İçeriğe atla

Mil Mi-28

Mil Mi-28
Rusya Hava Kuvvetlerine ait bir Mil Mi-28N
Rusya Hava Kuvvetlerine ait bir Mil Mi-28N
TürüSaldırı helikopteri
Ulusal köken Sovyetler Birliği
 Rusya
ÜreticiMil
İlk uçuş10 Kasım 1982[1]
Hizmete giriş15 Ekim 2009 (Mi-28N ile)[2]
DurumuHizmette[3]
Ana kullanıcıRusya Hava Kuvvetleri
Diğer kullanıcılarCezayir Hava Kuvvetleri
Irak Hava Kuvvetleri
Uganda Hava Kuvvetleri
Üretim aralığı1982-Günümüze
Üretim sayısı126[4]
Birim maliyeti15-16 milyon US$ (2002)

Mil Mi-28 (NATO rapor adı: “Havoc”) Sovyetler Birliğine ait her türlü hava koşuluna uygun, gündüz-gece, askerî tandem, iki koltuklu tanksavar saldırı helikopteridir. İkincil taşıma kabiliyeti olmayan bir saldırı helikopteridir ve bu rol için Mil Mi-24 savaş helikopterinden daha iyi optimize edilmiştir. Burun altı barbette tek bir silah ve saplama kanatlarının altındaki pilonlarda taşınan harici yükler taşır.

Geliştirme

Kökeni

1972'de Mil Mi-24'ün tamamlanmasının ardından, taşıma kabiliyetine sahip benzersiz bir saldırı helikopteri geliştirilmeye başlandı.[5] Yeni tasarımın taşıma kabiliyeti azaltıldı (8 yerine 3 asker) ve daha iyi genel performans ve daha yüksek azami hız sağlamak için kabin çıkarıldı. Geliştirilmiş performans, tanklara ve düşman helikopterlerine karşı savaşması ve helikopter iniş operasyonlarını kapsaması amaçlanan rolü için önemliydi. Başlangıçta, motorları kanat uçlarına yerleştirilmiş (dik düzende) iki ana rotorlu alışılmadık bir proje ve 1960'ların sonlarında Amerikan Lockheed AH-56 Cheyenne saldırı helikopteri tasarımına benzer bir şekilde kuyrukta ek bir itici pervane de dahil olmak üzere birçok farklı tasarım düşünülmüştür. 1977 yılında, klasik tek rotorlu düzende bir ön tasarım seçildi. Mi-24'e olan benzerliğini kaybetti ve hatta kanopiler düz yüzeylerle daha küçüktü.

Mi-28 üzerindeki tasarım çalışmaları 1980 yılında Marat Tishchenko yönetiminde başladı.[6] 1981 yılında bir tasarım ve bir maket kabul edildi. Prototip (no. 012) ilk olarak 10 Kasım 1982'de uçtu.[6] İkinci prototip (no. 022) 1983'te tamamlandı. 1984 yılında Mi-28 devlet denemelerinin ilk aşamasını tamamladı, ancak Ekim 1984'te Sovyet Hava Kuvvetleri yeni tanksavar helikopteri olarak daha gelişmiş Kamov Ka-50'yi seçti. Mi-28'in geliştirilmesine devam edildi, ancak daha düşük öncelik verildi. Aralık 1987'de Rostov-na-Donu'daki Rosvertol'de Mi-28 üretimi onaylandı.

Erken üretim bir Mi-24, Mi-28'in teknolojileri için erken bir test olarak bir hava veri bomu ile donatıldı. Daha sonra, birkaç Mi-24D, görüş-uçuş-navigasyon kompleksinin yeteneklerini test etmek için Mi-28'in radom montajı ile donatıldı ve diğerleri gelecekteki Mi-28'e çok benzeyen, ancak yuvarlak kokpitli yeniden tasarlanmış gövdelere sahipti.[7]

Ocak 1988'de ilk Mi-28A prototipi (no. 032) uçtu. Daha güçlü motorlar ve üç kanatlı versiyon yerine “X” tipi bir kuyruk rotoru ile donatılmıştı. Mi-28A Haziran 1989'da Paris Hava Gösterisinde görücüye çıktı. 1991 yılında ikinci Mi-28A (no. 042) tamamlandı. Mi-28A programı 1993 yılında iptal edildi çünkü Ka-50 ile rekabet edemeyeceği, özellikle de her türlü hava koşuluna uygun olmadığı düşünülüyordu.

Sergilenen bir Mil Mi-28N

Mi-28N 1995 yılında tanıtıldı, N tanımı “gece” anlamına geliyordu. Prototip (no. 014) ilk kez 14 Kasım 1996'da uçtu. En önemli özelliği, Amerikan Boeing AH-64D Apache Longbow'unkine benzer şekilde, ana rotorun üzerinde yuvarlak bir kapak içinde bir radardır. Mi-28N ayrıca gelişmiş tor görüşüne ve burun altında bir TV kamerası ve FLIR içeren bir nişan alma cihazına sahiptir. Finansman sorunları nedeniyle geliştirme çalışmaları kesintiye uğradı. Geliştirilmiş rotor tasarımına sahip ikinci bir prototip Mart 2004'te Rosvertol'de tanıtıldı.

İlk seri Mi-28N 5 Haziran 2006'da orduya teslim edildi. Mi-24'ün tamamen değiştirileceği 2015 yılına kadar 67 Mi-28N satın alınması planlanıyordu. Rostvertol fabrikası 2012-14 yıllarında yerli ve yabancı müşterilere yaklaşık 140 Mi-28N ve Mi-35M helikopteri teslim etti; 2015 yılında 28 helikopter teslim edildi.[8]

Mil ayrıca Mi-28N'nin Mi-28NE olarak adlandırılan bir ihracat varyantını ve Mi-28N tasarımına dayanan, ancak radar ve FLIR içermeyen daha basit bir gündüz helikopteri varyantı olan Mi-28D'yi geliştirdi.

