Mil Mi-26
| Mi-26 | |
|---|---|
 | |
| Russian Air Force Mi-26 |
Mil Mi-26 (Rusça: Миль Ми-26, NATO rapor adı: Halo), izdeliye 90 üretim koduyla üretilen ve Sovyetler Birliği döneminde üretimine başlanan bir Rus ağır nakliye helikopteridir. Hem askeri hem de sivil helikopterler arasında günümüze kadar üretilen en büyük ve en güçlü helikopterdir.
Tasarım ve Geliştirme
Mi-26'dan daha ağır olan Mil Mi-12 (prototip adı: Mil V-12) helikopterinin geliştirme aşamasının tamamlanamaması üzerine 1970'lerin başında yeni bir ağır nakliye helikopteri geliştirme projesi başlatılmıştır. İlk etapta Izdeliye 90 ("Project 90")[1] olarak adlandırılan proje, daha sonradan Mi-26 adını almıştır. Bu yeni helikopterde olması beklenen temel özellik, boş ağırlığının, azami kalkış ağırlığının yarısından daha az olmasıdır.[2] Mi-26 helikopteri, OKB-329 Tasarım Bürosu'nun (daha sonradan Mil Moskova Helikopter Fabrikası adını almıştır) kurucusu Marat Tishchenko'nun desteğiyle Mikhail Mil tarafından tasarlanmıştır.[3]
Askeri ve sivil ihtiyaçlara cevap verebilecek bir ağır nakliye helikopteri olarak geliştirilen Mi-26, görevi devraldığı Mi-6 helikopterinden iki kat daha fazla kabin hacmine ve taşıma kapasitesine sahiptir. Mi-26'nın geliştirilmesinde temel amaç, 13 tonluk amfibi zırhlı personel taşıyıcı ve taşınabilir balistik füze bataryaları gibi askeri ekipmanların, Antonov An-22 ya da İlyuşin İl-76 gibi askeri nakliye uçakları tarafından ana noktalara taşındıktan sonra daha uzak ve ulaşılması zor bölgelere aktarılabilmesidir.
Mi-26, ilk uçuşunu 14 Aralık 1977'de yaptı.[4] Geliştirme aşaması 1983'te tamamlanan helikopter, 1985 yılından itibaren Sovyet Hava Kuvvetleri'nin ve Sovyetler Birliği'ndeki sivil kuruluşların envanterine girmeye başladı.[2]
8 palli ana rotora sahip ilk seri üretim helikopter olan Mi-26, helikopterin ihtiyacı olan gücü tüm motorlara paylaştıran bir sistem sayesinde motorlarından birisi devre dışı kalsa dahi (helikopterin o anki görev ağırlığına da bağlı olarak) görevine devam edebilir. Mi-26 Halo, ağırlığı Mi-6'dan az miktarda fazla olmasına rağmen yaklaşık 20 tonluk bir yükü taşıyabilir. Seri üretim aşamasına geçemeyen V-12'den sonra şu ana kadar üretilen en büyük ve en ağır helikopter olan Mi-26'nın kuyruk rotoru, MD 500'ün 4 palli ana rotoruyla yakın çapta olup yaklaşık olarak aynı miktarda itki kuvveti üretebilir.[5]
Mi-26'nın vites kutusu helikopterin boyutuna oranla çok ağır olmasa da 19,725 beygir gücünü rotorlara aktarabilmektedir. Mil firmasının halihazırdaki vites kutusu tedarikçisi, istenen özelliklerdeki vites kutusunun tasarlanamayacağını bildirmiş ve bunun üzerine Mil Design Bureau, Mi-26'nın şanzımanını kendisi tasarlamış ve V-26 ismini vermiştir.[6]
Mi-26, 1982 yılında 2000 metre irtifaya toplam 56,768.8 kg ağırlıkla çıkarak önemli bir rekor kırmıştır.[7]
2010 Temmuz'unda yapılan bir açıklamaya göre de Rusya-Çin ortak yapımı 33 tonluk bir ağır nakliye helikopterinin geliştirileceği duyurulmuştur.[8]
