">Stato da Màr</span> Venedik Cumhuriyetinin deniz ve denizaşırı bölgeleri

Stato da Màr ya da Domini da Mar, Venedik Cumhuriyeti'nin İstirya, Dalmaçya, Arnavutluk, Negroponte, Mora, Nakşa Dükalığı'nın Ege adaları, Girit ve Kıbrıs deniz aşırı topraklarına verilen addır. Venedik Cumhuriyeti'nin sahip olduğu üç alt bölümden biriydi, diğer ikisi Dogado, yani Venedik ve kuzey İtalya'da Domini di Terraferma idi.

<span class="mw-page-title-main">Lodi Barışı</span>

Lodi Antlaşması ya da Lodi Barışı, Venedik Cumhuriyeti ile Milano Dükalığı arasındaki Lombardiya Savaşları'na son vermek amacıyla 9 Nisan 1454 tarihinde Lodi şehrinde imzalanan bir barış antlaşmasıdır.

<span class="mw-page-title-main">İtalya'daki eski devletler listesi</span> Vikimedya liste maddesi

İtalya, 1861'de birleşip tek bir devlet olana kadar, şehir devletleri, cumhuriyetler ve diğer bağımsız oluşumlardan meydana geliyordu. Aşağıda, İtalya'daki oluşumların tarihsel bir listesi bulunmaktadır. Batı Roma İmparatorluğu'nun yıkılmasının ve Orta Çağ'ın gelişinin ardından, İtalya Yarımadası çok sayıda devlete bölündü. Bu devletlerin çoğu, İtalya Yarımadası'ndaki gücü dengeleyen büyük siyasi birimlerde birleşti: Papalık Devleti, Venedik Cumhuriyeti, Floransa Cumhuriyeti, Milano Dükalığı, Napoli Krallığı ve Sicilya Krallığı. Diğer tüm İtalyan devletlerinden farklı olarak Venedik ve Ceneviz cumhuriyetleri, deniz güçleri ve ticaret ağları sayesinde İtalyan Yarımadası'ndaki bölgesel fetihlerin ötesine geçerek Akdeniz ve Karadeniz'deki çeşitli bölgeleri fethettiler.