Mi-28NM olarak adlandırılan beşinci nesil bir türev 2008'den beri geliştirilmektedir. Dönemin Russian Helicopters CEO'su Andrey Shibitov'a göre, modernize edilmiş helikopterin kriterleri arasında düşük radar izi, genişletilmiş uçuş menzili, gelişmiş silah kontrol sistemi, bazı savaş uçağı kabiliyetleri ve saatte 600 km'ye kadar hız yer almaktadır.[9]

2016 yılında Rus medyası, MI-28N için herhangi bir görüş alanındaki hedeflere nişan almak için görsel bilgileri görüntülemek üzere tasarlanmış yeni, gelişmiş bir kask sisteminin geliştirilmekte olduğunu bildirdi.[10]

Tasarımı

Rusya Hava Kuvvetlerine ait bir Mi-28

Mi-28, Mi-24 Hind ve Ka-50 Hokum için havadan havaya ve havadan karaya bir ortak olarak işlev gören yeni nesil bir saldırı helikopteridir. Beş kanatlı ana rotor gövde orta bölümünün üzerine monte edilmiştir, kısa, geniş, konik, silah taşıyan kanatlar gövde orta bölümünün arkasına monte edilmiştir. Podlar içindeki iki turboşaft motor, gövdenin üst kısmının yanına, aşağıya dönük egzozlarla monte edilmiştir. Gövde incedir ve kuyruk bomuna ve buruna doğru incelir. Tandem, kademeli kokpitlere, göbeğin altına monte edilmiş bir topa ve geri çekilemeyen üç tekerlekli kuyruk tekerleği tipi iniş takımlarına sahiptir. Enerji emici iniş takımı ve koltuklar sayesinde mürettebat 12 m/s'ye kadar dikey düşüşlerde hayatta kalabilir. Mi-28, 7.62 ve 12.7 mm zırh delici mermilere ve 20 mm mermi parçalarına dayanıklı ön cam dahil olmak üzere tamamen zırhlı bir kabine sahiptir.[11]

Helikopter tasarımı, kuyruk rotorlu geleneksel pod ve bom konfigürasyonuna dayanmaktadır. Ana rotor kafası elastomerik yataklara sahiptir ve ana rotor kanatları kompozit malzemelerden yapılmıştır. Kuyruk rotoru, bağımsız olarak kontrol edilen X-şekilli kanatlara sahip çift kanatlı bir konfigürasyonda tasarlanmıştır. Mi-28N gece saldırı varyantına 30 mm'lik mermilere dayanabilen tamamen plastik rotor kanatlarının yeni bir tasarımı monte edilmiştir.

Radar istasyonu ve yeni burun sensörleriyle Mi-28N

İki ağır zırhlı kokpit, 12.7-14.5 mm kalibreli mermilere dayanabilen bir ön cam, burun içi elektronikler ve azaltılmış gürültü özelliklerine sahip dar X kuyruk rotoru (55 derece) ile donatılmıştır. İki adet 2,200 hp Isotov TV-3-117VM (t/n 014) turboşaft motoru ile güçlendirilmiştir.

Mi-28 bir nakliye aracı olarak kullanılmak üzere tasarlanmamış olsa da, üç kişi taşıyabilen küçük bir yolcu bölmesine sahiptir. Bunun planlanan amacı düşen helikopter mürettebatının kurtarılmasıdır.

Mi-28N'de pilot için kaska monte edilmiş bir ekran bulunmaktadır. Pilot, navigatör/silah subayı için hedefleri belirler ve o da söz konusu görevi yerine getirmek için gereken silahları ateşlemeye başlar. Entegre gözetleme ve atış kontrol sistemi, geniş ve dar görüş alanları sağlayan iki optik kanala, dar görüş alanlı bir optik televizyon kanalına ve lazer telemetreye sahiptir. Sistem azimutta 110 derece içinde ve yükseklikte +13 ila -40 derece arasında hareket edebilir.[11]

Mil Mi-28'in burun sensörleri

Gece saldırı helikopteri, orijinal Mi-28'in yapısal tasarımının çoğunu korur. Temel fark, entegre bir elektronik savaş sisteminin kurulmasıdır. Diğer değişiklikler şunlardır: rotora daha yüksek güç iletmek için yeni ana dişli kutusu, süpürme şekilli uçlara sahip yeni yüksek verimli kanatlar ve bir motor yakıt enjeksiyon kontrolü.[11]

Pilot kaska monte edilmiş bir hedef belirleyici kullanır, bu da hedefi seyrüsefer subayının gözetleme ve ateş kontrol sistemine tahsis eder. Seyrüsefer subayı/silah subayı daha sonra hedefe karşı güdümlü silahlar veya toplar kullanabilir. Hedefleme sistemi pilotun gözlerinin yönünü takip eder.[11]

Rusya'nın askerî döner kanatlı uçak filosu yeni gece görüş gözlükleri (NVG) ile tamamen yenilendi. Rus Havacılık ve Uzay Kuvvetleri'nin (VKS) Mi-28N saldırı helikopterleri GEO-ONV1 ailesi NVG'leri aldı.[12]

Silahlanma

Mi-28, 30 mm otomatik Shipunov 2A42 otomatik topa sahip çeneye monte edilmiş bir NPPU-28 tareti ile donatılmıştır.[13] Seçici ateşe ve dakikada 200 ila 800 mermi arasında döngüsel bir atış hızına izin veren çift beslemeye sahiptir.[14] Etkili menzili kara araçları için 1.500 metreden havadaki hedefler için 2.500 metreye kadar değişir. Yüksek Patlayıcı Yangın Çıkarıcıdan (HEI) Zırh Delici Atma Sabotuna (APDS) kadar mermiler kullanılabilir. 3UBR8 mermisi için belirtilen penetrasyon 1.500 metrede 25 mm RHA'dır.

Mil Mi-28 silah montajı

Mi-28N'nin standart füze silahı, radyo ışını güdümlü süpersonik 9M120 Ataka-V füzesidir. İki rafın her biri 8 Ataka füzesi taşıyabilir, bu da toplam 16 füze sağlar, ancak 8 Atak daha normal bir yüktür.[15] Ataka füzesinin farklı görevler için dört çeşidi vardır. 9M120 Tandem Yüksek Patlayıcılı Anti-Tank (THEAT) harp başlığı varyantı Patlayıcı Reaktif Zırh (ERA) ile donatılmış tanklara karşı kullanılır, belirtilen delme kabiliyeti 800 mm Haddelenmiş Homojen Zırh (RHA)'dır.[16] 9M120F termobarik varyantı piyadelere, binalara, sığınaklara ve mağaralara karşı kullanılır. 9M120O genişleyen çubuk harp başlığı varyantı helikopterlere karşı kullanılır. Tüm varyantlar 6 km menzile sahiptir. Geliştirilmiş 9M120M versiyonu daha uzun menzile (8 km) ve daha iyi deliciliğe (900 mm RHA) sahiptir.[17] Tüm varyantlar SACLOS füze güdümünü kullanır.