Rus helikopter üreticisi Rostvertol, Rus Hava Kuvvetleri'nin yaklaşık 20 helikopterden oluşan Mi-26 filosundaki helikopteri yenilemekte/tamir etmekte ve günümüz ihtiyaçlarına cevap verecek şekilde modernize etmektedir. Yenilenen ve modernize edilen helikopter, Mi-26T olarak adlandırılmaktadır. 2015 yılında tamamlanması beklenen proje, mevcut filonun yenilenmesine ek olarak 22 adet yeni Mi-26T'nin üretimini de kapsamaktadır. Yeni üretilecek 22 adet Mi-26T'den 8 adedi, 2012 yılının Ocak'ında Rus Hava Kuvvetleri'ne teslim edilmiştir.[9]
Operasyonel Geçmişi
Çernobil Reaktör Kazası
1986 yılındaki Çernobil reaktör kazasından sonra başlatılan temizleme çalışmalarında kullanılmak üzere acil olarak geliştirilen 30 adet Mi-26S afet müdahale modeli helikopter, radyasyon ölçümlerinin yanı sıra radyoaktif ışımaları önlemek amacıyla büyük miktarda yalıtım maddesinin patlamanın olduğu 4 numaralı reaktörün içerisine hassas bir şekilde bırakılması çalışmalarında da kullanıldı.[10] Bu model, pilotları ve helikopterde bulunan diğer personeli radyasyondan korumak amacıyla yüksek korumalı kokpit camları ve filtre sistemiyle donatıldı. Alt kısmına sıvı tankı ve püskürtme sistemi de monte edilen helikopter, içerisindeki yalıtıcı malzemeyi 4 numaralı reaktörün içerisine püskürterek çalışmalara büyük katkı sağladı.[11]
Afganistan'daki Chinook Kurtarma Operasyonu
2002 baharında sivil bir Mi-26, iki Amerikan MH-47E Chinook helikopterini Afganistan'daki bir dağdan kurtarmak için kiralandı. 2500 metrenin üzerindeki irtifalarda ve bölgedeki terör tehdidi altında yapılan kurtarma operasyonunda helikopterler, azami taşıma ağırlığının üzerinde yüklere maruz kaldılar.[3]
Çeçenistan Kazası
Tam yüklü bir Mi-26, Çeçen ayrılıkçılar tarafından 19 Ağustos 2002'de karadan havaya füzeyle vuruldu. Helikopterin bölgedeki bir mayın tarlasına düştüğü olayda, 127 kişi öldü.[12]
Afganistan'daki Vurularak Düşürülme Vakası
Moldovalı Pecotos Air şirketine ait bir Mi-26, 2009'un Temmuz ayında Afganistan'ın Helmand vilayetinde uğradığı saldırı sonucu düşürüldü. Daha sonradan NATO adına insani yardım amaçlı görev yaptığı açıklanan Moldova Mi-26'sı, Ukraynalı 6 mürettebata mezar oldu.[13]
Hindistan Hava Kuvvetleri - Kırıma Uğrama
14 Aralık 2010'da, Hindistan Hava Kuvvetleri'ne ait bir Mi-26, Jammu Havaalanı'ndan kalktıktan saniyeler sonra 15 metre irtifadan yere çakıldı ve 9 yolcusu kazada yara aldı.[14] Hindistan Uçuş Güvenliği Enstitüsü tarafından hazırlanan araştırma raporuna göre kaza, Mi-26 tarafından taşınan bir tren vagonunun helikopterin dengesini bozması nedeniyle yaşandı.[15][16]
Kraliyet Norveç Hava Kuvvetleri - Sea King Kurtarma Operasyonu
Kraliyet Norveç Hava Kuvvetleri'ne ait bir Westland Sea King, 11 Aralık 2012'de havada yaşadığı teknik problemler nedeniyle Divgagáisá Dağı'na acil iniş yapmak zorunda kaldı. Helikopterin iniş takımları, acil iniş sırasında büyük hasar gördü. Bunun üzerine ara rotor palleri sökülerek ve ardından da yakıt deposundaki yakıt tahliye edilerek taşımaya uygun hale getirilen Sea King, olaydan bir gün sonra bir Mil Mi-26 tarafından Banak Hava Üssü'ne taşındı.[17]
Versiyonları
- V-29
- Prototip versiyonu.
- Mi-26
- Askeri ve sivil nakliye amaçlı geliştirilen versiyonu. NATO rapor adı: 'Halo-A'.