Roket gibi güdümsüz silahlar saplama kanatlarının altındaki dört pilonda taşınabilir. Taşınan tipik roketler, beş turlu B-13 roket kapsüllerinden ateşlenen 122 mm (4,8 inç) S-13 ve 20 turlu B8V-20 kapsüllerinden ateşlenen 80 mm (3,1 inç) S-8'dir.[15] Mi-28 tarafından kullanılan S-8 ve S-13 roketleri genellikle güdümsüzdür. En yaygın konfigürasyonda, 40 S-8 roketi veya 10 S-13 roketi beklenebilir. Her iki roketin de HEAT savaş başlıklarından termobarik savaş başlıklarına kadar varyantları vardır. S-8, S-13'e göre daha kısa bir menzile ve daha küçük bir savaş başlığına sahiptir, ancak bunu sayılarla telafi etmektedir. Şu anda Rusya Hava-Uzay Kuvvetleri S-8 ve S-13 roketlerini önerilen Ugroza (“Menace”) sistemi ile lazer güdümlü füzelere yükseltmektedir. Ugroza kapsamında yükseltilen roketler sırasıyla S-8Kor ve S-13Kor isimlerini almıştır.[18]

Mi-28 ayrıca kızılötesi güdümlü R-73 havadan havaya füzeleri, H-25 havadan karaya füzeleri ve 500 kg'a kadar hava bombası taşıyabilir.[19]

Operasyonel geçmiş

Rusya

Mi-28N'nin ilk üretim örnekleri Mayıs 2006'nın sonlarında fabrika uçuş ve silahlanma testlerini tamamladı ve 5 Haziran 2006'da Rus Hava Kuvvetleri tarafından teslim alındı. Mi-28N üç yıl sonra, Ekim 2009'da resmî olarak kabul edildi.[2] Mi-28N'nin 2015 yılına kadar Rusya Silahlı Kuvvetleri'ndeki eski Mi-24 varyantının yerini tamamen alacağı varsayılıyordu.

Eylül 2011'de Rusya Hava Kuvvetleri'ne ait altı Mi-28N, Rusya'nın Astrahan Oblastı'ndaki Ashuluk eğitim sahasında düzenlenen 2011 Birlik Kalkanı ortak Rus-Belarus askerî tatbikatına katıldı.[2]

Mi-28N pilotlarının eğitimini iyileştirmek için Rusya Savunma Bakanlığı 2020 yılına kadar 60 adede kadar Mi-28UB eğitim ve savaş versiyonunun tedarik edileceğini duyurdu. Mi-28N kullanan her birim için dört ila altı adet Mi-28UB satın alınacaktı. 24 adet Mi-28UB eğitim ve savaş helikopterinden oluşan ilk parti Nisan 2016'da sipariş edildi[20] ve ilk iki seri Mi-28UB 16 Kasım 2017'de Torzhok Hava Üssü'ne ulaştı.[21]

Rusya'nın Suriye İç Savaşına askerî müdahalesi sırasında Mi-28N ilk kez 2016 Palmira Muharebesi sırasında Rusya Hava-Uzay Kuvvetleri'ne ait birkaç Mi-28N'nin Suriye Arap Ordusu'nun (SAA) şehre doğru ilerleyişini desteklemesi sırasında savaşa girmiştir.[22] SAA'ya destekleri sırasında Rus Mi-28N'leri S-8 güdümsüz roketleri ve 9M120 Ataka tanksavar güdümlü füzeleri ile birçok Irak ve Şam İslam Devleti (IŞİD) mevzisini hedef almıştır.[23][24]

Berkuts akrobasi ekibinin Mi-28N'i ARMY-2020 forumunda

Ekim 2016'da, yükseltilmiş bir Mi-28NM helikopterinin prototipi ilk uçuşunu gerçekleştirdi.[25] Rusya Savunma Bakanlığı Aralık 2017'de ilk parti Mi-28NM helikopterlerini sipariş etti, ancak sipariş edilen helikopter sayısını açıklamadı.[26] Mart 2019'da, bir Mi-28NM prototipi, Hama'nın kuzeyinde isyancıların elindeki bölge üzerinde bir savaş sortisi sırasında bir Mi-24/Mi-35M ile birlikte görüldü.[27] Helikopterin zorlu hava ve iklim koşullarında test edilmek üzere Suriye'ye gönderildiği bildirildi.[28] Rusya Hava-Uzay Kuvvetleri ilk iki seri Mi-28NM'yi 23 Haziran 2019 tarihinde teslim aldı.[29] Bir ay sonra, Uluslararası Askerî-Teknik Forum ARMY-2019 sırasında, Rusya Savunma Bakanlığı ve Rosteh, 2027 yılına kadar 98 adet Mi-28NM tedariki için uzun vadeli bir sözleşme imzaladı. Ağustos 2022'de yeni bir sözleşme imzalandı.[30] A new contract was signed in August 2022.[31]

Mi-28N, Rusya tarafından Rusya'nın Ukrayna'yı işgali sırasında kullanılmıştı.[32] The Times, Ukrayna güçlerinin Nisan ayı başında bir Rus Mi-28N saldırı helikopterini düşürmek için İngiltere yapımı Starstreak sistemini başarıyla kullandığını bildirdi.[33] 26 Nisan'da bir Mi-28 enkazı Ukrayna güçleri tarafından Kiev bölgesindeki Hostomel kasabasının dışında bulundu. Araç muhtemelen Hostomel havaalanı savaşı sırasında imha edilmişti.[34] 9 Mayıs'ta bir Mi-28 Harkiv'in kuzeyinde imha edildi, RF-13654 tescil numaralı saldırı helikopteri bu tipte görsel olarak bildirilen üçüncü kayıptı.[35] 16 Mayıs'ta RF-13628 tescil numaralı bir başka Mi-28N Harkiv'de imha edildi.[36] 12 Haziran 2022'de bir Mi-28N imha edildi ve enkazı Ukraynalı birlikler tarafından videoya kaydedildi, helikopterin mürettebatı kaza yerinde öldü.[37]

18 Eylül 2023 tarihinde Ukrayna askerî istihbaratı Moskova yakınlarındaki Chkalovsky Hava Üssüne bir baskın düzenlendiğini iddia etti. Bu sırada bir Mi-28N helikopterinin kuyruk rotorunun hasar gördüğünü iddia ettiler. Yapılan açıklamaya göre bu helikopter Ukrayna insansız hava araçlarının düşürülmesinde kullanılmıştı.[38]

Irak

Ekim 2012'de Rusya ve Irak'ın 30 adet Mi-28NE helikopteri alımını da içeren 4,2-5,0 milyar dolarlık bir silah anlaşması imzalayabileceği bildirildi.[39] Anlaşma 9 Ekim'de onaylandı. Anlaşmanın Irak'ın yolsuzluk endişeleri nedeniyle iptal edildiği bildirildi,[40] ancak bu endişe giderildi ve Irak savunma bakanı “anlaşma devam ediyor” dedi.[41] Aralık 2015 itibarıyla 15 adet Mi-28NE teslim edildi.[42]

Irak Mi-28'lerinin ilk kez Eylül 2014'te, ülkeye varışlarından sadece birkaç gün sonra savaşta kullanıldıkları bildirildi. Ancak Irak Savunma Bakanlığı'nın resmî teyidi aynı yılın 30 Ekim tarihinde geldi.[43]

Cezayir

Haziran 2010'da Cezayir'in 42 adet Mi-28NE helikopteri için sipariş vermesi bekleniyordu.[44] 30 Ağustos 2016'da Cezayir ilk parti Mi-28NE helikopterlerini televizyonda sergiledi.[45]