- Mi-26A
- Geliştirilmiş uçuş/seyrüsefer sistemine sahip versiyonu.
- Mi-26M
- Performans özellikleri geliştirilmiş versiyonu.
- Mi-26MS
- Hava ambulansı versiyonu.
- Mi-26NEF-M
- Denizaltı karşı harbi için geliştirilen versiyonu.
- Mi-26P
- Sivil taşımacılık için geliştirilen versiyonu. Taşıma kapasitesi: 63 yolcu.
- Mi-26PP
- Radio vericileriyle donatılan versiyon.
- Mi-26PK
- Uçan vinç olarak geliştirilen versiyon.
- Mi-26S
- Doğal afet vb. olaylar sonrası yardım çalışmalarında kullanılmak üzere geliştirilen versiyon.
- Mi-26T
- Sivil nakliye amaçlı geliştirilen versiyonu.
- Mi-26TC
- Kargo taşımacılığı amaçlı geliştirilen versiyonu.
- Mi-26TM
- Uçan vinç olarak geliştirilen versiyon.
- Mi-26TP
- Yangın söndürme helikopteri olarak geliştirilen versiyonu.
- Mi-26TC
- Mi-26T'nin ihracat amaçlı geliştirilen versiyonu.
- Mi-26TZ
- Yakıt tankeri versiyonu.
- Mi-26T2
- Mi-26T'nin geliştirilmiş versiyonu. Bu versiyona entegre edilen BREO-26 elektronik ekipmanı, helikopterin gece/gündüz ve kötü hava koşullarında etkin kullanımına olanak vermektedir.
- Mi-27
- Havadan komuta görevleri için geliştirilmesi önerilmiştir ve iki prototip üretilmiştir.
Kullanıcılar
Askeri Kullanıcılar
- Belarus Hava Kuvvetleri[19]
- Kraliyet Kamboçya Hava Kuvvetleri[20]
- Demokratik Kongo Cumhuriyeti Hava Kuvvetleri[21]
- Ekvator Ginesi Hava Kuvvetleri[22]
- Meksika Hava Kuvvetleri[21]
- Kuzey Kore Hava Kuvvetleri[21]
- Rus Hava Kuvvetleri[19]
- Venezuela Ordusu[19]
Sivil Kullanıcılar
- Skytech[27]
Önceki Kullanıcılar
Özellikler (Mi-26)
- Genel Özellikler
- Mürettebat: 5 kişi – 2 pilot, 1 seyir görevlisi, 1 yükleme uzmanı, 1 uçuş teknisyeni
- Taşıma Kapasitesi:
- 90 adet piyade ya da 60 adet sedye
- 20,000 kg kargo
- Uzunluk: 40.025 m (rotorlarla birlikte)
- Rotor Çapı: 32.00 m
- Yükseklik: 8.145 m
- Disk Alanı: 804.25 m²
- Boş Ağırlık: 28,200 kg
- Yüklü ağırlık: 49,600 kg
- Azami Kalkış Ağırlığı: 56,000 kg
- Motor ve Motor Gücü: 2 × Lotarev D-136 turboşaft, her biri 11,399 BG (8,500 kW)
- Performans Özellikleri
- Azami Hız: 295 km/s
- Seyir Hızı: 255 km/s
- Menzil: 1,920 km (ek yakıt tankları ile)
- Servis İrtifası: 4,600 m
İç Bağlantılar
Kaynakça
- Citations
- ^ Gordon, Yefim; Dmitry and Sergey Komissarov (2005). Mil's Heavylift Helicopters. Hinkley: Midland Publishing. ss. 75-96. ISBN 1 85780 206 3.
- ^ a b Donald, David, (Ed.) (1997). The Complete Encyclopedia of World Aircraft. Barnes & Noble Books. s. 640. ISBN 0-7607-0592-5.
- ^ a b Croft, John (Temmuz 2006). "We Haul It All". Air & Space. 21 (2). ss. 28-33. 25 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2014.
- ^ Jackson 2003, p. 392.
- ^ Watkinson, John. "Art of the Helicopter" 7 Kasım 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. p171. Butterworth-Heinemann, 28 January 2004. ISBN 0750657154, 9780750657150 . Retrieved: 5 August 2012.