Potansiyel operatörler

Bangladeş

Aralık 2021'in sonlarında, Bangladeş'in Bangladeş Hava Kuvvetleri için gerekli ekipmanla birlikte işletme ve bakım eğitimiyle birlikte sekiz Mi-28NE satın almak üzere hükûmetten hükûmete (G2G) bir anlaşmayı tamamladığı bildirildi. 2021 yılı sonunda, Bangladeş Maliye Bakanlığı'ndan BDT 4100 crore, 8 adet “Saldırı veya Nakliye” helikopterinin satın alınması için yaklaşık 520 milyon $ “Şu anda 1 ABD Doları 80 BDT'ye eşittir” onayladı. Bangladeş her bir helikopter için piyasa değerinin 2 katı olan yaklaşık 65 milyon dolar harcıyor ve bu helikopterin saldırı helikopteri mi yoksa nakliye helikopteri mi olduğundan emin değil. Mi-26 nakliye helikopteri satın alma olasılığı MI -28NEs Taarruz Helikopterlerinden çok daha fazla. Bangladeş ya da Rus yetkililerin anlaşma hakkında herhangi bir açıklaması bulunmuyor. 2022 yılında Rus silah satış ajansı Rosoboronexport, Bangladeş'in Mil Mi-28NE saldırı helikopterleri satın aldığını öne süren medya haberlerini reddetti.[46][47]

Hindistan

Hindistan Ordusu, Fransız ve Belçika aviyonikleri ile donatılmış modifiye bir Mi-28 prototipi talep etti. Rus üreticiler bu gereksinimleri nasıl karşılayacaklarını tartıştılar.[48] Ekim 2011'de, Amerikan AH-64D'nin 22 saldırı helikopteri ihtiyacını karşılamak için Mi-28N'nin önüne geçtiği bildirildi.[49] Hindistan 2015 yılında 22 AH-64E sipariş etti.[50]

İran

Kasım 2023'te Savunma Bakan Yardımcısı Tuğgeneral Mahdi Farahi, Mil Mi-28 saldırı helikopterlerinin İran Silahlı Kuvvetlerinin muharip birliklerine katılması için planların tamamlandığını söyledi.[51]

Kenya

2011 yılının sonlarında Kenya, Embakasi merkezli 50. Hava Süvari Tümeni için 16 adet Mi-28 satın alma sürecini başlattı. Bu helikopterlerin 3 Ocak 2012'de Kenya'daki 50. Hava Süvari Tümenine, askerî donanımla ilgili tüm ithalat ve ihracata aracılık eden Rus devlet şirketi Rosoboronexport tarafından teslim edilmesi planlanıyordu.[52] Ancak 2013 yılında Oboronprom, bu helikopterlerin Kenya ordusu tarafından hizmete alındığına dair haberleri yalanladı.[53]

Venezuela

Nisan 2010'da Venezuela, Venezuela Ordusu için 10 adet Mi-28 sipariş etmeyi kabul etti.[54] Ancak bundan sonra herhangi bir anlaşma imzalanmadı.

Varyantlar

Mil Mi-28 silah yüklemesi

Mi-28

Prototip versiyon; ilk uçuş 1982'de.

Mi-28A

Orijinal üretim tanksavar helikopteri.

Mi-28N/MMW Havoc

Rus ordusu tarafından 2009 yılında kabul edilen tüm hava koşullarına uygun gündüz-gece versiyonu. Üste monte edilmiş bir milimetre dalga radarı, termografik kamera-TV ve bir lazer telemetre ile donatılmıştır. Ukrayna Motor Sich tarafından üretilen ve 2016 itibarıyla Rus yapımı VK-2500 (her biri 2.699 hp) motorlarla değiştirilen iki Rus Klimov TV3-117VMA-SB3 motoru (her biri 2.500 hp) ile güçlendirilmiştir.[55] Maksimum kalkış ağırlığı: 11.500 kg, maksimum faydalı yük: 2.350 kg.

Mi-28NE

Mi-28N'nin ihracat versiyonu. Irak ve Cezayir Hava Kuvvetleri'nde hizmet vermektedir.[56] Ağustos 2018'de Russian Helicopters, ana rotor sistemi ve motor ünitesinde yapılan iyileştirmeler ve yeni yerleşik radyo-elektronik ekipman ile yükseltilmiş bir Mi-28NE varyantını tanıttı.[57] Helikopter geliştirilmiş zırha sahiptir ve kısa menzilli IR güdümlü füzelere karşı modern yönlü kızılötesi güdüm karşı önlemleri (DIRCM) ile donatılmıştır. Kompozit malzemelerden yapılmış rotor kanatları 20–30 mm'ye kadar mermilere dayanabilirken, yakıt sistemi yangına ve patlamaya dayanıklı olacaktır.[58] Ayrıca yeni 9M123 Khrizantema-VM tanksavar güdümlü füzeleri (ATGM'ler) kullanabilecektir.[59]

MAKS-2021'de Mi-28NM

Mi-28NM

Mi-28N'nin 2009'dan beri geliştirilmekte olan yükseltilmiş bir versiyonu. Burun anteni olmayan yeniden tasarlanmış bir burnu, çok yönlü görüş için yeni bir H025 radar istasyonu, FADEC'li daha güçlü VK-2500P motorları ve maksimum hızını %13 ve seyir hızını %10 artırmak için geliştirilmiş rotor kanatları vardır. Ayrıca yükseltilmiş bir atış kontrol sistemine ve yeni “İzdeliye 296” yerleşik radyo-elektronik veri işleme sistemine sahiptir.[60][61] 9M123VM Khrizantema ve 9M127-1 Ataka-VM tanksavar füzelerini taşımak üzere donatılacaktır. Ayrıca, hava ve yer hedeflerine karşı kullanılmak üzere tasarlanmış ve ilk uçuşta ataletsel güdüm ile donatılmış, hedef füzenin kendi arayıcı başlığı tarafından alınmadan önce bir operatör tarafından orta rota güncellemeleri ile 25 km (16 mil) menzil sağlayan yeni LMUR çok amaçlı füze ile donatılması planlanmaktadır.[62] Mi-28NM ilk uçuşunu Ekim 2016'da gerçekleştirdi ve yükseltilmiş VK-2500P motorlarının durum denemeleri Ekim 2020'de tamamlandı.[25][63] Mevcut Mi-28N'lerin Mi-28NM standardına yükseltilmesine yönelik bir plan onaylandı.[64][65]

Mi-28D

Basitleştirilmiş gün ışığı operasyon versiyonu. Mi-28N'ye benzer, ancak üste monte edilmiş radar ve FLIR içermez.

Mi-28UB

(Uchebno-Boyevoy, eğitim ve savaş)[66]

Mi-40

Mi-28'in 1983'te başlatılan ve 1992'de duyurulan öngörülen yardımcı versiyonu. Öncelikle Mil Mi-24 ve Mi-8 saldırı helikopterlerinin halefi olarak “Havadan Piyade Savaş Aracı” kategorisi için tasarlanmıştır. İki adet 1,863 kW Klimov TV3-117 turboşaft motoru, dört kanatlı ana rotor, dört kanatlı Delta H kuyruk rotoru (her ikisi de Mi-28'den) ve geri çekilebilir üç tekerlekli iniş takımı kullanması planlanıyordu. Ağırlığının 11-12.000 kg olması ve 3300 m tavan, 314 km/sa azami hız ve 260 km/sa seyir hızına ulaşması bekleniyordu. Şartname gündüz, gece ve kötü hava koşullarında çalışabilmesinin yanı sıra sekiz asker (tasarım pratikte yedi asker taşıyabiliyordu), sekiz sedye veya büyük harici yükler taşıyabilmesini gerektiriyordu. Maksimum “güvenli” çarpışma hızını artırmak için mürettebat için yedeklilik, kızılötesi bastırma ve özel amortisörlere odaklanılarak beka kabiliyetine vurgu yapıldı. Öne bakan 23 mm'lik bir döner top (büyük olasılıkla GSh-23L) ve arkada 12,7 mm'lik bir ağır makineli tüfek (büyük olasılıkla Yak-B) içeriyordu. Yakıt içeren gövde kaplamaları, füzelerin özel sabit noktalara monte edildiği saplama kanatların yerini almıştır. Tasarımı iki yıl önce geliştirilen Mil Mi-36'dan çok şey ödünç almış ve kısa süre sonra yerini Mil Mi-42 projesine bırakmıştır. Mi-40 1990'larda optimizasyon çalışmalarının tamamlanmasıyla kısa bir süre için yeniden diriltilse de prototip aşamasına ulaşamadı.

Operatörler

 Cezayir
 Irak
 Rusya
 Uganda
  • Uganda Hava Kuvvetleri[69]

Önemli kazalar

Bir Mil Mi-28 helikopteri 2 Ağustos 2015 tarihinde Ryazan bölgesindeki Dubrovichi eğitim alanında düştü.
  • 2 Ağustos 2015 tarihinde Berkut filosuna ait bir Mi-28 Ryazan'da diğer helikopterlerle birlikte akrobasi gösterisi yaparken düştü. Mürettebattan pilot Yarbay Igor Butenko kaza sonucunda hayatını kaybederken yardımcı pilot Üsteğmen Alexander Kletnov hayatta kalmıştır. Kazanın spesifik nedeni henüz belirlenememiş olmakla birlikte, yardımcı pilot raporunda helikopterin hidrolik arızası yaşadığını belirtmiştir. Sonuç olarak Rus ordusu soruşturma süresince tüm Mi-28'leri yere indirdi.[70]
  • 3 Ocak 2024 tarihinde Uganda'ya ait bir Mi-28N uçağı, bir barışı koruma misyonu için görevlendirildiği sırada Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nin (DKC) Ntoroko bölgesi, Kichwamba alt ilçesi, Nyamisingiri Köyü'nde düşmüştür.[71]

Teknik Özellikler

Veri kaynağı RIA Novosti,[72] Russian Helicopters, JSC,[73] Jane's All The World's Aircraft 2000–2001[74]

Genel özellikler

  • Mürettebat: 2 (1 pilot, 1 WSO)
  • Uzunluk: 1.701 m (5.580 ft 9 in) rotorlar hariç
  • Kanat açıklığı: 488 m (1.601 ft 1 in) saplama kanatlar
  • Yükseklik: 382 m (1.253 ft 3 in) rotor kafasının üstüne
  • Boş ağırlık: 8.590 kg (18.938 lb) donanımlı
  • Brüt ağırlık: 10.700 kg (23.589 lb)
  • Maksimum kalkış ağırlığı: 11.500 kg (25.353 lb)
  • Yakıt kapasitesi: 1.337 kg (2.948 lb) / 1.720 L (450 US gal; 380 imp gal) internal fuel + up to 445 kg (981 lb) / 571 L (151 US gal; 126 imp gal) in 4x drop tanks
  • Güç kaynağı: 2 × Klimov VK-2500 turboşaft motorları, her biri 1.636 kW (2.194 hp)
  • Ana rotor çapı: 172 m (564 ft 4 in)
  • Ana rotor alanı: 23.235 m2 (250.100 ft2)

Performans

  • Maksimum sürat: 320 km/sa (200 mph, 170 kn)
  • Seyir sürati: 270 km/sa (170 mph, 150 kn) maksimum
  • Menzil: 435 km (270 mi, 235 nmi) %5 rezerv ile
  • Muharebe menzili: 200 km (120 mi, 110 nmi) 5% rezerv ile 10 dakika bekleme süresi
  • Yüksüz menzil: 1.100 km (680 mi, 590 nmi) 5% rezervli 4x damla tankı
  • Dayanıklılık: 2 saat
  • Azami irtifa: 5.700 m (18.700 ft)
  • Hover ceiling OGE: 3.600 m (11.811 ft)
  • g sınırları: +3 -0.5
  • Tırmanma oranı: 136 m/s (26.800 ft/dak) deniz seviyesinde maksimum
  • Disk yükü: 495 kg/m2 (101 lb/ft2) maksimum
  • Güç/kütle: 031 kW/kg (19 hp/lb)

Mühimmat

  • Silahlar: 1× çeneye monte 30 mm 250 mermili Shipunov 2A42 topu (±110° yatay atış)
  • Hardpoint: Bombalar, roketler, füzeler ve silah podları monte etmek için her bir saplama kanadının altında iki pilon. Ana silah konfigürasyonları şunları içerir:
    • 16 Ataka-V tanksavar füzesi ve 40 S-8 roketiveya
    • 16 Ataka-V tanksavar füzesi ve 10 S-13 roketi, veya
    • 16 adet Ataka-V tanksavar füzesi ve her biri 250 mermili GSh-23L içeren iki adet 23 mm UPK-23-250 top podu.
    • Diğer mühimmat: 9K121 Vikhr ve 9M123 Khrizantema tanksavar füzeleri (9M123VM herhangi bir Mi-28 varyantı için ateş kontrol radarı, milimetre dalga radar ACLOS füze güdüm bonusu ile), LMUR, 8 Igla-V ve Vympel R-73 havadan havaya füze, 2 KMGU-2 mayın dağıtıcı ve bilinmeyen 9K333 Verba havadan havaya füze çeşidi