- ^ Smirnov, G. "Multiple-Power-Path Nonplanetary Main Gearbox of the Mi-26 Heavy-Lift Transport Helicopter", Vertiflite March/April 1990, pp. 20–23
- ^ "FAI Record ID #9936 - Helicopters, Greatest mass carried to height of 2 000 m 3 Aralık 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi." Fédération Aéronautique Internationale Record date 3 February 1982. Accessed: 29 November 2013.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 6 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2014.
- ^ "Russian Air Force takes delivery of two new Mi-26 Halos". Air Forces Monthly, 286. Ocak 2012. s. 28.
- ^ [1] 5 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. [2] 4 Kasım 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Mil Moscow Helicopter Plant
- ^ Masharovsky, Maj.Gen. M. (Ekim 1998). "Operation of Helicopters During the Chernobyl Accident" (PDF). NATO. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2013.
- ^ BBC news article 17 Ocak 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 29 April 2004.
- ^ "Six Ukrainians die in Afghan chopper crash". Television New Zealand. Reuters. 15 Temmuz 2009. 16 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ekim 2011.
- ^ "IAF chopper crashes in Jammu, 9 injured". The Times of India. 15 Aralık 2010. 4 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2014.
- ^ "IAF helicopter crashes in Jammu, all safe" 4 Ocak 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. NDTV, 14 December 2010. Retrieved: 23 July 2012.
- ^ "IAF Chopper Crashes, Leaves 9 Injured" 11 Temmuz 2012 tarihinde Archive.is sitesinde arşivlendi. Outlook India, 14 December 2010. Retrieved: 23 July 2012.
- ^ ""Redningsaksjon utsettes til søndag"". 30 Aralık 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2014.
- ^ "Algeria orders Mi-26, Mi-28 helicopters". defenceweb.co.za. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2014.
- ^ a b c d e "World Air Forces 2013" (PDF). Flightglobal Insight. 2013. 24 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 28 Şubat 2013.
- ^ a b c "World Air Forces 2008". Flightglobal Insight. 2013. 21 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mart 2013.
- ^ a b c "WORLD AIR FORCES 2011/12" (PDF). Flightglobal Insight. 2013. 12 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 1 Mart 2013.
- ^ "World Air Forces 2014" (PDF). Flightglobal Insight. 2014. 1 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 7 Mayıs 2014.
- ^ "Indian Mil mi-26". Demand media. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mart 2013.
- ^ "Kazakhstan Mi-26". Demand media. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mart 2013.
- ^ "Ejercito del Peru Mi-26 Halo". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mart 2013.
- ^ "Ukraine Air Force Mil mi-26". Demand Media. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mart 2013.
- ^ "Skytech Fleet". skytech-helicopters.eu. 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mart 2013.
- ^ "UT air Mil Mi-26". heli.utair.ru. 10 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mart 2013.
- ^ "Aeroflot Mil-Mi-26". Demand media. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mart 2013.
- ^ "World's Air Forces 1987 pg. 85". flightglobal.com. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mart 2013.
- Bibliography
- Gordon, Yefim; Dmitry and Sergey Komissarov (2005). Mil's Heavylift Helicopters. Hinkley: Midland Publishing. ss. 75-96. ISBN 1 85780 206 3.
- Croft, John (Temmuz 2006). "We Haul It All". Air & Space. 21 (2). ss. 28-33.
- Jackson, Paul (2003). Jane's All The World's Aircraft 2003–2004. Coulsdon, UK: Jane's Information Group. ISBN 0-7106-2537-5.
- Donald, David, (Ed.) (1997). The Complete Encyclopedia of World Aircraft. Barnes & Noble Books. s. 640. ISBN 0-7607-0592-5.
- Croft, John (Temmuz 2006). "We Haul It All". Air & Space. 21 (2). ss. 28-33. 25 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2014.
Dış bağlantılar
- Rostov Helikopter Fabrikası
- Aviation.ru – Mi-26
- Aeronautics.Ru – Mi-26
- Fas.org – Mi-26 24 Aralık 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Walkaround Mi-26 Halo from Monino Museum, Russia 29 Kasım 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Walkaround Mi-26 Halo from VAZ Technical Museum, Russia 29 Kasım 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Walkaround Мi-26 from Kolomna, Russia 29 Kasım 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Mi-26 Halo Heavy Lift Helicopter Images 29 Kasım 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