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "Mil Mi-28". Jane's Helicopter Markets and Systems. Jane's Information Group, 2010. (Subscription article dated 30 April 2010).
  2. ^ a b c "Журнал Взлёт: ВВС России передано еще шесть Ми-28Н". Take-off.ru. 8 Ekim 2011. 6 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  3. ^ "Министарство одбране РФ увело у оперативну употребу "Ноћне ловце" Ми-28Н". Руска реч. 31 Aralık 2013. 10 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2014. 
  4. ^ "Mi-28 Havoc Multipurpose assault helicopter". redstar.gr. 8 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2024. 
  5. ^ "Mil Mi-28 NE / Havoc helicopter". www.helistart.com. 28 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ekim 2023. 
  6. ^ a b Frawley, Gerald. "Mil Mi-28". The International Directory of Military Aircraft, 2002/2003, p. 128. Aerospace Publications, 2002. 1-875671-55-2.
  7. ^ http://www.mvzmil.ru/rus/index.php?id=145[] Russian page. Pictures of early Mi-28s can be found here.
  8. ^ "ЦАМТО / Новости / "Роствертол" поставит более 120 вертолетов Ми-28 и Ми-35 в 2016–2018 гг". armstrade.org. 14 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2016. 
  9. ^ "Russia to Develop 5th-Generation Attack Helicopter by 2017". airrecognition.com. 23 Aralık 2013. 4 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2019. 
  10. ^ "KRET To Showcase Helmet-mounted Display For 'Night Hunter' Helicopters At HeliRussia-2018". defenseworld.net. 27 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2022. 
  11. ^ a b c d "MI-28 Havoc-Russian military analysis". Warfare.be. 25 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mart 2014. 
  12. ^ "Russian helicopters receive new NVG system | Jane's 360". 23 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mart 2019. 
  13. ^ "Mil Mi-28". all-aero.com. 10 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2019. 
  14. ^ "KBP Instrument Design Bureau – 2A42". 7 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  15. ^ a b Mlandenov Air International January 2020, s. 89
  16. ^ "Rosoboronexport – Aerospace Systems Catalogue". Scribd.com. 4 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran 2011. 
  17. ^ "Ataka-V 9M120 (AT-16)". Fas.org. 16 Mart 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran 2011. 
  18. ^ "Комплекс авиационного управляемого оружия Угроза (С-5кор, С-8кор, С-13кор)". rbase.new-factoria.ru. 10 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2019. 
  19. ^ "Ми-28Н". airwar.ru. 10 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2019. 
  20. ^ "ЦАМТО / Новости / Минобороны России заключило контракты на поставку вертолетов Ми-28УБ и Ми-26". armstrade.org. 29 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Nisan 2016. 
  21. ^ "Первые два вертолета Ми-28УБ прибыли в Торжок". bmpd.livejournal.com. 19 Kasım 2017. 26 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2019. 
  22. ^ Axe, David (30 Mart 2016). "Russia's Secret Weapon of the ISIS War". The Daily Beast. 2 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2016. 
  23. ^ "Russian Kamov Ka-52 'Alligator' Sees Combat Debut in Syria". ainonline.com. 5 Nisan 2016. 22 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Şubat 2020. 
  24. ^ RT (7 Nisan 2016). "Combat cam: Russian Mi-28NE 'Night Hunter' choppers eliminate ISIS targets". 9 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2016 – YouTube vasıtasıyla. 
  25. ^ a b Mlandenov Air International February 2020, s. 84
  26. ^ "Russian MoD orders initial batch of Mi-28NM attack helicopters". Air Recognition. 20 Aralık 2017. 26 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2017. 
  27. ^ "Вертолет Ми-28НМ в Сирии". bmpd.livejournal.com. 23 Mart 2019. 23 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mart 2019. 
  28. ^ "Наглотаться пыли: "Ночной суперохотник" обкатают жарой и песком". iz.ru. 21 Mart 2019. 23 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mart 2019. 
  29. ^ "ВКС России получили первые два серийных вертолета Ми-28НМ". bmpd.livejournal.com. 24 Haziran 2019. 1 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2019. 
  30. ^ "Ростех заключил контракт с Минобороны РФ на поставку 98 Ми-28НМ". russianhelicopters.aero. 27 Haziran 2019. 30 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2019. 
  31. ^ "ЦАМТО / Главное / На форуме «Армия-2022» подписаны 7 и вручены 29 госконтрактов с 26 предприятиями ОПК". 22 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2024. 
  32. ^ Newdick, Thomas (17 Mart 2022). "Russian Attack Helicopters Are Now Wildly Lobbing Rockets Over Ukraine (Updated)". The Drive (İngilizce). 21 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2022. 
  33. ^ Parker, Charlie; Brown, Larisa (1 Nisan 2022). "UK missile shoots down first Russian helicopter in Ukraine war"Ücretli abonelik gerekli. The Times. ISSN 0140-0460. 2 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2022. 
  34. ^ "Wreckage of Russian Mi-28 helicopter found outside Kyiv". 26 Nisan 2022. 5 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. []
  35. ^ "Військові України збили російський ударний гелікоптер Ми-28Н «Ночной охотник»". Mil.in.ua (Ukraynaca). 10 Mayıs 2022. 10 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2024. 
  36. ^ "На Харківщині ідентифікували збитий російський Ми-28H". Mil.in.ua (Ukraynaca). 16 Mayıs 2022. 16 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  37. ^ "Морпіхи ЗСУ знайшли залишки Ми-28Н та російських льотчиків". Mil.in.ua (Ukraynaca). 13 Haziran 2022. 14 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2024. 
  38. ^ Jake Epstein (20 Eylül 2023). "Saboteurs 'blew up' aircraft at a Russian base in the latest in a string of attacks, causing 'hysteria,' Ukrainian military intelligence reports". Business Insider (İngilizce). 21 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Eylül 2023. 
  39. ^ "Baby Come Back: Iraq is Buying Russian Weapons Again" 14 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. defenseindustrydaily.com, 12 November 2012.
  40. ^ "Iraq cancels $4.2bn Russian arms deal over 'corruption'" 7 Ekim 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. BBC, 10 November 2012.
  41. ^ "Iraq to go ahead with billion-dollar Russian arms deal" 8 Aralık 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Globalpost.com, 10 November 2012.
  42. ^ Delalande 2016, s. 38
  43. ^ Delalande 2016, s. 63
  44. ^ "Archived copy". 26 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2011. , (English translation) 14 Ekim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  45. ^ Binnie, Jeremy (31 Ağustos 2016). "Algeria shows Mi-28NE helicopters for the first time". IHS Jane's (İngilizce). Londra. Erişim tarihi: 31 Ağustos 2016. 
  46. ^ "Bangladesh to buy Russian Mi-28NE attack helicopter, rejects U.S. AH-64 Apache". frontierindia. 30 Aralık 2021. 24 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  47. ^ "রাশিয়া থেকে কেনা হচ্ছে ৮টি অ্যাটাক হেলিকপ্টার". Bonik Barta (Bengali). 26 Aralık 2021. 25 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2021. 
  48. ^ [1][]. Defense News
  49. ^ "US likely to bag $1.4bn deal for 22 attack choppers" 30 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Times of India, 28 October 2011.
  50. ^ "Indian air force Apache, Chinook make flight debuts". FlightGlobal. 30 Temmuz 2018. 24 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2024. 
  51. ^ "Deal Done, Iran to Get Mil Mi-28 Chopper, Sukhoi Su-35 Jet - Politics news". Tasnim News Agency (İngilizce). 28 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2023. 
  52. ^ Wabala, Dominic (9 Şubat 2012). "KENYA BUYS RUSSIAN GUNSHIPS". The Star. 19 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  53. ^ "Russia Looks To Recharge Helicopter Industry". 13 Mayıs 2016. Archived from the original on 13 Mayıs 2016. 
  54. ^ "Latin American Herald Tribune – Putin: Venezuela to Buy More Than $5 billion in Russian Arms". Laht.com. 13 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran 2011. 
  55. ^ ""Ночной охотник" сменил украинские двигатели на российские – Еженедельник "Военно-промышленный курьер"". vpk-news.ru. 7 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2016. 
  56. ^ "Mi-28NE Night Hunter Attack Helicopter". airforce-technology.com. 23 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mart 2019. 
  57. ^ "Russian Helicopters showcases modernized variant of Mi-28NE attack helicopter". armyrecognition.com. 23 Ağustos 2018. 26 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mart 2019. 
  58. ^ "New Russian Gunship Implements Syrian Combat Lessons". defense-update.com. 22 Ağustos 2018. 23 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2018. 
  59. ^ "Army 2018: Russian Helicopters unveils upgraded Mi-28NE helicopter". 21 Ağustos 2018. 23 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  60. ^ "Ми-28НМ". airwar.ru. 10 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2019. 
  61. ^ ""Вертолеты России" приступили к госиспытаниям вертолета Ми-28НМ". TASS. 25 Mart 2017. 10 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2019. 
  62. ^ Mlandenov Air International February 2020, ss. 82–83
  63. ^ "VK-2500P Engine for Russia's Mi-28NM Helicopter Passes State Trials". 20 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2024. 
  64. ^ "Russia's Mi-28NM "Breakthrough" Gunship Can Launch Drones". 4 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2024. 
  65. ^ "Russian Ministry of Defence Approves Upgrade of Mi-28 Attack Helicopters". 19 Mayıs 2021. 9 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2024. 
  66. ^ Russian Helos Announces Mil MI-28 Combat Training Variant 2 Şubat 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. – Aviationweek.com, 9 August 2013
  67. ^ a b c "World Air Forces 2019". Flightglobal Insight. 2019. 23 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2019. 
  68. ^ The Military Balance 2020, p. 201.
  69. ^ "Uganda acquires Mi-28 attack helicopters". defenceWeb (İngilizce). 17 Haziran 2022. 5 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2022. 
  70. ^ "Fatal helicopter crash grounds Russian helicopters". BBC World News. 2 Ağustos 2015. 15 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2018. 
  71. ^ "Uganda loses new Mi-28N attack helicopter in fatal crash". 3 Ocak 2024. 5 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2024. 
  72. ^ "Ми-28Н "Ночной охотник"". РИА Новости. 2011. 7 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2014. 
  73. ^ "Mi-28NE "Night Hunter"". Russian Helicopters. 12 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2014. 
  74. ^ Jackson, Paul, (Ed.) (2000). Jane's all the World's Aircraft 2000–01 (91. bas.). Coulsdon, Surrey, United Kingdom: Jane's Information Group. ss. 428-429. ISBN 978-0710620118. 

Bibliyografya

  • Delalande, Arnaud (2016). Iraqi Air Power Reborn: The Iraqi air arms since 2004. Houston: Harpia Publishing. ISBN 978-0-9854554-7-7. 
  • Eden, Paul, (Ed.) (July 2006). The Encyclopedia of Modern Military Aircraft. London, UK: Amber Books, 2004. ISBN 978-1-904687-84-9. 
  • Mladenov, Alexander (January 2020). "Mean Havoc rising". Air International. 98 (1). ss. 82-89. ISSN 0306-5634. 
  • Mladenov, Alexander (February 2020). "Mean Havoc Rising: Part 2". Air International. 98 (2). ss. 80-85. ISSN 0306-5634. 
Wikimedia Commons'ta Mil Mi-28 ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Mil Mi-24</span> Helikopter

Mil Mi-24 ; NATO rapor ismi: "Hind") 1972 yılından beri Mil Moskova Helikopter Fabrikası tarafından üretilen ve elli ülke tarafından kullanılmakta olan Sovyet tasarımı, saldırı ve düşük kapasiteli askeri taşıma helikopteridir. Sovyet pilotları ona "uçan tank" adını takmışlardır. Daha yaygın lakapların arasında "Galina", kamuflaj deseni ve düz camlı olması sebebiyle "Krokodil" ve "Bardak" (Стакан) vardır. Rusya 2007 yılında 250 adet Mi-24 helikopterini 2015 yılı itibarıyla daha modern 300 adet Ka-50, Mi-28 ile değiştirileceğini duyurdu.

<span class="mw-page-title-main">Mil Mi-17</span> Helikopter

Mil Mi-17 ya da Mi-8MT, NATO'daki kod adıyla Hip-H, bir Sovyet taşıma helikopteridir.

<span class="mw-page-title-main">Bell AH-1 Cobra</span> tek ve çift motorlu taarruz helikopteri

AH-1 Kobra, Bell Helicopter firması tarafından üretilen tek ve çift motorlu taarruz helikopteri. Türünün öncülerindendir ve modelleri bugün dünyanın birçok ordusu tarafından hâlâ kullanılmaktadır. Yüksek performans ve ateş gücünü küçük bir gövdeye sığdırmış nadir savaş helikopterlerindendir.

<span class="mw-page-title-main">Kamov Ka-50</span>

Ka-50 takma adları Kara Köpekbalığı veya Kurtadam (Werewolf)dır. Hokum A NATO'daki kod adıdır. Sovyet yapımı, tek koltuklu, karşıt pervaneli (kontra-rotor), fırlatma koltuklu, anti-tank helikopteridir. Kamov şirketi tarafından üretilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Helikopter</span>

Helikopter, dikey kalkış ve iniş yapabilen döner kanatlı bir hava taşıtıdır. İsmin kökü Yunancada heliko pteron yani hareketli kanatlar anlamından gelir. Fransız Gustave Ponton d'Amécourt tarafından 1861'de ortaya atılmıştır. 1907 yılında Fransız Paul Cornu ilk motorlu helikopteri uçurmuştur.

<span class="mw-page-title-main">TUSAŞ T-129 Atak</span> saldırı ve silahlı keşif helikopteri

T-129 ATAK, ATAK programı çerçevesinde Türk Silahlı Kuvvetleri için Türkiye'nin coğrafi ve iklim koşullarına göre tasarlanan, TUSAŞ ve AgustaWestland ortak üretimi taarruz ve taktik keşif helikopteri. T-129, AgustaWestland üretimi Agusta A129 Mangusta helikopterinin gövde tasarımının çeşitli aksamlarının değiştirilmesi ve özgün silah ve yazılım sistemlerinin entegre edilmesiyle meydana geldi. Üretimi tamamlanan ilk helikopter 28 Eylül 2009 tarihinde, İtalya'nın Gallarate kenti yakınlarındaki AgustaWestland tesislerinde, bir İtalyan ve bir Türk pilot tarafından deneme uçuşuna tabi tutuldu. Yaklaşık yarım saat havada kalan helikopter, çeşitli manevra testlerinin ardından başarıyla yere indi.

<span class="mw-page-title-main">Eurocopter AS532 Cougar</span> çift motorlu, orta ağırlıkta, çok amaçlı askerî helikopter modeli

Eurocopter AS532 Cougar, Eurocopter tarafından geliştirilen çift motorlu, orta ağırlıkta, çok amaçlı bir helikopterdir. AS532, Aérospatiale SA 330 Puma'nın askerîleştirilmiş hâlinin geliştirilmesi ve yükseltilmesidir. Sivil muadili Eurocopter AS332 Super Puma'dır. AS532, Eurocopter EC725 olarak daha da geliştirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">AT-6 Spiral</span> SSCB yapımı güdümlü tanksavar füzesi

9K114 Shturm SSCB tarafından geliştirilen SACLOS sınıfı radyo güdümlü bir tanksavar füzesidir. GRAU tarafından verilen ad ise 9K114. Füzenin NATO rapor adı ise AT-6 Spiraldir. Füzenin bilinen adı ise 9M114 Kokon.

AT-9 Spiral-2 NATO rapor adı 9M120 Ataka-V olan SSCB tarafından geliştirilen SACLOS radyo sinyalli güdüm sistemine sahip bir güdümlü tanksavar füzesidir. 9K114 Shturm ailesinin yeni nesil modelidir. B sistem çoğu zaman 9K121 Vikhr sistemi ile karıştırılır.

<span class="mw-page-title-main">Mil Mi-2</span>

Mil Mi-2 57 mm roketlerle ve 23 mm top ile silahlandırılabilen, hava desteği sağlayanbilen zırhlı taşıma helikopteridir.

<span class="mw-page-title-main">Eurocopter Tiger</span> Eurocopter yapımı askerî helikopter

Eurocopter Tiger, ilk olarak 2003 yılında hizmete giren dört kanatlı, çift motorlu bir saldırı helikopteridir. Aérospatiale ve DASA'nın ilgili helikopter bölümlerinin birleşmesinden doğan Airbus Helicopters tarafından üretilmiştir. Airbus Helicopters onu EC665 olarak tanımlamaktadır. Tiger, Fransa ve İspanya'da Tigre olarak bilinirken, Almanya ve Avustralya'da Tiger olarak anılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Mil Mi-26</span>

Mil Mi-26, izdeliye 90 üretim koduyla üretilen ve Sovyetler Birliği döneminde üretimine başlanan bir Rus ağır nakliye helikopteridir. Hem askeri hem de sivil helikopterler arasında günümüze kadar üretilen en büyük ve en güçlü helikopterdir.

Mil Mi-36, ilk olarak 1980'lerin başında projelendirilen bir Sovyet yapımı hafif çok amaçlı helikopterdi. Öngörülen rolleri ateş desteği ve iletişim, kargo taşımacılığı, arama-kurtarma ve tıbbi tahliye ve havadan gözetlemeye yardımcı olmaktı. Ayrıca ikiz TV-O-100 turboşaft motorları, iki kanatlı bir ana rotor ve dört kanatlı bir kuyruk rotoru kullanması planlanıyordu.

<span class="mw-page-title-main">Saldırı helikopteri</span> piyade ve zırhlı savaş araçları gibi karadaki hedefleri vurabilen helikopter

Saldırı helikopteri, düşman piyade ve zırhlı savaş araçları gibi karadaki hedefleri vurabilme kabiliyetine sahip bir silahlı helikopterdir. Asıl görevleri kara güçlerine yakın hava desteği sağlamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">CAIC Z-10</span> Çin yapımı birçok rollü saldırı helikopteri

CAIC Z-10, Çin yapımı birçok rollü saldırı helikopteridir. Kamov ile Çin hükûmeti ortaklığı ile geliştirilmiş olup ilk uçuşunu 23 Nisan 2003 tarihinde gerçekleştirmiş ve Aralık 2012 tarihinde hizmete girmiştir. Öncelikli olarak tanksavar misyonları için tasarlanmış olmakla birlikte ikincil olarak hava-hava kabiliyeti de bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Mil Mi-38</span>

Mil Mi-38, Mil tarafından üretilen Rus yapımı bir orta boyutlu nakliye helikopteridir. Helikopter, Mi-8 ve Mi-17'nin yerini almak üzere tasarlanmış olup hem askerî hem de sivil varyantları ile pazarlanması planlanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Askerî helikopter</span>

Askerî helikopter, askerî kuvvetler tarafından kullanılmak üzere özel olarak üretilmiş veya dönüştürülmüş helikopterdir. Bir askerî helikopterin misyonu, tasarımının veya dönüşümünün bir işlevidir. Askeri helikopterlerin en yaygın kullanımı birliklerin nakliyesidir, ancak nakliye helikopterleri muharebe arama-kurtarma (CSAR), sıhhi tahliye (MEDEVAC), hava komuta merkezi gibi diğer görevleri gerçekleştirmek için değiştirilebilir veya dönüştürülebilir. Bunun yanında yer hedeflerine saldırmak için silahlandırılabilir. Özel askerî helikopterler belirli görevleri yerine getirmesi için tasarlanmıştır. Özel askerî helikopterlere örnek olarak saldırı helikopterleri, gözlem helikopterleri ve anti denizaltı savaş helikopterleri verilebilir.

<span class="mw-page-title-main">Bell AH-1Z Viper</span>

Bell AH-1Z Viper, H-1 yükseltme programının bir parçası olarak Amerika Birleşik Devletleri Deniz Piyadeleri için geliştirilmiş olan AH-1W SuperCobra baz alınarak yapılmış Amerikan çift motorlu bir saldırı helikopteri. AH-1Z, dört bıçaklı, yataksız, kompozit ana rotor sistemine, yükseltilmiş şanzımana ve yeni bir hedef nişan sistemine sahiptir. Üretici Bell Huey ailesinin en son üyelerinden AH-1Z, varyant mektubunun askeri fonetik alfabesi telaffuzuna dayanarak "Zulu Cobra" olarak da adlandırılır.

<span class="mw-page-title-main">2020 Rus Mil Mi-24 helikopterinin düşürülmesi</span>

9 Kasım 2020'de Rus Mil Mi-24 helikopteri 2020 Dağlık Karabağ Savaşı sırasında Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri tarafından düşürüldü. Helikopter taşınabilir hava savunma sisteminin ateşi sonucu Ermenistan sınırları içinde, Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti'nin yakınlarına düştü. Saldırı sonucunda mürettebattan ikisi öldü, biri yaralandı. Azerbaycanlı yetkililer kısa süre sonra bir özür bildirisi yayınlayarak saldırının yanlışlıkla gerçekleştiğini belirttiler.

<span class="mw-page-title-main">IAR 316</span>

IAR 316, Industria Aeronautică Română (IAR) tarafından üretilen Romanya lisanslı bir Aérospatiale SA 316B Alouette III'tür.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.